Matthew 22
1 Jesus answered and spoke to them again in parables, saying,
୧ୟୀଶୁ ଆଡଃଗି ଜନ୍କା କାଜିତେ ହଡ଼କକେ କାଜିକେଦ୍କଆ ।
2 “The Kingdom of Heaven is like a certain king, who made a wedding feast for his son,
୨“ସିର୍ମା ରାଇଜ୍ ମିଆଁଦ୍ ନେ ଲେକାନାଃ ତାନାଃ । ମିଆଁଦ୍ ରାଜା ହନ୍ତେକଡ଼ାରାଃ ଆଣ୍ଦିରେ ମାରାଙ୍ଗ୍ଜମେୟାଁଃ ବାଇକେଦାଏ ।
3 and sent out his servants to call those who were invited to the wedding feast, but they would not come.
୩ଇନିଃ କେଡ଼ାକାନ୍କକେ ଆଣ୍ଦି ଭୋଜି ଜଜମ୍ ନାଗେନ୍ତେ ହାକାଅ ନାଙ୍ଗ୍ ଆୟାଃ ଦାସିକକେ କୁଲ୍କେଦ୍କଆଏ ମେନ୍ଦ ଇନ୍କୁ ହିଜୁଃ କାକ ସାନାଙ୍ଗ୍କେଦା ।
4 Again he sent out other servants, saying, ‘Tell those who are invited, “Behold, I have prepared my dinner. My cattle and my fatlings are killed, and all things are ready. Come to the wedding feast!”’
୪ଇନିଃ ଏଟାଃ ଦାସିକକେ ନେଆଁଁ କାଜିକେଦ୍ତେ ଆଡଃମିସା କୁଲ୍କେଦ୍କଆଏ, ‘ଆଇଙ୍ଗ୍ ମାରାଙ୍ଗ୍ଜମେୟାଁଃ ବାଇୟାକାଦାଇଙ୍ଗ୍, ଆଇଁୟାଃ ମାପ୍ରାଙ୍ଗ୍ କିରିକାନ୍ ଜାଁତୁକ ମାଆଃକେଦ୍ତେ ସବେନାଃ ବାଇସେକାଡ଼ାକାନା, ଆଣ୍ଦି ଭୋଜି ଜଜମ୍ତେ ହିଜୁଃପେ ।’
5 But they made light of it, and went their ways, one to his own farm, another to his merchandise;
୫ମେନ୍ଦ କେଡ଼ାକାନ୍କ ଜେତାଏ କାକ ଉଡ଼ୁଃକେଦ୍ତେ ଆକଆଃ କାଜିକାମିରେ ତାଇନ୍ୟାନାକ, ଚିମିନ୍କ ଆକଆଃ ଲୟଙ୍ଗ୍ତେ, ଆଡଃ ଚିମିନ୍କ କିରିଙ୍ଗ୍ ଆଖ୍ରିଙ୍ଗ୍ତେକ ସେନଃୟାନା ।
6 and the rest grabbed his servants, treated them shamefully, and killed them.
୬ଏଟାଃକ ରାଜାରାଃ ଦାସିକକେ ସାବ୍କେଦ୍ତେ ଇନ୍କୁକେ ସାସାତିକେଦ୍କଆକ ଆଡଃ ଗଏଃକେଦ୍କଆକ ।
7 When the king heard that, he was angry, and sent his armies, destroyed those murderers, and burned their city.
୭ରାଜା ନେଆଁଁ ଆୟୁମ୍କେଦ୍ତେ ଖିସ୍ୟାନାଏ ଆଡଃ ଆୟାଃ ସିପାଇକକେ କୁଲ୍କେଦ୍ତେ ଏନ୍ ଗଗଏଃକକେ ଜିୟନ୍କେଦ୍କଆଏ ଆଡଃ ଇନ୍କୁଆଃ ନାଗାର୍କେ ଅଣ୍ଡର୍କେଦା ।
8 “Then he said to his servants, ‘The wedding is ready, but those who were invited weren’t worthy.
୮ଏନ୍ତେ ଏନ୍ ଆଣ୍ଦି ଗମ୍କେ ଦାସିକକେ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, ‘ଆଣ୍ଦି ଜମେୟାଃଁ ବାଇୟାକାନା ମେନ୍ଦ କେଡ଼ାକାନ୍କ ଏନା ନାମେଲେକା କାକ ତାଇକେନା ।
9 Go therefore to the intersections of the highways, and as many as you may find, invite to the wedding feast.’
୯ଏନା ନାଗେନ୍ତେ ବାରିଆ ହରା ମେସାଅଃତାନ୍ତାଃ ସେନଃପେ ଆଡଃ ଆପେ ନାମ୍ତାନ୍ ସବେନ୍କକେ ଆଣ୍ଦି ଜମେୟାଃଁ ନାଗେନ୍ତେ ହାକାଅକପେ ।’
10 Those servants went out into the highways and gathered together as many as they found, both bad and good. The wedding was filled with guests.
