Luke 22
1 It was now almost time to celebrate the festival of Unleavened Bread, which [began with] the Passover festival.
Jam alproksimiĝis la festo de macoj, kiu estas nomata la Pasko.
2 The chief priests and the men who taught the [Jewish] laws were seeking a way to kill Jesus. [But they wanted to do it secretly], because they were afraid that if [they did not do] it secretly, the people [might riot].
Kaj la ĉefpastroj kaj la skribistoj serĉis, kiamaniere ili povu mortigi lin, ĉar ili timis la popolon.
3 Then [even though] Judas, who was called [the man from] Kerioth [village], was one of the twelve [disciples], Satan entered him.
Kaj Satano eniris en Judason, nomatan Iskariota, kiu estis el la nombro de la dek du.
4 Judas went and conferred with the chief priests and the officers of the Temple guards. He discussed with them how he could enable them to seize [Jesus].
Kaj li foriris kaj interparolis kun la ĉefpastroj kaj kapitanoj, kiamaniere transdoni lin al ili.
5 They were pleased [that he wanted to do that]. They offered to give him money [for doing it].
Kaj ili ĝojis, kaj konsentis doni al li monon.
6 So he agreed, [and they gave him the money]. Then he tried to find an opportunity to enable them to seize [Jesus] when there was no crowd around him.
Kaj li promesis, kaj serĉis okazon transdoni lin al ili, for de la homamaso.
7 Then the day during the [first part of the week-long festival] of Unleavened Bread came, [the day] when [the] lambs [for the] Passover [celebration] had to be killed.
Kaj venis la tago de macoj, kiam oni devis buĉi la Paskon.
8 So Jesus said to Peter and John, “Go and prepare the meal for the Passover [celebration].”
Kaj li sendis Petron kaj Johanon, dirante: Iru kaj pretigu por ni la Paskon, por ke ni ĝin manĝu.
9 They replied to him, “Where do you [(sg)] want us to prepare it?”
Kaj ili diris al li: Kie vi volas, ke ni pretigu?
10 He said to the [two of] them, “Listen carefully. When you [two] enter the city, a man who is carrying a [large] jar of water will meet you. Follow him. [When] he enters [a house],
Kaj li diris al ili: Jen kiam vi estos enirintaj en la urbon, vin renkontos viro, portanta kruĉon da akvo; lin sekvu en la domon, en kiun li eniros.
11 tell the owner of the house, ‘[Our] teacher says [that we(exc) should] ask [you(sg) to please] show [us] the room that [he arranged with you] where he can eat the Passover [meal] with [us], his disciples [RHQ].’
Kaj vi diros al la domomastro: La Majstro diras: Kie estas la gastoĉambro, en kiu mi manĝos la Paskon kun miaj disĉiploj?
12 He will show you a large room that is on the upper [floor of the house]. It will be all set up [for a meal]. Prepare the meal for us there.”
Kaj li montros al vi grandan supran ĉambron aranĝitan; tie pretigu.
13 So [the two disciples] went [into the city]. They found everything to be just like [Jesus] had told them. So they prepared [the meal for] the Passover [celebration there].
Kaj ili iris kaj trovis tiel, kiel li diris al ili; kaj ili pretigis la Paskon.
14 When it was time [MTY] [to eat the Passover meal], Jesus [came and] sat down with the [twelve] apostles.
Kaj kiam alvenis la horo, li sidiĝis, kaj la apostoloj kun li.
15 He said to them, “I have greatly desired to eat this Passover [meal] with you before I suffer [and die].
Kaj li diris al ili: Kun deziro mi deziris manĝi ĉi tiun Paskon kun vi, antaŭ ol mi suferos;
16 I want you to know that I will not eat [the Passover meal] again until all those whose lives God rules completely realize [what it represents].”
ĉar mi diras al vi: Mi ne manĝos ĝin, antaŭ ol ĝi plenumiĝos en la regno de Dio.
