Mateo 26
1 Eta guertha cedin acabatu cituenean Iesusec propos hauc guciac, erran baitziecén bere discipuluey.
耶稣说完了这一切，就对门徒说：
2 Badaquiçue ecen bi egunen buruän Bazco eguiten dela, eta guiçonaren Semea tradituren dela crucifica dadinçat.
“你们知道两天之后就是逾越节，人子将要被交给其他人，钉在十字架上。”
3 Orduan bildu içan dirade Sacrificadore principalac eta Scribác eta populuco Ancianoac Sacrificadore principal Caiphas deitzen denaren salara.
届时，祭司长和民间的长老会聚集在大祭司该亚法的官邸处，
4 Eta conseillu eduqui ceçaten fineciaz Iesusen hatzamaiteco eta hiltzeco.
他们商议如何用虚假的借口逮捕耶稣，把他杀害。
5 Baina erraiten çuten, Ez bestán, tumultoric eztençát populuaren artean.
不过他们说：“不可在节日下手，免得引起民众暴动。”
6 Eta Iesus Bethanian Simon sorhayoaren etchean cela,
在伯大尼期间，耶稣住在曾患麻风的西门家里，
7 Ethor cedin harengana emaztebat, boeytabat vnguentu precio handitacoric çuela, eta huts ceçan, hura iarriric egon eta, haren buru gainera.
有一个女人拿着一瓶珍贵的香膏前来，当耶稣坐着时，女人就把他倒在耶稣的头上。
8 Eta hori ikussiric, haren discipuluey gaitzi cequién cioitela, Certaco da goastu haur?
门徒看见了就很生气，说：“为什么这样浪费呢？
9 Ecen vnguentu haur precio handitan saldu ahal çatequeen, eta eman paubrey.
这香膏可以卖很多钱，接济穷人。”
10 Eta hori eçaguturic Iesusec dioste, Cergatic fatigatzen duçue emazte haur? ecen obra ombat enegana obratu du.
耶稣知道了，就说：“何必为难这个女人呢？她为我做了一件美好之事。
11 Ecen bethiere paubreac vkanen dituçue çuequin: baina ni eznauçue bethi vkanen.
你们常与穷苦人在一起，但你们不会常与我在一起。
12 Ecen hunec vnguentu hunen ene corputz gainera hustea ene ohorztecotzát eguin du.
她把这香膏浇在我身上，是为我的葬礼做准备。
13 Eguiaz erraiten drauçuet, non-ere predicaturen baita Euangelio haur mundu gucian, hunec eguin duena-ere contaturen da hunen memoriotan.
我告诉你们实话，这福音无论传到世界何处，这女人的行为都会被传讲，被后人所纪念。”
14 Orduan ioan içan da hamabietaric bat Iudas Iscariot deitzen cena, Sacrificadore principaletara.
这时候，十二门徒中的一人，即加略人犹大，跑去见祭司长，说：
15 Eta dioste, Cer eman nahi drautaçue, eta nic hura çuey liuraturen baitrauçuet? Eta hec assigna cietzóten hoguey eta hamar diru peça.
“如果我把他交给你们，付我多少钱？”他们给了他三十个银币。
16 Eta gueroztic aicina bilha çabilan, hura tradi leçançat.
从那时候起，他就一直在找机会把耶稣交给他们。
17 Eta altchagarri gaberico oguién bestaco lehen egunean ethor citecen discipuluac Iesusgana, ciotsatela, Non nahi duc appain diaçágun iatera Bazcoa?
