< Matthieu 26 >

1 Goude m'en devoe Jezuz peurlavaret an holl gomzoù-se, e lavaras d'e ziskibien:
And it came to pass, when Jesus had finished all these saying, he said to his disciples,
2 Gouzout a rit emañ ar Pask a-benn daou zevezh, ha Mab an den a vo gwerzhet evit bezañ staget ouzh ar groaz.
Ye know that after two days the Passover comes, and the Son of man is betrayed to be crucified.
3 Neuze ar veleien vras, ar skribed hag henaourien ar bobl en em zastumas e porzh ar beleg-meur, anvet Kaifaz,
Then the chief priests, and the scholars, and the elders of the people, assembled together to the courtyard of the high priest, who was called Caiaphas,
4 hag en em guzuilhjont evit gouzout penaos kregiñ e Jezuz dre droidell hag e lakaat d'ar marv.
and they deliberated so that they might take Jesus by trickery, and kill him.
5 Met e lavarent: Arabat e vefe e-pad ar gouel, gant aon na savfe un drubuilh bennak e-touez ar bobl.
But they said, Not during the feast, lest an uproar develop among people.
6 Jezuz, o vezañ e Betania e ti Simon al lovr,
Now when Jesus happened to be in Bethany, in the house of Simon the leper,
7 ur wreg a zeuas d'e gavout gant ul lestr alabastr leun a c'hwezh-vat eus ur priz bras, hag e-pad ma oa ouzh taol, e skuilhas anezhi war e benn.
a woman came to him having an alabaster cruse of precious ointment, and she poured it upon his head as he sat relaxing.
8 An diskibien, o welout-se, a oa droug enno, hag e lavarjont: Perak ar c'holl-se?
But when his disciples saw it, they were indignant, saying, Why this waste?
9 Rak gallet e vije bet gwerzhañ ar c'hwezh-vat ker, ha reiñ an arc'hant d'ar beorien.
For this ointment could have been sold for much, and given to the poor.
10 Met Jezuz, o c'houzout kement-se, a lavaras dezho: Perak e rit poan d'ar wreg-se? Un dra vat he deus graet em c'heñver.
But Jesus knowing it, he said to them, Why do ye cause troubles to the woman? For she has wrought a good work upon me.
11 Rak c'hwi ho po bepred peorien ganeoc'h, met n'ho po ket atav ac'hanon.
For ye always have the poor with you, but ye do not always have me.
12 Rak, pa he deus skuilhet ar c'hwezh-vat-se war va c'horf, he deus graet kement-se evit va beziadur.
For by pouring this ointment upon my body, she did it for my burial.
13 Me a lavar deoc'h e gwirionez, penaos el lec'hioù ma vo an aviel-mañ prezeget dre ar bed holl, ar pezh he deus graet a vo ivez lavaret en eñvor anezhi.
Truly I say to you, wherever this good news may be proclaimed in the whole world, what this woman did will also be told for a memorial of her.
14 Neuze unan eus an daouzek, anvet Judaz Iskariod, a yeas da gavout ar veleien vras,
Then one of the twelve, who was called Judas Iscariot, having gone to the chief priests,
15 hag a lavaras: Petra a roit din, ha me en lakaio etre ho taouarn? Int a reas marc'had gantañ eus tregont pezh arc'hant.
he said, What are ye willing to give me, and I will deliver him to you? And they weighed out to him thirty silver pieces.
16 Diwar neuze e klaskas an tu dereat d'e lakaat etre o daouarn.
And from that time he sought a favorable opportunity so that he might betray him.
17 Ar c'hentañ deiz eus ar bara hep goell, an diskibien a zeuas da gavout Jezuz hag a lavaras dezhañ: Pelec'h e c'hoantaez e kempennfemp dit evit debriñ ar Pask?
Now on the first day of unleavened bread the disciples came to Jesus, saying, Where do thou want that we should prepare for thee to eat the Passover?
