Acts 2
1 In the course of the Festival at the close of the Harvest the disciples had all met together,
A gdy nadszedł dzień Pięćdziesiątnicy, wszyscy byli jednomyślnie na tym samym miejscu.
2 when suddenly there came from the heavens a noise like that of a strong wind rushing by; it filled the whole house in which they were sitting.
Nagle powstał odgłos z nieba, jakby uderzenie gwałtownego wiatru, i wypełnił cały dom, w którym siedzieli.
3 Then there appeared tongues of what seemed to be flame, separating, so that one settled on each of them;
Ukazały się im rozdzielone języki jakby z ognia, które spoczęły na każdym z nich.
4 and they were all filled with the Holy Spirit, and began to speak with strange ‘tongues’ as the Spirit prompted their utterances.
I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić innymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić.
5 Now there were then staying in Jerusalem religious Jews from every country in the world;
A przebywali w Jerozolimie Żydzi, mężczyźni pobożni, ze wszystkich narodów pod niebem.
6 and, when this sound was heard, numbers of people collected, in the greatest excitement, because each of them heard the disciples speaking in his own language.
A kiedy powstał ten szum, zeszło się mnóstwo [ludzi] i zdumieli się, bo każdy z nich słyszał ich mówiących [w jego] własnym języku.
7 They were utterly amazed, and kept asking in astonishment: “What! Are not all these men who are speaking Galileans?
I pytali się nawzajem zdziwieni i pełni zdumienia: Czy ci wszyscy, którzy mówią, nie są Galilejczykami?
8 Then how is it that we each of us hear them in our own native language?
Jak to jest, że każdy z nas słyszy swój własny język ojczysty?
9 Some of us are Parthians, some Medes, some Elamites; and some of us live in Mesopotamia, in Judea and Cappadocia, in Pontus and Roman Asia,
Partowie, Medowie, Elamici i ci, którzy mieszkają w Mezopotamii, Judei, Kapadocji, w Poncie i Azji;
10 in Phrygia and Pamphylia, in Egypt and the districts of Libya adjoining Cyrene; some of us are visitors from Rome,
We Frygii, w Pamfilii, Egipcie i w częściach Libii, które leżą obok Cyreny, a także przybysze z Rzymu, [zarówno] Żydzi, [jak] i prozelici;
11 either Jews by birth or converts, and some are Cretans and Arabians — yet we all alike hear them speaking in our own tongues of the great things that God has done.”
Kreteńczycy i Arabowie – słyszymy ich głoszących w naszych językach wielkie dzieła Boże.
12 They were all utterly amazed and bewildered. “What does it mean?” they asked one another.
I zdumiewali się wszyscy, i dziwili, mówiąc jeden do drugiego: Co to ma znaczyć?
13 But there were some who said with a sneer: “They have had too much new wine.”
Lecz inni naśmiewali się i mówili: Upili się młodym winem.
14 Then Peter, surrounded by the eleven other Apostles, stood up, and, raising his voice, addressed the crowd. “Men of Judea,” he began, “and all you who are staying in Jerusalem, let me tell you what this means. Mark well my words.
Wtedy stanął Piotr z jedenastoma, podniósł swój głos i przemówił do nich: Mężowie z Judei i wszyscy, którzy mieszkacie w Jerozolimie, przyjmijcie do wiadomości i posłuchajcie uważnie moich słów.
15 These men are not drunk, as you suppose; for it is only now nine in the morning! No!
Oni bowiem nie są pijani, jak sądzicie, bo jest dopiero trzecia godzina dnia.
16 This is what is spoken of in the prophet Joel —
Ale to jest to, co zostało przepowiedziane przez proroka Joela:
17 ‘It shall come about in the last days,’ God says, ‘That I will pour out my Spirit on all mankind; Your sons and your daughters shall become Prophets, Your young men shall see visions, And your old men dream dreams;
I stanie się w ostatecznych dniach – mówi Bóg – że wyleję z mego Ducha na wszelkie ciało i będą prorokować wasi synowie i córki, wasi młodzieńcy będą mieć widzenia, a starcy będą śnić sny.
