Matthew 5
1 And having seen the multitudes, he went up onto the mountain. And when he sat down, his disciples came to him.
Kaj vidinte la homamasojn, li supreniris sur la monton, kaj kiam li sidiĝis, liaj disĉiploj venis al li;
2 And having opened his mouth, he taught them, saying,
kaj malferminte la buŝon, li instruis ilin, dirante:
3 Blessed are the poor in spirit, because the kingdom of the heavens is theirs.
Feliĉaj estas la malriĉaj en spirito, ĉar ilia estas la regno de la ĉielo.
4 Blessed are those who mourn, because they will be comforted.
Feliĉaj estas la plorantaj, ĉar ili konsoliĝos.
5 Blessed are the meek, because they will inherit the earth.
Feliĉaj estas la humilaj, ĉar ili heredos la teron.
6 Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, because they will be filled.
Feliĉaj estas tiuj, kiuj malsatas kaj soifas justecon, ĉar ili satiĝos.
7 Blessed are the merciful, because they will obtain mercy.
Feliĉaj estas la kompatemaj, ĉar ili ricevos kompaton.
8 Blessed are the pure in heart, because they will see God.
Feliĉaj estas la kore puraj, ĉar ili vidos Dion.
9 Blessed are the peacemakers, because they will be called sons of God.
Feliĉaj estas la pacigantoj, ĉar filoj de Dio ili estos nomataj.
10 Blessed are those who have been persecuted because of righteousness, because the kingdom of the heavens is theirs.
Feliĉaj estas tiuj, kiuj estas persekutitaj pro justeco, ĉar ilia estas la regno de la ĉielo.
11 Blessed are ye when they revile you, and persecute you, and say every evil word, being deceitful against you because of me.
Feliĉaj estas vi, kiam oni vin riproĉos kaj persekutos kaj false vin kalumnios pro mi.
12 Rejoice, and be exceedingly glad, because your reward is great in the heavens, for so they persecuted the prophets before you.
Ĝoju kaj raviĝu, ĉar via rekompenco estos granda en la ĉielo; ĉar tiel oni persekutis la profetojn, kiuj estis antaŭ vi.
13 Ye are the salt material of the earth. But if the salt material becomes ineffective, by what will it be salted? It is potent for nothing further, except to be cast outside and to be trodden down by men.
Vi estas la salo de la tero; sed se la salo sengustiĝis, per kio ĝi estos salita? ĝi jam taŭgas por nenio, krom por esti elĵetita kaj piedpremita de homoj.
14 Ye are the light of the world. A city setting on a hill cannot be hid,
Vi estas la lumo de la mondo. Urbo starigita sur monto ne povas esti kaŝita.
15 nor do they light a lamp, and put it under the bushel, but on the lampstand, and it shines to all in the house.
Kiam oni bruligas lampon, oni metas ĝin ne sub grenmezurilon, sed sur la lampingon; kaj ĝi lumas sur ĉiujn, kiuj estas en la domo.
16 Thus your light should shine before men, so that they may see your good works, and glorify your Father in the heavens.
Tiel same via lumo lumu antaŭ homoj, por ke ili vidu viajn bonajn farojn, kaj gloru vian Patron, kiu estas en la ĉielo.
17 Think not that I came to abolish the law or the prophets. I came not to abolish, but to fulfill.
Ne pensu, ke mi venis, por detrui la leĝon aŭ la profetojn; mi venis, ne por detrui, sed por plenumi.
18 For truly I say to you, until the heaven and the earth pass away, one iota or one tittle will, no, not pass away from the law, until all things come to pass.
Vere mi diras al vi: Ĝis la ĉielo kaj la tero forpasos, nek unu joto nek unu streketo forpasos de la leĝo, ĝis ĉio plenumiĝos.
19 Whoever therefore may relax one of these least commandments, and may teach men so, he will be called least in the kingdom of the heavens. But whoever may do and may teach them, this man will be called great in the kingdom of the heavens.