18 Eñ a lavaras: It e kêr da gavout an den-mañ-'n den, ha lavarit dezhañ: Ar Mestr a lavar: Va amzer a zo tost; ober a rin ar Pask ez ti gant va diskibien.
And he said, Go into the city to a certain man, and say to him, The teacher says, My time is near. I keep the Passover with my disciples with thee.
19 An diskibien a reas evel m'en devoa Jezuz gourc'hemennet dezho, hag e fichjont ar Pask.
And the disciples did as Jesus arranged for them, and they prepared the Passover.
20 Pa voe deuet an abardaez, en em lakaas ouzh taol gant an daouzek.
Now having become evening, he was sitting with the twelve.
21 E-pad ma tebrent, e lavaras dezho: Me a lavar deoc'h e gwirionez, unan ac'hanoc'h am gwerzho.
And as they were eating, he said, Truly I say to you, that one of you will betray me.
22 Gwall-c'hlac'haret e oant, ha pep hini anezho en em lakaas da lavarout dezhañ: Aotrou, ha me eo?
And being exceedingly sorrowful, they began, each of them, to say to him, Is it I, Lord?
23 Eñ a respontas dezho: An hini en deus lakaet e zorn ganin er plad, hennezh eo am gwerzho.
And having answered, he said, He who dipped his hand with me in the dish, this man will betray me.
24 Mab an den, evit gwir, a ya hervez ar pezh a zo skrivet anezhañ; met gwalleur d'an den ma vo gwerzhet gantañ; gwell e vije d'an den-se, ne vije biken bet ganet.
The Son of man indeed goes as it is written about him, but woe to that man through whom the Son of man is betrayed! It were good for him if that man had not been born.
25 Judaz, an hini en gwerzhe, o komz, a lavaras: Ha me eo, Mestr? Eñ a lavaras dezhañ: Lavaret ec'h eus.
And Judas (the man who betrayed him) having answered, he said, Is it I, Rabbi? He says to him, Thou have said.
26 Evel ma tebrent, Jezuz a gemeras bara ha, goude bezañ trugarekaet, e torras anezhañ, hag en roas d'an diskibien, o lavarout: Kemerit, debrit, hemañ eo va c'horf.
And as they were eating, Jesus, having taken bread, having expressed thanks, broke in pieces, and he gave to the disciples, and said, Take, eat, this is my body.
27 Kemer a reas ivez an hanaf ha, goude bezañ trugarekaet, en roas dezho, o lavarout: Evit holl dioutañ,
And having taken the cup, having expressed thanks, he gave to them, saying, All ye drink of it,
28 rak hemañ eo va gwad, ar gwad eus an emglev [nevez], skuilhet evit kalz, evit pardon ar pec'hedoù.
for this is my blood of the new covenant, which is shed on behalf of many for remission of sins.
29 Me a lavar deoc'h, n'evin mui eus ar frouezh-se eus ar gwini, betek an deiz ma'c'h evin anezhañ nevez ganeoc'h e rouantelezh va Zad.
But I say to you, that I will, no, not drink of this fruit of the grapevine henceforth until that day when I drink it new with you in my Father's kingdom.
30 Goude m'o devoe kanet ar c'hantikoù, ez ejont da Venez an Olived.
And having sung a hymn, they went out to the mount of Olives.
31 Neuze Jezuz a lavaras dezho: Me a vo evidoc'h holl en noz-mañ un abeg da gouezhañ, rak skrivet eo: skeiñ a rin ar pastor, ha deñved ar bagad a vo stlabezet.
Then Jesus says to them, All ye will be caused to stumble by me in this night, for it is written, I will strike the shepherd, and the sheep of the flock will be scattered.
32 Met goude ma vin adsavet a varv, ho tiaraogin e Galilea.
But after I am raised up, I will go before you into Galilee.
