Luke 1
1 Since many have undertaken to set in order a narrative concerning those matters which have been fulfilled among us,
Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
2 even as those who from the beginning were eyewitnesses and servants of the word delivered them to us,
Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
3 it seemed good to me also, having traced the course of all things accurately from the first, to write to you in order, most excellent Theophilus;
Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
4 that you might know the certainty concerning the things in which you were instructed.
Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
5 There was in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest named Zacharias, of the priestly division of Abijah. He had a wife of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
6 They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and ordinances of the Lord.
Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
7 But they had no child, because Elizabeth was barren, and they both were well advanced in years.
Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
8 Now while he executed the priest’s office before God in the order of his division
A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
9 according to the custom of the priest’s office, his lot was to enter into the temple of the Lord and burn incense.
Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
10 The whole multitude of the people were praying outside at the hour of incense.
A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
11 An angel of the Lord appeared to him, standing on the right side of the altar of incense.
Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
12 Zacharias was troubled when he saw him, and fear fell upon him.
I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
13 But the angel said to him, “Don’t be afraid, Zacharias, because your request has been heard. Your wife, Elizabeth, will bear you a son, and you shall call his name John.
Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
14 You will have joy and gladness, and many will rejoice at his birth.
Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
15 For he will be great in the sight of the Lord, and he will drink no wine nor strong drink. He will be filled with the Holy Spirit, even from his mother’s womb.
Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
16 He will turn many of the children of Israel to the Lord their God.
I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
17 He will go before him in the spirit and power of Elijah, ‘to turn the hearts of the fathers to the children,’ and the disobedient to the wisdom of the just; to prepare a people prepared for the Lord.”
On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
18 Zacharias said to the angel, “How can I be sure of this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years.”
I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
19 The angel answered him, “I am Gabriel, who stands in the presence of God. I was sent to speak to you and to bring you this good news.
A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
20 Behold, you will be silent and not able to speak until the day that these things will happen, because you didn’t believe my words, which will be fulfilled in their proper time.”
I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
21 The people were waiting for Zacharias, and they marveled that he delayed in the temple.
A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
22 When he came out, he could not speak to them. They perceived that he had seen a vision in the temple. He continued making signs to them, and remained mute.
Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
23 When the days of his service were fulfilled, he departed to his house.
A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
24 After these days Elizabeth his wife conceived, and she hid herself five months, saying,
Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
25 “Thus has the Lord done to me in the days in which he looked at me, to take away my reproach among men.”
Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
26 Now in the sixth month, the angel Gabriel was sent from God to a city of Galilee named Nazareth,
A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
27 to a virgin pledged to be married to a man whose name was Joseph, of David’s house. The virgin’s name was Mary.
Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
28 Having come in, the angel said to her, “Rejoice, you highly favored one! The Lord is with you. Blessed are you among women!”
Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
29 But when she saw him, she was greatly troubled at the saying, and considered what kind of salutation this might be.
Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
30 The angel said to her, “Don’t be afraid, Mary, for you have found favor with God.
Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
31 Behold, you will conceive in your womb and give birth to a son, and shall name him ‘Jesus.’
Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
32 He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of his father David,
Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
33 and he will reign over the house of Jacob forever. There will be no end to his Kingdom.” (aiōn g165)
I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a jego królestwu nie będzie końca. (aiōn g165)
34 Mary said to the angel, “How can this be, seeing I am a virgin?”
Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
35 The angel answered her, “The Holy Spirit will come on you, and the power of the Most High will overshadow you. Therefore also the holy one who is born from you will be called the Son of God.
A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
36 Behold, Elizabeth your relative also has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who was called barren.
A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
37 For nothing spoken by God is impossible.”
Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
38 Mary said, “Behold, the servant of the Lord; let it be done to me according to your word.” Then the angel departed from her.
I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
39 Mary arose in those days and went into the hill country with haste, into a city of Judah,
W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
40 and entered into the house of Zacharias and greeted Elizabeth.
Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
41 When Elizabeth heard Mary’s greeting, the baby leaped in her womb; and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
42 She called out with a loud voice and said, “Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb!
I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
43 Why am I so favored, that the mother of my Lord should come to me?
A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
44 For behold, when the voice of your greeting came into my ears, the baby leaped in my womb for joy!
Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
45 Blessed is she who believed, for there will be a fulfillment of the things which have been spoken to her from the Lord!”
A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
46 Mary said, “My soul magnifies the Lord.
Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
47 My spirit has rejoiced in God my Savior,
I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
48 for he has looked at the humble state of his servant. For behold, from now on, all generations will call me blessed.
Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
49 For he who is mighty has done great things for me. Holy is his name.
Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
50 His mercy is for generations and generations on those who fear him.
A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
51 He has shown strength with his arm. He has scattered the proud in the imagination of their hearts.
Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
52 He has put down princes from their thrones, and has exalted the lowly.
Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
53 He has filled the hungry with good things. He has sent the rich away empty.
Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
54 He has given help to Israel, his servant, that he might remember mercy,
Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
Jak mówił do naszych ojców, [do] Abrahama i jego potomstwa na wieki. (aiōn g165)
56 Mary stayed with her about three months, and then returned to her house.
I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
57 Now the time that Elizabeth should give birth was fulfilled, and she gave birth to a son.
Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
58 Her neighbors and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy toward her, and they rejoiced with her.
A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
59 On the eighth day, they came to circumcise the child; and they would have called him Zacharias, after the name of his father.
A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
60 His mother answered, “Not so; but he will be called John.”
Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
61 They said to her, “There is no one among your relatives who is called by this name.”
I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
62 They made signs to his father, what he would have him called.
Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
63 He asked for a writing tablet, and wrote, “His name is John.” They all marveled.
A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
64 His mouth was opened immediately and his tongue freed, and he spoke, blessing God.
Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
65 Fear came on all who lived around them, and all these sayings were talked about throughout all the hill country of Judea.
I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
66 All who heard them laid them up in their heart, saying, “What then will this child be?” The hand of the Lord was with him.
Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
67 His father Zacharias was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying,
A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
68 “Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited and redeemed his people;
Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
69 and has raised up a horn of salvation for us in the house of his servant David
I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
Jak mówił przez usta swoich świętych proroków, którzy byli od wieków; (aiōn g165)
71 salvation from our enemies and from the hand of all who hate us;
[Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
72 to show mercy toward our fathers, to remember his holy covenant,
Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
73 the oath which he swore to Abraham our father,
I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
74 to grant to us that we, being delivered out of the hand of our enemies, should serve him without fear,
Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
75 in holiness and righteousness before him all the days of our life.
W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
76 And you, child, will be called a prophet of the Most High; for you will go before the face of the Lord to prepare his ways,
A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
77 to give knowledge of salvation to his people by the remission of their sins,
I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
78 because of the tender mercy of our God, by which the dawn from on high will visit us,
Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
79 to shine on those who sit in darkness and the shadow of death; to guide our feet into the way of peace.”
Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
80 The child was growing and becoming strong in spirit, and was in the desert until the day of his public appearance to Israel.
A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