17 Then he took a cup [of wine] and thanked [God for it]. Then he said, “Take this, and each of you drink some of it.
Kaj ricevinte kalikon, kaj doninte dankon, li diris: Ĉi tion prenu kaj dividu inter vi;
18 I want you to know that [from now on] I will not drink wine until God makes me king.”
ĉar mi diras al vi: De nun mi ne trinkos el la frukto de la vinberarbo, ĝis venos la regno de Dio.
19 Then he took some bread and thanked God for it. He broke it [into pieces] and gave it to them [to eat]. He said, “This [bread represents] my body, which [I] am about to sacrifice for you. Keep on [eating bread] this way [regularly] to remember what I [have done for you].”
Kaj li prenis panon, kaj doninte dankon, li ĝin dispecigis kaj donis al ili, dirante: Ĉi tio estas mia korpo, kiu estas donita por vi; ĉi tion faru por memorigo pri mi.
20 Similarly, after [they had eaten] the meal, he took [another] cup [of wine]. He said, “[The wine in] [MTY] this cup [represents] my blood, which will soon flow [from my body when I die]. [With] this blood [I will sign] the new agreement [that God is making with] you.
Sammaniere ankaŭ la kalikon post la vespermanĝo, dirante: Ĉi tiu kaliko estas la nova interligo en mia sango, kiu estas elverŝata por vi.
21 But [note that] the one [SYN] who will enable my enemies to seize me is eating right here with me!
Sed jen la mano de tiu, kiu min perfidas, estas apud mi sur la tablo.
22 [It is certain that I], the one who came from heaven, will die, because that is what [God] has planned. But there will be terrible punishment for the man who will (betray me/enable my enemies to seize me)!”
Ĉar la Filo de homo ja iros, laŭ la antaŭdecido; sed ve al tiu viro, de kiu li estos perfidata!
23 Then they began to ask one another, “Which of us would do such a thing?”
Kaj ili komencis diskuti inter si: kiu el ili faros tion.
24 [The apostles] began to argue among themselves, saying, “Which one of us [will be] the greatest [when Jesus becomes king]?”
Kaj fariĝis ankaŭ inter ili disputo: kiun el ili oni opinias la plej granda.
25 So Jesus said to them, “The kings of the non-Jews [enjoy] showing that they are powerful. [Yet] they give [themselves] the title, ‘ones who help the people.’
Kaj li diris al ili: La reĝoj de la nacianoj faras sin sinjoroj super ili; kaj tiujn, kiuj potencas inter ili, oni nomas Bonfarantoj.
26 But you should not be like them! Instead, those who [want God to consider them] the greatest should [act as though they] were the youngest, [since the youngest are expected to serve the older ones]. Whoever is a leader should be one who serves [the others].
Sed vi ne estu tiaj; sed kiu estas la pli granda el vi, tiu fariĝu kiel la pli juna; kaj tiu, kiu estas ĉefa, kiel la servanto.
27 Keep in mind who is the most important one [RHQ]. It is certainly the one who [just sits] at the table, not [RHQ] those who serve [the meal]. But I, [your leader], have been [an example for you] by serving you [while I have been] among you.
Ĉar kiu estas la pli granda, la sidanto ĉe manĝo, aŭ la servanto? ĉu ne la sidanto ĉe manĝo? sed mi estas meze de vi kiel la servanto.
28 You are the ones who have stayed with me during all my troubles.
Sed vi estas tiuj, kiuj restadis apud mi en miaj tentoj;
29 So now, just like my Father has appointed me to rule as a king, I am appointing you
kaj mi difinas por vi regnon, kiel mia Patro difinis por mi;
30 so that you can sit and eat [and rule] [MET] with me when I become king. You will sit on thrones to judge the people of the twelve tribes of Israel.”
por ke vi manĝu kaj trinku ĉe mia tablo en mia regno, kaj sidu sur tronoj, juĝante la dek du tribojn de Izrael.
31 “Simon, Simon, listen! Satan has asked [God to let him test you, and God has permitted him to do it. Satan wants to cause you to suffer distress] (OR, [distress you]) [so that you will not believe/trust in me any more/longer. He wants to shake you, just like a man shakes wheat in a sieve to sift it] [MET].