除酵节的第一天，门徒前来问耶稣：“我们应该在哪里为你预备逾越节的晚餐，请吩咐。”
18 Eta harc erran ciecen, Çoazte hirira edoceingana, eta erroçue, Magistruac cioc, Ene demborá hurbil duc, hi baithan eguinen diat Bazcoa neure discipuluequin,
耶稣说：“你们到城里去见一个人，对他说，老师说：‘我的时候快到了，我将要在你的房子中，和我的门徒守逾越节。’”
19 Eta discipuluéc eguin ceçaten Iesusec ordenatu cerauen beçala, eta appain ceçaten Bazcoa.
门徒照耶稣的指示去做，预备好了逾越节的晚餐。
20 Bada arrastu cenean, iar cedin mahainean hamabiequin.
到了晚上，耶稣和十二门徒一同吃晚餐。
21 Eta hec alha ciradela, erran ceçan, Eguiaz erraiten drauçuet, ecen çuetaric batec tradituren nauela.
用餐的过程中，耶稣说：“我告诉你们实话，你们中有一个人要出卖我。”
22 Orduan triste citecen haguitz, eta has cequión hetaric batbedera erraiten, Ala ni naiz, Iauna?
众人非常沮丧，一个接一个地问他：“主啊，是我吗？”
23 Baina harc ihardesten çuela erran ceçan, Norc eçarten baitu enequin escua trempatzeco platean, harc tradituren nau.
他回答：“那和我一同把手蘸在盘子里的人，就是要出卖我之人。
24 Segur, guiçonaren Semea badoa harçaz scribatua den beçala: baina maledictione guiçon haren gainean ceinez guiçonaren Semea traditzen baita: on çuqueen guiçon harc baldin sorthu içan ezpaliz.
人子将如预言所述死去，他虽然会离世，但出卖人子的叛徒会面临祸端！这人如果没有生下来就好了。”
25 Eta ihardesten çuela Iudasec, ceinec hura traditzen baitzuen, erran ceçan, Magistruá, ni naiz? Diotsa, Hic erran duc.
出卖耶稣的犹大说：“拉比，是我吗？”他说：“这是你说的。”
26 Eta hec alha ciradela har ceçan Iesusec oguia, eta gratiác rendaturic, hauts ceçan, eta eman ciecén bere discipuluey, eta erran, Har eçaçue, ian eçaçue, haur da ene gorputza.
大家开始吃东西了，耶稣拿起饼，祝福后将饼掰开，递给门徒，说：“你们拿去吃吧，这是我的身体。”
27 Eta harturic copá, eta gratiac rendaturic, eman ciecén, erraiten çuela, Edan eçaçue hunetaric gucióc.
耶稣又拿起杯子，祝福后递给他们，说：“你们拿去喝吧，
28 Ecen haur da ene odol Testamentu berricoa anhitzengatic issurten dena bekatuén barkamendutan.
这是我立约的血，血是为众人而流，让罪过得以救赎。
29 Eta badiotsuet, ecen eztudala edanen hemendic harát aihen fructu hunetaric, çuequin berriric neure Aitaren resumán hura edanen dudan egunerano.
我告诉你们，从今以后我不会再喝这葡萄酒，直到我和你们在我父的国度中喝新酒的那一天。”
30 Eta canticoa erranic ioan citecen Oliuatzetaco mendirát.
随后他们吟唱，然后离开去往橄榄山。
31 Orduan dioste Iesusec, Çuec gucióc gau hunetan scandalizaturen çarete nitan: ecen scribatua da, Ioren dut artzaina, eta barreyaturen dirade arthaldeco ardiac.
这时候耶稣对他们说：“今天晚上，你们都会放弃我，因为经文上记着：‘我要击打牧人，羊群就彻底散了。’
32 Baina resuscita nadin ondoan, çuen aitzinean ioanen naiz Galileara.
我复活以后，要比你们先到加利利去。”
33 Eta ihardesten duela Pierrisec diotsa, Guciac hitan scandaliza baditez-ere, ni iagoitic ezniaitec scandaliza.
彼得对他说：“就算所有人都放弃你，我也绝不会放弃。”
34 Diotsa Iesusec, Eguiaz erraiten drauat, ecen gau hunetan oillarrac io deçan baino lehen hiruretan vkaturen nauäla.
耶稣对他说：“我告诉你实话，今天晚上鸡叫以前，你会有三次不认我。”
35 Diotsa Pierrisec, Are baldin hirequin hiltzera behar badaquit-ere, ez aut vkaturen. Halaber discipulu guciec-ere erran ceçaten.