33 Pêr, o kemer ar gomz, a lavaras dezhañ: Pa vefes un abeg da gouezhañ evit an holl, evidon-me ne vi biken.
But having answered, Peter said to him, If all men will be caused to stumble by thee, I will never be caused to stumble.
34 Jezuz a lavaras dezhañ: Me a lavar dit e gwirionez, penaos en noz-mañ memes, a-raok ma kano ar c'hilhog, te az po va dinac'het teir gwech.
Jesus said to him, Truly I say to thee, that in this night, before a cock sounds, thou will deny me thrice.
35 Pêr a respontas dezhañ: Ha pa vefe ret din mervel ganit, ne zinac'hin ket ac'hanout. Hag an holl ziskibien a lavare ar memes tra.
Peter says to him, Even if I must die with thee, I will, no, not deny thee. And likewise also, said all the disciples.
36 Neuze Jezuz a zeuas ganto en ul lec'h galvet Getsemane, hag e lavaras d'e ziskibien: Azezit amañ e-pad ma'z in da bediñ ahont.
Then Jesus comes with them to a place called Gethsemane, and he says to his disciples, Sit ye here until, after going, I may pray there.
37 Kemer a reas gantañ Pêr ha daou vab Zebedea, hag e voe leuniet a dristidigezh hag a anken.
And having taken Peter and the two sons of Zebedee, he began to be sorrowful and distressed.
38 Neuze e lavaras dezho: Trist eo va ene betek ar marv; chomit amañ ha beilhit ganin.
Then Jesus says to them, My soul is deeply grieved, as far as of death. Remain ye here and watch with me.
39 O vont un tamm a-raokoc'h, en em daolas war e c'henou d'an douar, hag e pedas o lavarout: Va Zad, ma pellaio an hanaf-se diouzhin, mar gell-se bezañ! Koulskoude neket evel ma fell din, met evel ma fell dit.
And having gone forward a little, he fell on his face praying, and saying, My Father, if it be possible, may this cup pass from me. Nevertheless, not as I want, but as thou.
40 Hag e tistroas da gavout e ziskibien, o c'havas kousket, hag e lavaras da Bêr: Ha n'hoc'h eus ket gallet beilhañ un eur ganin?
And he comes to the disciples, and finds them sleeping. And he says to Peter, So ye could not watch with me one hour.
41 Beilhit ha pedit evit na gouezhot ket en temptadur; ar spered a zo buan, met ar c'hig a zo dinerzh.
Watch and pray that ye enter not into temptation. Truly, the spirit is willing, but the flesh is weak.
42 Mont a reas adarre un eil gwech, hag e pedas o lavarout: Va Zad, ma ne c'hell ket an hanaf-se mont e-biou din hep ma'c'h evin anezhañ, ra vo graet da volontez!
Having gone again a second time, he prayed, saying, My Father, if it is not possible for this cup to pass from me, except I drink it, may thy will happen.
43 O vezañ distroet, o c'havas adarre kousket, rak o daoulagad a oa pounneraet.
And having come again, he finds them sleeping, for their eyes were heavy.
44 O c'huitaat a reas adarre, hag e pedas evit an trede gwech, o lavarout ar memes komzoù.
And when he left them, having gone away again, he prayed a third time, saying again the same statement.
45 Neuze e tistroas da gavout e ziskibien hag e lavaras dezho: Kouskit bremañ ha diskuizhit! Setu, an eur a zo tost ha Mab an den a zo lakaet etre daouarn ar bec'herien.
Then he comes to his disciples, and says to them, Sleep what remains, and take rest. Behold, the hour has come near, and the Son of man is betrayed into the hands of sinners.
46 Savit, ha deomp, setu, an hini am gwerzh a dosta.
Awake, we go. Behold, he who betrays me has come near.
47 Evel ma komze c'hoazh, setu Judaz, unan eus an daouzek, a zeuas, ha gantañ ur vandenn vras a dud gant klezeier ha gant bizhier, a-berzh ar veleien vras hag henaourien ar bobl.
