< ᎨᏥᏅᏏᏛ ᏄᎾᏛᏁᎵᏙᎸᎢ 22 >

1 ᎢᏥᏍᎦᏯ ᎢᏓᏓᏅᏟ ᎠᎴ ᏗᎩᏙᏓ, ᎢᏣᏛᏓᏍᏓ ᎯᎠ ᎠᏆᎵᏍᏕᎸᏙᏗ ᎿᎭᏉ ᏨᏓᏥᏬᏂᏏ.
Boe ma, Paulus olaꞌ nae “Ama nggare no toronoo nggare! Au oꞌe nggi rena, te ae usulaꞌe ao ngga.”
2 ᎤᎾᏛᎦᏅᏃ ᎠᏂᏧᏏ ᎤᏂᏬᏂᎯᏍᏗ ᎨᏒ ᎬᏗᏍᎬ ᎤᏂᏬᏁᏗᏍᎬᎢ, ᎤᏟ ᎢᎦᎢ ᎡᎳᏪ ᎤᏅᏅᎩ; ᎯᎠᏃ ᏄᏪᏒᎩ;
Leleꞌ naa atahori hetar rena Paulus olaꞌ, nendiꞌ sira dedꞌea na. De ara nenee reuꞌ ena, fo rae rena malolole dedꞌea na. Boe ma ana olaꞌ nakandoo nae,
3 ᎠᏴ ᏥᏧᏏ ᏏᎵᏏᏱ ᎠᏆᏕᏅᎯ ᏓᏌ ᎦᏚᎲᎢ, ᎠᏎᏃ ᎠᏂ ᎦᏚᎲ ᎠᏆᏛᏒᎯ, ᎨᎺᎵ ᏚᎳᏍᎬᎢ ᎥᏇᏲᏅᎯ ᏭᏂᎫᏛ ᏗᎧᎿᎭᏩᏛᏍᏗ ᎨᏒ ᏗᎩᎦᏴᎵᎨ ᎨᎩᏁᎸᎯ, ᎤᎵᏂᎩᏗᏳᏃ ᎠᏆᏓᏅᏛᎩ ᏕᏥᎦᎿᎭᏩᏗᏒ ᎤᏁᎳᏅᎯ ᎾᏍᎩᏯ ᏂᏥᎥ ᏂᎯ ᏥᏄᏍᏗ ᏥᏣᏓᏅᏔ ᎪᎯ ᎢᎦ ᏥᎩ.
“Sadꞌi basa nggi bubꞌuluꞌ mae, au atahori Yahudi. Mama ngga bꞌonggi au sia kota Tarsus, sia nusaꞌ Kilikia. Te, au uꞌumoko mia Yerusalem ia. Meser monaeꞌ Gamaliel, mana nanori au. Ana nanori au basa Baꞌi Musa hohoro-lalanen, losa lutu-leloꞌ. Au o manggate tungga Lamatualain, onaꞌ basa nggi boe.
4 ᎠᎴ ᎬᏂᏲᎱᏍᎩ ᎦᏥᏯᏕᏯᏙᏗᏍᎬᎩ ᎯᎠ ᎦᏅᏅ ᏗᏂᎧᎿᎭᏩᏕᎩ, ᏕᎦᏥᏯᎸᎢᎲᎩ ᎠᎴ ᏗᏓᏍᏚᏗᏱ ᏕᎦᏥᏴᏗᏍᎬᎩ ᎠᏂᏍᎦᏯ ᎠᎴ ᎠᏂᎨᏴ.
Faiꞌ naa, au nda uloeꞌ oi ma uꞌusususaꞌ atahori mana tungga Yesus Dala Masodꞌa Na sa. Au lea endi se, touꞌ ma inaꞌ, risiꞌ Yerusalem, fo tao se bui rala reu. Leleꞌ naa, ruma mate boe.
5 ᏄᎬᏫᏳᏒᏃ ᎠᏥᎸ-ᎨᎶᎯ ᎾᏍᏉ ᎬᏂᎨᏒ ᎾᏋᏁᎭ, ᎠᎴ ᏂᎦᏛ ᏗᎨᎦᏁᎶᏗ ᎨᏒᎢ, ᎾᏍᎩ ᎾᏍᏉ ᎪᏪᎵ ᏕᎬᎩᏅᏁᎸᎩ ᎢᏓᎵᏅᏟ ᏧᏂᎪᏩᏛᏗ, ᎠᎴ ᏕᎹᏍᎦ ᏩᎩᎶᏒᎩ, ᏕᏥᏯᏅᎲᏒ ᎾᎿᎭᎠᏁᎯ ᏗᎨᎦᎸᎢᏛ ᏗᎦᏥᏯᏘᏃᎯᏍᏗᏱ ᏥᎷᏏᎵᎻ, ᎨᏥᎩᎵᏲᎢᏍᏙᏗᏱ.