Simon, Simon, jen Satano postulis vin ĉiujn, por kribri kiel tritikon;
32 But I have prayed for you, Simon, that you will not completely stop believing in me. So when you [(sg)] restore your relationship with me, help your fellow apostles [to trust in me more]!”
sed mi preĝis por vi, ke via fido ne ŝanceliĝu; kaj vi, kiam vi konvertiĝos, firmigu viajn fratojn.
33 Peter said to him, “Lord, I am ready to go with you [(sg)] if they put you in prison, or even to die with you!”
Kaj li diris al li: Sinjoro, vin mi estas preta akompani eĉ al malliberejo kaj al morto.
34 Jesus replied, “Peter, I want you [(sg)] to know that tonight, before the rooster crows, you will say three times that you do not know me!”
Kaj li diris: Mi diras al vi, Petro, koko ne krios hodiaŭ, antaŭ ol vi trifoje malkonfesos, ke vi min konas.
35 Then [Jesus] asked all of them, “After I sent you out [to other villages, and you went] without taking any money or a [traveling] bag or [extra] sandals, you did not lack anything, did you?” They replied, “[That’s right], [we(exc) did] not [lack] anything.”
Kaj li diris al ili: Kiam mi vin elsendis sen monujo kaj sako kaj ŝuoj, ĉu io mankis al vi?
36 Then, [to show them that now many people would oppose them], (OR, [to show them that they needed to be prepared to protect themselves], ) he said to them, “Now [things will be different. So] whoever among you has some money should take it with him. Likewise, he should take a carrying bag. Whoever does not have a sword should sell his coat and buy a sword.
Kaj ili diris: Nenio. Kaj li diris al ili: Sed nun kiu havas monujon, tiu prenu ĝin, kaj ankaŭ sakon; kaj kiu ne havas, tiu vendu sian mantelon kaj aĉetu glavon.
37 Because, I now tell you, [something must happen to me to fulfill these words that a prophet] wrote: ‘He was treated {They treated him} as [though he were] a criminal.’ Do not forget that everything that is {that they have} written about me [in the Scriptures] must be fulfilled.”
Ĉar mi diras al vi, ke tio, kio estas skribita, devas plenumiĝi pri mi: Kaj li estis alkalkulita al krimuloj; ĉar tio, kio rilatas al mi, havas sian finon.
38 [One of] the disciples said, “Lord, look! We [(exc)] have two swords!” [Realizing that they did not understand the meaning of what he said], he replied to them, “That is enough [talk about swords]”!
Kaj ili diris: Sinjoro, jen estas du glavoj; kaj li diris al ili: Sufiĉas.
39 As [Jesus] left [the city], he went, as he usually did, to Olive [Tree] Hill. His disciples went with him.
Kaj elirinte, li iris laŭ sia kutimo al la monto Olivarba, kaj la disĉiploj lin sekvis.
40 When he came to the place [where he often spent the night], he said to them, “Pray that [God will help you] whenever something tempts you.”
Kaj veninte al la loko, li diris al ili: Preĝu, ke vi ne eniru en tenton.
41 Then he went from them a distance of about 30 meters/yards. (OR, as far as someone can throw a stone.) He knelt and prayed,
Kaj li iris for de ili proksimume ŝtonĵeton, kaj li genuis, kaj preĝis,
42 “[My] Father, if you are willing [to do it], force me [to have to undergo] these terrible things that [are about to happen to me] [MTY]. But do not do what I want. Instead, do what you want.”
dirante: Patro, se Vi volas, formetu de mi ĉi tiun kalikon; tamen plenumiĝu ne mia volo, sed Via.
43 Then an angel from heaven appeared to Jesus and caused him to become stronger.
Kaj aperis antaŭ li anĝelo el la ĉielo, fortigante lin.
44 He was greatly distressed. So he prayed more earnestly. His sweat fell down on the ground as though it was large drops of blood.
