Ecclesiastes 7
1 A [good] name is better than precious oil; and the day of death, than the day of one’s birth.
Lepsze jest imię dobre, niżeli maść wyborna; a dzień śmierci, niż dzień narodzenia.
2 It is better to go to the house of mourning than to go to the house of feasting: for that is the end of all men; and the living will lay it to his heart.
Lepiej iść do domu żałoby, niż iść do domu biesiady, przeto, iż tam widzimy koniec każdego człowieka, a żyjący składa to do serca swego.
3 Sorrow is better than laughter; for by the sadness of the countenance the heart is made glad.
Lepszy jest smutek, niżeli śmiech; bo przez smutek twarzy naprawia się serce.
4 The heart of the wise is in the house of mourning; but the heart of fools is in the house of mirth.
Serce mądrych w domu żałoby; ale serce głupich w domu wesela.
5 It is better to hear the rebuke of the wise, than for a man to hear the song of fools.
Lepiej jest słuchać gromienia mądrego, niżeli słuchać pieśni głupich.
6 For as the crackling of thorns under a pot, so is the laughter of the fool: this also is vanity.
Bo jaki jest trzask ciernia pod garncem, tak jest śmiech głupiego; i toć jest marność.
7 Surely extortion maketh the wise man foolish; and a bribe destroyeth the understanding.
Zaiste ucisk przywodzi mądrego do szaleństwa, a dar zaślepia serce.
8 Better is the end of a thing than the beginning thereof; [and] the patient in spirit is better than the proud in spirit.
Lepsze jest dokończenie rzeczy, niżeli początek jej; lepszy jest człowiek cierpliwego ducha, niż ducha wyniosłego.
9 Be not hasty in thy spirit to be angry; for anger resteth in the bosom of fools.
Nie bądź porywczy w duchu twym do gniewu; bo gniew w zanadrzyu głupich odpoczywa.
10 Say not thou, What is the cause that the former days were better than these? for thou dost not inquire wisely concerning this.
Nie mów: Cóż to jest, że dni pierwsze lepsze były, niż teraźniejsze? Bobyś się o tem nie mądrze pytał.
11 Wisdom is as good as an inheritance; yea, more excellent is it for them that see the sun.
Dobra jest mądrość przy majętności, i jest pożteczna tym, którzy widzą słońce.
12 For wisdom is a defence, even as money is a defence; but the excellency of knowledge is, that wisdom preserveth the life of him that hath it.
Albowiem pod cieniem mądrości, i pod cieniem srebra odpoczywa człowiek, a wszakże przedniejsza jest umiejętność mądrości; bo przynosi żywot tym, którzy ją mają.
13 Consider the work of God: for who can make that straight, which he hath made crooked?
Przypatrz się sprawie Bożej; bo któż może wyprostować, co on skrzywi?
14 In the day of prosperity be joyful, and in the day of adversity consider; yea, God hath made the one side by side with the other, to the end that man should not find out anything [that shall be] after him.
W dzień dobry zażywaj dobra, w dzień zły miej się na pieczy: boć ten uczynił Bóg przeciwko owemu, dlatego, aby nie doszedł człowiek tego, co nastanie po nim.
15 All this have I seen in my days of vanity: there is a righteous man that perisheth in his righteousness, and there is a wicked man that prolongeth [his life] in his evil-doing.
Tom wszystko widział za dni marności mojej: Bywa sprawiedliwy, który ginie z sprawiedliwością swoją; także bywa niezbożnik, który długo żyje we złości swojej.
16 Be not righteous overmuch; neither make thyself overwise: why shouldest thou destroy thyself?
Nie bądź nazbyt sprawiedliwym, ani nazbyt mądrym; przeczżebyś miał do zguby przychodzić?
17 Be not overmuch wicked, neither be thou foolish: why shouldest thou die before thy time?
Nie bądź nader niepobożnym, ani nazbyt głupim; przeczżebyś miał umrzeć przed czasem swoim?
18 It is good that thou shouldest take hold of this; yea, also from that withdraw not thy hand: for he that feareth God shall come forth from them all.
Dobra jest, abyś się owego trzymał, a tego się nie puszczał; kto się boi Boga, uchodzi tego wszystkiego.
19 Wisdom is a strength to the wise man more than ten rulers that are in a city.
Mądrość umacnia mądrego więcej, niżeli dziesięć książąt, którzy są w mieście.
20 Surely there is not a righteous man upon earth, that doeth good, and sinneth not.
Zaiste niemasz człowieka sprawiedliwego na ziemi, któryby czynił dobrze, a nie grzeszył.
21 Also take not heed unto all words that are spoken, lest thou hear thy servant curse thee;
Nie do wszystkich też słów, które mówią ludzie przykładaj serca twego; i niech cię to nie obchodzi, choćciby i sługa twój złorzeczył.
22 for oftentimes also thine own heart knoweth that thou thyself likewise hast cursed others.
Boć wie serce twoje, żeś i ty częstokroć drugim złorzeczył.
23 All this have I proved in wisdom: I said, I will be wise; but it was far from me.
Wszystkiegom tego doświadczył mądrością, i rzekłem: Będę mądrym; aleć się mądrość oddaliła odemnie.
24 That which is, is far off and exceeding deep; who can find it out?
A co dalekiego, i co bardzo głębokiego jest, któż to znajdzie?
25 I turned about, and my heart [was set] to know and to search out, and to seek wisdom and the reason [of things], and to know that wickedness is folly, and that foolishness is madness.
Wszystkom ja przeszedł myślą swoją, abym poznał i wybadał się, i wynalazł mądrość i rozum, a żebym poznał niezbożność, głupstwo, i błąd, i szaleństwo.
26 And I find more bitter than death the woman whose heart is snares and nets, [and] whose hands are bands: whoso pleaseth God shall escape from her; but the sinner shall be taken by her.
I znalazłem rzecz gorzciejszą nad śmierć, to jest, taką niewiastę, której serce jest jako sieci i sidło, a ręce jej jako pęta. Kto się Bogu podoba, wolny będzie od niej; ale grzesznik będzie od niej pojmany.
27 Behold, this have I found, saith the Preacher, [laying] one thing to another, to find out the account;
Otom to znalazł, (mówi kaznodzieja, ) stosując jedno z drugiem, abym doszedł umiejętności.
28 which my soul still seeketh, but I have not found: one man among a thousand have I found; but a woman among all those have I not found.
Czego zaś nad to szukała dusza moja, tedym nie znalazł. Męża jednego z tysiąca znalazłem; alem niewiasty między temi wszystkiemi nie znalazł.
29 Behold, this only have I found: that God made man upright; but they have sought out many inventions.
To tylko obacz, com znalazł, że stworzył Bóg człowieka dobrego; ale oni udali się za rozmaitemi myślami. Któż może z mądrym porównać? a kto może wyłożyć każdą rzecz?
