Proverbs 21
1 The king’s heart is in Adonai’s hand like the watercourses. He turns it wherever he desires.
Serce króla [jest] w ręku PANA [jak] potoki wód; kieruje je, dokąd chce.
2 Every way of a man is right in his own eyes, but Adonai weighs the hearts.
Wszelka droga człowieka jest słuszna w jego oczach, ale PAN waży serca.
3 To do righteousness and mishpat ·justice· is more acceptable to Adonai than sacrifice.
Czynienie sprawiedliwości i sądu bardziej się podobają PANU niż ofiara.
4 A high look, and a proud heart, the lamp candle of the wicked, is sin.
Wyniosłe oczy, pyszne serce [i] praca niegodziwych są grzechem.
5 The plans of the diligent surely lead to profit; and everyone who is hasty surely rushes to poverty.
Myśli pracowitego [przynoszą] pewny dostatek, a [myśli] każdego spieszącego się – niedostatek.
6 Getting treasures by a lying tongue is a fleeting vapor for those who seek death.
Gromadzenie skarbów kłamliwym językiem jest przemijającą marnością tych, którzy szukają śmierci.
7 The violence of the wicked will drive them away, because they refuse to do what is mishpat ·just·.
Grabież niegodziwych zniszczy ich, bo nie chcą czynić tego, co sprawiedliwe.
8 The way of the guilty is devious, but the conduct of the innocent is upright.
Droga człowieka jest przewrotna i obca, ale dzieło czystego jest prawe.
9 It is better to dwell in the corner of the housetop, than to share a house with a contentious woman.
Lepiej mieszkać w kącie dachu niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
10 The soul of the wicked desires evil; his neighbor finds no pity in his eyes.
Dusza niegodziwego pragnie zła, a jego bliźni nie znajduje łaski w jego oczach.
11 When the mocker is punished, the simple gains wisdom. When the wise is instructed, he receives knowledge.
Gdy się karze szydercę, prosty mądrzeje, a gdy uczą mądrego, przyjmuje wiedzę.
12 The Righteous One considers the house of the wicked, and brings the wicked to ruin.
Sprawiedliwy zważa na dom niegodziwego, ale [Bóg] powala niegodziwych za [ich] nieprawość.
13 Whoever stops his ears at the cry of the poor, he will also cry out, but shall not be heard.
Kto zatyka swe ucho na wołanie ubogiego, ten sam będzie wołał, a nie zostanie wysłuchany.
14 A gift in secret pacifies anger; and a bribe in the cloak, strong wrath.
[Potajemny] dar łagodzi zapalczywość i upominek w zanadrzu uspokaja wielki gniew.
15 It is joy to the upright to do mishpat ·justice·; but it is a destruction to the workers of iniquity.
Radością jest dla sprawiedliwego czynić sąd, a na czyniących nieprawość przyjdzie zniszczenie.
16 The man who wanders out of the way of understanding shall rest in the assembly of the departed spirits.
Człowiek, który zbacza z drogi mądrości, odpocznie w zgromadzeniu umarłych.
17 He who 'ahav ·affectionately loves· pleasure shall be a poor man. He who 'ahav ·affectionately loves· wine and oil shall not be rich.
Kto kocha zabawę, zubożeje, a kto kocha wino i olejek, nie wzbogaci się.
18 The wicked is a ransom for the upright; the treacherous for the upright.
Niegodziwy [będzie] okupem za sprawiedliwego, a przewrotny – za prawych.
19 It is better to dwell in a desert land, than with a contentious and fretful woman.
Lepiej mieszkać na pustyni niż z kłótliwą i gniewliwą żoną.
20 There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise; but a foolish man swallows it up.
Pożądany skarb i olej [są] w mieszkaniu mądrego, ale głupiec je trwoni.
21 He who follows after righteousness and cheshed ·loving-kindness· finds life, righteousness, and kavod ·weighty glory·.
Kto podąża za sprawiedliwością i miłosierdziem, znajduje życie, sprawiedliwość i chwałę.
22 A wise man scales the city of the mighty, and brings down the strength of its confidence.
Mądry wdziera się do miasta mocarzy i burzy potęgę ich ufności.
23 Whoever guards his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
Kto strzeże swoich ust i języka, strzeże swojej duszy przed utrapieniem.
24 The proud and haughty man, “scoffer” is his name; he works in the arrogance of pride.
Hardy i pyszny szyderca – oto imię tego, kto działa w pysznym gniewie.
25 The desire of the sluggard kills him, for his hands refuse to labor.
Pragnienie leniwego zabija [go], bo jego ręce nie chcą pracować.
26 There are those who covet greedily all day long; but the upright give and don’t withhold.
Przez cały dzień pożąda on zachłannie, a sprawiedliwy daje i nie szczędzi.
27 The sacrifice of the wicked is an abomination: how much more, when he brings it with a wicked mind!
Ofiara niegodziwych budzi odrazę, a cóż dopiero, gdy ją w niegodziwości ofiarują.
28 A false witness will perish, and a man who sh'ma ·hears obeys· speaks to eternity.
Fałszywy świadek zginie, lecz kto słucha, będzie mówił nieustannie.
29 A wicked man hardens his face; but as for the upright, he establishes his ways.
Niegodziwy ma upór na twarzy, ale prawy wytycza swoją drogę.
30 There is no wisdom nor understanding nor counsel against Adonai.
Nie ma mądrości ani rozumu, ani rady przeciwko PANU.
31 The horse is prepared for the day of battle; but victory is with Adonai.
Konia przygotowują na dzień bitwy, ale wybawienie zależy od PANA.
