Acts 20
1 After the people at Ephesus had stopped rioting, Paul summoned the believers. He encouraged them [to continue to trust in the Lord Jesus. Soon] after that, he told them goodbye and left to go to Macedonia [province].
Топилаң бесиққандин кейин, Павлус мухлисларни чақирип, уларни риғбәтләндүрди вә улар билән хошлишип, Македонийәгә қарап кәтти.
2 [After he arrived] there, he visited [each town where there were believers], and encouraged them. Then he arrived in Greece [province], [which is also called Achaia].
У шу әтраптики жутларни арилап, етиқатчиларни нурғун сөз-тәлимләр билән риғбәтләндүргәндин кейин, Юнанға берип,
3 He stayed there for three months. Then he planned to return to Syria by ship, but [he heard that] some of the Jews [SYN] [in that area] were planning to kill him [as he traveled. So] he decided instead to go [by land, and he traveled] again through Macedonia.
у йәрдә үч ай турди. Павлус кемигә олтирип Сурийәгә маңай дәп турғанда, Йәһудийларниң уни өлтүрүш сүйқәсти билинип қелип, у Македонийә арқилиқ [қуруқлуқ билән] қайтип кетиш қарариға кәлди.
4 The men who were going to travel with him [to Jerusalem were] Sopater, [who was] a son of Pyrrhus, who grew up in Berea [town]; Aristarchus and Secundus, who were from Thessalonica [city; ] Gaius, [who was] from Derbe [town; ] Timothy, [who was from Galatia province; ] and Tychicus and Trophimus who were from Asia [province].
Униңға һәмраһ болғанлар Бериялиқ Пиррусниң оғли Сопатер, Тесалоникалиқлардин Аристархус билән Секундус, Дәрбәлик Гаюс, Тимотий вә Асия өлкисидин Тикикус билән Трофимуслар еди.
5 Those [seven] men went ahead of [Paul and me, Luke, by ship from Macedonia, so] they got to Troas [before we did and] waited for [the two of] us there.
Улар авал Троас шәһиригә берип, бизниң йетип беришимизни күтүп турди.
6 [But we two(exc) traveled by land as far as] Philippi [city]. After the Jewish festival [when they eat] unleavened bread, we got on a ship [that was going from] the port near [Philippi to Troas city]. After five days we [(exc)] arrived at Troas and we met the other men who had traveled there [ahead of us]. Then we [all] stayed in Troas for seven days.
Биз болсақ «петир нан һейти» күнлиридин кейин, Филиппи шәһиридин кемигә олтирип, бәш күндин кейин Троасқа келип, улар билән учраштуқ вә у йәрдә йәттә күн турдуқ.
7 (On Sunday evening/On the evening of the first day of the week), we [(exc) and the other believers there] gathered together to celebrate the Lord’s Supper [and to eat other food] [SYN]. Paul spoke to the believers. He continued teaching them until midnight, because he was planning to leave [Troas] the next day.
Һәптиниң биринчи күни, биз нан уштушқа җәм болғанда, Павлус әтиси кәтмәкчи болғачқа, җамаәткә сөз қилишқа башлиди; сөзини түн йеримгичә узартти.
8 Many [oil] lamps were burning in the upstairs room in which we [(exc)] had gathered, [so the fumes caused some people to become sleepy].
Биз җәм болған жуқуриқи қәвәттики өйдә нурғун қара чирақлар йенип туратти.
9 A young man whose name was Eutychus was there. He was seated on [the sill of] an [open] window [on the third story of the house]. As Paul continued talking for a long time, Eutychus became sleepier and sleepier. Finally, he was sound/really asleep. He fell [out of the window] from the third story down [to the ground. Some of the believers went down] immediately and picked him up. [But he was] dead.
Әвтикус исимлиқ бир жигит деризидә олтарған еди. Павлус сөзләп хелә бир йәргә барғанда, уни үгдәк бесиватқан еди. Андин у ғәриқ уйқиға кетип, у үчинчи қәвәттин йәргә жиқилип чүшти. Көпчилик уни йәрдин көтирип қариса, у өлүп болған еди.
10 Paul [also] went down. He lay down and stretched out on top of the young man and put his arms around him. Then he said [to the people who were standing around], “Do not worry, he is alive [again now]!”
Павлус пәскә чүшүп, униң үстигә етилип, қучағлап туруп: Азапланмаңлар, у тириккән! — деди.
11 Then Paul, [along with the others], went upstairs again and they ate the Lord’s Supper and other food [SYN]. Afterwards, Paul conversed with the believers until dawn. Then he left.
Қайтидин өйгә чиқип, нанни уштуп йегәндин кейин, Павлус улар билән таң атқичә узун сөзләшти вә у бу йәрдин йолға чиқти.
12 The [other] people took the young man [home], and were greatly encouraged because he was alive [again].
[Троастикиләр] болса һелиқи жигитни өйигә һаят апирип қойди. Улар буниңдин чәксиз тәсәлли тапти.
