< Luc 22 >

1 Gouel ar bara hep goell, anvet ar Pask, a dostae.
Now the feast of unleavened bread, which is called the Passover, was approaching.
2 Ar veleien vras hag ar skribed a glaske penaos e c'helljent lakaat Jezuz d'ar marv; rak doujañ a raent ar bobl.
The chief priests and the scribes sought how they might put him to death, for they feared the people.
3 Met Satan a yeas e Judaz, lesanvet Iskariod, unan eus an daouzek;
Satan entered into Judah, who was also called Iscariot, who was counted with the twelve.
4 hag ez eas, hag e komzas gant ar veleien vras ha gant pennoù ar warded, diwar an doare ma en lakaje etre o daouarn.
He went away and talked with the chief priests and captains about how he might deliver him to them.
5 Laouen e voent a gement-se, hag e tivizjont reiñ arc'hant dezhañ.
They were glad, and agreed to give him money.
6 Eñ a roas e c'her, hag e klaske an tu dereat evit e reiñ dezho hep ma ouije ar bobl.
He consented and sought an opportunity to deliver him to them in the absence of the multitude.
7 Koulskoude, deiz ar bara hep goell a zeuas, ma oa ret aberzhañ ar Pask,
The day of unleavened bread came, on which the Passover must be sacrificed.
8 ha Jezuz a gasas Pêr ha Yann, o lavarout: It da fichañ deomp ar Pask, evit ma tebrimp anezhañ.
Yeshua sent Peter and Yochanan, saying, “Go and prepare the Passover for us, that we may eat.”
9 Int a lavaras dezhañ: Pelec'h e c'hoantaez e fichfemp anezhañ?
They said to him, “Where do you want us to prepare?”
10 Eñ a lavaras dezho: Pa'z eot e kêr, ec'h erruo ganeoc'h un den o tougen ur podad dour; heuilhit-eñ en ti ma'z aio ennañ,
He said to them, “Behold, when you have entered into the city, a man carrying a pitcher of water will meet you. Follow him into the house which he enters.
11 ha lavarit da vestr an ti: Ar Mestr a lavar dit: Pelec'h emañ al lec'h ma tebrin ennañ ar Pask gant va diskibien?
Tell the master of the house, ‘The Rabbi says to you, “Where is the guest room, where I may eat the Passover with my disciples?”’
12 Hag e tiskouezo deoc'h ur gambr uhel, bras ha kempennet; fichit eno ar Pask.
He will show you a large, furnished upper room. Make preparations there.”
13 Int eta o vezañ aet kuit, a gavas an traoù evel m'en devoa lavaret dezho, hag e fichjont ar Pask.
They went, found things as Yeshua had told them, and they prepared the Passover.
14 Pa voe deuet an eur, en em lakaas ouzh taol, hag an daouzek abostol a oa gantañ.
When the hour had come, he sat down with the twelve emissaries.
15 Hag e lavaras dezho: C'hoantaet kalz em eus debriñ ar Pask-mañ ganeoc'h, a-raok ma c'houzañvin.
He said to them, “I have earnestly desired to eat this Passover with you before I suffer,
16 Rak me a lavar deoc'h, ne zebrin ken anezhañ, betek e vo graet e rouantelezh Doue.
for I tell you, I will no longer by any means eat of it until it is fulfilled in God’s Kingdom.”
17 Hag o vezañ kemeret an hanaf ha trugarekaet, e lavaras: Kemerit anezhañ ha lodennit anezhañ etrezoc'h.
He received a cup, and when he had given thanks, he said, “Take this and share it amongst yourselves,
18 Rak me a lavar deoc'h, n'evin mui eus frouezh ar gwini, ken na vo deuet rouantelezh Doue.
for I tell you, I will not drink at all again from the fruit of the vine, until God’s Kingdom comes.”
19 Neuze e kemeras bara hag, o vezañ trugarekaet, e torras anezhañ, hag en roas dezho, o lavarout: Hemañ eo va c'horf, an hini a zo roet evidoc'h; grit kement-mañ en eñvor ac'hanon.
He took bread, and when he had given thanks, he broke and gave it to them, saying, “This is my body which is given for you. Do this in memory of me.”