Tial, kiu malobservos unu el ĉi tiuj plej malgrandaj ordonoj kaj tiel instruos homojn, tiu estos nomata la plej malgranda en la regno de la ĉielo; sed kiu faros ilin kaj instruos, tiu estos nomata granda en la regno de la ĉielo.
20 For I say to you, that unless your righteousness abounds more than of the scholars and Pharisees, ye will, no, not enter into the kingdom of the heavens.
Ĉar mi diras al vi, ke se via justeco ne superos la justecon de la skribistoj kaj la Fariseoj, vi tute ne eniros en la regnon de la ĉielo.
21 Ye have heard that it was said to them in old times, Thou shall not murder, and whoever murders will be liable to the judgment.
Vi aŭdis, ke estas dirite al la antikvuloj: Ne mortigu, kaj kiu mortigos, tiu estos en danĝero de juĝado;
22 But I say to you, that every man who is angry at his brother without cause will be liable to the judgment, and whoever speaks an insult to his brother will be liable to the council, and whoever says, Foolish man, will be liable to the hell of fire. (Geenna g1067)
sed mi diras al vi, ke kiu koleras kontraŭ sia frato, tiu estos en danĝero de juĝado; kaj kiu diros al sia frato: Raka, tiu estos en danĝero de la sinedrio; kaj kiu diros: Malsaĝulo, tiu estos en danĝero de Gehena de fajro. (Geenna g1067)
23 If therefore thou should bring thy gift to the altar, and remember there that thy brother has anything against thee,
Tial, se vi prezentas vian oferon ĉe la altaro, kaj tie memoras, ke via frato havas ion kontraŭ vi,
24 leave there thy gift before the altar, and go. First be reconciled to thy brother, and then, after coming, bring thy gift.
lasu tie vian oferon antaŭ la altaro, kaj foriru, unue paciĝu kun via frato, kaj poste venu kaj prezentu vian oferon.
25 Be agreeing with thine opponent quickly, while thou are with him on the way, lest the opponent deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the subordinate, and thou will be cast into prison.
Konsentu rapide kun via kontraŭulo, dum vi estas kun li sur la vojo, por ke la kontraŭulo ne transdonu vin al la juĝisto, kaj la juĝisto al la subulo, kaj por ke vi ne estu ĵetita en malliberejon.
26 Truly I say to thee, thou will, no, not come out from there, until thou have paid the last quadran.
Vere mi diras al vi, ke vi neniel eliros el tie, ĝis vi pagos la lastan kodranton.
27 Ye have heard that it was said, Thou shall not commit adultery.
Vi aŭdis, ke estas dirite: Ne adultu;
28 But I say to you, that every man who looks on a woman to crave her has already committed adultery with her in his heart.
sed mi diras al vi, ke ĉiu, kiu rigardas virinon, por deziri ŝin, jam adultis je ŝi en sia koro.
29 And if thy right eye causes thee to stumble, remove it and cast it from thee, for it is advantageous for thee that one of thy body-parts should perish, and not thy whole body be cast into hell. (Geenna g1067)
Kaj se via dekstra okulo faligas vin, elŝiru kaj forĵetu ĝin; ĉar estus pli bone por vi, se unu el viaj membroj pereus, ol se via tuta korpo estus ĵetita en Gehenan. (Geenna g1067)
30 And if thy right hand causes thee to stumble, cut it off and cast it from thee, for it is advantageous for thee that one of thy body-parts should perish, and not thy whole body be cast into hell. (Geenna g1067)
Kaj se via dekstra mano faligas vin, detranĉu kaj forĵetu ĝin; ĉar estus pli bone por vi, se unu el viaj membroj pereus, ol se via tuta korpo irus en Gehenan. (Geenna g1067)
31 And it was said, Whoever may divorce his wife, let him give her a divorce certificate.
Estas ankaŭ dirite: Kiu forsendos sian edzinon, tiu donu al ŝi eksedzigan leteron;
32 But I say to you, that whoever may divorce his wife apart from a matter of fornication, disposes her to commit adultery, and whoever may marry her who has been divorced commits adultery.
sed mi diras al vi, ke ĉiu, kiu forsendas sian edzinon, krom pro malĉasteco, igas ŝin adulti; kaj kiu edziĝos kun forsenditino, tiu adultas.