Hita malangga monaen agama Yahudi a, no malangga feaꞌ ra, o bubꞌuluꞌ saa fo au olaꞌ ia tebꞌe! Au nda ombon-koson sa. Ara mana fee au susura koasa, fo uu toꞌu atahori mana tungga Yesus ra losa kota Damsik. Sia naa, au ae toꞌu se, fo endi se Yerusalem reu. Au duꞌa ae, hela fo atahori mana maꞌetuꞌ dedꞌeat agama ra hukun se.”
6 ᎾᏍᎩᏃ ᎯᎠ ᎾᏆᎵᏍᏓᏁᎸᎩ ᎦᎢᏒᎢ, ᏕᎹᏍᎦ ᎾᎥ ᏩᎩᎷᏨ,’ᎢᎦ ᎠᏰᎵ ᎢᏴᏛ, ᎤᏰᎶᎢᏍᏔᏅᎩ ᎤᏣᏘ ᏚᎸᏌᏓᏛᎩ ᎦᎸᎳᏗ ᏅᏓᏳᎶᏒᎯ ᏓᏆᏚᏫᏍᏔᏅᎩ.
Basa ma Paulus olaꞌ nakandoo nae, “Lao esa, au lao isiꞌ Damsik, fo ae sangga atahori mana tungga Yesus ra. Mbei ma relo a namatetu ma, hai maeꞌ a losa kotaꞌ naa. Te aiboiꞌ ma, manggareloꞌ sa mia lalai a naronda neu au,
7 ᎡᎳᏗᏃ ᎠᎩᏅᏨᎩ, ᎧᏁᎬᏃ ᎠᏆᏛᎦᏅᎩ, ᎯᎠ ᎾᎩᏪᏎᎸᎩ; ᏐᎳ, ᏐᎳ, ᎦᏙᏃ ᎤᏲ ᏂᏍᏋᏁᎭ?
de uꞌuloli. Au rena haraꞌ esa olaꞌ nae, “He, Saulus! Taꞌo bee de ho tao doidꞌoso au taꞌo ia?’
8 ᎠᏴᏃ ᎠᎩᏁᏨ ᎯᎠ ᎾᎩᏪᏒᎩ; ᎦᎪ ᏂᎯ, ᏣᎬᏫᏳᎯ? ᎯᎠᏃ ᎾᎩᏪᏎᎸᎩ, ᎠᏴ ᏥᏌ ᎾᏎᎵᏘ ᏤᏍᎩ, ᎾᏍᎩ ᎤᏲ ᏥᏂᏴᏁᎭ.
Au memaꞌ rena haraꞌ naa, te nda ita atahori sa. Ma utane ae, ‘Malangga mana olaꞌ ia, seka?’ Haraꞌ naa, nataa nae, ‘Au ia, Yesus, atahori Nasaret, fo ho tao doidꞌosoꞌ a!’
9 ᎣᏤᎯᏃ ᎤᏙᎯᏳᎯ ᎠᏂᎪᏩᏘᏍᎬᎩ ᎢᎦ ᎦᏛᎢ, ᎠᎴ ᎠᏂᏍᎦᎢᎲᎩ, ᎠᏎᏃ ᎥᏝ ᏳᎾᏛᎦᏁ ᎧᏁᎬ ᎠᎩᏬᏁᏗᏍᎩ.
Atahori mana laoꞌ ro au ra o, rita manggareloꞌ naa, te nda rena haraꞌ naa sa.
10 ᎯᎠᏃ ᎾᎩᏪᏒᎩ, ᎦᏙ ᏓᎦᏛᏁᎵ, ᏣᎬᏫᏳᎯ? ᎤᎬᏫᏳᎯᏃ ᎯᎠ ᎾᎩᏪᏎᎸᎩ; ᏔᎴᎲᎦ, ᏕᎹᏍᎦ ᎮᎾ, ᎾᎿᎭᏃ ᏓᏰᏣᏆᏁᎵ ᏂᎦᎥ ᏚᏚᎪᏔᏅ ᎢᏣᏛᏁᏗᏱ.