彼得对他说：“就算必须与你一同死，我也决不会不认你。”其他门徒也都这样说。
36 Orduan ethor cedin Iesus hequin Gethsemane deitzen den leku batetara: eta dioste discipuluey, Iar çaitezte hemen, harache ioanic othoitz daididano.
耶稣和门徒来到一个名叫客西马尼的地方。他对门徒说：“你们坐在这里，我要到那边去祷告。”
37 Eta harturic Pierris eta Zebedeoren bi semeac, has cedin tristetzen eta guciz keichatzen.
他带了彼得和西庇太的两个儿子一起去，感到痛苦难过。
38 Orduan dioste Iesusec, Alde gucietaric triste da ene arima heriorano: çaudete hemen, eta veilla eçaçue enequin.
他对他们说：“我感到非常悲哀，这感觉仿佛要杀了我，你们留在这里，和我一同守候。”
39 Eta aitzinachiago ioanic, ahozpez iar cedin, othoitz eguiten çuela, eta cioela, Ene Aitá, baldin possible bada, iragan bedi eneganic copa haur: guciagatic-ere ez nola nic nahi baitut, baina nola hic.
他稍往前走几步，把脸俯伏在地上，祷告说：“我的父啊！如果可能，求你让这痛苦离开我，但不要管我的想法，只要照你的旨意。”
40 Guero ethorten da discipuluetara, eta erideiten ditu lo daunçala: eta diotsa Pierrisi, Horrela orembat ecin veillatu duçue enequin?
耶稣回到门徒那里，看见他们都睡着了，就对彼得说：“你们难道不能保持清醒，等我哪怕一小时吗？
41 Veilla eçaçue eta othoitz eguiçue, sar etzaitezten tentationetan: ecen spiritua prompto da, baina haraguia flacu.
清醒地进行祷告，以免被诱惑征服。你们心中虽然有意愿，但身体却是软弱的。”
42 Berriz bigarren aldian ioan cedin, eta othoitz eguin ceçan, erraiten çuela, Ene Aitá, baldin possible ezpada copa haur iragan dadin eneganic, hura edaten dudala baicen: eguin bedi hire vorondatea.
他又再次走开，祷告说：“我父啊！如果这痛苦无法摆脱，一定要我饮下，就愿成全你的旨意。”
43 Guero itzuliric erideiten ditu berriz lo daunçala: ecen hayen beguiac sorthatuac ciraden.
他再回来的时候，看见门徒睡着了，因为他们十分疲倦。
44 Eta vtziric hec, berriz ioan cedin, eta othoitz eguin ceçan heren aldian, hitz berac erraiten cituela.
他又离开他们，第三次去祷告，说了同样的话。
45 Orduan ethorten da bere discipuluetara, eta dioste, Lo eguiçue gaurguero, eta reposa çaitezte: huná, hurbildu da orena, eta guiçonaren Semea liuratzen da gaichtoén escuetara.
然后他回到门徒那里，对他们说：“你们还在睡觉休息吗？看呐，时候到了，人子即将被交给罪人之手。
46 Iaiqui çaitezte, goacen: huná, hurbildu da ni traditzen nauena.
起来，我们走吧！出卖我的人来了。”
47 Eta hura oraino minço cela, huná, Iudas hamabietaric bat, ethor cedin, eta harequin gendetze handia ezpatequin eta vhequin, Sacrificadore principalén eta populuco Ancianoén partez.