୧୦ଏନ୍ ଦାସିକ ହରାକରେ ସେନ୍କେଦ୍ତେ ଇନ୍କୁ ନାମ୍କେଦ୍ ସବେନ୍ ଏତ୍କାନ୍ ଆଡଃ ବୁଗିନ୍ ହଡ଼କକେ ହୁଣ୍ଡିକେଦ୍କଆକ ଆଡଃ ଆଣ୍ଦି ଅଡ଼ାଃ ହଡ଼ତେ ପେରେଃୟାନା ।
11 “But when the king came in to see the guests, he saw there a man who didn’t have on wedding clothing,
୧୧“ରାଜା ଜଜମ୍କକେ ନେନେଲ୍ତେ ବଲୟାନ୍ ଇମ୍ତା, ଆଣ୍ଦି ଲିଜାଃ କା ତୁସିଙ୍ଗ୍କାନ୍ ମିଆଁଦ୍ ହଡ଼କେ ନେଲ୍କିୟାଏ ।
12 and he said to him, ‘Friend, how did you come in here not wearing wedding clothing?’ He was speechless.
୧୨ଆଡଃ ଇନିଃ କୁଲିକିୟାଏ, ‘ଏ ଗାତି, ଆମ୍ ଆଣ୍ଦି ଲିଜାଃ କା ତୁସିଙ୍ଗ୍କେଦ୍ତେ ଚିଲ୍କାତେମ୍ ବଲଆକାନା?’ ମେନ୍ଦ ଏନ୍ ହଡ଼ ହାପାୟାନାଏ ।
13 Then the king said to the servants, ‘Bind him hand and foot, take him away, and throw him into the outer darkness. That is where the weeping and grinding of teeth will be.’
୧୩ଏନ୍ତେ ରାଜା ଦାସିକକେ କାଜିକେଦ୍କଆଏ, ‘ଆୟାଃ ତିଃଇ କାଟା ତଲ୍କେଦ୍ତେ ନୁବାଃରେ ହୁରାଙ୍ଗ୍ତାଇପେ, ଏନ୍ତାଃରେ ଇନିଃ ରାଆଃୟାଏ ଆଡଃ ଡାଟା ରିଦେୟାଏ ।’”
14 For many are called, but few chosen.”
୧୪ଆଡଃ ୟୀଶୁ କାଜିଟୁଣ୍ଡୁକେଦାଏ, “ପୁରାଃକଦ ହାକାଅକାନା ମେନ୍ଦ ହୁଡିଙ୍ଗ୍ଲେକାକ ସାଲାକାନା ।”
15 Then the Pharisees went and took counsel how they might entrap him in his talk.
୧୫ଏନ୍ତେ ଫାରୁଶୀକ ସେନଃକେଦ୍ତେ, ଆବୁ ଚିଲ୍କାତେ ୟୀଶୁକେ ଆୟାଃ କାଜିତେବୁ ସାବିଆ, ମେନ୍ତେକ ରଜୋଟକେଦା ।
16 They sent their disciples to him, along with the Herodians, saying, “Teacher, we know that you are honest, and teach the way of God in truth, no matter whom you teach; for you aren’t partial to anyone.
୧୬ଇନ୍କୁ ହେରୋଦ୍ଆଃ ହଡ଼କଲଃ, ଆକଆଃ ଚେଲାକକେ ୟୀଶୁତାଃତେକ କୁଲ୍କେଦ୍କଆ ଆଡଃ ଇନ୍କୁ ୟୀଶୁକେ କାଜିକିୟାକ, “ହେ ଗୁରୁ, ଆଲେ ସାରିତାନାଲେ, ଆମ୍ ସାର୍ତିଙ୍ଗ୍ ହଡ଼ ତାନ୍ମେ ଆଡଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ସାର୍ତି ହରା ଇତୁଆଃମେ ଆଡଃ ଜେତାଏକେ କାମ୍ ବରୱା, ଚିୟାଃଚି ଆମ୍ ହଡ଼କଆଃ ମେଦ୍ମୁହାଁଡ଼୍ କାମ୍ ନେଲାଃ ।
17 Tell us therefore, what do you think? Is it lawful to pay taxes to Caesar, or not?”
୧୭ଆମ୍ ଆଲେକେ କାଜିୟାଲେମ୍, ଆମ୍ ଚିକ୍ନାଃମ୍ ଉଡ଼ୁଃତାନା? କାଇସାର୍କେ ଆଇନ୍ ଲେକାତେ କାର୍ ପାଏସା ଏମଃ ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ୟାଁଃ ଚି କାହା?”