20 En hevelep doare, goude bezañ koaniet, e roas dezho an hanaf, o lavarout: An hanaf-mañ eo an emglev nevez em gwad, an hini a zo skuilhet evidoc'h.
Likewise, he took the cup after supper, saying, “This cup is the new covenant in my blood, which is poured out for you.
21 Met setu, dorn an hini am gwerzh a zo ouzh an daol-mañ ganin.
But behold, the hand of him who betrays me is with me on the table.
22 Evit ar pezh a zo eus Mab an den, mont a ra, evel ma'z eo merket; met gwalleur d'an den ma'z eo gwerzhet drezañ!
The Son of Man indeed goes as it has been determined, but woe to that man through whom he is betrayed!”
23 Hag en em lakajont da c'houlenn an eil ouzh egile pehini anezho a raje kement-se.
They began to question amongst themselves which of them it was who would do this thing.
24 Sevel a reas ivez un tabut etrezo, evit gouzout pehini anezho a dlee bezañ galvet ar brasañ.
A dispute also arose amongst them, which of them was considered to be greatest.
25 Met eñ a lavaras dezho: Rouaned ar bobloù a vestroni anezho, hag ar re o deus galloud warno a zo galvet madoberourien.
He said to them, “The kings of the nations lord it over them, and those who have authority over them are called ‘benefactors.’
26 Met c'hwi, na rit ket evel-se; ra vo ar brasañ en ho touez evel ar bihanañ, hag an hini a ren evel an hini a servij.
But not so with you. Rather, the one who is greater amongst you, let him become as the younger, and one who is governing, as one who serves.
27 Rak pehini eo ar brasañ, an hini a zo ouzh taol, pe an hini a servij? N'eo ket an hini a zo ouzh taol? Ha koulskoude me a zo en ho touez evel an hini a servij.
For who is greater, one who sits at the table, or one who serves? Isn’t it he who sits at the table? But I am amongst you as one who serves.
28 C'hwi eo ar re a zo chomet ganin em amprouadurioù,
“But you are those who have continued with me in my trials.
29 ha me a reizh deoc'h ar rouantelezh, evel ma en deus an Tad reizhet din,
I confer on you a kingdom, even as my Father conferred on me,
30 evit ma tebrot ha ma'c'h evot ouzh va zaol em rouantelezh, ha ma viot azezet war dronioù, o varn daouzek meuriad Israel.
that you may eat and drink at my table in my Kingdom. You will sit on thrones, judging the twelve tribes of Israel.”
31 An Aotrou a lavaras ivez: Simon, Simon, setu, Satan en deus goulennet ho tremen dre ar c'hrouer evel ar gwinizh.
The Lord said, “Simon, Simon, behold, Satan asked to have all of you, that he might sift you as wheat,
32 Met pedet em eus evidout evit na zesfailho ket da feiz. Te eta, pa vi distroet, kreñva da vreudeur.
but I prayed for you, that your faith wouldn’t fail. You, when once you have turned again, establish your brothers.”
33 Pêr a lavaras dezhañ: Aotrou, me a zo prest da vont ganit, ha d'ar prizon ha d'ar marv.
He said to him, “Lord, I am ready to go with you both to prison and to death!”
34 Met Jezuz a lavaras dezhañ: Pêr, me en lavar dit, ar c'hilhog ne gano ket hiziv, na'z po nac'het teir gwech d'anavezout ac'hanon.
He said, “I tell you, Peter, the rooster will by no means crow today until you deny that you know me three times.”
35 Neuze e lavaras dezho: Pa em eus ho kaset hep yalc'h, hep sac'h, hag hep botoù, daoust hag un dra bennak a zo bet manket deoc'h? Int a respontas: Netra.
He said to them, “When I sent you out without purse, bag, and sandals, did you lack anything?” They said, “Nothing.”
36 Met bremañ, emezañ, an hini en deus ur yalc'h, ra he c'hemero, hag en hevelep doare an hini en deus ur sac'h; hag an hini n'en deus ket ur c'hleze, ra werzho e vantell ha preno unan.
Then he said to them, “But now, whoever has a purse, let him take it, and likewise a bag. Whoever has none, let him sell his cloak, and buy a sword.