And while he was still speaking, lo, Judas, one of the twelve, came, and with him a great multitude with swords and clubs from the chief priest and elders of the people.
48 An hini en gwerzhe en devoa roet ar sin-mañ: An hini a bokin dezhañ, hennezh eo, krogit ennañ.
Now the man who betrayed him gave them a sign, saying, Whomever I may kiss is he. Seize him.
49 Raktal e tostaas ouzh Jezuz, hag e lavaras dezhañ: Salud, Mestr! Hag e pokas dezhañ.
And straightaway having come to Jesus, he said, Hail, Rabbi, and kissed him much.
50 Jezuz a lavaras dezhañ: Va mignon, evit petra out amañ? Neuze e tostajont, e lakajont o daouarn war Jezuz, hag e krogjont ennañ.
And Jesus said to him, Friend, why are thou here? Then having come, they threw their hands on Jesus, and seized him.
51 Ha setu, unan eus ar re a oa gant Jezuz a astennas e zorn, a dennas e gleze, a skoas servijer ar beleg-meur, hag a droc'has e skouarn dezhañ.
And behold, one of those with Jesus, having stretched out a hand, drew his sword, and when he struck the bondman of the high priest, he cut off his ear.
52 Neuze Jezuz a lavaras dezhañ: Laka da gleze en e lec'h; rak an holl re a gemero ar c'hleze, a varvo dre ar c'hleze.
Then Jesus says to him, Return thy sword into its place, for all those who take a sword will die by a sword.
53 Ha soñjal a rez na c'hellfen ket pediñ va Zad, hag e rofe din raktal ouzhpenn daouzek lejion aeled?
Or do thou think that I cannot now call my Father, and he will provide to me more than twelve legions of agents?
54 Penaos eta e vefe peurc'hraet ar Skriturioù a lavar e tle an traoù c'hoarvezout evel-se?
How then would the scriptures be fulfilled that it is necessary to happen this way?
55 D'an ampoent-se, Jezuz a lavaras d'ar vandenn-se: Deuet oc'h er-maez evel war-lerc'h ul laer, gant klezeier ha gant bizhier, evit kregiñ ennon. Bemdez e oan azezet en ho touez, o kelenn en templ, ha n'hoc'h eus ket va c'hemeret.
In that hour Jesus said to the multitudes, Did ye come out as against a robber with swords and clubs to seize me? I sat daily with you teaching in the temple, and ye did not seize me.
56 Met kement-se a zo c'hoarvezet evit ma vo peurc'hraet ar pezh a zo bet skrivet gant ar brofeded. Neuze e holl ziskibien, o vezañ e zilezet, a dec'has kuit.
But all this has come to pass, so that the scriptures of the prophets might be fulfilled. Then all the disciples fled, having forsook him.
57 Ar re o devoa kemeret Jezuz, a gasas anezhañ da di Kaifaz, ar beleg-meur, e-lec'h ma oa en em zastumet ar skribed hag an henaourien.
And those who seized Jesus led him away to Caiaphas the high priest where the scholars and the elders were assembled together.
58 Pêr a heulias anezhañ a-bell betek porzh ar beleg-meur. Hag, o vezañ aet e-barzh, ec'h azezas gant ar vevelien, evit gwelout penaos ec'h echufe kement-se.
But Peter followed him from afar, as far as the courtyard of the high priest. And having entered inside, he sat with the subordinates to see the outcome.
59 Neuze, ar veleien vras, [an henaourien, ] hag an holl sanedrin a glaske ur falstesteni bennak a-enep Jezuz, evit e lakaat d'ar marv.
Now the chief priests and the elders and the whole council sought false testimony against Jesus, so that they might put him to death,
60 Hogen ne gavent ket, petra bennak ma teuas meur a fals-test. En diwezh, e teuas daou fals-test, hag a lavaras:
and they did not find it. And although many false witnesses came, they did not find it.
