Exodus 23
1 “You shall not accept a lying voice. Neither shall you join your hand so as to give false testimony on behalf of the impious.
Nie będziesz rozgłaszał fałszywych wieści. Nie wchodź w spółkę z bezbożnym, by być fałszywym świadkiem.
2 You shall not follow the crowd in doing evil. Neither shall you go astray in judgment, by agreeing with the majority opinion, apart from the truth.
Nie idź za większością, aby wyrządzić zło, i nie zeznawaj w sprawie, ulegając [zdaniu] większości, by naginać [sąd].
3 Likewise, you shall not show pity in judgment of the poor.
I nie okazuj przychylności ubogiemu w jego sprawie.
4 If you come across an ox or a donkey of your enemy, which has gone astray, lead it back to him.
Jeśli napotkasz błądzącego wołu swego wroga lub jego osła, musisz odprowadzić go do niego.
5 If you see the donkey of one who hates you, fallen under its burden, you shall not pass by without lifting it up with him.
Jeśli zobaczysz, że osioł tego, który cię nienawidzi, leży pod swoim ciężarem, nie odmówisz mu pomocy. Owszem, masz mu z nim pomóc.
6 You shall not deviate in judgment of the poor.
Nie naginaj sądu twego ubogiego w jego sprawie.
7 You shall flee from lies. The innocent and the just you shall not kill. For I shun the impious.
Trzymaj się z dala od nieuczciwej sprawy. Nie zabijaj niewinnego i sprawiedliwego, bo nie usprawiedliwię bezbożnego.
8 Neither shall you accept bribes, which blind even the prudent and subvert the words of the just.
Nie będziesz też brać darów, ponieważ dar zaślepia mądrych i wypacza słowa sprawiedliwych.
9 You shall not harass a sojourner, for you know the life of a newcomer. For you yourselves also were sojourners in the land of Egypt.
Nie uciskaj również przybysza, bo sami wiecie, jak się czuje przybysz, gdyż byliście przybyszami w ziemi Egiptu.
10 For six years, you shall sow your land and gather its produce.
Przez sześć lat będziesz obsiewał swoją ziemię i zbierał jej plony;
11 But in the seventh year, you shall release it and cause it to rest, so that the poor of your people may eat. And whatever remains, let the beasts of the field eat it. So shall you do with your vineyard and your olive grove.
A w siódmym [roku] zostawisz ją odłogiem, żeby odpoczęła, aby jedli ubodzy twego ludu, a co zostanie po nich, zjedzą zwierzęta polne. Tak też postąpisz ze swoją winnicą i swoim sadem oliwnym.
12 For six days, you shall work. On the seventh day, you shall cease, so that your ox and your donkey may rest, and so that the newcomer and the son of your handmaid may be refreshed.
Przez sześć dni będziesz wykonywać swoją pracę, ale siódmego dnia odpoczniesz, aby odpoczął twój wół i twój osioł i [żeby] odetchnął syn twojej niewolnicy i przybysz.
13 Preserve all that I have said to you. And by the names of foreign gods you shall not swear; neither shall these be heard from your mouth.
A we wszystkim, co wam powiedziałem, bądźcie ostrożni. Nie wspominajcie też imienia obcych bogów, niech nie będzie słyszane z twoich ust.
14 Three times in each year, you shall celebrate feasts to me.
Trzy razy w roku będziesz obchodzić dla mnie święto.
15 You shall keep the solemnity of unleavened bread. For seven days you shall eat unleavened bread, just as I instructed you, at the time of the month of new grain, when you departed from Egypt. You shall not appear empty-handed in my sight,
Będziesz obchodzić Święto Przaśników. Siedem dni będziesz jeść przaśniki, jak ci nakazałem, w miesiącu Abib, bo w nim wyszedłeś z Egiptu. Nie pokażecie się przede mną z pustymi rękami.
16 for it is the solemnity of the harvest of the first-fruits of your work, of whatever you have sown in the field. Likewise, it is a solemnity at the end of the season, when you will have gathered in all your crops from the field.
I Święto Żniw, pierwocin twojej pracy, tego, co posiałeś na polu. I także Święto Zbiorów pod koniec roku, gdy zbierzesz z pola [owoce] swojej pracy.
17 Three times a year, all your males shall appear before the Lord your God.
Trzy razy w roku wszyscy twoi mężczyźni mają się pokazać przed Panem BOGIEM.