37 Rak me a lavar deoc'h, eo ret c'hoazh d'ar pezh a zo skrivet bezañ peurc'hraet ennon: Lakaet eo bet e renk an dorfedourien.
For I tell you that this which is written must still be fulfilled in me: ‘He was counted with transgressors.’ For that which concerns me is being fulfilled.”
38 Hag e lavarjont: Aotrou, setu daou gleze. Eñ a lavaras dezho: A-walc'h eo.
They said, “Lord, behold, here are two swords.” He said to them, “That is enough.”
39 Neuze Jezuz, o vezañ aet er-maez, a yeas, hervez e c'hiz, da Venez an Olived, hag e ziskibien a heulias anezhañ.
He came out and went, as his custom was, to the Mount of Olives. His disciples also followed him.
40 Pa voe erruet el lec'h-se, e lavaras dezho: Pedit evit na gouezhot ket en temptadur.
When he was at the place, he said to them, “Pray that you don’t enter into temptation.”
41 Neuze e pellaas diouto war-dro hed un taol-maen, hag, o taoulinañ, e pede,
He was withdrawn from them about a stone’s throw, and he knelt down and prayed,
42 o lavarout: Tad, mar fell dit pellaat an hanaf-se diouzhin! Koulskoude, ra ne vo ket graet va bolontez, met da hini.
saying, “Father, if you are willing, remove this cup from me. Nevertheless, not my will, but yours, be done.”
43 Un ael eus an neñv en em ziskouezas dezhañ evit e greñvaat.
An angel from heaven appeared to him, strengthening him.
44 Gwasket gant an anken, e pede kalz startoc'h; hag e teuas dezhañ ur c'hwezenn evel beradennoù gwad, hag a gouezhe war an douar.
Being in agony, he prayed more earnestly. His sweat became like great drops of blood falling down on the ground.
45 O vezañ savet eus e bedenn, e teuas etrezek e ziskibien, met o c'havas kousket gant an dristidigezh,
When he rose up from his prayer, he came to the disciples and found them sleeping because of grief,
46 hag e lavaras dezho: Perak e kouskit? Savit ha pedit evit na gouezhot ket en temptadur.
and said to them, “Why do you sleep? Rise and pray that you may not enter into temptation.”
47 Evel ma komze c'hoazh, ur vandenn a zeuas, hag an hini a c'halved Judaz, unan eus an daouzek, a gerzhe a-raok dezho; hag e tostaas ouzh Jezuz evit pokat dezhañ.
While he was still speaking, a crowd appeared. He who was called Judah, one of the twelve, was leading them. He came near to Yeshua to kiss him.
48 Jezuz a lavaras dezhañ: Judaz, gwerzhañ a rez Mab an den dre ur pok?
But Yeshua said to him, “Judah, do you betray the Son of Man with a kiss?”
49 Ar re a oa en-dro da Jezuz, o welout ar pezh a yae da c'hoarvezout, a lavaras dezhañ: Aotrou, ha skeiñ a raimp gant ar c'hleze?
When those who were around him saw what was about to happen, they said to him, “Lord, shall we strike with the sword?”
50 Hag unan anezho a skoas servijer ar beleg-meur, hag a droc'has dezhañ e skouarn dehou.
A certain one of them struck the servant of the high priest, and cut off his right ear.
51 Met Jezuz, o kemer ar gomz, a lavaras: Paouezit! Hag o vezañ stoket ouzh skouarn ar servijer, e yac'haas anezhañ.
But Yeshua answered, “Let me at least do this”—and he touched his ear and healed him.
52 Neuze Jezuz a lavaras d'ar veleien vras, da gabitened an templ, ha d'an henaourien, a oa deuet a-enep dezhañ: Deuet oc'h gant klezeier ha gant bizhier, evel war-lerc'h ul laer.
Yeshua said to the chief priests, captains of the temple, and elders, who had come against him, “Have you come out as against a robber, with swords and clubs?
53 Bemdez e oan en ho touez en templ, ha n'hoc'h eus ket lakaet ho taouarn warnon. Met houmañ eo hoc'h eur, ha galloud an deñvalijenn.
When I was with you in the temple daily, you didn’t stretch out your hands against me. But this is your hour, and the power of darkness.”