61 Hemañ en deus lavaret: Me a c'hell diskar templ Doue, hag en adsevel e tri devezh.
But finally two false witnesses having come, they said, This man said, I am able to destroy the temple of God, and to build it by three days.
62 Ar beleg-meur a savas hag a lavaras dezhañ: Ha ne respontez netra? Petra a dest an dud-se en da enep?
And the high priest having stood up, he said to him, Answer thou nothing? What do these testify against thee?
63 Met Jezuz a davas. Ar beleg-meur a lavaras dezhañ: Da bediñ a ran, en anv an Doue bev, da lavarout deomp mar dout ar C'hrist, Mab Doue.
But Jesus was silent. And having responded, the high priest said to him, I adjure thee by the living God, that thou tell us if thou are the Christ, the Son of God.
64 Jezuz a lavaras dezhañ: E lavaret ec'h eus; ouzhpenn, e lavaran deoc'h, e welot hiviziken Mab an den azezet a-zehou da c'halloud Doue, hag o tont war goabr an neñv.
Jesus says to him, Thou have said. Nevertheless I say to you, Henceforth ye will see the Son of man sitting at the right hand of Power, and coming in the clouds of the sky.
65 Neuze ar beleg-meur a rogas e zilhad, en ur lavarout: Touet en deus! Da betra hon eus mui ezhomm a destoù? Klevet hoc'h eus e ledoued;
Then the high priest tore his garments, saying, He has blasphemed. What further need have we of witnesses? Behold, now ye heard his blasphemy.
66 petra a soñjit a-se? Respont a rejont: Din eo da vervel.
What does it seem to you? Having answered, they said, He is deserving of death.
67 Neuze e krañchjont ouzh e zremm hag e rojont dezhañ karvanadoù ha jodadoù,
Then they spat in his face and struck him with a fist. And some slapped him,
68 o lavarout: Diougan deomp, Krist, piv eo an hini en deus skoet ganit?
saying, Prophesy to us, thou Christ. Who is he who struck thee?
69 Koulskoude, Pêr a oa azezet en diavaez, er porzh; ur vatezh a dostaas outañ en ur lavarout: Te ivez, te a oa gant Jezuz ar Galilead.
Now Peter was sitting outside in the courtyard, and one servant girl came to him, saying, Thou also were with Jesus the Galilean.
70 Met eñ a nac'has dirak an holl, o lavarout: N'ouzon ket petra a lavarez;
But he denied before them all, saying, I do not know what thou say.
71 Evel ma'z ae etrezek an nor, ur vatezh all a welas anezhañ, hag a lavaras d'ar re a oa eno: Hemañ a oa ivez gant Jezuz a Nazared.
And when he was gone out into the porch, another woman saw him, and says to them there, This man was also with Jesus the Nazarene.
72 Eñ a nac'has adarre gant ul ledoued: N'anavezan ket an den-se.
And again he denied with an oath, I do not know the man.
73 Ur pennad goude, ar re a oa eno a dostaas hag a lavaras da Bêr: Evit gwir te a zo eus an dud-se, rak da anavezout a reer diouzh da yezh.
And after a little while those who stood, having approached, said to Peter, Surely thou also are of them, for thy accent even makes thee apparent.
74 Neuze en em lakaas da zroukpediñ ha da douiñ, o lavarout: N'anavezan ket an den-se. Raktal ar c'hilhog a ganas;
Then he began to curse vehemently and to swear, I do not know the man. And straightaway a cock sounded.
75 ha Pêr en devoe soñj eus ar gomz en devoa Jezuz lavaret: A-raok ma kano ar c'hilhog, ez po va dinac'het teir gwech. Hag o vezañ aet er-maez, e ouelas gant c'hwervder.
And Peter remembered the saying that Jesus said to him, Before a cock sounds, thou will deny me thrice. And having gone outside, he wept bitterly.

< Matthieu 26 >