Luke 14

1 And it came to pass, that he went, on the sabbath-day, into the house of one of the chief men of the Pharisees, to eat bread; and they watched him.

१एका शब्बाथ दिवशी तो परूश्यांच्या अधिकाऱ्यांपैकी एकाच्या घरी जेवावयास गेला, तेव्हा तेथे जमलेले लोक येशूवर बारकाईने नजर ठेवून होते.

2 And behold, there was a man before him, who had the dropsy.

२आणि तेथे त्याच्यासमोर जलोदर झालेला एक मनुष्य होता.

3 And Jesus answered and spoke to the lawyers and Pharisees, saying: Is it lawful to cure on the sabbath-day?

३येशूने नियमशास्त्र शिक्षकांना व परूश्यांना विचारले, “शब्बाथ दिवशी बरे करणे नियमशास्त्राला धरुन आहे की नाही?”

4 But they were silent. And he took him, and healed him, and let him go.

४परंतु ते गप्पच राहिले. तेव्हा येशूने त्या आजारी मनुष्यास धरुन त्यास बरे केले व त्यास पाठवून दिले.

5 And he answered and said to them: Which of you, if his son or his ox should fall into a pit, would not immediately pull him out on the sabbath-day?

५मग तो त्यांना म्हणाला, “जर तुमच्यापैकी एखाद्याला एक मुलगा किंवा एक बैल आहे व तो विहीरीत पडला, तर शब्बाथ दिवशी तुम्ही त्यास ताबडतोब बाहेर काढणार नाही काय?”

6 And they were not able to give him an answer to these things.

६आणि या प्रश्नाला उत्तर देणे त्यांना जमले नाही.

7 And he spoke a parable to those who had been invited, when he observed how they were choosing the first places at table; and he said to them:

७नंतर, आमंत्रित पाहुणे स्वतःसाठी मानाच्या जागा कसे निवडून घेत होते हे पाहून, त्याने त्यांना एक दाखला सांगितला, तो म्हणाला,

8 When you are invited by any one to a wedding, do not recline in the first place, lest a more honorable man than you may have been invited by him;

८“जेव्हा एखादा तुम्हास लग्नाच्या मेजवानीला आमंत्रित करील, तेव्हा मानाच्या आसनावर बसू नका कारण तुमच्यापेक्षा अधिक महत्त्वाच्या मनुष्यास त्याने कदाचित आमंत्रण दिले असेल.

9 and he that invited you and him, come and say to you, Give place to this man; and then you shall begin with shame to take the last place.

९मग ज्याने तुम्हा दोघांना आमंत्रित केले आहे तो येईल आणि तुम्हास म्हणेल, या मनुष्यास तुझी जागा दे. मग अपमानित होऊन तुम्हास खालच्या जागी बसावे लागेल.

10 But when you are invited, go and recline in the last place, that when he that invited you shall come, he may say to you, Friend, go up higher. Then you shall have honor in the presence of those who recline with you.

१०पण जेव्हा तुम्हास आमंत्रित केलेले असेल, तेव्हा जा आणि अगदी खालच्या जागी जाऊन बसा. यासाठी की, जेव्हा यजमान येईल, तेव्हा तो तुम्हास म्हणेल, मित्रा, वरच्या आसनावर येऊन बस. तेव्हा तुझ्या पाहुण्यांसमोर तुझे गौरव होईल.

11 For every one that exalts himself shall be humbled; and he that humbles himself shall be exalted.

११कारण जो कोणी स्वतःला उंच करतो तो नमवला जाईल व जो स्वतःला नमवतो तो उंच केला जाईल.”

12 Then he said also to him that had invited him: When you make a dinner or a supper, call not your friends, nor your brothers, nor your relatives, nor your rich neighbors, lest they also invite you in return, and a recompense be made you.

१२मग ज्याने आमंत्रण दिले होते त्यास तो म्हणाला, “तू जेव्हा दुपारी किंवा संध्याकाळी भोजनास बोलावशील तेव्हा तुझ्या मित्रांना, भावांना, तुझ्या नातेवाईकांना किंवा श्रीमंत शेजाऱ्यांना बोलावू नको, कारण तेही तुला परत आमंत्रण देतील व अशा रीतीने तुझ्या आमंत्रणाची परतफेड केली जाईल.

13 But when you make a feast, invite the poor, the maimed, the lame, the blind;

१३पण जेव्हा तू मेजवानी देशील, तेव्हा गरीब, लंगडे, पांगळे, आंधळे यांना आमंत्रण दे.

14 and you shall be blessed; for they have no power to repay you; but you shall be repaid at the resurrection of the just.

१४म्हणजे तू धन्य होशील, कारण तुझी परतफेड करण्यासाठी त्यांच्याकडे काहीही नाही. तर नीतिमानांच्या पुनरुत्थानाच्या वेळी तुझी परतफेड होईल.”

15 And a certain one of those who reclined at table with him, after hearing these things, said to him: Blessed is he who shall cat bread in the kingdom of God.

१५मेजाभोवती बसलेल्यांपैकी एकाने जेव्हा हे ऐकले, तेव्हा तो येशूला म्हणाला, “जो देवाच्या राज्यात भाकर खाईल, तो प्रत्येकजण धन्य.”

16 And he said to him: A certain man made a great supper, and invited many.

१६मग येशू त्यास म्हणाला, “एक मनुष्य एका मोठ्या मेजवानीची तयारी करीत होता. त्याने पुष्कळ लोकांस आमंत्रण दिले.

17 And he sent his servant at the hour of supper, to say to those who had been invited, Come, for all things are now ready.

१७भोजनाच्या वेळी ज्यांना आमंत्रण दिले होते त्यांना ‘या कारण सर्व तयार आहे’ असा निरोप सांगण्यासाठी नोकराला पाठवले.