18 You shall not immolate the blood of my victim over leaven, nor shall the fat of my solemnity remain until morning.
Nie będziesz ofiarował krwi mojej ofiary z chlebem kwaszonym, a tłuszcz mojej ofiary nie zostanie przez noc aż do poranka.
19 You shall carry the first grain of the land to the house of the Lord your God. You shall not cook a young goat in the milk of its mother.
Przyniesiesz do domu PANA, twego Boga, pierwociny z pierwszych plonów swojej ziemi. Nie będziesz gotował koźlęcia w mleku jego matki.
20 Behold, I will send my Angel, who will go before you, and preserve you on your journey, and lead you into the place that I have prepared.
Oto posyłam Anioła przed tobą, aby cię strzegł w drodze i doprowadził do miejsca, które przygotowałem.
21 Heed him, and hear his voice, and do not hold him in disregard. For he will not release you when you have sinned, and my name is in him.
Zważaj na niego i słuchaj jego głosu; nie pobudzaj go do gniewu, bo nie przebaczy waszych przestępstw, gdyż moje imię jest w nim.
22 But if you listen to his voice and do all that I say, I will be an enemy to your enemies, and I will afflict those who afflict you.
Bo jeśli będziesz pilnie słuchać jego głosu i uczynisz wszystko, co powiem, będę wrogiem twoich wrogów i będę dręczyć tych, którzy cię dręczyli.
23 And my Angel will go before you, and he will bring you to the Amorite, and the Hittite, and the Perizzite, and the Canaanite, and the Hivite, and the Jebusite, whom I will crush.
Mój Anioł bowiem pójdzie przed tobą i wprowadzi cię do Amorytów, Chetytów, Peryzzytów, Kananejczyków, Chiwwitów i Jebusytów, i wytracę ich.
24 You shall not adore their gods, nor worship them. You shall not do their works, but you shall destroy them and break apart their statues.
Nie będziesz oddawał pokłonu ich bogom ani nie będziesz im służył, ani nie postępuj według ich czynów, ale do gruntu zburz ich i doszczętnie pokrusz ich posągi.
25 And you shall serve the Lord your God, so that I may bless your bread and your waters, and so that I may take away sickness from your midst.
Będziecie służyć PANU, waszemu Bogu, a on będzie błogosławić twój chleb i twoją wodę; i oddalę od ciebie chorobę.
26 There will not be fruitless or barren ones in your land. I will fill up the number of your days.
Nie będzie w twojej ziemi roniącej ani niepłodnej. Dopełnię liczbę twoich dni.
27 I will send my terror to run ahead of you, and I will kill all the people to whom you will enter. And I will turn the backs of all your enemies before you,
Poślę mój strach przed tobą i strwożę wszelki lud, przeciw któremu pójdziesz, i sprawię, że wszyscy twoi wrogowie uciekną przed tobą.
28 sending wasps ahead, so that they will put to flight the Hivite, and the Canaanite, and the Hittite, before you enter.
Poślę też przed tobą szerszenie, które wypędzą Chiwwitów, Kananejczyków i Chetytów sprzed twego oblicza.
29 I will not cast them out from your face in one year, lest the land be reduced to a wilderness and the wild beasts increase against you.
Nie wypędzę ich sprzed twojego oblicza w jednym roku, by ziemia nie zmieniła się w pustynię i nie namnożył się przeciwko tobie dziki zwierz.
30 I will expel them little by little from your sight, until you have expanded and may possess the land.
Pomału będę ich wypędzał sprzed twego oblicza, aż się rozmnożysz i posiądziesz ziemię.
31 Then I will set your limits to be from the Red Sea to the Sea of the Palestinians, and from the desert all the way to the river. I will deliver into your hands the inhabitants of the land, and I will cast them out from your sight.
A ustanowię twoje granice od Morza Czerwonego aż do Morza Filistynów, od pustyni aż do rzeki. Oddam bowiem w wasze ręce mieszkańców tej ziemi, a ty wypędzisz ich sprzed twego oblicza.
32 You shall not enter into a pact with them, nor with their gods.
Nie zawrzesz przymierza z nimi ani z ich bogami.
33 They may not live on your land, lest perhaps they may cause you to sin against me, if you serve their gods, which certainly would be a temptation for you.”
Nie wolno im mieszkać w twojej ziemi, by cię nie doprowadzili do grzechu przeciwko mnie. Jeśli bowiem będziesz służył ich bogom, będzie to dla ciebie sidłem.
