Genesis 42
1 Now Jacob [Supplanter] saw that there was grain in Egypt [Abode of slavery], and Jacob [Supplanter] said to his sons, “Why do you look at one another?”
Kiam Jakob sciiĝis, ke oni vendas grenon en Egiptujo, li diris al siaj filoj: Kion vi rigardas?
2 He said, “Behold, I have sh'ma ·heard obeyed· that there is grain in Egypt [Abode of slavery]. Go down there, and buy for us from there, so that we may live, and not die.”
Kaj li diris: Mi aŭdis, ke oni vendas grenon en Egiptujo; veturu do tien kaj aĉetu por ni tie grenon, por ke ni vivu kaj ne mortu.
3 Joseph [May he add]’s ten brothers went down to buy grain from Egypt [Abode of slavery].
Kaj forveturis dek fratoj de Jozef, por aĉeti grenon en Egiptujo.
4 But Jacob [Supplanter] didn’t send Benjamin [Son of right hand, Son of south], Joseph [May he add]’s brother, with his brothers; for he said, “Lest perhaps harm happen to him.”
Sed Benjamenon, la fraton de Jozef, Jakob ne sendis kun liaj fratoj; ĉar li timis, ke eble lin trafos malfeliĉo.
5 The sons of Israel [God prevails] came to buy among those who came, for the famine was in the land of Canaan [Humbled].
Kaj la filoj de Izrael venis, por aĉeti grenon, kune kun aliaj venintoj; ĉar estis malsato en la lando Kanaana.
6 Joseph [May he add] was the governor over the land. It was he who sold to all the people of the land. Joseph [May he add]’s brothers came, and bowed themselves down to him with their faces to the earth.
Kaj Jozef estis la estro super la lando, kaj li estis la vendanto de la greno por la tuta popolo de la lando. Kaj la fratoj de Jozef venis kaj kliniĝis al li vizaĝaltere.
7 Joseph [May he add] saw his brothers, and he recognized them, but acted like a stranger to them, and spoke roughly with them. He said to them, “Where did you come from?” They said, “From the land of Canaan [Humbled] to buy food.”
Kiam Jozef ekvidis siajn fratojn, li rekonis ilin; sed li ŝajnigis sin fremda al ili kaj parolis kun ili malafable, kaj diris al ili: El kie vi venis? Kaj ili diris: El la lando Kanaana, por aĉeti manĝaĵon.
8 Joseph [May he add] recognized his brothers, but they didn’t recognize him.
Jozef rekonis siajn fratojn, sed ili lin ne rekonis.
9 Joseph [May he add] remembered the dreams which he dreamed about them, and said to them, “You are spies! You have come to see the nakedness of the land.”
Kaj Jozef rememoris la sonĝojn, kiujn li sonĝis pri ili. Kaj li diris al ili: Vi estas spionoj: vi venis, por vidi la malfortajn lokojn de la lando.
10 They said to him, “No, my lord, but your servants have come to buy food.
Kaj ili diris al li: Ne, mia sinjoro! viaj sklavoj venis, por aĉeti manĝaĵon.
11 We are all one man’s sons; we are honest men. Your servants are not spies.”
Ni ĉiuj estas filoj de unu homo; ni estas honestaj; viaj sklavoj neniam estis spionoj.
12 He said to them, “No, but you have come to see the nakedness of the land!”
Sed li diris al ili: Ne, vi venis, por vidi la malfortajn lokojn de la lando.
13 They said, “We, your servants, are twelve brothers, the sons of one man in the land of Canaan [Humbled]; and behold, the youngest is today with our father, and one is no more.”
Ili diris: Ni, viaj sklavoj, estas dek du fratoj, filoj de unu homo en la lando Kanaana; la plej juna estas nun kun nia patro, kaj unu malaperis.
14 Joseph [May he add] said to them, “It is like I told you, saying, ‘You are spies!’
Kaj Jozef diris al ili: Estas tio, kion mi diris al vi, vi estas spionoj.
15 By this you shall be tested. By the life of Pharaoh, you shall not go out from here, unless your youngest brother comes here.
Per tio mi vin elprovos: mi ĵuras per la vivo de Faraono, ke vi foriros el ĉi tie nur tiam, kiam venos ĉi tien via plej juna frato.
16 Send one of you, and let him get your brother, and you shall be bound, that your words may be tested, whether there is truth in you, or else by the life of Pharaoh surely you are spies.”
Sendu unu el vi, ke li alkonduku vian fraton; sed vi estos malliberigitaj, kaj oni esploros viajn vortojn, ĉu vi diris la veron; se ne, tiam mi ĵuras per la vivo de Faraono, ke vi estas spionoj.
17 He put them all together into custody for three days.
Kaj li metis ilin sub gardon por la daŭro de tri tagoj.
18 Joseph [May he add] said to them the third day, “Do this, and live, for I fear God.
Kaj Jozef diris al ili en la tria tago: Tion faru, kaj vi restos vivaj, ĉar mi havas timon antaŭ Dio.
19 If you are honest men, then let one of your brothers be bound in your prison; but you go, carry grain for the famine of your houses.
Se vi estas homoj honestaj, tiam unu el viaj fratoj restu malliberigita en la domo, en kiu oni vin gardas, kaj vi iru kaj forportu hejmen la grenon, kiun vi aĉetis kontraŭ la malsato.
20 Bring your youngest brother to me; so will your words be verified, and you won’t die.” They did so.
Sed vian plej junan fraton venigu al mi, por ke pruviĝu la vereco de viaj vortoj kaj por ke vi ne mortu. Kaj ili faris tiel.
21 They said to one another, “We are certainly guilty concerning our brother, in that we saw the distress of his soul, when he begged us, and we wouldn’t sh'ma ·hear obey·. Therefore this distress has come upon us.”