54 Neuze e krogjont ennañ, hag e kasjont anezhañ da di ar beleg-meur. Pêr a heulie a-bell.
They seized him and led him away, and brought him into the high priest’s house. But Peter followed from a distance.
55 Pa o devoe enaouet tan e-kreiz ar porzh, ha ma voent azezet a-unan, Pêr a azezas en o zouez.
When they had kindled a fire in the middle of the courtyard and had sat down together, Peter sat amongst them.
56 Ur vatezh, o welout anezhañ e-kichen an tan, hag o sellout pizh outañ, a lavaras: Hemañ a oa ivez gant an den-se.
A certain servant girl saw him as he sat in the light, and looking intently at him, said, “This man also was with him.”
57 Met eñ a zinac'has Jezuz, o lavarout: Gwreg, n'anavezan ket anezhañ.
He denied Yeshua, saying, “Woman, I don’t know him.”
58 Un nebeut goude, unan all, o vezañ e welet, a lavaras: Te a zo ivez eus an dud-se. Met Pêr a lavaras: O den, ned on ket.
After a little while someone else saw him and said, “You also are one of them!” But Peter answered, “Man, I am not!”
59 War-dro un eur goude, unan all a destenias o lavarout: A dra sur, hemañ a oa ivez gantañ, rak Galileat eo ivez.
After about one hour passed, another confidently affirmed, saying, “Truly this man also was with him, for he is a Galilean!”
60 Met Pêr a lavaras: O den, n'ouzon ket petra a lavarez. Ha kerkent, evel ma komze c'hoazh, ar c'hilhog a ganas.
But Peter said, “Man, I don’t know what you are talking about!” Immediately, while he was still speaking, a rooster crowed.
61 An Aotrou, o vezañ distroet, a sellas ouzh Pêr; ha Pêr en devoe soñj eus komz an Aotrou, ha penaos en devoa lavaret dezhañ: A-raok ma kano ar c'hilhog, ez po va dinac'het teir gwech.
The Lord turned and looked at Peter. Then Peter remembered the Lord’s word, how he said to him, “Before the rooster crows you will deny me three times.”
62 Hag o vezañ aet er-maez, e ouelas gant c'hwervder.
He went out, and wept bitterly.
63 Neuze an dud a zalc'he Jezuz, a rae goap anezhañ, hag a skoe warnañ.
The men who held Yeshua mocked him and beat him.
64 O vezañ e vouchet, e skoent war e zremm, hag e c'houlennent outañ: Divin piv eo an hini en deus da skoet.
Having blindfolded him, they struck him on the face and asked him, “Prophesy! Who is the one who struck you?”
65 Hag e lavarent kalz a draoù a-enep dezhañ, en ur zroukkomz en e enep.
They spoke many other things against him, insulting him.
66 Adalek ma voe deuet an deiz, kuzul henaourien ar bobl, ar veleien vras hag ar skribed en em zastumas hag a reas Jezuz dont dirak ar sanedrin;
As soon as it was day, the assembly of the elders of the people were gathered together, both chief priests and scribes, and they led him away into their council, saying,
67 lavarout a rejont dezhañ: Mar dout ar C'hrist, lavar deomp. Eñ a respontas dezho: Mar en lavaran deoc'h, n'en kredot ket,
“If you are the Messiah, tell us.” But he said to them, “If I tell you, you won’t believe,
68 ha mar goulennan ouzhoc'h ivez, ne respontot ket din, [ha ne'm lezot ket da vont].
and if I ask, you will in no way answer me or let me go.
69 Diwar vremañ, Mab an den a vo azezet a-zehou da c'halloud Doue.
From now on, the Son of Man will be seated at the right hand of the power of God.”
70 Neuze e lavarjont holl: Te eo eta Mab Doue? Eñ a respontas dezho: C'hwi a lavar hoc'h-unan, bez' ez on.
They all said, “Are you then the Son of God?” He said to them, “You say it, because I am.”
71 Neuze e lavarjont: Da betra hon eus c'hoazh ezhomm a desteni, pa'z eo gwir hon eus e glevet eus e c'henou?
They said, “Why do we need any more witness? For we ourselves have heard from his own mouth!”

< Luc 22 >