Panultihon 6
1 Akong anak, kung gigahin nimo ang imong salapi ingon nga bayad sa utang sa imong silingan, kung nagsaad ka alang sa utang sa usa ka tawo nga wala nimo mailhi,
Fili mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam,
2 imong gilit-ag ang imong kaugalingon pinaagi sa imong saad ug nabihag ka pinaagi sa mga pulong sa imong baba.
illaqueatus es verbis oris tui, et captus propriis sermonibus.
3 Kung nabihag ka pinaagi sa imong mga pulong, akong anak, buhata kini ug luwasa ang imong kaugalingon, sanglit nahulog ka man sa kamot sa imong silingan; lakaw ug ipaubos ang imong kaugalingon ug isulti ang imong kahimtang ngadto sa imong silingan.
Fac ergo quod dico fili mi, et temetipsum libera: quia incidisti in manum proximi tui. Discurre, festina, suscita amicum tuum:
4 Ayaw pakatulga ang imong mga mata ug ayaw papahulaya ang imong mga pilok.
ne dederis somnum oculis tuis, nec dormitent palpebrae tuae.
5 Luwasa ang imong kaugalingon sama sa lagsaw gikan sa kamot sa mangangayam, sama sa langgam gikan sa kamot sa mangangayam ug langgam.
Eruere quasi damula de manu, et quasi avis de manu aucupis.
6 Tan-awa ang hulmigas, ikaw nga tawong tapulan, hunahunaa ang iyang mga pamaagi, ug pagmanggialamon.
Vade ad formicam o piger, et considera vias eius, et disce sapientiam:
7 Kini walay pangulo, opisyal, o magmamando,
quae cum non habeat ducem, nec praeceptorem, nec principem,
8 apan nag-andam kini ug pagkaon sa ting-init ug sa panahon sa ting-ani nagtigom kini kung unsay kaonon.
parat in aestate cibum sibi, et congregat in messe quod comedat.
9 Hangtod kanus-a ka matulog, ikaw nga tawong tapulan? Kanus-a ka man mobangon sa imong pagkatulog?
Usquequo piger dormies? quando consurges e somno tuo?
10 “Diyutay nga pagkatulog, diyutay nga pagpahulay, gamay nga pagtiklop sa mga kamot aron sa pagpahulay”—
Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus ut dormias:
11 ug ang imong kakabos moabot sama sa kawatan ug ang imong panginahanglanon sama sa armadong sundalo.
et veniet tibi quasi viator, egestas, et pauperies quasi vir armatus. Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua, et egestas longe fugiet a te.
12 Ang walay hinungdan nga tawo—ang daotang tawo—nagkinabuhi pinaagi sa pagkabaliko sa iyang sinultihan,
Homo apostata, vir inutilis, graditur ore perverso,
13 nagapangidhat ang iyang mga mata, nagasinyas gamit ang iyang mga tiil ug nagatudlo gamit ang iyang mga tudlo.
annuit oculis, terit pede, digito loquitur,
14 Nagplano siya ug daotan uban sa iyang malinlahong kasingkasing; kanunay siyang nagabuhat ug kasamok.
pravo corde machinatur malum, et omni tempore iurgia seminat.
15 Busa sa kalit modangat kaniya ang iyang kalisdanan; sa diyutay nga panahon mabuak siya nga walay kaayohan.
huic extemplo veniet perditio sua, et subito conteretur, nec habebit ultra medicinam.
16 Adunay unom ka mga butang nga gidumtan ni Yahweh, pito nga malaw-ay alang kaniya.
Sex sunt, quae odit Dominus, et septimum detestatur anima eius:
17 Ang mga mata sa mapahitas-ong tawo, ang dila nga nagapamakak, mga kamot nga nagpaawas sa dugo sa mga tawong walay sala,
Oculos sublimes, linguam mendacem, manus effundentes innoxium sanguinem,
18 ang kasingkasing nga mobuhat ug daotang mga laraw, mga tiil nga dali lang modagan sa pagbuhat ug daotan,
cor machinans cogitationes pessimas, pedes veloces ad currendum in malum,
19 ang saksi nga nagabuga ug mga bakak ug ang tawo nga nagtanom ug kasamok taliwala sa managsoon.
proferentem mendacia testem fallacem, et eum, qui seminat inter fratres discordias.