18 But Jesus perceived their wickedness, and said, “Why do you test me, you hypocrites?
୧୮ମେନ୍ଦ ୟୀଶୁ ଇନ୍କୁଆଃ ଏତ୍କାନାଃ ଆଟ୍କାର୍କେଦ୍ତେ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, “ହେ ବେଦାହଡ଼କ ଚିନାଃ ମେନ୍ତେ ଆଇଙ୍ଗ୍କେ ଚିଟାଇଙ୍ଗ୍ ନାଗେନ୍ତେ ବିଡ଼ାଅତାନାପେ?
19 Show me the tax money.” They brought to him a denarius.
୧୯କାର୍ ପାଏସା ଏମ୍ରେୟାଃ ସିକା ମିଆଁଦ୍ ଏମାଇଙ୍ଗ୍ପେ ।” ଏନ୍ତେ ଇନ୍କୁ ମୁସିଙ୍ଗ୍ରାଃ ନାଲା ସିକା ଇନିଃତାଃତେକ ଆଉକେଦା ।
20 He asked them, “Whose is this image and inscription?”
୨୦ଆଡଃ ଇନିଃ ଇନ୍କୁକେ କୁଲିକେଦ୍କଆଏ, “ନେ ସିକାରେ ଅକଏୟାଃ ମୁରୁତ୍ ଆଡଃ ନୁତୁମ୍ ମେନାଃ?”
21 They said to him, “Caesar’s.” Then he said to them, “Give therefore to Caesar the things that are Caesar’s, and to God the things that are God’s.”
୨୧ଇନ୍କୁ କାଜିକିୟାକ, “କାଇସାର୍ଆଃ,” ଏନ୍ତେ ଇନିଃ ଇନ୍କୁକେ ମେତାଦ୍କଆ, “ଅକ୍ନାଃ କାଇସାର୍ଆଃ ଏନା କାଇସାର୍କେ ଏମାଇପେ, ଅକ୍ନାଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ଏନା ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍କେ ଏମାଇପେ ।”
22 When they heard it, they marveled, and left him and went away.
୨୨ଆଡଃ ଇନ୍କୁ ନେଆଁଁ ଆୟୁମ୍କେଦ୍ତେ ହାଏକାଟ୍ୟାନାକ ଆଡଃ ଇନିଃକେ ବାଗିକେଦ୍ତେ ସେନଃୟାନାକ ।
23 On that day Sadducees (those who say that there is no resurrection) came to him. They asked him,
୨୩ଏନ୍ ହୁଲାଙ୍ଗ୍ଗି ଚିମିନ୍ ସାଦୁକିକ ୟୀଶୁତାଃତେକ ହିଜୁଃୟାନା ଆଡଃ ଇନ୍କୁ ଜୀଉବିନିରିଦ୍ ବାନଆଃ ମେନ୍ତେକ କାଜିତାଇକେନା ।
24 saying, “Teacher, Moses said, ‘If a man dies, having no children, his brother shall marry his wife and raise up offspring for his brother.’
୨୪ଇନ୍କୁ କାଜିକିୟାକ, “ହେ ଗୁରୁ, ଜେତାଏ ହଡ଼ ବେଗାର୍ ହନ୍ଗାଁଣାତେ ଗଜଃରେଦ, ହାଗାତେ ଇନିୟାଃ କୁଡ଼ିକେ ଆଣ୍ଦିୟଃ ଲାଗାତିଙ୍ଗ୍ୟାଁଃ ଆଡଃ ଗଜାକାନ୍ ହାଗାତେୟାଃ ନାଙ୍ଗ୍ ହନ୍ଗାଁଣା ହାରାକକାଏ ମେନ୍ତେ ମୁଶା ନାବୀ କାଜିକାଦା ।
25 Now there were with us seven brothers. The first married and died, and having no offspring left his wife to his brother.
