Panultihon 8
1 Wala ba magsinggit ang kaalam, Ug ang pagsabut magapagula sa iyang tingog?
Doesn't wisdom cry out? Doesn't understanding raise her voice?
2 Sa kinatumyan sa hatag-as nga mga dapit haduol sa dalan, Diin ang mga alagianan nanagkatagbo siya nagatindog;
On the top of high places by the way, where the paths meet, she stands.
3 Tupad sa mga ganghaan, dapit sa pagsulod mo ngadto sa ciudad, Diha sa dapit sa pagsulod mo sa mga pultahan, siya magasinggit sa makusog:
Beside the gates, at the entry of the city, at the entry doors, she cries aloud:
4 Kaninyo, Oh mga tawo, ako nagatawag; Ug ang akong tingog maoy alang sa mga anak nga lalake sa mga tawo.
"To you men, I call. I send my voice to the sons of humankind.
5 Oh kamo nga mga walay-pagtagad, sabta ang pagpili-sa-maayo; Ug, kamong mga buang, pagmasinabtanon kamo sa inyong kasingkasing.
You simple, understand prudence. You fools, be of an understanding heart.
6 Pamati, kay ako mamulong sa labing maayo nga mga butang; Ug ang pagbungat sa akong mga ngabil mogula ang mga matarung butang.
Hear, for I will speak excellent things. The opening of my lips is for right things.
7 Kay ang akong baba magasulti sa kamatuoran; Ug ang kadautan maoy usa ka dulumtanan sa akong mga ngabil.
For my mouth speaks truth. Wickedness is an abomination to my lips.
8 Ang tanang mga pulong sa akong baba mga pagkamatarung man; Walay bisan unsa nga baliko ni balit-ad diha kanila.
All the words of my mouth are in righteousness. There is nothing crooked or perverse in them.
9 Silang tanan matin-aw alang kaniya nga makasabut, Ug matarung alang kanila nga nakakaplag sa kahibalo.
They are all plain to him who understands, right to those who find knowledge.
10 Dawata ang akong pagpahamatngon, ug ayaw ang salapi; Ug ang kinaadman kay sa piniling bulawan.
Receive my instruction rather than silver; knowledge rather than choice gold.
11 Kay ang kaalam labi pang maayo kay sa mga rubi; Ug ang tanang mga butang nga pagatinguhaon dili ikagtanding niana.
For wisdom is better than rubies. All the things that may be desired can't be compared to it.
12 Ako nga kaalam naghimo sa kabuotan nga maoy akong puloyanan. Ug nagapangita sa kahibalo ug sa pagpili-sa-maayo.
"I, wisdom, have made prudence my dwelling. Find out knowledge and discretion.
13 Ang pagkahadlok kang Jehova maoy pagdumot sa dautan: Ang pagkagarboso, ug pagkamapahitas-on, ug ang dautan nga dalan, Ug ang mabinalit-aron nga baba maoy akong ginadumtan.
The fear of YHWH is to hate evil. I hate pride, arrogance, the evil way, and the perverse mouth.
14 Ang pagpakitambag maoy ako, ug kahalalum sa kahibalo: Ako mao man ang pagsabut; aduna akoy kagahum.
Counsel and sound knowledge are mine. I have understanding and power.
15 Pinaagi kanako ang mga hari nanaghari, Ug ang mga principe nanaghatag sa justicia.
By me kings reign, and rulers decree justice.
16 Pinaagi kanako ang mga principe nanagpamunoan, Ug ang mga harianon, bisan ang tanang mga maghuhukom sa yuta.
By me princes rule; nobles, and all the righteous rulers of the earth.
17 Ako nahagugma kanila nga nahagugma kanako; Ug kadtong nagasingkamot sa pagpangita kanako, makakaplag kanako.
I love those who love me. Those who seek me diligently will find me.
18 Mga bahandi ug kadungganan maoy ania kanako; Oo, ang katigayonan nga molungtad ug ang pagkamatarung
With me are riches, honor, enduring wealth, and prosperity.