20 Akong anak, tumana ang mando sa imong amahan ug ayaw isalikway ang gitudlo sa imong inahan.
Conserva fili mi praecepta patris tui, et ne dimittas legem matris tuae.
21 Kanunay kining ihigot diha sa imong kasingkasing; ihigot kini sa imong liog.
Liga ea in corde tuo iugiter, et circumda gutturi tuo.
22 Kung maglakaw ka, mogiya kini kanimo; kung matulog ka, mobantay kini kanimo; ug kung magmata ka, motudlo kini kanimo.
Cum ambulaveris, gradiantur tecum: cum dormieris, custodiant te, et evigilans loquere cum eis.
23 Kay ang mga pagmando mao ang lampara, ug ang pagtudlo mao ang kahayag; ang pagbadlong sa pagpanton mao ang dalan sa kinabuhi.
quia mandatum lucerna est, et lex lux, et via vitae increpatio disciplinae:
24 Ipahilayo ka niini gikan sa daotang babaye, gikan sa malumo nga mga pulong sa mananapaw.
ut custodiant te a muliere mala, et a blanda lingua extraneae.
25 Ayaw kaibog diha sa imong kasingkasing sa iyang kaanyag ug ayaw itugot nga madani ka sa iyang mga pilok.
Non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum, nec capiaris nutibus illius:
26 Ang pakigdulog sa babayeng gabaligya ug dungog nagkantidad lamang sa usa ka tinapay, apan ang asawa sa uban maoy hinungdan nga kawad-an ka sa imong kinabuhi.
pretium enim scorti vix est unius panis: mulier autem viri pretiosam animam capit.
27 Makahimo ba sa pagdala ug kalayo ang tawo sa iyang dughan nga dili masunog ang iyang bisti?
Numquid potest homo abscondere ignem in sinu suo, ut vestimenta illius non ardeant?
28 Makahimo ba sa paglakaw sa baga ang tawo nga dili mapaso ang iyang mga tiil?
aut ambulare super prunas, ut non comburantur plantae eius?
29 Mao usab ang tawo nga modulog sa asawa sa iyang silingan; ang tawo nga modulog kaniya pagasilotan gayod.
sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui, non erit mundus cum tetigerit eam.
30 Ang mga tawo dili motamay sa kawatan kung mangawat kini aron sa pagtagbaw sa iyang panginahanglan sa dihang gutom kini.
Non grandis est culpa, cum quis furatus fuerit: ut esurientem impleat animam:
31 Apan kung masakpan siya, magbayad gayod siya sa makapito ka pilo sa kung unsa ang iyang gikawat; kinahanglan iyang ihatag ang tanan nga adunay bili diha sa iyang panimalay.
deprehensus tamen reddet septuplum, et omnem substantiam domus suae tradet.
32 Ang tawo nga nanapaw walay panabot; ang tawo nga mobuhat niini naglaglag sa iyang kaugalingon.
Qui autem adulter est, propter cordis inopiam perdet animam suam:
33 Mga samad ug kaulawan mao ang angay kaniya ug ang iyang kaulawan dili mawala.
turpitudinem et ignominiam congregat sibi, et opprobrium illius non delebitur.
34 Kay ang pangabugho makapasuko pag-ayo sa usa ka lalaki; dili siya magpakita ug kaluoy kung manimalos siya.
quia zelus et furor viri non parcet in die vindictae,
35 Dili siya modawat ug bayad ug dili siya mahaylo, bisan ug hatagan nimo siya ug daghang gasa.
nec acquiescet cuiusquam precibus, nec suscipiet pro redemptione dona plurima.