Kaj estante en agonio, li preĝis pli fervore, kaj lia ŝvito fariĝis kiel gutoj da sango, defalantaj sur la teron.
45 When he got up from praying, he returned to his disciples. He found that they were sleeping. They were exhausted because they were very sorrowful.
Kaj leviĝinte post la preĝo, li venis al la disĉiploj kaj trovis ilin dormantaj de malĝojo,
46 He [woke them and] said to them, “(I am disappointed that you are sleeping!/Why are you sleeping?) [RHQ] Get up! Pray that [God will help you] whenever you are tempted {when something [like this] tempts you}!”
kaj diris al ili: Kial vi dormas? leviĝu kaj preĝu, ke vi ne eniru en tenton.
47 While [Jesus] was still speaking, a crowd [came to him]. Judas, [even though he was] one of the twelve [disciples], was leading them. He came close to Jesus and kissed him [on the cheek as if to greet him, but was really a signal to those with him which one was Jesus].
Dum li ankoraŭ parolis, jen homamaso; kaj tiu, kiu estis nomata Judas, unu el la dek du, iris antaŭ ili, kaj alproksimiĝis al Jesuo, por kisi lin.
48 Jesus said to him, “Judas, (I am disappointed that it is by kissing me that you are enabling [my enemies] to seize [me], the one who came from heaven!/is it by kissing me [as though you loved me] that you are enabling [my enemies] to seize [me], the one who came from heaven?) [RHQ]”
Sed Jesuo diris al li: Judas, ĉu vi perfidas per kiso la Filon de homo?
49 When the [disciples] who were around Jesus realized what was going to happen, they said, “Lord, shall we [(exc)] strike [them] with our swords?”
Kaj kiam tiuj, kiuj ĉirkaŭis lin, vidis, kio sekvos, ili diris: Sinjoro, ĉu ni frapu per glavo?
50 One of his [drew his sword and] struck the servant of the high priest [to kill him, but only] cut off his right ear.
Kaj unu el ili frapis la sklavon de la ĉefpastro, kaj detranĉis lian dekstran orelon.
51 But Jesus said, “Do not [do] any more of that!” He touched the [servant’s] ear and healed him.
Sed Jesuo responde diris: Permesu tiom. Kaj li tuŝis lian orelon kaj sanigis lin.
52 Then Jesus said to the chief priests, the officers of the Temple guards, and the [Jewish] elders who had come to [seize] him, “(It is ridiculous that you have come [here] with swords and clubs to capture [MTY] me, as [if I were] a bandit!/Why have you come here with swords and clubs to capture [MTY] me, as if I were a bandit?) [RHQ] Day after day [I was with you] in the Temple [courtyard], [and] you did not seize me! But this is the time [MTY] when [God is allowing] you [to do what you want]. It is also the time [MTY] when God is allowing [Satan, who rules] [MTY] [in] the darkness, [to do what he wants].”
Kaj Jesuo diris al la ĉefpastroj kaj kapitanoj de la templo kaj pliaĝuloj, kiuj venis kontraŭ lin: Ĉu vi elvenis kun glavoj kaj bastonoj, kvazaŭ kontraŭ rabiston?
Kiam mi estis ĉiutage inter vi en la templo, vi ne etendis kontraŭ min viajn manojn; sed ĉi tiu estas via horo, kaj la potenco de mallumo.
54 They seized [Jesus] and led him away. They brought him to the high priest’s house. Peter followed [them] at a distance.
Kaj ili kaptis lin, kaj forkondukinte, venigis lin en la domon de la ĉefpastro. Sed Petro sekvis malproksime.
55 They kindled a fire in the middle of the courtyard and sat down together. Peter sat among them.
Kaj kiam oni ekbruligis fajron meze de la korto kaj sidis kune, Petro sidiĝis meze de ili.
56 As the light [from the fire] shone [on his face, a] female servant saw him and looked intently at him. She said, “This man was also with [the man whom they have arrested]!”