33 Again, ye have heard that it was said to them in old times, Thou shall not swear falsely, but shall render to the Lord thine oaths.
Plue, vi aŭdis, ke estas dirite al la antikvuloj: Ne rompu ĵurojn, sed plenumu viajn ĵurojn antaŭ la Eternulo;
34 But I say to you, not to swear at all, neither by heaven, because it is the throne of God,
sed mi diras al vi: Tute ne ĵuru; nek per la ĉielo, ĉar ĝi estas la trono de Dio;
35 nor by the earth, because it is the footstool of his feet, nor by Jerusalem, because it is the city of the great King.
nek per la tero, ĉar ĝi estas la benketo de Liaj piedoj; nek per Jerusalem, ĉar ĝi estas urbo de la granda Reĝo.
36 Neither shall thou swear by thy head, because thou cannot make one hair white or black.
Nek ĵuru per via kapo, ĉar vi ne povas fari eĉ unu haron blanka aŭ nigra.
37 But let your word be, Yes, yes, No, no. And anything beyond these is from evil.
Sed via parolo estu: Jes, jes, ne, ne; ĉio ekster tio estas el malbono.
38 Ye have heard that it was said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth.
Vi aŭdis, ke estas dirite: Okulon pro okulo, kaj denton pro dento;
39 But I say to you, not to resist what is troublesome, but whoever will strike thee on thy right cheek, turn to him the other also.
sed mi diras al vi: Ne rezistu al malbono; sed al tiu, kiu frapas vian dekstran vangon, turnu ankaŭ la alian.
40 And to the man who wants to sue thee, and take away thy coat, thou shall leave him thy cloak also.
Kaj se iu deziras procesi kontraŭ vi, por forpreni vian tunikon, lasu lin preni ankaŭ vian mantelon.
41 And whoever will draft thee for one mile, go thou with him two.
Kaj se iu devigas vin iri unu mejlon, iru kun li du.
42 Give to him who asks thee, and turn thou not away from him who wants to borrow from thee.
Donu al tiu, kiu petas de vi; kaj ne deturnu vin de tiu, kiu deziras prunti de vi.
43 Ye have heard that it was said, Thou shall love thy neighbor, and hate thine enemy.
Vi aŭdis, ke estas dirite: Amu vian proksimulon, kaj malamu vian malamikon;
44 But I say to you, love your enemies, bless those who curse you, do good to those who hate you, and pray for those who mistreat you and persecute you,
sed mi diras al vi: Amu viajn malamikojn, kaj preĝu por viaj persekutantoj;
45 so that ye may become sons of your Father in the heavens, because he makes his sun to rise on the evil and the good, and makes rain on the righteous and the unrighteous.
por ke vi estu filoj de via Patro, kiu estas en la ĉielo; ĉar Li levas Sian sunon sur la malbonulojn kaj bonulojn, kaj sendas pluvon sur la justulojn kaj la maljustulojn.
46 For if ye love those who love you, what reward have ye? Do not even the tax collectors the same?
Ĉar se vi amas tiujn, kiuj amas vin, kian rekompencon vi havas? ĉu ne tion saman faras eĉ la impostistoj?
47 And if ye only greet your friends, what do ye extra? Do not even the tax collectors this way?
Kaj se vi salutas nur sole viajn fratojn, kion ekstran vi faras? ĉu ne tion saman faras eĉ la nacianoj?
48 Ye therefore shall be perfect, even as your Father in the heavens is perfect.
Estu do perfektaj, kiel ankaŭ via ĉiela Patro estas perfekta.
