Ngeche 19
1 Ber bedo jachan ma wuodhe ok nyal cha, moloyo ngʼat mofuwo ma lewe timo richo.
Melior est pauper, qui ambulat in simplicitate sua, quam dives torquens labia sua, et insipiens.
2 Ok ber bedo gi gombo maonge gi ngʼeyo, kata bedo ka irikni kae to ibayo yo.
Ubi non est scientia animæ, non est bonum: et qui festinus est pedibus, offendet.
3 Fuwo mar ngʼato owuon ketho ngimane; to bende chunye bedo mager gi Jehova Nyasaye.
Stultitia hominis supplantat gressus eius: et contra Deum fervet animo suo.
4 Mwandu kelo osiepe mangʼeny, to osiep ngʼat ma jachan ringe.
Divitiæ addunt amicos plurimos: a paupere autem et hi, quos habuit, separantur.
5 Janeno ma ja-miriambo ok notony ma ok okum, to ngʼatno malando miriambo ok nobed thuolo.
Testis falsus non erit impunitus: et qui mendacia loquitur, non effugiet.
6 Ji mangʼeny temo mondo oyud pwoch kuom ruoth, to ngʼato ka ngʼato bedo osiep ngʼat machiwo mich.
Multi colunt personam potentis, et amici sunt dona tribuentis.
7 Ngʼat ma jachan wedene duto kwede, osiepene to noringe maromo nadi! Kata bed notemo sayogi onge kama doyudgie.
Fratres hominis pauperis oderunt eum: insuper et amici procul recesserunt ab eo. Qui tantum verba sectatur, nihil habebit:
8 Ngʼatno moyudo rieko ohero chunye owuon, to ngʼat mohero winjo wach dhi maber.
qui autem possessor est mentis, diligit animam suam, et custos prudentiæ inveniet bona.
9 Janeno ma ja-miriambo ok notony ma ok okume, to ngʼatno malando miriambo biro lal nono.
Falsus testis non erit impunitus: et qui loquitur mendacia, peribit.
10 Ok en gima owinjore mondo ngʼat mofuwo odagi e ber, to en gima rach machalo nadi ka misumba ema omi loch kuom yawuot ruoth!
Non decent stultum deliciæ: nec servum dominari principibus.
11 Ngʼat mariek iye ok wangʼ piyo; oyudo duongʼ kuom weyo wach ma ok odewo ketho.
Doctrina viri per patientiam noscitur: et gloria eius est iniqua prætergredi.
12 Gero mar ruoth chalo gi sibuor maruto, to ka omor kodi to ochalo gi tho manie wi lum.
Sicut fremitus leonis, ita et regis ira: et sicut ros super herbam, ita et hilaritas eius.
13 Wuowi mofuwo kelone wuon mare masira, to dhako maralep chalo gi kodh ajiki.
Dolor patris, filius stultus: et tecta iugiter perstillantia, litigiosa mulier.
14 Ute kod mwandu gin girkeni miyudo kuom jonywol, to dhako mariek aa kuom Jehova Nyasaye.
Domus, et divitiæ dantur a parentibus: a Domino autem proprie uxor prudens.
15 Samuoyo kelo nindo matut, to ngʼat ma ja-mifwadhi bedo gi kech.
Pigredo immittit soporem, et anima dissoluta esuriet.
16 Ngʼatno morito chike Jehova Nyasaye kendo timo gik mopuonje biro dak amingʼa, to ngʼat mochayo chikene biro tho.
Qui custodit mandatum, custodit animam suam: qui autem negligit viam suam, mortificabitur.
17 Ngʼat manyiso ngʼwono ne jochan, holo mana Jehova Nyasaye, obiro gwedhe kuom gik mosetimo.
Fœneratur Domino qui miseretur pauperis: et vicissitudinem suam reddet ei.
18 Kum wuodi, nikech mano e kama geno nitie; kik ibed e winjruok kuom gima nyalo kelone tho.
Erudi filium tuum, ne desperes: ad interfectionem autem eius ne ponas animam tuam.
19 Ngʼat ma ja-mirima nyaka yud kum, kendo ka ikonye, to chuno ni nyaka itim kamano kendo.
Qui impatiens est, sustinebit damnum: et cum rapuerit, aliud apponet.
20 Chik iti ka ingʼadoni rieko kendo rwak puonj, to giko ni inibed mariek.
Audi consilium, et suscipe disciplinam, ut sis sapiens in novissimis tuis.
21 Dhano nigi chenro mangʼeny e chunye, to dwaro mar Jehova Nyasaye ema timore.
Multæ cogitationes in corde viri: voluntas autem Domini permanebit.
22 Gima dhano dwaro en hera ma ok rum, ber bedo jachan moloyo bedo ja-miriambo.
Homo indigens misericors est: et melior est pauper quam vir mendax.
23 Luoro Jehova Nyasaye tero ji e ngima; eka ngʼato yweyo kodhil, ma ok omule gi chandruok.
Timor Domini ad vitam: et in plenitudine commorabitur, absque visitatione pessima.
24 Jasamuoyo luto lwete malal ei tawo; kendo ok onyal gole oko moduoge e dhoge!
Abscondit piger manum suam sub ascella, nec ad os suum applicat eam.
25 Chwad jasunga mondo joma ngʼeyogi tin opuonjre; kwer ngʼat man-gi rieko, to obiro medo fwenyo tiend weche.
Pestilente flagellato stultus sapientior erit: si autem corripueris sapientem, intelliget disciplinam.
26 Ngʼat mamayo wuon mare kendo riembo min mare en wuowi makelo wichkuot kod dwanyruok.
Qui affligit patrem, et fugat matrem, ignominiosus est et infelix.
27 Kidagi chiko iti ne puonj in wuoda, to ibiro bayo mabor kuom weche mag ngʼeyo.
Non cesses fili audire doctrinam, nec ignores sermones scientiæ.
28 Janeno ma ja-jar ji ochayo adiera, to dho ngʼat ma timbene richo golo mana richo.
Testis iniquus deridet iudicium: et os impiorum devorat iniquitatem.
29 Kum oket mana ne jo-achaya, to chwat ne ngʼe joma ofuwo.
Parata sunt derisoribus iudicia: et mallei percutientes stultorum corporibus.
