1 Corinthians 15
1 And I make known to you, my brethren, the gospel which I preached to you, and which ye received, and in which ye stand,
A oznajmiam wam, bracia, ewangelię, którą wam głosiłem, a którą przyjęliście i w której trwacie;
2 and by which ye have life. In what terms I preached to you, ye remember; unless ye have believed in vain.
Przez którą też dostępujecie zbawienia, jeśli pamiętacie to, co wam głosiłem, chyba że uwierzyliście na próżno.
3 For I delivered to you from the first, as I had received it; that the Messiah died on account of our sins, as it is written:
Najpierw bowiem przekazałem wam to, co i ja otrzymałem, że Chrystus umarł za nasze grzechy, zgodnie z Pismem;
4 and that he was buried and arose on the third day, as it is written:
Że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem;
5 and that he was seen by Cephas; and after him, by the twelve:
I że ukazał się Kefasowi, a potem tym dwunastu.
6 and after that, he was seen by more than five hundred brethren at once; many of whom survive at the present time, and some of them sleep.
Potem ukazał się więcej niż pięciuset braciom naraz, z których większość żyje aż dotąd, a niektórzy zasnęli.
7 And subsequently to this, he was seen by James; and after him, by all the legates.
Potem ukazał się Jakubowi, potem wszystkim apostołom.
8 And last of them all, he was seen by me, as it were by an abortion.
A ostatniemu ze wszystkich ukazał się i mnie, jak poronionemu płodowi.
9 I am the least of the legates; and am not worthy to be called a legate; because I persecuted the church of God.
Ja bowiem jestem najmniejszym z apostołów i nie jestem godny nazywać się apostołem, bo prześladowałem kościół Boży.
10 But by the grace of God, I am what I am: and his grace, that was in me, was not in vain; but I labored more than they all: -not I, but his grace that was with me.
Lecz z łaski Boga jestem tym, czym jestem, a jego łaska względem mnie nie okazała się daremna, ale pracowałem więcej od nich wszystkich, jednak nie ja, lecz łaska Boga, która [jest] ze mną.
11 Whether I, therefore, or whether they, so we preached; and so ye believed.
Czy więc ja, czy oni, tak głosimy i tak uwierzyliście.
12 And if the Messiah is proclaimed, as rising from the dead; how is it that there are some among you, who say, There is no reviviscence of the dead?
A jeśli się o Chrystusie głosi, że został wskrzeszony z martwych, jak [mogą] niektórzy pośród was mówić, że nie ma zmartwychwstania?
13 And if there is no reviviscence of the dead, the Messiah also hath not risen.
Jeśli bowiem nie ma zmartwychwstania, to i Chrystus nie został wskrzeszony.
14 And if the Messiah hath not risen, our preaching is vain, and your faith also vain.
A jeśli Chrystus nie został wskrzeszony, to daremne [jest] nasze głoszenie, daremna też wasza wiara.
15 And we too are found false witnesses of God; for we have testified concerning God, that he raised up the Messiah, when he did not raise him up.
I okazuje się, że jesteśmy fałszywymi świadkami Boga, bo świadczyliśmy o Bogu, że wskrzesił Chrystusa, którego nie wskrzesił, jeśli umarli nie są wskrzeszani.
16 For, if the dead will not arise, the Messiah also hath not risen.
Jeśli bowiem umarli nie są wskrzeszani, to i Chrystus nie został wskrzeszony.
17 And if the Messiah rose not, your faith is inane; and ye are yet in your sins:
A jeśli Chrystus nie został wskrzeszony, daremna [jest] wasza wiara i nadal jesteście w swoich grzechach.
18 and also, doubtless, they who have fallen asleep in the Messiah, have perished.
Tak więc i ci, którzy zasnęli w Chrystusie, poginęli.
19 And if, in this life only, we have hope in the Messiah, we are the most miserable of all men.
Jeśli tylko w tym życiu mamy nadzieję w Chrystusie, jesteśmy ze wszystkich ludzi najbardziej nieszczęśliwi.
20 But now the Messiah hath risen from the dead, and become the first-fruits of them that slept.
Tymczasem jednak Chrystus został wskrzeszony z martwych i stał się pierwszym plonem tych, którzy zasnęli.
