Proverbs 14
1 The wise among women buildeth her house; but the foolish pulleth it down with her own hands.
Mądra niewiasta buduje dom swój; ale go głupia rękami swemi rozwala.
2 In his uprightness walketh he that feareth the Lord; but perverse in his ways is he that despiseth him.
Kto chodzi w szczerości swojej, boi się Pana; ale przewrotny w drogach swoich gardzi nim.
3 In the mouth of the foolish is a stick [for his] pride; but the lips of the wise will preserve them.
W ustach głupiego jest rózga hardości; ale wargi mądrych strzegą ich.
4 Where no oxen are, is the crib clean; but the abundance of harvests is [only] through the strength of the ox.
Gdzie niemasz wołów, żłób jest próżny; ale siłą wołów mnoży się obfitość zboża.
5 A faithful witness will not lie; but a false witness constantly uttereth lies.
Świadek prawdziwy nie kłamie; ale świadek fałszywy mówi kłamstwo.
6 A scorner seeketh wisdom, and there is none; but knowledge is easy to the man of understanding.
Naśmiewca szuka mądrości, a nie znajduje; ale umiejętność roztropnemu jest snadna.
7 Go far away from a foolish man, else thou wilt [never] know the lips of knowledge.
Idź precz od oblicza męża głupiego, gdyż nie znajdziesz przy nim warg umiejętności.
8 The wisdom of the prudent is to understand his way; but the folly of fools is deceit.
Mądrość ostrożnego jest rozumieć drogę swoję, ale głupstwo głupich jest zdrada.
9 The fool maketh a mockery of guilt; but among the upright there is good will.
Każdy głupi nakrywa grzech, a między uprzejmymi mieszka przyjaźń.
10 The heart knoweth its own bitterness; and with its joy can no stranger intermeddle.
Serce każdego uznaje gorzkość duszy swojej, a do wesela jego nie przymięsza się obcy.
11 The house of the wicked will be destroyed: but the tent of the upright will flourish.
Dom niezbożnych zgładzony będzie; ale przybytek cnotliwych zakwitnie.
12 There is many a way which seemeth even before a man; but its end are ways unto death.
Zda się pod czas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej jest drogą na śmierć.
13 Even in laughter the heart feeleth pain; and at its end joy is sorrow.
Także i w śmiechu boleje serce, a koniec wesela bywa smutek.
14 The backslider in heart will have enough of his own ways; and from him [departeth] the good men.
Drogami swemi nasyci się człowiek przewrotnego serca; ale się go chroni mąż dobry.
15 The simple believeth every word; but the prudent man understandeth his steps.
Prostak wierzy każdemu słowu; ale ostrożny zrozumiewa postępki swoje.
16 A wise man is fearful, and departeth from evil; but the fool exciteth himself, and is confident.
Mądry się boi, i odstępuje od złego; ale głupi dociera, i śmiałym jest.
17 He that is soon angry committeth folly; and a man of wicked devices is hated.
Porywczy człowiek dopuszcza się głupstwa, a mąż złych myśli w nienawiści bywa.
18 The simple inherit folly; but the prudent crown themselves with knowledge.
Głupstwo prostacy dziedzicznie trzymają; ale ostrożni bywają koronowani umiejętnością.
19 The bad sink down before the good; and the wicked are at the gates of the righteous.
źli się kłaniają przed dobrymi, a niepobożni stoją u drzwi sprawiedliwego.
20 Even to his own neighbor is the poor man hateful; but the friends of the rich are many.
Ubogi bywa i u przyjaciela swego w nienawiści; ale wiele jest tych, którzy bogatego miłują.
21 He that despiseth his neighbor is a sinner; but he that is gracious to the poor—happiness attend him!
Bliźnim swym grzesznik pogardza; ale kto ma litość nad ubogimi, błogosławionym jest.
22 Behold, those who contrive evil are in error; but kindness and truth attend on those who contrive what is good.
Izali nie błądzą, którzy wymyślają złe? a miłosierdzie i prawda należy tym, którzy wymyślają dobre.
23 In all painful labor there is profit; but mere words of the lips [lead] only to want.
W każdej pracy bywa pożytek; ale gołe słowo warg tylko do nędzy służy.
24 The crown of the wise is their riches; but the folly of fools is [only] folly.
Bogactwo mądrych jest koroną ich; ale głupstwo głupich zostaje głupstwem.
25 A deliverer of souls is the true witness; but a witness of deceit uttereth lies.
Świadek prawdziwy wyzwala duszę; ale fałszywy kłamstwo mówi.
26 In the fear of the Lord is the strong confidence [of man], and unto his children will it be a place of shelter.
Kto się boi Pana, ma ufanie mocne; a synowie jego ucieczkę mieć będą.
27 The fear of the Lord is the source of life, [teaching] to avoid the snares of death.
Bojaźń Pańska jest źródło żywota ku uchronieniu się sideł śmierci.
28 In the multitude of people is the king's glory; but in the want of a population is the downfall of the prince.
W mnóstwie ludu jest zacność królewska; ale w trosze ludu zniszczenie hetmana.
29 He that is slow to anger is of great understanding; but he that is hasty of spirit holdeth up [to view] his folly.
Nierychły do gniewu jest bogaty w rozum; ale porywczy pokazuje głupstwo.
30 A sound heart is the life of the body; but jealousy is the rottenness of the bones.
Serce zdrowe jest żywotem ciała; ale zazdrość jest zgniłością w kościach.
31 He that oppresseth the poor blasphemeth his Maker; but he that is gracious to the needy honoreth him.
Kto ciemięży ubogiego, uwłacza stworzycielowi jego; ale go czci, kto ma litość nad ubogim.
32 Through his own evil is the wicked thrust down; but even in his death doth the righteous have confidence.
Dla złości swojej wygnany bywa niepobożny; ale sprawiedliwy nadzieję ma i przy śmierci swojej.
33 In the heart of the man of understanding resteth wisdom: but [the little which is] in the bosom of fools is made known.
W sercu mądrego odpoczywa mądrość, ale wnet poznać, co jest w sercu głupich.
34 Righteousness exalteth a people; but the disgrace of nations is sin.
Sprawiedliwość wywyższa naród; ale grzech jest ku pohańbieniu narodów.
35 The king's favor is bestowed on an intelligent servant; but his wrath is against him that deserveth shame.
Król łaskaw bywa na sługę roztropnego; ale się gniewa na tego, który mu hańbę czyni.
