Spreuken 22
1 Een goede naam is meer waard dan een groot vermogen, Bemind te zijn is beter dan zilver en goud.
A good name is better than great riches: and good favour is above silver and gold.
2 Rijk en arm ontmoeten elkaar, Jahweh is hun aller Schepper.
The rich and poor have met one another: the Lord is the maker of them both.
3 De wijze ziet onheil en trekt zich terug; De onnozelen lopen door, en moeten ervoor boeten.
The prudent man saw the evil, and hid himself: the simple passed on, and suffered loss.
4 Het loon voor ootmoed en vreze voor Jahweh Is rijkdom, aanzien en leven.
The fruit of humility is the fear of the Lord, riches and glory and life.
5 Doornen en strikken liggen op de weg van den valsaard; Wie zijn leven liefheeft, blijft er ver vandaan.
Arms and swords are in the way of the perverse: but he that keepeth his own soul departeth far from them.
6 Oefen kinderen in de weg, die ze moeten gaan, Dan wijken ze ook in hun ouderdom er niet van af.
It is a proverb: A young man according to his way, even when he is old he will not depart from it.
7 Wie rijk is, heerst over de armen; Wie leent, wordt de slaaf van wie uitleent.
The rich ruleth over the poor: and the borrower is servant to him that lendeth.
8 Wie onrecht zaait, zal onheil oogsten; De vrucht van zijn arbeid gaat te niet.
He that soweth iniquity shall reap evils, and with the rod of his anger he shall be consumed.
9 Een vriendelijk mens wordt gezegend, Want hij deelt met den arme zijn brood.
He that is inclined to mercy shall be blessed: for of his bread he hath given to the poor. He that maketh presents shall purchase victory and honour: but he carrieth away the souls of the receivers.
10 Jaag den spotter weg, en het twisten houdt op, Er komt een eind aan vechten en schimpen.
Cast out the scoffer, and contention shall go out with him, and quarrels and reproaches shall cease.
11 De zuivere van harte wordt door Jahweh bemind, De vleier is de vriend van den koning.
He that loveth cleanness of heart, for the grace of his lips shall have the king for his friend.
12 De ogen van Jahweh houden vol kennis de wacht; Hij verijdelt de woorden van den zondaar.
The eyes of the Lord preserve knowledge: and the words of the unjust are overthrown.
13 De luiaard zegt: Buiten loopt een leeuw, Midden op straat word ik nog verscheurd!
The slothful man saith: There is a lion without, I shall be slain in the midst of the streets.
14 Een diepe kuil is de mond van vreemde vrouwen; Op wien Jahweh vertoornd is, die valt erin.
The mouth of a strange woman is a deep pit: he whom the Lord is angry with, shall fall into it.
15 Al zit de dwaasheid in het hart van een kind geworteld, De tuchtroede haalt ze er uit!
Folly is bound up in the heart of a child, and the rod of correction shall drive it away.
16 Wie een arme verdrukt, brengt hem voordeel; Wie aan een rijkaard iets geeft, veroorzaakt gebrek
He that oppresseth the poor, to increase his own riches, shall himself give to one that is richer, and shall be in need.
17 Woorden van wijzen Neig uw oor en luister naar mijn woorden; Zet uw aandacht erop, om ze te leren kennen.
Incline thy ear, and hear the words of the wise: and apply thy heart to my doctrine:
18 Het is goed, als ge ze ter harte neemt, En ze allen bestendig op uw lippen hebt.
Which shall be beautiful for thee, if thou keep it in thy bowels, and it shall flow in thy lips:
19 Opdat ge in Jahweh uw vertrouwen moogt stellen, Maak ik ze heden bekend, ook aan u!
That thy trust may be in the Lord, wherefore I have also shewn it to thee this day.
20 Een dertigtal heb ik er voor u opgeschreven: Ze bevatten goede raad en ervaring;
Behold I have described it to thee three manner of ways, in thoughts and knowledge:
21 Ze leren u de waarheid en betrouwbare woorden, Zodat ge een goed antwoord kunt geven aan hen die u ondervragen
That I might shew thee the certainty, and the words of truth, to answer out of these to them that sent thee.
22 Buit een arme niet uit, omdat hij arm is, Trap in de poort niet op den kleinen man;
Do no violence to the poor, because he is poor: and do not oppress the needy in the gate:
23 Want Jahweh zal het voor hen opnemen, En die hèn beroven, van het leven beroven.
Because the Lord will judge his cause, and will afflict them that have afflicted his soul.
24 Sluit geen vriendschap met een driftkop, Laat u niet in met een heethoofd;
Be not a friend to an angry man, and do not walk with a furious man:
25 Anders raakt ge vertrouwd met hun wegen, En zet ge een valstrik voor uzelf.
Lest perhaps thou learn his ways, and take scandal to thy soul.
26 Behoor niet tot hen, die handslag geven, En borg blijven voor schulden;
Be not with them that fasten down their hands, and that offer themselves sureties for debts:
27 Als ge niets hebt om te betalen, Haalt men het bed onder u weg.
For if thou have not wherewith to restore, what cause is there, that he should take the covering from thy bed?
28 Raak niet aan de eeuwenoude grenzen, Die uw voorvaderen hebben getrokken.
Pass not beyond the ancient bounds which thy fathers have set.
29 Ziet ge iemand die handig is met zijn werk, Hij komt bij koningen in dienst; Het gewone volk hoeft hij niet te dienen!
Hast thou seen a man swift in his work? he shall stand before kings, and shall not be before those that are obscure.