Kaj unu servantino, vidante lin sidantan en la fajrolumo, kaj fikse rigardinte lin, diris:
57 But Peter denied it, saying, “Woman, I do not know him!”
Ĉi tiu ankaŭ estis kun li. Sed li malkonfesis, dirante: Virino, mi lin ne konas.
58 A little later someone else saw Peter and said, “You [(sg)] also are one of those who [were with] the man [they arrested]!” But Peter said, “Man, I am not [one of them]!”
Kaj post iom da tempo alia vidis lin, kaj diris: Vi ankaŭ estas el ili. Sed Petro diris: Viro, mi ne estas.
59 About an hour later someone else said emphatically [about Peter], “[The way] that this man [speaks shows that he] is from Galilee [district]. Certainly this man was also with the man whom [they arrested, who is from Galilee]!”
Kaj post la daŭro de unu horo proksimume, alia asertis persiste, dirante: Vere, ĉi tiu ankaŭ estis kun li, ĉar li estas Galileano.
60 But Peter said, “Man, I do not know what you [(sg)] are talking about!” Immediately, while he was still speaking, a rooster crowed.
Sed Petro diris: Viro, mi ne scias, kion vi diras. Kaj tuj, dum li ankoraŭ parolis, la koko kriis.
61 The Lord [Jesus] turned around and looked right at Peter. Then Peter remembered what the Lord had said to him, “This night, before the rooster crows, you [(sg)] will deny three times [that you know] me.”
Kaj la Sinjoro sin turnis, kaj alrigardis Petron. Kaj Petro ekmemoris la vorton de la Sinjoro, ke li diris al li: Antaŭ ol koko krios hodiaŭ, vi trifoje min malkonfesos.
62 And Peter went out [of the courtyard] and cried very sorrowfully.
Kaj li eliris, kaj maldolĉe ploris.
63 The men who were guarding Jesus made fun of him and beat him.
Kaj tiuj, kiuj gardis Jesuon, lin mokis kaj batis.
64 They put a blindfold on him and [beat him again. Then] they said to him, “[Because you(sg) say] [IRO] that you are a prophet, [prove it by] telling us who it was that struck you!”
Kaj ili ĉirkaŭkovris lin, kaj demandis lin, dirante: Profetu, kiu vin frapis?
65 They said many other evil things about him, insulting him.
Kaj per multaj aliaj insultoj ili parolis kontraŭ li.
66 At dawn [the next morning], many of the [Jewish] leaders gathered together. The group included the chief priests and the men who taught the [Jewish] laws. They took Jesus to the Jewish Council. There the men of the Council said to him,
Kaj tuj kiam tagiĝis la pliaĝularo de la popolo kunvenis, kaj ĉefpastroj kaj skribistoj, kaj ili forkondukis lin antaŭ sian sinedrion, kaj diris:
67 “If you [(sg)] are the Messiah, tell us!” But he replied, “If I tell you that, you will not believe me.
Se vi estas la Kristo, diru al ni. Sed li diris al ili: Se mi diros al vi, vi ne kredos;
68 If I ask you [what you think about the Messiah], you will not answer me.
kaj se mi demandos, vi ne respondos.
69 But some day you will see [me], the one who came from heaven, sitting next to almighty God and ruling [MTY]!”
Tamen, de nun la Filo de homo sidos dekstre de la Potenco de Dio.
70 Then they all said, “If that is so, are [you(sg) saying that] you are (the Son of God/the Man who is also God)?” He said to them, “[Yes], it is just like you say [MTY].”
Kaj ili ĉiuj demandis: Ĉu vi do estas la Filo de Dio? Kaj li respondis: Vi diras, ke mi estas.
71 Then they said [to each other], “(We [(inc)] certainly do not need anyone else to testify [against him]!/Why should we ask for any more people to testify [against him]?) [RHQ]” We ourselves have heard him say [MTY] [that he is equal with God]!
Kaj ili diris: Pro kio ni bezonas pluan atestadon? ĉar ni mem aŭdis el lia propra buŝo.