୨୫ନେଲେମେ, ଆଲେତାଃରେ ସାତ୍ ହାଗିୟା ତାଇକେନାକ ମାରାଙ୍ଗ୍ନିଃ ଆଣ୍ଦିକେଦ୍ତେ ବେଗାର୍ ହନ୍ଗାଁଣାତେ ଗଏଃୟାନାଏ, ଆଡଃ ଏନ୍ ରାଣ୍ଡିକୁଡ଼ିକେ ହାଗାତେ ଆଣ୍ଦିୟାନାଏ ।
26 In the same way, the second also, and the third, to the seventh.
୨୬ଏନ୍ଲେକାଗି ଏଟାଃ ହାଗାତେଲଃ ଆଡଃ ଆପିୟାନିଃଲଃ ହବାୟାନା, ଟୁଣ୍ଡୁରେ ସାତ୍ ହାଗିୟାକ ଇନିଃକେ ଆଣ୍ଦିୟାନାକ ।
27 After them all, the woman died.
୨୭ଆଡଃ ସବେନ୍କଆଃ ତାୟମ୍ତେ ଏନ୍ ରାଣ୍ଡି କୁଡ଼ିୟଗି ଗଏଃୟାନାଏ ।
28 In the resurrection therefore, whose wife will she be of the seven? For they all had her.”
୨୮ଏନ୍ତେ ଜୀଉବିନିରିଦ୍ ଇମ୍ତା ଏନ୍ କୁଡ଼ି ଅକଏୟାଃ କୁଡ଼ିତେ ହବାଅଃଆଏ? ସବେନ୍କଦ ଇନିଃକେ ଆଣ୍ଦିୟାନାକ ।”
29 But Jesus answered them, “You are mistaken, not knowing the Scriptures, nor the power of God.
୨୯ୟୀଶୁ ଇନ୍କୁକେ ମେତାଦ୍କଆ, “ଆପେ ଧାରାମ୍ପୁଥି ଆଡଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ଆଃ ପେଡ଼େଃ କାପେ ସାରିୟା ଏନା ନାଗେନ୍ତେପେ ଆଦାକାନା ।
30 For in the resurrection they neither marry nor are given in marriage, but are like God’s angels in heaven.
୩୦ଜୀଉବିନିରିଦ୍କେଦ୍ତେ ଜେତାଏ କାକ ଆଣ୍ଦିନାଃ, ଚାଏ ଆଣ୍ଦି କାକ ଏମଃଆ, ମେନ୍ଦ ଇନ୍କୁ ସିର୍ମାରେନ୍ ଦୁଁତ୍ଲେକାକ ତାଇନାଃ ।
31 But concerning the resurrection of the dead, haven’t you read that which was spoken to you by God, saying,
୩୧ଆଡଃ ଗଜାକାନ୍କଆଃ ଜୀଉବିନିରିଦ୍ ବିଷାଏରେ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ କାଜିୟାକାଦ୍ କାଜିକେ କାପେଚି ପାଢ଼ାଅକାଦା?
32 ‘I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob’? God is not the God of the dead, but of the living.”
୩୨‘ଆଇଙ୍ଗ୍ ଆବ୍ରାହାମ୍ଆଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍, ଇସାକ୍ଆଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ଆଡଃ ଯାକୁବ୍ଆଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ତାନିଙ୍ଗ୍ ।’ ଇନିଃ ଗଏଃକାନ୍କଆଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ନାହାଁଲିଃ ମେନ୍ଦ ଜୀନିଦ୍କଆଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍ ତାନିଃ ।”
33 When the multitudes heard it, they were astonished at his teaching.
୩୩ଆଡଃ ଗାଦେଲ୍ ହଡ଼କ ନେଆଁଁ ଆୟୁମ୍କେଦ୍ତେ ଇନିୟାଃ ଇନିତୁତେ ହାଏକାଟ୍ୟାନାକ ।
34 But the Pharisees, when they heard that he had silenced the Sadducees, gathered themselves together.
୩୪ୟୀଶୁ ସାଦୁକିକକେ ହାପାକେଦ୍କଆଏ ମେନ୍ତେ ଫାରୁଶୀକ ଆୟୁମ୍କେଦ୍ଚି ହୁଣ୍ଡିୟାନାକ ।
35 One of them, a lawyer, asked him a question, testing him.
୩୫ଆଡଃ ଇନ୍କୁଏତେ ମିଆଁଦ୍ ଆଇନ୍ ଇତୁନିଃ ୟୀଶୁକେ ଚିଟାଇ ନାଗେନ୍ତେ ବିଡ଼ାଅକିୟାଏ ଆଡଃ କୁଲିକିୟାଏ,
36 “Teacher, which is the greatest commandment in the law?”
୩୬“ହେ ଗୁରୁ, ମୁଶାରାଃ ଆଇନ୍ରେୟାଃ ମାରାଙ୍ଗ୍ ଆନ୍ଚୁ ଅକ୍ନାଃ ତାନାଃ?”