13 We then went to the ship. Paul did not get on the ship [with us in Troas], because he preferred to go [more quickly] overland to Assos [town]. The rest of us got on the ship and sailed for Assos.
Биз болсақ Павлустин бурун Ассос шәһиригә кемә билән бардуқ. Чүнки Павлус шу йәргә пиядә барай, силәр мәндин авал йетип берип, у йәрдә мени кемигә еливелишни күтүңлар, дәп орунлаштурған еди.
14 We [(exc)] met Paul in Assos. He got on [the ship] with us, and we sailed to Mitylene [town].
Ассоста у биз билән учрашқандин кейин биз уни кемигә елип Митулин шәһиригә кәлдуқ.
15 The day after [we reached Mitylene], we [sailed from there and] arrived [at a place] near Kios [Island]. The day after that, we sailed to Samos [Island]. The next day we [left Samos and] sailed to Miletus [town].
Андин шу йәрдин чиқип, әтиси Хийос арилиниң удулиға келип турдуқ. Үчинчи күни Самос арилиға йетип кәлдуқ вә Трогиллиум шәһиридә қондуқ; униң әтиси Милетус шәһиригә бардуқ.
16 [Miletus was just south of Ephesus city]. Paul had [earlier] decided that he would not get on a ship that would stop at Ephesus, because he did not want to spend [several] days in Asia [province]. If possible, he wanted to arrive in Jerusalem by the [time of the] Pentecost festival, [and the time of that festival was near].
Чүнки Павлус Асия өлкисидә көп вақитни өткүзүвәтмәслик үчүн, деңиз сәпиридә Әфәсуста тохтимай өтүп кетишни қарар қилған еди. Сәвәви, у «орма һейти» күнини мүмкинқәдәр Йерусалимда өткүзүш үчүн алдирайтти.
17 [When the ship arrived at] Miletus, Paul sent [a messenger] to Ephesus to ask the elders of the congregation to come to talk with him.
Әнди Милетус шәһиридин Әфәсусқа адәм әвәтип, җамаәттики ақсақалларни чақирди.
18 When the elders arrived, Paul said to them, “You personally know how I [conducted myself among you the entire time] that I was with you, from the first day when I arrived [here] in Asia [province until the day I left].
Улар кәлгәндин кейин, у уларға мундақ деди: — Мән Асия өлкисигә аяқ басқан биринчи күндин тартип, силәр билән қандақ өткәнлигим һәр бириңларға мәлум.
19 [You know how] I was serving the Lord [Jesus] very humbly and how I sometimes wept [about people. You also know how] I suffered because the Jews [SYN] [who were not believers often] tried [to harm me].
Рәбниң хизмитидә һәр тәрәптә кәмтәр болуп, көз яшлирим төкүлгәнлигини, шундақла Йәһудийларниң сүйқәстлири түпәйлидин бешимдин өткән синақларда чидиғанлиғимни билисиләр,
20 You also know that, as I preached [God’s message] to you, I never left out anything that would help you. You know that I taught you [God’s message] when many people were present, and I [also went to your] homes and taught it there.
вә йәнә мәйли аммиви сорунларда болсун яки өй-өйләрдә болсун, силәргә тәлим бәргинимдә, силәргә пайдилиқ болсила һеч немини айимай җакалап,
21 I preached both to Jews and to non-Jews, telling them [all] that they must turn away from their sinful behavior. [I also told them they should] believe in our Lord Jesus.”
Йәһудийлар һәм Грекләргиму Худа алдида товва қилиш вә Рәббимиз Әйса Мәсиһгә етиқат қилиш керәклигигә гувалиқ берип җекилигәнлигим һәммиңларға мәлум.
22 “And now note this: I am going to Jerusalem, because [God’s] Spirit has clearly shown me that I must go there. I do not know what will happen to me [while I am there].
Һазир мана, роһта бағланған һалда Йерусалимға кетиватимән. У йәрдә немә ишларниң бешимға чүшидиғанлиғини уқмаймән;
23 But I do know that in each city [where I have stopped], the Holy Spirit has (told me/[caused the believers to] tell me) that [in Jerusalem] people will put me in prison [PRS] and will cause me to suffer [PRS].
Пәқәт шуни билимәнки, Муқәддәс Роһ мән барғанла шәһәрләрдә зиндан кишәнлири вә азап-оқубәтләрниң мени күтүп туридиғанлиғини алдин ениқ ейтип кәлмәктә.
24 But I do not care even if people kill me, if first I am able to finish the work [MET] that the Lord Jesus has told me [to do. He appointed me] to tell people the good message that God [saves us] by doing for us what we do not deserve.
Лекин мән өз мусапәмни тамамлишим, Рәб Әйсадин тапшурувалған хизмәтни ада қилишим, йәни Худаниң меһри-шәпқити тоғрисидики хуш хәвәрниң толуқ гувачиси болушум үчүн, өз һаятимни қилчә айимаймән.