Kaj ili diris unu al alia: Vere ni estas kulpaj pro nia frato; ĉar ni vidis la suferadon de lia animo, kiam li petegis nin, sed ni ne aŭskultis; por tio venis sur nin ĉi tiu sufero.
22 Reuben [See, a son!] answered them, saying, “Didn’t I tell you, saying, ‘Don’t sin against the child,’ and you wouldn’t sh'ma ·hear obey·? Therefore also, behold, his blood is required.”
Kaj Ruben respondis al ili, dirante: Mi diris ja al vi: Ne peku rilate la infanon; sed vi ne obeis; nun lia sango estas repostulata.
23 They didn’t know that Joseph [May he add] sh'ma ·hear understand obey· them; for there was an interpreter between them.
Kaj ili ne sciis, ke Jozef komprenas; ĉar inter ili estis tradukanto.
24 He turned himself away from them, and wept. Then he returned to them, and spoke to them, and took Simeon [Hearing] from among them, and bound him before their eyes.
Kaj li deturnis sin de ili kaj ekploris; poste li denove returnis sin al ili kaj parolis kun ili, kaj li prenis el inter ili Simeonon kaj ligis lin antaŭ iliaj okuloj.
25 Then Joseph [May he add] gave a enjoin to fill their bags with grain, and to restore each man’s money into his sack, and to give them food for the way. So it was done to them.
Kaj Jozef ordonis plenigi iliajn sakojn per greno kaj redoni ilian monon al ĉiu en lian sakon kaj doni al ili manĝaĵon por la vojo. Tiel oni faris al ili.
26 They loaded their donkeys with their grain, and departed from there.
Kaj ili metis sian grenon sur siajn azenojn kaj foriris.
27 As one of them opened his sack to give his donkey food in the lodging place, he saw his money. Behold, it was in the mouth of his sack.
Kaj unu el ili malfermis sian sakon, por doni furaĝon al sia azeno dum la nokta halto, kaj li ekvidis sian monon, kiu estis en la aperturo de lia sako.
28 He said to his brothers, “My money is restored! Behold, it is in my sack!” Their hearts failed them, and they turned trembling to one another, saying, “What is this that God has done to us?”
Kaj li diris al siaj fratoj: Mia mono estas redonita; jen ĝi estas en mia sako. Tiam konsterniĝis iliaj koroj, kaj kun tremo ili diris unuj al la aliaj: Kial Dio faris tion al ni?
29 They came to Jacob [Supplanter] their father, to the land of Canaan [Humbled], and told him all that had happened to them, saying,
Kiam ili venis al sia patro Jakob en la landon Kanaanan, ili rakontis al li ĉion, kio okazis al ili, dirante:
30 “The man, the lord of the land, spoke roughly with us, and took us for spies of the country.
La homo, kiu estas sinjoro super tiu lando, parolis kun ni malafable, kaj diris, ke ni estas spionoj en la lando.
31 We said to him, ‘We are honest men. We are no spies.
Kaj ni diris al li: Ni estas homoj honestaj, ni neniam estis spionoj;
32 We are twelve brothers, sons of our father; one is no more, and the youngest is today with our father in the land of Canaan [Humbled].’
ni estas dek du fratoj, filoj de nia patro; unu malaperis, kaj la plej juna estas nun kun nia patro en la lando Kanaana.
33 The man, the lord of the land, said to us, ‘By this I will know that you are honest men: leave one of your brothers with me, and take grain for the famine of your houses, and go your way.
Tiam diris al ni la homo, kiu estas sinjoro super la lando: Per tio mi konvinkiĝos, ke vi estas homoj honestaj: unu el viaj fratoj lasu ĉe mi, kaj la necesan grenon por via hejmo prenu kaj iru;
34 Bring your youngest brother to me. Then I will know that you are not spies, but that you are honest men. So I will deliver your brother to you, and you shall trade in the land.’”
kaj venigu al mi vian plej junan fraton; tiam mi scios, ke vi ne estas spionoj, ke vi estas honestaj homoj; vian fraton mi redonos al vi, kaj vi povos negoci en la lando.
35 As they emptied their sacks, behold, each man’s bundle of money was in his sack. When they and their father saw their bundles of money, they were afraid.
Kiam ili malplenigis siajn sakojn, montriĝis, ke ĉiu el ili havas sian ligaĵon da mono en sia sako. Kaj ili vidis siajn ligaĵojn da mono, ili kaj ilia patro, kaj ili timiĝis.
36 Jacob [Supplanter], their father, said to them, “You have bereaved me of my children! Joseph [May he add] is no more, Simeon [Hearing] is no more, and you want to take Benjamin [Son of right hand, Son of south] away. All these things are against me.”
Kaj ilia patro Jakob diris al ili: Vi min seninfanigis; Jozef forestas, kaj Simeon forestas, kaj Benjamenon vi volas forpreni! sur min ĉio falis!
37 Reuben [See, a son!] spoke to his father, saying, “Kill my two sons, if I don’t bring him to you. Entrust him to my care, and I will bring him to you again.”
Tiam Ruben diris al sia patro jene: Miajn du filojn mortigu, se mi ne revenigos lin al vi; donu lin en mian manon, kaj mi revenigos lin al vi.
38 He said, “My son shall not go down with you; for his brother is dead, and he only is left. If harm happens to him along the way in which you go, then you will bring down my gray hairs with sorrow to Sheol ·Place of the dead·.” (Sheol h7585)
Sed li diris: Mia filo ne iros kun vi; ĉar lia frato mortis, kaj li sola restis. Se lin trafos malfeliĉo sur la vojo, kiun vi iros, tiam vi enirigos miajn grizajn harojn kun malĝojo en Ŝeolon. (Sheol h7585)