Boe ma, utaa ae, ‘Mete ma taꞌo naa, au musi taꞌo bee?’ Nafadꞌe nae, ‘Fela, fo kota rala muu leo. Losa naa fo, Au atahori ngga feꞌe nafadꞌe nggo basa saa fo musi taoꞌ ra.
11 ᎠᎩᏄᎸᏅᏃ ᎠᎩᎪᏩᏛᏗᏱ, ᏅᏗᎦᎵᏍᏙᏗᏍᎬ ᏗᎬᏩᎸᏌᏓ ᎾᏍᎩ ᎢᎦ ᎦᏛᎢ, ᎣᏤᎯ ᎬᏉᏱᏁᏅ, ᏕᎹᏍᎦ ᏩᎩᏴᎸᎩ.
Au rena ala ma, au fela rii-rii. Te au nda ita saa sa boe, huu manggareloꞌ naa seli. De nonoo nggara toꞌu ro au kota Damsik mi.
12 ᎩᎶᏃ ᎢᏳᏍᏗ ᎡᏂᎾᏯ ᏧᏙᎢᏛ, ᎤᏓᏅᏘ ᏗᎧᎿᎭᏩᏛᏍᏗ ᎠᏍᏓᏩᏕᎩ, ᏂᎦᏛ ᎠᏂᏧᏏ ᎾᎿᎭᎠᏁᎯ ᎣᏍᏛ ᎬᏩᏃᎮᏍᎩ,
Sia naa hambu atahori sa naran Ananias. Rala na ndos, ma toꞌu nahereꞌ Baꞌi Musa hohoro-lalane nara. Basa atahori Yahudi mana leo sia kota naa, hii e ma fee hadꞌat neu e.
13 ᎠᎩᎷᏤᎸ ᎤᎴᏂᎸᎩ, ᎯᎠ ᎾᎩᏪᏎᎸᎩ; ᏗᎾᏓᏅᏟ ᏐᎳ, ᏥᎯᎪᏩᏛ. ᎾᎯᏳᏉᏃ ᏙᏥᏯᎦᎿᎭᏅᎩ.
Ana nema sangga au, ma olaꞌ nae, ‘Aꞌa Saul! Mulaa fo mete leo! Te aꞌa mata na nalaa ena.’ Ana olaꞌ basa ma, au botiꞌ mata ngga, ma bisa ita e.
14 ᎯᎠᏃ ᏄᏪᏒᎩ; ᎤᏁᎳᏅᎯ ᏗᎩᎦᏴᎵᎨ ᎤᎾᏤᎵᎦ ᏣᏑᏰᏒ, ᏣᎦᏙᎥᎯᏍᏗᏱ ᏄᏍᏛ ᎠᏓᏅᏖᏍᎬᎢ, ᎠᎴ ᎯᎪᏩᏛᏗᏱ ᎾᏍᎩ Ꮎ ᎾᏍᎦᏅᎾ, ᎠᎴ ᎠᎰᎵ ᎦᎾᏄᎪᎬ ᎧᏁᎬ ᏣᏛᎪᏗᏱ.
Basa ma, ana nanori au nae, ‘Lamatualain, fo hita bei-bai nara hule-oꞌe neuꞌ a, ia naa, tengga nala aꞌa ena. Aꞌa ue-tatao ma, naeni muhine malolole hihii-nanau Na. No muhine Yesus, fo mia dalahulu na, hita ingga-inggaꞌ E tae “Atahori Meumareꞌ”. Ia naa, Lamatualain soi dalaꞌ fo aꞌa rena mata ma mia Yesus.
15 ᎯᏃᎮᏍᎩᏰᏃ ᎨᏎᏍᏗ ᎾᏂᎥ ᏴᏫ ᎠᏁᎲᎢ ᏄᏍᏛ ᏣᎪᎲᎢ ᎠᎴ ᏣᏛᎦᏅᎢ.
Ana mana tengga nala aꞌa, fo muu mufadꞌe Dudꞌui Malole Na neu atahori sia bee-bꞌee. Aꞌa musi mufadꞌe basa saa, fo mita ma rena mia E.