21 And as by a man came death, so also by a man came the reviviscence of the dead.
Skoro bowiem śmierć [przyszła] przez człowieka, przez człowieka [przyszło] też zmartwychwstanie umarłych.
22 For as it was by Adam, that all men die, so also by the Messiah they all live:
Jak bowiem w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni.
23 every one in his order; the Messiah was the first-fruits; afterwards, they that are the Messiah's, at his coming.
Ale każdy w swojej kolejności, Chrystus jako pierwszy plon, potem ci, którzy należą do Chrystusa, w [czasie] jego przyjścia.
24 And then will be the end, when he shall have delivered up the kingdom to God the Father; when every prince, and every sovereign, and all powers shall have come to naught.
A potem będzie koniec, gdy przekaże królestwo Bogu i Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność oraz wszelką władzę i moc.
25 For he is to reign, until he shall put all his enemies under his feet.
Bo on musi królować, aż położy wszystkich wrogów pod swoje stopy.
26 And the last enemy, death, will be abolished.
A ostatni wróg, który zostanie zniszczony, to śmierć.
27 For he hath subjected all under his feet. But when he said, that every thing is subjected to him, it is manifest that he is excepted, who subjected all to him.
Wszystko bowiem poddał pod jego stopy. A gdy mówi, że wszystko jest [mu] poddane, [jest] jasne, że oprócz tego, który mu wszystko poddał.
28 And when all shall be subjected to him, then the Son himself will be subject to him who subjected all to him, so that God will be all in all.
Gdy zaś wszystko zostanie mu poddane, wtedy i sam Syn będzie poddany temu, który mu poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim we wszystkich.
29 Otherwise, what shall they do who are baptized for the dead, if the dead rise not? Why are they baptized for the dead?
Bo inaczej co zrobią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych, jeśli umarli w ogóle nie są wskrzeszani? Po co przyjmują chrzest za zmarłych?
30 And why also do we stand every hour in peril?
Po co i my każdej godziny narażamy się na niebezpieczeństwo?
31 I protest, my brethren, by your exultation, which is mine in our Lord Jesus the Messiah, that I die daily.
[Zapewniam was] przez chlubę, którą mam z was w Jezusie Chrystusie, naszym Panu, że każdego dnia umieram.
32 If, as amongst men, I was cast to wild beasts at Ephesus, what did it profit me, if the dead rise not? " Let us eat and drink; for to-morrow we die."
Jeśli na sposób ludzki walczyłem z bestiami w Efezie, jaki z tego mam pożytek, jeśli umarli nie są wskrzeszani? Jedzmy i pijmy, bo jutro pomrzemy.
33 Be not deceived; " Evil stories corrupt well-disposed minds."
Nie łudźcie się. Złe rozmowy psują dobre obyczaje.
34 Let your hearts be righteously excited, and sin not: for there are some, in whom is not the love of God: it is to your shame, I say it.
Ocknijcie się ku sprawiedliwości i nie grzeszcie; niektórzy bowiem nie mają poznania Boga. Mówię to ku waszemu zawstydzeniu.
35 But some one of you may say: How will the dead arise? and with what body will they come forth?
Lecz powie ktoś: Jak umarli są wskrzeszani i w jakim ciele przychodzą?
36 Foolish man! The seed which thou sowest, is not quickened, unless it die.
Głupcze! To, co siejesz, nie ożyje, jeśli nie obumrze.
37 And that which thou sowest, thou sowest not the body that is to be, but the naked kernel of wheat or barley, or of the other grains:
I to, co siejesz, to nie ciało, które ma powstać, ale gołe ziarno, na przykład pszeniczne lub jakieś inne.
38 and God giveth it a body, as he pleaseth; and to each of the grains its natural body.
Bóg zaś daje mu ciało, jakie chce, a każdemu z ziaren właściwe jemu ciało.
39 And every body is not alike; for the body of a man is one thing, and that of a beast is another, and that of a bird is another, and that of a fish is another.
Nie każde ciało jest jednakowe, ale inne jest ciało ludzi, a inne ciało zwierząt, inne ryb, a inne ptaków.
40 And there are bodies celestial, and bodies terrestrial; but the glory of the celestial bodies is one, and that of the terrestrial is another.
Są też ciała niebieskie i ciała ziemskie, lecz inna jest chwała [ciał] niebieskich, a inna ziemskich.
