Ngeche 26

1 Mana kaka pe e ndalo oro kata koth e kinde keyo, e kaka luor ok owinjore ni ngʼat mofuwo.

Jak śnieg w lecie i jak deszcz we żniwa, tak głupiemu nie przystoi chwała.

2 Mana kaka oyundi mafuyo kata ka opija maringo e kaka kwongʼ maonge gimomiyo kadho akadha.

Jak ptak się tuła [i] jak jaskółka lata, tak nie przyjdzie niezasłużone przekleństwo.

3 Kaka faras owinjore gi chwat, to dho punda owinjore gi tweyo e kaka ngʼe joma ofuwo owinjore gi goch.

Bicz na konia, wędzidło na osła, a kij na grzbiet głupiego.

4 Kik idwok ngʼat mofuwo machalre gi fupe, to dipo ka ibiro bedo machal kode.

Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, abyś i ty nie był do niego podobny.

5 Dwok ngʼat mofuwo koluwore gi fupe, dipo ka obiro nenore e wangʼe owuon ni oriek.

Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.

6 Mana kaka ingʼado tiend ngʼato kata kelo masira, chalo gioro ngʼama ofuwo mondo oter ote.

Kto powierza głupiemu posłannictwo, odcina sobie nogi i pije na własną szkodę.

7 Mana ka tiend ngʼat mongʼol mawengni, e kaka ngero moa e dho ngʼat mofuwo.

[Jak] nierówne są nogi chromego, tak przysłowie w ustach głupich.

8 Mana kaka keto kidi e orujre e kaka miyo ngʼat mofuwo luor.

Jaki jest ten, kto przywiązuje kamień do procy, taki ten, kto oddaje cześć głupiemu.

9 Mana kaka bungu mar kudho e lwet ngʼat momer, e kaka ngero moa e dho ngʼat mofuwo.

Jak cierń wbija się w rękę pijaka, tak przysłowie w ustach głupców.

10 Mana kaka ngʼama thoro diro aserni adira ema chalo gi ngʼat mandiko ngʼat mofuwo kata ngʼato angʼata moyudo e tich.

Wielki [Bóg] stworzył wszystko i odpłaca głupiemu, odpłaca również przestępcom.

11 Kaka guok dok e ngʼokne mosengʼogo e kaka ngʼat mofuwo nwoyo fupe.

[Jak] pies powraca do swoich wymiocin, tak głupi powtarza swoją głupotę.

12 Bende ineno ngʼato ma paro owuon ni oriek? Ngʼat mofuwo nitiere gi geno moloye.

Widzisz człowieka, co mądry w swoich oczach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.

13 Jasamuoyo wacho niya, “Sibuor ni e wangʼ yo, sibuor mager bayo e yore mag dala!”

Leniwy mówi: Lew na drodze, lew na ulicach.

14 Mana kaka dhoot marundore e pata, e kaka jasamuoyo lokore aloka e kitandane.

Jak drzwi się obracają na swoich zawiasach, tak leniwy na swoim łóżku.

15 Jasamuoyo luto lwete malal ei tawo; onyap ahinya ma ok onyal gole oko moduoge e dhoge.

Leniwy kryje rękę pod pachę, a ciężko mu ją podnosić do ust.

16 Jasamuoyo paro e chunye ni oriek moloyo ji abiriyo ma dwoko wach gi rieko.

Leniwy uważa się za mądrzejszego niż siedmiu odpowiadających rozsądnie.

17 Mana kaka ngʼat mamako guok gi ite, e kaka ngʼat makadho akadha madonjo e dhawo ma ok mare.

Kto przechodzi i wtrąca się w cudzy spór, jest jak ten, który łapie psa za uszy.

18 Mana kaka ngʼat ma janeko madiro pil mach kata aserni mager,

Jak szalony wypuszcza iskry, strzały i śmierć;

19 e kaka ngʼato mawuondo jabute kowacho niya, “Ne angeri angera!”

Taki jest każdy, kto zwodzi swego bliźniego i mówi: Czy nie żartowałem?

20 Ka yien onge to mach tho; ka kuoth onge dhawo rumo.

Gdy nie ma drew, ogień gaśnie; tak gdy nie ma plotkarza, ustaje spór.

21 Kaka makaa miyo mach ngʼangʼni, to yien bende miyo mach liel, e kaka ngʼat makwiny kelo miero.

Jak węgiel dla żaru i drwa do ognia, tak kłótliwy człowiek do wzniecenia sporu.

22 Weche mag kuoth chalo gi chiemo mamit; gidhiyo e chuny dhano ma iye.

Słowa plotkarzy są [jak] rany; przenikają do głębi wnętrzności.

23 Mana kaka range mangʼangʼni mowir e agulu mochwe chalo e kaka lep mager mar chuny mopongʼ gi richo.

Palące wargi i złe serce [są jak] gliniana skorupa pokryta żużlem srebrnym.

24 Jasigu wuondore koumore kod dhoge, to ei chunye okano miriambo.

Ten, kto nienawidzi, udaje wargami, lecz w sercu knuje podstęp.

25 Kata bed ni wechene lombo chuny, kik iyie kode, nimar gik maricho abiriyo opongʼo chunye.

Gdy mówi miłym głosem, nie wierz mu, bo siedem obrzydliwości ma w swoim sercu.

26 Onyalo wuondore ni oonge wuond, to timbene maricho biro nenore ratiro e nyim oganda.

Nienawiść [człowieka] bywa pokryta podstępem, [ale] jego niegodziwość będzie odkryta na zgromadzeniu.

27 Ka ngʼato okunyo bur, obiro lutore e iye; to ka ngʼato ngʼielo kidi, to kidino biro ngʼielore kaduogo ire.

Kto kopie dół, wpadnie w niego; kto kamień toczy, na niego się on obróci.

28 Lep mariambo mon kod jogo mohinyo, to dhok mawuondo ji kelo kethruok.

Kłamliwy język nienawidzi [tych, których] uciska, a usta pochlebcze prowadzą do zguby.