16 Ꭷ, ᎦᏙᏃ ᎢᎭᏙᎯᏗᎭ? ᏔᎴᎲᎦ, ᎠᎴ ᏪᏣᏬᏣ, ᎠᎴ ᎰᏑᎵ ᏣᏍᎦᏅᏨᎢ, ᎯᏔᏲᎯᎮᏍᏗ ᎲᏗᏍᎨᏍᏗ ᏕᎤᏙᎥ ᎤᎬᏫᏳᎯ.
Afiꞌ muhani dodꞌoo fai. Muu fo moꞌe ara sarani aꞌa, fo dadꞌi bukti aꞌa noꞌe Lamatuaꞌ Yesus fee ambon neu basa sala-kilu mara.’”
17 ᎯᎠᏃ ᎾᏆᎵᏍᏓᏁᎸ ᏥᎷᏏᎵᎻ ᎢᎠᎩᎷᏨ, ᎾᏍᎩ ᎦᏓᏙᎵᏍᏗᏍᎬ ᎤᏛᏅ ᏗᎦᎳᏫᎢᏍᏗᏱ, ᏣᎦᎵᎰ ᎢᏳᏍᏗ ᎾᏆᎵᏍᏓᏁᎸᎩ;
Boe ma Paulus olaꞌ nakandoo nae, “Basa ma, au baliꞌ Yerusalem uu. Faiꞌ sa, au uu hule-oꞌe mia Ume Hule-oꞌe Huuꞌ a ma, Lamatuaꞌ natudꞌu au, onaꞌ meit e.
18 ᎠᎴ ᏥᎪᎥᎩ ᎯᎠ ᎾᎩᏪᏎᎲᎩ; ᎾᏞᎬᏉ ᎢᏴᏛ ᎯᏄᎪᎢ ᏥᎷᏏᎵᎻ; ᎥᏝᏰᏃ ᏱᏙᏛᏂᏂᏴᎯ ᎠᏴ ᏍᎩᏃᎮᏍᎬᎢ.
Au ita Yesus. Ma Ana parenda au nae, ‘Ho musi lao hela Yerusalem ia, leo! Huu, atahori mana sia ia ra, nda nau simbo saa fo, ho munori soꞌal Auꞌ a sa.’
19 ᎠᎴ ᎯᎠ ᎾᎩᏪᏒᎩ; ᏣᎬᏫᏳᎯ, ᎠᏂᎦᏔᎭ ᏕᏥᏍᏚᏂᏙᎸᎢ ᎠᎴ ᏕᏥᎸᏂᎵᏙᎸᎢ ᎨᏦᎯᏳᎲᏍᎩ ᏗᎦᎳᏫᎢᏍᏗᏱ ᏕᎪᏢᏩᏗᏒᎢ.
Te au nda simbo parendaꞌ naa sa, huu dalahulu na, malangga agama ra hii au. De utaa ae, ‘Taꞌo ia, Amaꞌ! Basa se bubꞌuluꞌ, faiꞌ naa, au lao uu sia ume hule-oꞌeꞌ sia bee-bꞌee, fo toꞌu ma poko atahori mana ramahere neu Amaꞌ.
20 ᎠᎴ ᏣᏃᎮᏍᎩ ᏍᏗᏫ ᎤᎩᎬ ᎤᏤᏬᏨ ᎠᏴ ᎾᏍᏉ ᎾᎥ ᏥᏙᎬᎩ ᎠᎴ ᎣᏏᏳ ᎠᎩᏰᎸᏒᎩ ᎤᏲᎱᏒᎢ, ᎠᎴ ᏕᏥᎦᏘᏴᎩ ᏧᎾᏄᏬ ᎾᏍᎩ ᎬᏩᎯᎯ.
Ara o rahine rae, leleꞌ ara mbia risa Amaꞌ dedenu Na, Stefanus, te au sia naa, ma au o nau boe. Au mana utatale se raduru fatu fo mbia e. Ma au mana unea badꞌu nara.’
21 ᎯᎠᏃ ᎾᎩᏪᏎᎸᎩ; ᎭᏓᏅᎾ, ᏓᎬᏅᏏᏰᏃ ᎢᏅ ᏧᎾᏓᎴᏅᏛ ᏴᏫ ᏗᏁᎲᎢ.
Au fee nesenenedꞌaꞌ taꞌo naa, te Yesus parenda seluꞌ fai nae, ‘Sudꞌi boe sangga dalaꞌ mataꞌ-mataꞌ! Lao hela Yerusalem leo! Au ae denu nggo muu sia mamana dodꞌooꞌ ra, fo munori atahori nda Yahudi ra sa.’”