耶稣还在说话之时，十二门徒中的犹大，带着一大群手拿刀棒之人赶来，他们都是由祭司长和民间长老派来。
48 Eta hura traditzen çuenac, eman cerauen seignale, cioela, Nori-ere pot eguinen baitraucat, hura da: çatchetzate hari.
叛徒和他们约了一个暗号，说：“我亲吻谁，谁就是耶稣，你们可以抓住他了。”
49 Eta bertan hurbilduric Iesusgana, erran ceçan, Magistruá, Vngui hel daquiala. Eta pot eguin cieçón.
他立刻前来对耶稣说：“拉比，你好。”接着就亲吻他。
50 Orduan Iesusec erran cieçón Adisquideá, certan aiz hemen? Orduan hurbilduric eçar citzaten escuac Iesusen gainean, eta lot cequizquión.
耶稣对他说：“朋友，你要做的事，就做吧！”于是那些人上前动手拿住耶稣，逮捕了他。
51 Eta huná, Iesusequin ciradenetaric batec, auançaturic escua, idoqui ceçan bere ezpatá, eta ioric Sacrificadore principalaren cerbitzaria, edequi cieçón beharria.
与耶稣同行的一人伸手拔出刀，砍了大祭司仆人一刀，削掉他的一只耳朵。
52 Orduan diotsa Iesusec, Itzul eçac eure ezpatá bere lekura: ecen ezpata harturen duten guciac, ezpataz hilen dituc.
耶稣对他说：“把你的刀收回原处！凡动刀者必死于刀下。
53 Vste duc ecin othoitz daidiodala orain neure Aitari, eta baitinguzquet bertan hamabi legione baino guehiago Aingueru?
你知道吗？我可以求我父，他马上就会给我派超过十二个团的天使下来。
54 Nolatan beraz compli litezque Scripturác, diotenean, ecen hunela behar dela eguin?
但如果这样，经文上预言必然发生之事，就无法应验。”
55 Ordu hartan berean erran ciecén Iesusec gendetzey, Gaichtaguin baten ondoan beçala ilki içan çarete ezpatequin eta vhequin, ene hatzamaitera: egun oroz çuen artean iarten nincén, iracasten ari nincela templean, eta eznauçue hatzaman.
这时，耶稣对众人说：“你们带着刀棒赶来，是把我当作危险的罪犯捉拿吗？我天天坐在殿里教导众人，你们却没有逮捕我。
56 Baina haur gucia eguin içan da, compli litecençat Prophetén Scripturác. Orduan discipulu guciéc, hura abandonnaturic, ihes eguin ceçaten.
但这整件事却应验了先知书上所述。”之后，门徒都离开他逃跑了。
57 Baina Iesus, hatzaman çutenéc, eraman ceçaten Caiphas Sacrificadore subiranoagana, non Scribác eta Ancianoac bilduac baitziraden.
那些人逮捕了耶稣，把他押去见大祭司该亚法，宗教老师和长老都已经聚集在那里了。
58 Eta Pierris iarreiquiten çayón vrrundanic Sacrificadore subiranoaren salarano, eta barnera sarthuric, iar cedin cerbitzariequin, fina ikus leçançát.
彼得远远跟着耶稣，进入大祭司的官邸，然后和差役坐在一起，想看看事情怎样了结。
59 Eta Sacrificadore principalac eta Ancianoac eta conseillu gucia testimoniage falsu bilha çabiltzan Iesusen contra, hil eraci leçatençát:
祭司长和全体公议会成员都想找假证供来控告耶稣，想要把他处死。
60 Eta etzeçaten eriden: eta anhitz testimonio falsu ethorri bacen-ere etzeçaten eriden moldezcoric. Baina finean ethorriric bi testimonio falsuc erran ceçaten,
虽然有许多人前来作假证供，却找不着证据。最后有两个人前来说：
61 Hunec erran du, Deseguin ahal dirot Iaincoaren templea, eta hirur egunez hura reedifica.
“这人说过：‘我可以拆毁上帝的神庙，三日之内又把它建造起来。’”
62 Orduan iaiquiric Sacrificadore subiranoac erran cieçón, Eztuc deus ihardesten? cer da hauc hire contra testificatzen dutena?