19 Ang akong bunga labi pang maayo kay sa bulawan, oo, bisan pa kay sa fino nga bulawan; Ug ang akong abut kay sa piniling salapi.
My fruit is better than gold, yes, than fine gold; my yield than choice silver.
20 Ako nagalakat sa dalan sa pagkamatarung, Sa kinataliwad-an sa alagianan sa katarungan;
I walk in the way of righteousness, in the midst of the paths of justice;
21 Aron nga ako makapasunod niadtong nahagugma kanako ug manggad, Ug nga mapuno ko ang ilang mga panudlanan.
That I may give wealth to those who love me. I fill their treasuries.
22 Si Jehova nagbaton kanako sa sinugdan sa iyang dalan, Una pa sa iyang mga buhat kanhi.
"YHWH created me in the beginning of his way, before his works of old.
23 Ako gipahamutang sa itaas gikan pa sa walay katapusan sukad sa sinugdan, Sa wala pa ang yuta.
I was set up from everlasting, from the beginning, before the earth existed.
24 Sa diha nga wala pay kahiladman, ako nahimugso na, Sa diha nga wala pay mga tubod nga madagayaon sa tubig.
When there were no depths, I was brought forth, when there were no springs abounding with water.
25 Sa wala pa mapahimutang ang mga bukid, Sa wala pa ang kabungturan ako nahimugso na;
Before the mountains were settled in place, before the hills, I was brought forth;
26 Samtang nga wala pa niya mabuhat ang yuta, ni ang kapatagan, Ni ang sinugdan sa abug sa kalibutan.
while as yet he had not made the earth, nor the fields, nor the beginning of the dust of the world.
27 Sa diha nga gitukod niya ang kalangitan didto na ako: Sa gipahamutang niya ang usa ka lingin ibabaw sa nawong sa kahilad-man,
When he established the heavens, I was there; when he set a circle on the surface of the deep,
28 Sa diha nga gihimo niyang malig-on ang kalangitan sa kahitas-an, Sa diha nga ang mga tuboran sa kahiladman nahimong mabaskog,
when he established the clouds above, when the springs of the deep became strong,
29 Sa diha nga gihatag niya sa dagat ang iyang utlanan, Nga ang mga tubig dili magalapas sa iyang sugo, Sa diha nga iyang gilaraw ang mga patukoranan sa yuta;
when he gave to the sea its boundary, that the waters should not violate his commandment, when he marked out the foundations of the earth;
30 Unya ako didto tupad kaniya, ingon sa usa ka batid nga magbubuhat; Ug ako sa matag-adlaw maoy kahimuot niya, Nagakalipay sa kanunay sa iyang atubangan,
then I was the craftsman by his side. I was a delight day by day, always rejoicing before him,
31 Nagakalipay sa iyang puloy-anang yuta; Ug ang akong kahimuot didto uban sa mga anak sa mga tawo.
Rejoicing in his whole world. My delight was with the sons of men.
32 Busa karon, mga anak ko, patalinghug kamo kanako; Kay bulahan kadto sila nga nagabantay sa akong mga dalan.
"Now therefore, son, listen to me, for blessed are those who keep my ways.
33 Pamatia ang pahamatngon, ug pagmanggialamon, Ug ayaw kini pag-isalikway.
Hear instruction, and be wise. Do not refuse it.
34 Bulahan ang tawo nga mamati kanako, Nga magabantay matag-adlaw sa akong mga ganghaan, Nga magahulat diha sa mga haligi sa akong mga pultahan.
Blessed is the man who hears me, watching daily at my gates, waiting at my door posts.
35 Kay bisan kinsa kadto nga makakaplag kanako makakaplag ug kinabuhi, Ug makabaton sa kalooy kang Jehova.
For whoever finds me, finds life, and will obtain favor from YHWH.
36 Apan siya nga makasala batok kanako makasala sa iyang kaugalingong kalag: Silang tanan nga managdumot kanako mahagugma sa kamatayon.
But he who sins against me wrongs his own soul. All those who hate me love death."