22 ᎬᏩᏛᏓᏍᏓᏁᎲᎩᏃ ᎬᏂ ᎾᏍᎩ ᎯᎠ ᏄᏪᏒ, ᎿᎭᏉᏃ ᎤᏂᏌᎳᏓᏅᎩ ᎠᏂᏁᎬ ᎯᎠ ᏄᏂᏪᏒᎩ; ᎡᎶᎯ ᏩᎦᏘᎿᎭᏫᏛ ᎾᏍᎩᏉ ᎢᏳᏍᏗ ᏴᏫ; ᎥᏝᏰᏃ ᏰᎵ ᎬᏁᏍᏗ ᎦᏰᎵᏍᏗ ᏱᎩ.
Atahori hetar rena Paulus olaꞌ nae Lamatuaꞌ denu e nisiꞌ atahori feaꞌ ra ena ma, ara nda nau rena e sa ena. Basa se ramanasa, ma nggasi randaa rae, “Afiꞌ rena atahori ia fai! Misa e leo! Ana nda nandaa nasodꞌa sa ena.”
23 ᎠᏏᏉᏃ ᎤᏁᎷᎬᎩ ᎠᎴ ᏚᎾᏓᎡᎬᎩ ᏧᎾᏄᏬ ᎠᎴ ᎪᏍᏚ ᎤᎾᏕᏏᏙᎲᎩ;
Atahori naa ra nggasi taꞌo naa ma, ara olu badꞌu nara, ma ao afu de nggari ata neu, huu ramanasa seli ena.
24 ᏄᎬᏫᏳᏒ ᏗᏓᏘᏂᏙᎯ ᎤᏁᏨᎩ ᏗᏐᏴ ᏩᏥᏴᏙᏗᏱ, ᎠᎴ ᎠᏥᎵᎥᏂᎲ ᎠᏥᎪᎵᏰᏗᏱ, ᎤᏚᎵᏍᎬᎩ ᎤᏙᎴᎰᎯᏍᏗᏱ ᏅᏗᎦᎵᏍᏙᏗᏍᎬ ᏂᎦᎥ ᎠᏁᎷᎲᏍᎬ ᎬᏩᏡᏗᏍᎬᎢ.
Malangga a nita atahori ramue fai ma, ana denu soldꞌadꞌu ra rendi Paulus nisiꞌ mamana neneaꞌ. Basa ma, ana denu se filo e, naa fo Paulus nataa nae eni tao salaꞌ saa, losa atahori Yahudi ra rae tao risa e.
25 ᎬᏩᎵᎥᏂᏍᏗᏱᏃ ᎬᏩᏘᏃᎸ, ᏉᎳ ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎸᎩ ᎾᎥ ᎦᏙᎩ ᎠᏍᎪᎯᏧᏈ ᏗᏘᏂᏙᎯ; ᏰᎵᏉᏍᎪ ᏗᎧᎾᏩᏛᏍᏗ ᏂᎬᏅ ᎦᏰᏥᎵᎥᏂᏍᏗ ᎠᏍᎦᏯ ᎠᎶᎻ, ᎤᏍᎦᏅᏨ ᏧᏚᎪᏔᏅᎯ ᏂᎨᏒᎾ ᏱᎩ?
Ara paꞌa Paulus fo rae filo e ma, ana natane baliꞌ soldꞌadꞌu naa nae, “Tungga mana parenda Roma atoran na, bee ka ndaa? Mete ma atahori sa mana naꞌena hak atahori Roma hambu dedꞌeat, hei musi tao taꞌo bee? Hei popoko miꞌihuluꞌ e, do, hei paresaꞌ miꞌihuluꞌ e?”
26 ᎠᏍᎪᎯᏧᏈᏃ ᏗᏘᏂᏙᎯ, ᎾᏍᎩ ᎤᏛᎦᏅ, ᏭᏃᏁᎸᎩ ᏄᎬᏫᏳᏒ ᏗᏓᏘᏂᏙᎯ, ᎯᎠ ᏫᏄᏪᏒᎩ; ᎮᏯᏔᎮᏍᏗ ᎯᎠ ᏥᏅᏔᏛᏁᎵ; ᎯᎠᏰᏃ ᎠᏍᎦᏯ ᎠᎶᎻ.
