Panultihon 14

1 Ang maalamong babaye motukod sa iyang panimalay, apan gubaon kini sa buangbuang nga babaye pinaagi sa iyang mga kamot.

Ženska mudrost sagradi kuću, a ludost je rukama razgrađuje.

2 Ang tawong naglakaw sa pakamatarong adunay kahadlok kang Yahweh, apan ang tawo nga dili matinud-anaon sa iyang mga dalan nagsalikway kaniya.

Tko živi s poštenjem, boji se Jahve, a tko ide stranputicom, prezire ga.

3 Gikan sa baba sa buangbuang mogawas ang salingsing sa iyang garbo, apan ang ngabil sa maalamon magtipig kanila.

U luđakovim je ustima šiba za oholost njegovu, a mudre štite vlastite usne.

4 Kung walay mga baka ang pasungan hinlo, apan ang kadagaya sa pananom moabot pinaagi sa kusog sa baka.

Gdje nema volova, prazne su jasle, a obilna je žetva od snage bikove.

5 Ang matinud-anon nga saksi dili mamakak, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.

Istinit svjedok ne laže, a krivi svjedok širi laž.

6 Ang mayubiton mangita sa kaalam ug walay makaplagan, apan ang kahibalo sayon lang moabot ngadto sa tawong adunay panabot.

Podsmjevač traži mudrost i ne nalazi je, a razumni lako dolazi do znanja.

7 Palayo sa tawong buangbuang, kay dili ka makakaplag ug kahibalo sa iyang mga ngabil.

Idi od čovjeka bezumna jer nećeš upoznati usne što zbore znanje.

8 Ang kaalam sa tawong maampingon mao ang pagsabot sa iyang kaugalingong dalan, apan ang kabuang sa mga buangbuang mao ang pagpanglimbong.

Mudrost je pametna čovjeka u tom što pazi na svoj put, a bezumnička ludost prijevara je.

9 Mayubiton ang mga buangbuang kung ang halad sa sala ihalad, apan taliwala sa matarong ang pabor gipaambit.

Luđacima je grijeh šala, a milost je Božja s poštenima.

10 Nasayod ang kasingkasing sa iyang kaugalingong kapaitan ug walay langyaw nga moambit sa kalipay niini.

Srce poznaje svoj jad, i veselje njegovo ne može dijeliti nitko drugi.

11 Ang balay sa tawong daotan magun-ob, apan ang barongbarong sa tawong matarong malig-on.

Dom opakih propast će, a šator će pravednika procvasti.

12 Adunay dalan nga daw matarong alang sa usa ka tawo, apan sa kataposan niini mopadulong sa kamatayon.

Neki se put učini čovjeku prav, a na koncu vodi k smrti.

13 Ang kasingkasing makahimo sa pagkatawa apan anaa gihapon sa kasakitan ug ang kalipay mosangpot sa kasub-anan.

I u smijehu srce osjeća bol, a poslije veselja dolazi tuga.

14 Ang tawong dili matinud-anon makaangkon kung unsa ang angay sa iyang mga dalan, apan ang maayong tawo makaangkon kung unsay ang iyaha.

Otpadnik se siti svojim prestupcima, a dobar čovjek svojim radom.

15 Ang tawo nga wala gitudlo-an motuo sa bisan unsang butang, apan ang tawo nga maampingon maghunahuna sa iyang mga lakang.

Glupan vjeruje svakoj riječi, a pametan pazi na korak svoj.

16 Ang tawo nga maalamon mahadlokon ug mopalayo sa daotan, apan ang buangbuang mosalikway gayod sa pagpasidaan.

Mudar se boji i oda zla se uklanja, a bezuman se raspaljuje i bez straha je.

17 Ang tawong dali ra masuko nagabuhat sa buangbuang nga mga butang, ug gikasilagan ang tawong naglaraw ug daotan.

Nagao čovjek čini ludosti, a razborit ih podnosi.

18 Ang yano nga tawo makapanunod sa pagkabuangbuang, apan ang maalamon nga mga tawo napalibotan sa kahibalo.

Glupaci baštine ludost, a mudre ovjenčava znanje.