大祭司便站起来，对耶稣说：“你为什么不回答？这些人的证词，你有什么好辩解的？”
63 Eta Iesus ichilic cegoen. Orduan ihardesten duela Sacrificadore subiranoac diotsa, Adiuratzen aut Iainco viciaren partez, erran dieçaguán, eya hi aicenez Christ Iaincoaren Semea.
耶稣沉默。大祭司又对他说：“以永生上帝之名，你要起誓，告诉我们你是不是弥赛亚，上帝的儿子？”
64 Diotsa Iesusec, Hic erran duc: baina are diotsuet, Hemendic harat ikussiren duçue guiçonaren Semea iarriric dagoela Iaincoaren botherearen escuinean, eta ceruco hodeyetan ethorten dela.
耶稣回答：“这只是你说的，我要告诉你们，从今以后，你们将看见人子，坐在至高者右边，驾着天上的云降临。”
65 Orduan Sacrificadore subiranoac erdira citzan bere abillamenduac, erraiten çuela, Blasphematu du, cer guehiago testimonio behar dugu? huná, orain ençun vkan duçue hunen blasphemioa.
大祭司撕开他的衣服，说：“他说了亵渎之语，我们还需要什么证人呢？你们现在听见了这亵渎之言。
66 Cer irudi çaiçue? Eta hec ihardesten çutela, erran ceçaten. Hil mereci du.
你们的裁定是什么？”他们回答：“他有罪，他该死。”
67 Orduan thu eguin cieçoten beguithartera, eta buffeta ceçaten, eta bercéc cihorréz vkaldi eman cieçoten,
于是他们向他的脸上吐唾沫，用拳头打他，也有人用掌掴他，
68 Cioitela, Christ, prophetiza ieçaguc, nor den io auena.
说：“弥赛亚啊，向我们说预言吧！是谁打你呢？”
69 Eta Pierris iarriric cegoén lekorean salán: eta ethor cequión nescatobat, cioela, Hi-ere Iesus Galileanoarequin incén.
彼得坐在外面的院子里，有一个婢女走过来对他说：“你也是和加利利人耶稣一伙的。”
70 Baina harc vka ceçan gucién aitzinean, cioela, Etzeaquinat cer dionán.
彼得却当众否认，说：“我不知道你说什么。”
71 Eta hura corralerat ilkiten cela ikus ceçan berce nescato batec: eta erran ciecén han ciradeney, Haur-ere Iesus Nazarenorequin cen.
他回到庭院的门口，又有一个婢女看见他，对里面的人说：“这人和拿撒勒人耶稣是一伙的。”
72 Eta berriz vka ceçan iuramendurequin, cioela, Ezteçagut guiçona.
彼得再次否认，并且发誓说：“我不认识那个人。”
73 Eta appur-baten buruän ethor citecen present içan ciradenac, eta erran cieçoten Pierrisi, Eguiazqui hi-ere hetaric aiz: ecen eure minçatzeac-ere declaratzen au.
过了一会，站在外面的一人走过来对他说：“你的确是他们中的一员，一听你的口音就认出来了。”
74 Orduan has cedin maradicatzen eta arnegatzen, cioela, Ezteçagut guiçona. Eta bertan oillarrac io ceçan.
彼得就发咒起誓说：“我不认识那个人。”此时忽然传来鸡叫。
75 Orduan orhoit cedin Pierris Iesusec erran ceraucan hitzaz, ceinec erran baitzeraucan, Oillarrac io deçan baino lehen, hiruretan vkaturen nauc. Eta camporat ilkiric nigar eguin ceçan mingui.
彼得想起耶稣所说的话：“今天晚上鸡叫以前，你会有三次不认我。”于是他就跑出去痛哭。