Soldꞌadꞌu naa rena nala ma, ana neu sangga malangga na lai-lai. Ana nafadꞌe nae, “Amaꞌ! Atahori ia, naꞌena hak atahori Roma! Dadꞌi amaꞌ nae tao saa neu e?”
27 ᎿᎭᏉᏃ ᏄᎬᏫᏳᏒ ᏗᏓᏘᏂᏙᎯ ᎤᎷᏨ, ᎯᎠ ᏄᏪᏎᎸᎩ; ᏍᎩᏃᎲᏏ, ᎯᎶᎻᏍᎪ ᏂᎯ? ᎥᎥ, ᎤᏛᏅᎩ.
Malangga a rena nala ma, ana neu natane Paulus nae, “Oi ho muꞌena hak atahori Roma? Naa, tebꞌe do?” Paulus naselu nae, “Tebꞌe! Au toꞌu hak naa.”
28 ᏄᎬᏫᏳᏒᏃ ᏗᏓᏘᏂᏙᎯ ᎯᎠ ᏄᏪᏒᎩ; ᎤᏤᏘ ᎠᏆᎫᏴᏛ ᎯᎠ ᎾᏍᎩ ᎠᏆᏓᏤᎵᎦᏯ ᎨᏒᎢ. ᏉᎳᏃ ᎯᎠ ᏄᏪᏒᎩ; ᎠᏴᏍᎩᏂ ᎠᏆᏓᏤᎵᎦᏯ ᎠᏆᏕᏅᎩ.
Boe ma malangga a nae, “Au o taꞌo naa boe. Au bae nae na seli, fo bisa hambu hak naa.” Te Paulus nataa fai, nae “Au naa, nda bae saa-saa sa boe. Eniꞌ a mama ngga bꞌonggi au, au toꞌu hak naa ena. Ama ngga o toꞌu hak naa boe.”
29 ᎿᎭᏉᏃ ᎩᎳᏉ ᎢᏴᏛ ᎬᏩᏓᏅᎡᎸᎩ ᎬᏩᎪᎵᏰᏍᎩ; ᎾᏍᏉᏃ ᏄᎬᏫᏴᏒ ᏗᏓᏘᏂᏙᎯ ᎠᏍᎦᎢᎲᎩ, ᎤᏙᎴᎰᏒ ᎠᎶᎻ ᎨᏒᎢ, ᎠᎴ ᏅᏓᎦᎵᏍᏙᏗᏍᎬᎩ ᎾᏍᎩ ᎤᎸᎸᎢ.
Ara rena Paulus toꞌu hak atahori Roma ma, soldꞌadꞌu ra raꞌadꞌedꞌeaꞌ. Ara nda rambarani filo ma paresaꞌ e sa ena. Malangga a nahine nae eni tao salaꞌ nalena-langga atoran ena, huu eni paꞌa Paulus ena. Naa de, ana namatau.
30 ᎤᎩᏨᏛᏃ ᎤᏚᎵᏍᎬ ᎢᏳᏍᏗ ᏚᏳᎪᏛ ᎤᏙᎴᎰᎯᏍᏗᏱ ᏅᏓᎦᎵᏍᏙᏗᏍᎬ ᎠᏂᏧᏏ ᎬᏭᎯᏍᏗᏍᎬᎢ, ᎤᎸᏒᎲᎩ, ᎠᎴ ᎤᏁᏨᎩ ᏄᏂᎬᏫᏳᏒ ᎠᏥᎸᎠᏁᎶᎯ ᎠᎴ ᏂᎦᏛ ᏗᏂᎳᏫᎩ, ᎤᎾᏓᏟᏐᏗᏱ, ᎠᎴ ᎤᏘᏃᎸᎩ ᏉᎳ, ᎠᏂᏅᎢᎬᏱᏢ ᎤᏪᎧᏅᎩ.
Mbilaꞌ neu ma, malangga a feꞌe nae sangga dedꞌeat a huu-pata na taꞌo bee. De ana denu soldꞌadꞌu nara reu roꞌe basa malangga mana nggero dedꞌeat agama Yahudi ra, fo raꞌabꞌue. Boe ma, ana denu reu sefi Paulus papaꞌa na, fo rendi e nisiꞌ basa atahori naa ra mata nara.

< ᎨᏥᏅᏏᏛ ᏄᎾᏛᏁᎵᏙᎸᎢ 22 >