18 And they all, with one consent, began to make excuse. The first said to him, I have bought a farm, and I must go and see it; I pray you, have me excused.

१८ते सर्वजण सबब सांगू लागले. पाहिला त्यास म्हणाला, ‘मी शेत विकत घेतले आहे आणि मला जाऊन ते पाहिले पाहिजे. कृपाकरून मला क्षमा कर.’

19 And another said, I have bought five yoke of oxen, and I am going to try them; I pray you, have me excused.

१९दुसरा म्हणाला, ‘मी बैलाच्या पाच जोड्या विकत घेतल्या आहोत व त्यांची पारख करण्यासाठी मी चाललो आहे, कृपाकरून मला क्षमा कर.’

20 And another said, I have married a wife, and, for this reason, I can not come.

२०आणखी तिसरा म्हणाला, ‘मी लग्न केले आहे व त्यामुळे मी येऊ शकणार नाही.’

21 And that servant came and told his lord these things. Then the master of the house was angry, and said to his servant, Go out quickly into the streets and lanes of the city, and bring in hither the poor and the maimed, the lame and the blind.

२१तो नोकर परत आला व त्याने आपल्या मालकाला या गोष्टी सांगितल्या. मग घराचा मालक रागावला आणि नोकराला म्हणाला, ‘बाहेर रस्त्यावर आणि नगरातल्या गल्ल्यांमध्ये लवकर जा व गरीब, आंधळे, असहाय्य, लंगडे यांना घेऊन इकडे ये!’

22 And the servant said, Lord, it is done as you commanded, and yet there is room.

२२नोकर म्हणाला, ‘मालक, आपल्या आज्ञेप्रमाणे केले आहे आणि तरीही आणखी जागा रिकाम्या आहे.’

23 And the lord said to his servant, Go out into the roads, and among the hedges, and compel them to come in, that my house may be full.

२३मालक नोकराला म्हणाला, ‘रस्त्यावर जा, कुंपणाजवळ जा आणि तेथे असलेल्या लोकांस आग्रहाने आत येण्यास सांग म्हणजे माझे घर भरून जाईल.

24 For I say to you, that not one of those men who have been invited, shall taste of my supper.

२४कारण मी तुम्हास सांगतो की, त्या आमंत्रित मनुष्यांपैकी एकालाही माझ्या जेवणातले काही चाखायला मिळणार नाही.”

25 And many multitudes were journeying with him; and he turned and said to them:

२५मोठ्या संख्येने लोक येशूबरोबर चालत होते. तो त्यांच्याकडे वळाला व म्हणाला,

26 If any one comes to me, and hates not his father and mother and wife and children and brothers and sisters, and his own life also, he can not be my disciple.

२६“जर कोणी माझ्याकडे येतो आणि आपले वडील, आई, पत्नी, मुले, भाऊ, बहिणी एवढेच नव्हे, तर स्वतःच्या जीवाचासुद्धा द्वेष करीत नाही, तर तो माझा शिष्य होऊ शकत नाही.

27 And whoever does not bear his cross, and come after me, can not be my disciple.

२७जो कोणी स्वतःचा वधस्तंभ घेऊन माझ्यामागे येणार नाही, तो माझा शिष्य होऊ शकणार नाही.

28 For which of you, intending to build a tower, does not first sit down, and count the cost, whether he has the means to finish it?

२८जर तुम्हापैकी कोणाला बुरुज बांधायचा असेल तर तो अगोदर बसून खर्चाचा अंदाज करून तो पूर्ण करावयास त्याच्याजवळ पुरेसे पैसे आहे की नाही हे पाहणार नाही काय?

29 Lest, when he has laid the foundation, and is not able to finish, all that see it begin to deride him,

२९नाही तर कदाचित तो पाया घालील आणि पूर्ण करू शकणार नाही आणि जे पाहणारे आहेत ते त्याची थट्टा करतील आणि म्हणतील,

30 saying, This man began to build, and was not able to finish.

३०या मनुष्याने बांधण्यास सुरुवात केली पण पूर्ण करू शकला नाही!

31 Or, what king, going to make war against another king, does not first sit down, and deliberate whether he is able, with ten thousand, to meet him that is coming; against him with twenty thousand?

३१किंवा एक राजा दुसऱ्या राजाबरोबर लढाई करण्यास निघाला, तर तो अगोदर बसून याचा विचार करणार नाही का? की, त्याच्या दहा हजार मनुष्यांनिशी त्याच्या शत्रूशी, जो वीस हजार सैन्यानिशी चालून येत आहे, त्यास त्याचा सामना करता येणे शक्य आहे काय?

32 And if not, while he is yet at a distance, he sends an embassy, and asks for conditions of peace.

३२जर तो त्यास तोंड देऊ शकणार नसेल, तर त्याचा शत्रू दूर अंतरावर असतानाच तो मध्यस्थ पाठवून शांततेसाठी सलोख्याचे बोलणे सुरू करील.

33 So, then, whoever of you does not forsake all that he has, can not be my disciple.

३३त्याच प्रकारे तुमच्यापैकी जो कोणी सर्वस्वाचा त्याग करीत नाही त्यास माझा शिष्य होता येणार नाही.

34 Salt is good; but if the salt become tasteless, by what means shall it become salt again?

३४मीठ चांगले आहे, पण मिठाची जर चव गेली, तर त्यास खारटपणा कशाने येईल?

35 It is fit neither for earth, nor for manure; but they cast it out. He that has ears to hear, let him hear.

३५ते जमिनीच्या किंवा खताच्याही पूर्णपणे निरुपयोगी ठरेल व लोक ते फेकून देतील. ज्याला ऐकायला कान आहेत तो ऐको.”