18 Yes, even on the slaves — for they are mine — both men and women, I will in those days pour out my Spirit, And they shall become Prophets;
Nawet na moje sługi i służebnice wyleję w tych dniach z mego Ducha i będą prorokować.
19 And I will show wonders in the heavens above, And signs on the earth below — Blood and fire and mist of smoke;
I ukażę cuda na niebie w górze i znaki na ziemi na dole, krew, ogień i kłęby dymu.
20 The sun shall become darkness, And the moon blood-red, Before the Day of the Lord comes — that great and awful day.
Słońce zamieni się w ciemność, a księżyc w krew, zanim nadejdzie ten dzień Pański, wielki i okazały.
21 Then shall every one who invokes the Name of the Lord be saved.’
I stanie się, [że] każdy, kto wezwie imienia Pana, będzie zbawiony.
22 Men of Israel, listen to what I am saying. Jesus of Nazareth, a man whose mission from God to you was proved by miracles, wonders, and signs, which God showed among you through him, as you know full well —
Mężowie izraelscy, słuchajcie tych słów: Jezusa z Nazaretu, męża potwierdzonego przez Boga wśród was mocami, cudami i znakami, których Bóg dokonał przez niego wśród was, o czym sami wiecie;
23 He, I say, in accordance with God’s definite plan and with his previous knowledge, was betrayed, and you, by the hands of lawless men, nailed him to a cross and put him to death.
Wydanego zgodnie z powziętym postanowieniem Boga oraz tym, co przedtem wiedział, wzięliście i rękami bezbożników ukrzyżowaliście i zabiliście.
24 But God released him from the pangs of death and raised him to life, it being impossible for death to retain its hold upon him.
Jego to Bóg wskrzesił, uwolniwszy od boleści śmierci, bo było niemożliwe, aby ta mogła go zatrzymać.
25 Indeed it was to him that David was referring when he said — ‘I have had the Lord ever before my eyes, For he stands at my right hand, that I should not be disquieted.
Dawid bowiem mówi o nim: Patrzyłem na Pana zawsze przed moim obliczem, bo jest po [mojej] prawicy, żebym się nie zachwiał.
26 Therefore my heart was cheered, and my tongue told its delight; Yes, even my body, too, will rest in hope;
Dlatego rozweseliło się moje serce i rozradował się mój język, a także moje ciało będzie spoczywać w nadziei.
27 For thou wilt not abandon my soul to the Place of Death, Nor surrender me, your holy one, to undergo corruption. (Hadēs g86)
Nie zostawisz bowiem mojej duszy w piekle i nie dasz swojemu Świętemu doznać zniszczenia. (Hadēs g86)
28 Thou have shown me the path to life, Thou wilt fill me with gladness in your presence.’
Dałeś mi poznać drogi życia, a twoje oblicze napełni mnie radością.
29 Brothers, I can speak to you the more confidently about the Patriarch David, because he is dead and buried, and his tomb is here among us to this very day.
Mężowie bracia, mogę swobodnie mówić do was o patriarsze Dawidzie, że umarł i został pogrzebany, a jego grobowiec znajduje się u nas aż do dziś.
30 David, then, Prophet as he was, knowing that God ‘had solemnly sworn to him to set one of his descendants upon his throne,’ looked into the future,
Będąc więc prorokiem i wiedząc, że Bóg zaręczył mu przysięgą, [iż] z owocu jego bioder, według ciała, wzbudzi Chrystusa i posadzi na jego tronie;
31 and referred to the resurrection of the Christ when he said that ‘he had not been abandoned to the Place of Death, nor had his body undergone corruption.’ (Hadēs g86)
Przepowiadał [to] i mówił o zmartwychwstaniu Chrystusa, że jego dusza nie pozostanie w piekle, a jego ciało nie dozna zniszczenia. (Hadēs g86)
32 It was this Jesus, whom God raised to life; and of that we are ourselves all witnesses.
Tego to Jezusa wskrzesił Bóg, czego my wszyscy jesteśmy świadkami.