37 Jesus said to him, “‘You shall love the Lord your God with all your heart, with all your soul, and with all your mind.’
୩୭ୟୀଶୁ ଇନିଃକେ କାଜିରୁହାଡ଼୍କିୟାଏ, “‘ଆମାଃ ସବେନ୍ ମନ୍ତେ, ଆମାଃ ସବେନ୍ ଜୀଉତେ ଆଡଃ ଆମାଃ ସବେନ୍ ମନ୍ତେ ପ୍ରାଭୁ ଆମାଃ ପାର୍ମେଶ୍ୱାର୍କେ ଦୁଲାଡ଼ିମେ ।’
38 This is the first and great commandment.
୩୮ନେଆଁଁଗି ମାରାଙ୍ଗ୍ ଆଡଃ ପାହିଲା ଆନ୍ଚୁ ତାନାଃ ।
39 A second likewise is this, ‘You shall love your neighbor as yourself.’
୩୯ଆଡଃମିଆଁଦ୍ ମାରାଙ୍ଗ୍ ଆନ୍ଚୁ ଏନ୍ଲେକାଗିୟା, ‘ଆମାଃ ହପର୍ଜାପାଃରେନିଃକେ ଆମାଃ ଲେକା ଦୁଲାଡ଼ିମେ ।’
40 The whole law and the prophets depend on these two commandments.”
୪୦ନେ ବାରିୟା ଆନ୍ଚୁରେ ମୁଶାରାଃ ଆଇନ୍ ଆଡଃ ନାବୀକଆଃ ଇନିତୁରେ ଆସ୍ରାଏତାନା ।”
41 Now while the Pharisees were gathered together, Jesus asked them a question,
୪୧ଫାରୁଶୀକ ହୁଣ୍ଡିୟାନ୍ ଇମ୍ତା ୟୀଶୁ ଇନ୍କୁକେ କୁଲିକେଦ୍କଆଏ?
42 saying, “What do you think of the Christ? Whose son is he?” They said to him, “Of David.”
୪୨“ଆପେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟ୍ଆଃ ବିଷାଏରେ ଚିନାଃପେ ଉଡ଼ୁଃତାନା? ଇନିଃ ଅକଏୟାଃ ହନ୍ ତାନିଃ?” ଇନ୍କୁ କାଜିରୁହାଡ଼୍କିୟାକ, “ଦାଉଦ୍ଆଃ ।”
43 He said to them, “How then does David in the Spirit call him Lord, saying,
୪୩ୟୀଶୁ ଇନ୍କୁକେ କାଜିୟାଦ୍କଆଏ, “ଦାଉଦ୍, ମାସିକେ ‘ଆଇଁୟାଃ ପ୍ରାଭୁ’ ମେନ୍ତେ ଚିନାଃମେନ୍ତେ ତାମ୍ କାଜିକିୟାଏ? ଚିୟାଃଚି ପାବିତାର୍ ଆତ୍ମାତେ ଇନିଃ ଅଲାକାଦାଏ,
44 ‘The Lord said to my Lord, sit on my right hand, until I make your enemies a footstool for your feet’?
୪୪“‘ପ୍ରାଭୁ ଆଇଁୟାଃ ପ୍ରାଭୁକେ କାଜିକିୟା, ଆଇଙ୍ଗ୍ ଆମାଃ ବାଇରିକକେ ଆମାଃ କାଟା ଲାତାର୍ରେ ଆଉରି ଦହକ ଜାକେଦ୍ ଆମ୍ ଆଇଁୟାଃ ଜମ୍ତିସାଃରେ ଦୁବାକାନ୍ମେ ।’”
45 “If then David calls him Lord, how is he his son?”
୪୫“ଦାଉଦ୍ ଖ୍ରୀଷ୍ଟ୍କେ ‘ଆଇଁୟାଃ ପ୍ରାଭୁ’ ମେତାଇତାନ୍ରେଦ, ଇନିଃ ଚିଲ୍କାତେ ଇନିୟାଃ ହନ୍ ତାନିଃ?”
46 No one was able to answer him a word, neither did any man dare ask him any more questions from that day forward.
୪୬ଆଡଃ ଜେତାଏ ମିଆଁଦ୍ କାଜିୟ ୟୀଶୁକେ କାକ କାଜିରୁହାଡ଼୍ ଦାଡ଼ିକେଦା, ଏନ୍ ହୁଲାଙ୍ଗ୍ତାଃଏତେ ଜେତାଏ ଇନିଃକେ ଜେତ୍ନାଃ କୁଲିନାଙ୍ଗ୍ କାକ ସାହାଁସ୍କେଦା ।