41 And the glory of the sun is one thing, and the glory of the moon is another, and the glory of the stars is another; and one star exceedeth another star in glory.
Inna chwała słońca, inna chwała księżyca, a inna chwała gwiazd. Gwiazda bowiem od gwiazdy różni się jasnością.
42 So also in the reviviscence of the dead. They are sown in corruption, they arise without corruption:
Tak też jest ze zmartwychwstaniem umarłych. Sieje się [ciało] w zniszczalności, a jest wskrzeszane w niezniszczalności;
43 they are sown in dishonor, they arise in glory: they are sown in weakness, they arise in power:
Sieje się w niesławie, a jest wskrzeszane w chwale, sieje się w słabości, a jest wskrzeszane w mocy;
44 it is sown an animal body, it ariseth a spiritual body. For there is a body of the animal life, and there is a body of the spirit.
Sieje się ciało cielesne, a jest wskrzeszane ciało duchowe. Jest ciało cielesne, jest też ciało duchowe.
45 So also is it written: " Adam, the first man, became a living soul;" the second Adam became a quickening spirit.
Tak też jest napisane: Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą, [a] ostatni Adam duchem ożywiającym.
46 And the spiritual was not first; but the animal, and then the spiritual.
Jednak pierwsze nie jest to, co duchowe, ale to, co cielesne, potem duchowe.
47 The first man was of dust from the earth; the second man was the Lord from heaven.
Pierwszy człowiek z ziemi – ziemski, drugi człowiek – [sam] Pan z nieba.
48 As he was of the dust, so also those who are of the dust; and as was he who was from heaven, so also are the heavenly.
Jaki jest ten ziemski, tacy i ziemscy; a jaki jest niebieski, tacy i niebiescy.
49 And as we have worn the likeness of him from the dust, so shall we wear the likeness of him from heaven.
A jak nosiliśmy obraz ziemskiego, tak będziemy nosili obraz niebieskiego.
50 But this I say, my brethren that flesh and blood cannot inherit the kingdom of heaven: neither doth corruption inherit incorruption.
To zaś mówię, bracia, że ciało i krew nie mogą odziedziczyć królestwa Bożego ani to, co zniszczalne, nie odziedziczy tego, co niezniszczalne.
51 Lo, I tell you a mystery; we shall not all sleep, but we shall all be changed,
Oto oznajmiam wam tajemnicę: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy będziemy przemienieni;
52 suddenly, as in the twinkling of an eye, at the last trumpet, when it shall sound; and the dead will arise, without corruption; and we shall be changed.
W jednej chwili, w mgnieniu oka, na ostatnią trąbę. Zabrzmi bowiem [trąba], a umarli zostaną wskrzeszeni niezniszczalni, a my zostaniemy przemienieni.
53 For this which is corruptible, is to put on incorruption; and that which dieth, will put on immortality.
To bowiem, co zniszczalne, musi przyodziać się w to, co niezniszczalne, a to, co śmiertelne, przyoblec się w nieśmiertelność.
54 And when this that is corruptible, shall put on incorruption, and this that dieth, immortality; then will take place the word that is written, " Death is absorbed in victory."
A gdy to, co zniszczalne, przyoblecze się w niezniszczalność, a to, co śmiertelne, przyoblecze się w nieśmiertelność, wtedy wypełni się to słowo, które [jest] napisane: Połknięta jest śmierć w zwycięstwie.
Gdzież [jest], o śmierci, twoje żądło? Gdzież jest, o piekło, twoje zwycięstwo? (Hadēs g86)
56 Now the sting of death is sin; and the strength of sin is the law.
Żądłem zaś śmierci [jest] grzech, a siłą grzechu prawo.
57 But thanks be to God, that giveth us the victory, through our Lord Jesus the Messiah.
Lecz dzięki [niech będą] Bogu, który nam dał zwycięstwo przez naszego Pana Jezusa Chrystusa.
58 Wherefore, my brethren and my beloved, be ye steadfast, and be not vacillating; but be ye at all times abundant in the work of the Lord; seeing ye know, that your labor is not in vain in the Lord.
A tak, moi mili bracia, bądźcie stali, niezachwiani, zawsze obfitujący w dziele Pana, wiedząc, że wasza praca nie jest daremna w Panu.