33 And now that he has been exalted to the right hand of God, and has received from the Father the promised gift of the Holy Spirit, he has begun to pour out that gift, as you yourselves now see and hear.
[Będąc] więc wywyższony prawicą Boga, otrzymał od Ojca obietnicę Ducha Świętego i wylał to, co wy teraz widzicie i słyszycie.
34 It was not David who went up into Heaven; for he himself says — ‘The Lord said to my master: “Sit on my right hand,
Dawid bowiem nie wstąpił do nieba, a jednak sam mówi: Powiedział Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy;
35 Till I put your enemies as a footstool under thy feet.”’
Aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy.
36 So let the whole nation of Israel know beyond all doubt, that God has made him both Lord and Christ — this very Jesus whom you crucified.”
Niech więc cały dom Izraela wie z pewnością, że tego Jezusa, którego wy ukrzyżowaliście, Bóg uczynił i Panem, i Chrystusem.
37 When the people heard this, they were conscience-smitten, and said to Peter and the rest of the Apostles: “Brothers, what can we do?”
A słysząc to, przerazili się do [głębi] serca i zapytali Piotra i pozostałych apostołów: Co mamy robić, mężowie bracia?
38 “Repent,” answered Peter, “and be baptized every one of you in the Faith of Jesus Christ for the forgiveness of your sins; and then you will receive the gift of the Holy Spirit.
Wtedy Piotr powiedział do nich: Pokutujcie i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na przebaczenie grzechów, a otrzymacie dar Ducha Świętego.
39 For the promise is for you and for your children, and also for all those now far away, who may be called by the Lord our God.”
Obietnica ta bowiem dotyczy was, waszych dzieci i wszystkich, którzy są daleko, każdego, kogo powoła Pan, nasz Bóg.
40 With many other words Peter enforced his teaching, while the burden of his exhortations was — “Save yourselves from the perverse spirit of this age.”
W wielu też innych słowach dawał świadectwo i napominał ich: Ratujcie się od tego przewrotnego pokolenia.
41 So those who accepted his teaching were baptized, and about three thousand people joined the disciples on that day alone.
Ci więc, którzy chętnie przyjęli jego słowa, zostali ochrzczeni. I przyłączyło się tego dnia około trzech tysięcy dusz.
42 They devoted themselves to the teaching of the Apostles and to the Common Life of the Church, to the Breaking of the Bread and to the Prayers.
Trwali oni w nauce apostołów, w społeczności, w łamaniu chleba i w modlitwach.
43 A deep impression was made upon every one, and many wonders and signs were done at the hands of the Apostles.
I strach ogarnął każdą duszę, gdyż wiele znaków i cudów działo się przez apostołów.
44 All who became believers in Christ held everything for the common use;
A wszyscy, którzy uwierzyli, byli razem i wszystko mieli wspólne.
45 they sold their property and their goods, and shared the proceeds among them all, according to their individual needs.
Sprzedawali posiadłości i dobra i rozdzielali je wszystkim według potrzeb.
46 Every day they devoted themselves to meeting together in the Temple Courts, and to the Breaking of Bread at their homes, while they partook of their food in simple-hearted gladness, praising God, and winning the good-will of all the people.
Każdego dnia trwali zgodnie w świątyni, a łamiąc chleb po domach, przyjmowali pokarm z radością i w prostocie serca;
47 And the Lord daily added to their company those who were in the path of Salvation.
Chwaląc Boga i ciesząc się przychylnością wszystkich ludzi. A Pan dodawał kościołowi każdego dnia tych, którzy mieli być zbawieni.