19 Kadtong mga daotan moyukbo sa atubangan niadtong matarong ug kadtong mga daotan moyukbo sa mga ganghaan sa mga matarong.

Zli padaju ničice pred dobrima i opaki pred vratima pravednikovim.

20 Ang tawong kabos dumtan bisan sa iyang mga kauban, apan ang tawong adunahan daghan ug mga higala.

I svom prijatelju mrzak je siromah, a bogataš ima mnogo ljubitelja.

21 Ang tawong nagtamay sa iyang silingan nakasala, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa mga kabos malipayon.

Griješi tko prezire bližnjega svoga, a blago onomu tko je milostiv ubogima.

22 Dili ba kadtong naglaraw ug daotan mahisalaag man? Apan kadtong nagplano sa pagbuhat ug maayo makadawat sa pagkamatinud-anon sa kasabotan ug pagkamasaligan.

Koji snuju zlo, ne hode li stranputicom, a zar nisu dobrota i vjernost s onima koji snuju dobro?

23 Uban sa tanang kakugi moabot ang ganansiya, apan kung kanunay lamang panagsultihanay, mogiya kini sa pagkakabos.

U svakom trudu ima probitka, a pusto brbljanje samo je na siromaštvo.

24 Ang korona sa tawong maalamon mao ang ilang bahandi, apan ang pagkabuangbuang sa mga buangbuang magdala lamang kanila sa dugang kabuang.

Mudrima je vijenac bogatstvo njihovo, a bezumnima kruna - njihova ludost.

25 Ang matinud-anon nga saksi moluwas sa mga kinabuhi, apan ang mini nga saksi mobuga ug mga bakak.

Istinit svjedok izbavlja duše, a tko laži širi, taj je varalica.

26 Kung ang usa ka tawo adunay kahadlok kang Yahweh, siya usab adunay hilabihang pagsalig kaniya; kining mga butanga sama sa lig-ong dapit nga mapanalipdan sa mga anak nianing tawhana.

U strahu je Gospodnjem veliko pouzdanje i njegovim je sinovima utočište.

27 Ang kahadlok kang Yahweh maoy tuboran sa kinabuhi, aron nga motalikod ang tawo gikan sa lit-ag sa kamatayon.

Strah Gospodnji izvor je života: on izbavlja od zamke smrti.

28 Ang himaya sa hari makita diha sa kadaghan sa iyang katawhan, apan kung walay mga tawo ang prinsipe magguba.

Mnoštvo je naroda ponos kralju, a bez puka knez propada.

29 Ang tawong mapailubon adunay dakong panabot, apan ang tawong dali ra masuko motuboy sa pagkabuangbuang.

Tko se teško srdi, velike je razboritosti, a nabusit duhom pokazuje ludost.

30 Ang malinawon nga kasingkasing mao ang kinabuhi sa lawas, apan ang kasina modunot sa kabukogan.

Mirno je srce život tijelu, a ljubomor je gnjilež u kostima.

31 Ang tawong nagdaogdaog sa mga kabos nagatunglo sa iyang Magbubuhat, apan ang tawong nagpakita ug kaluoy sa nanginahanglan nagpasidungog kaniya.

Tko tlači siromaha huli na stvoritelja, a časti ga tko je milostiv ubogomu.

32 Ang tawong daotan malaglag pinaagi sa iyang daotang mga binuhatan, apan ang tawong matarong adunay dalangpanan bisan diha sa kamatayon.

Opaki propada zbog vlastite pakosti, a pravednik i u samoj smrti nalazi utočište.

33 Ang kaalam anaa sa kasingkasing sa adunay panabot, apan bisan sa taliwala sa mga buangbuang gipaila niya ang iyang kaugalingon.

U razumnu srcu mudrost počiva, a što je u bezumnome, to se i pokaže.

34 Ang pagbuhat kung unsa ang matarong motuboy sa nasod, apan ang sala kaulawan sa kang bisan kinsa.

Pravednost uzvisuje narod, a grijeh je sramota pucima.

35 Ang kaluoy sa hari anaa sa sulugoon nga nagmaampingon, apan ang iyang kasuko alang sa tawo nga nagpakaulaw.

Kralju je mio razborit sluga, a na sramotna se srdi.