25 I have preached to you the message about how God desires to rule [people’s lives]. But now I know that today is the last time that you fellow believers will see me [SYN].
Мән силәр билән арилишип, һәммиңлар арисида жүрүп Худаниң падишалиғини җакалидим; әнди мана маңа мәлумки, буниңдин кейин силәрдин һеч ким йүзүмни қайта көрәлмәйсиләр.
26 So I want you all to understand that if anyone [who has heard me preach] dies [without trusting in Jesus], it is not my fault [MTY],
Шуниң үчүн, бүгүн силәргә гувалиқ қилип ейтип қояйки, мән һеч бириниң қениға қәриздар әмәсмән.
27 because I told you [LIT] everything [HYP] that God has planned for us [(inc)].
Чүнки мән Худаниң толуқ мәхсәт-ирадисини қилчә елип қалмай силәргә баян қилип йәткүзүштин баш тартмидим.
28 [You leaders] must continue to believe and obey [God’s message. You must also help] all the other believers [MET] for whom the Holy Spirit has caused you to be responsible [MTY]. Watch over [MET] yourselves and the other believers [as] a shepherd [watches over his sheep]. God bought them with the blood [that flowed from] his [Son’s body on the cross].
Муқәддәс Роһ силәрни Худаниң җамаитини беқиш үчүн Униң падиси ичидә йетәкчи қилип тиклигән еди; әнди өзүңларға һәм Өз Оғлиниң қени билән сетивалған барлиқ падисиға сәгәк болуңлар!
29 I know [very well] that after I leave, [people who teach] [MET] [false doctrines] will come among you and will do great harm to the believers. [They will be like] fierce wolves [that kill sheep].
Чүнки маңа аянки, мән кәткәндин кейин, чилбөриләр араңларға кирип, падини һеч айимайду,
30 Even in your own group of believers there will be some who will deceive [other] believers by teaching them messages that are false. They will teach those messages so that some people [will believe them and] will become their followers.
һәмдә һәтта араңлардинму бәзиләр мухлисларни өзлиригә тартивелиш үчүн һәқиқәтни бурмилиған түрлүк ишларни сөзләйду.
31 So watch out [that none of you stops believing the true message about our Lord Jesus]. Remember that day and night for [about] three years I repeatedly taught you that message, and warned you with tears [in my eyes not to believe any other message].”
Шуңа, сәгәк болуңлар, мениң үч жил кечә-күндүз демәй, һәр бириңларға көз яшлирим билән тохтимай несиһәт берип турғанлиғимни есиңларда тутуңлар.
32 “[Now as I leave you], I ask God to protect you and to keep you believing the message [that he saves us(inc)] by doing for us what we do not deserve. [If you continue believing] the message [that I told you], you will become [spiritually mature], and God will give you the blessings that he has promised to give to all of those who belong to him.
Әнди мән силәрни Худаға вә Униң меһри-шәпқәт йәткүзидиған сөз-каламиға тапшуримән. Бу сөз-калам етиқатиңларни қурушқа һәм пак-муқәддәс қилинған барлиқ хәлқи арисида илтипат қилинидиған мирастин силәрни несип қилишқа қадирдур.
33 [As for myself], I have not desired anyone’s money [MTY] or [fine] clothing.
Мән һеч қачан һеч кимдин кийим-кечәк яки алтун-күмүч тама қилип бақмиғанмән.
34 You yourselves know that I have worked [with my hands] [MTY] to earn the money that my companions and I needed.
Силәргә мәлумки, мән икки билигимгә тайинип, өзүмниң вә һәмраһлиримниң һаҗитидин чиқтим.
35 In everything that I did, I showed you that we [(inc)] should work hard in order [to have enough money] to give some to those who are needy. We [(inc)] should remember that our Lord Jesus himself said, ‘You are happy when people give you what you need, but God will be happy with you when you give other people what they need.’”
Бундақ қилип һәр бир ишларда мән силәргә мошундақ әҗир-әмгәк арқилиқ аҗиз-һаҗәтмәнләргә ярдәм бериш лазимлиғини, шундақла Рәб Әйса өзи ейтқан: «Бәрмәк алмақтинму бәхитликтур» дегинини есиңлардин чиқармаслиғиңлар керәклигини көрсәттим.
36 When Paul had finished speaking, he knelt down with all of the elders and prayed.
Бу сөзләрни қилип болуп, у һәммәйлән билән бирликтә тизлинип олтирип дуа қилди.
37 They all cried a lot, and they hugged Paul and kissed him.
Һәммәйлән қаттиқ жиғлишип кәтти; Павлусниң бойниға есилип қучағлап, қизғин сөйүшти.
38 They were especially sad because he had said that they would never see him [SYN] again. Then they [all] went with him to the ship.
Уларни әң азаплиғини Павлусниң, «Буниңдин кейин йүзүмни қайта көрәлмәйсиләр» дегән сөзи болди. Кейин, улар уни кемигә чиқирип узитип қойди.
