Mateo 22
1 Orduan Iesus ihardesten çuela, berriz minça cequién comparationez, cioela.
Et respondens Jesus, dixit iterum in parabolis eis, dicens:
2 Comparatu da ceruètaco resumá, bere semearen ezteyac eguin cituen regue batequin.
Simile factum est regnum cælorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo.
3 Eta igor citzan bere cerbitzariac ezteyetara gomitatuén deitzera: baina etziraden ethorri nahi içan.
Et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebant venire.
4 Berriz igor ceçan berce cerbitzariric, cioela, Erreçue gomitatuey, Huná, apprestatu dut neure barazcaria, ene cecenac eta haraquey guicenduac haraqueitatu dirade, eta gucia prest da: çatozte ezteyetara.
Iterum misit alios servos, dicens: Dicite invitatis: Ecce prandium meum paravi, tauri mei et altilia occisa sunt, et omnia parata: venite ad nuptias.
5 Baina hec conturic eguin gabe ioan citecen: bata bere bordarat, eta bercea bere merkatalgoarát.
Illi autem neglexerunt: et abierunt, alius in villam suam, alius vero ad negotiationem suam:
6 Eta bercéc hatzamanic haren cerbitzariac iniuria eta hil citzaten.
reliqui vero tenuerunt servos ejus, et contumeliis affectos occiderunt.
7 Eta regue ençunic hori asserré cedin: eta igorriric bere gendarmesac, deseguin citzan guicerhaile hec, eta hayen hiria erra ceçan.
Rex autem cum audisset, iratus est: et missis exercitibus suis, perdidit homicidas illos, et civitatem illorum succendit.
8 Orduan dioste bere cerbitzariey, Ezteyac prest badirade, baina gomitatu ciradenac, eztirade digne içan.
Tunc ait servis suis: Nuptiæ quidem paratæ sunt, sed qui invitati erant, non fuerunt digni:
9 Çoazte bada bide cantoinetara, eta eridenen dituçuen guciac dei itzaçue ezteyetara.
ite ergo ad exitus viarum, et quoscumque inveneritis, vocate ad nuptias.
10 Eta cerbitzari hec ilkiric bidetara, bil citzaten eriden cituzten guciac, hambat gaichtoac nola onac: eta bethe cedin ezteyén lekua, mahainean iarriric ceudenéz.
Et egressi servi ejus in vias, congregaverunt omnes quos invenerunt, malos et bonos: et impletæ sunt nuptiæ discumbentium.
11 Eta sarthu cenean regue mahainean iarriric ceudenén ikustera, ikus ceçan han guiçombat eztey arropaz veztitua etzenic.
Intravit autem rex ut videret discumbentes, et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali.
12 Orduan diotsa, Adisquideá, nola huna sarthu aiz eztey arropá eztuala? Eta ahoa boça cequión.
Et ait illi: Amice, quomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem? At ille obmutuit.
13 Orduan erran ciecén reguec cerbitzariey, Oinetan eta escuetan estecaturic, ken eçaçue, eta egotzaçue campoco ilhumbera: han içanen da nigar eta hortz garrascots.
Tunc dicit rex ministris: Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores: ibi erit fletus et stridor dentium.
14 Ecen anhitz dirade deithuac, eta guti elegituac.
Multi enim sunt vocati, pauci vero electi.
15 Orduan appartaturic Phariseuéc conseillu har ceçaten nola hura hatzaman liroiten hitzean.
Tunc abeuntes pharisæi, consilium inierunt ut caperent eum in sermone.
16 Eta igorten dituzte harengana bere discipuluac Herodianoequin, dioitela, Magistruá, baceaquiagu eguiati aicela, eta Iaincoaren bidea eguiazqui iracasten duála, eta nehoren ansiaric eztuála: ecen ezago guiçonén apparentiara behá:
Et mittunt ei discipulos suos cum Herodianis, dicentes: Magister, scimus quia verax es, et viam Dei in veritate doces, et non est tibi cura de aliquo: non enim respicis personam hominum:
17 Erraguc bada, cer irudi çaic? bidezco da Cesari tributaren emaitea, ala ez?
dic ergo nobis quid tibi videtur, licet censum dare Cæsari, an non?
18 Eta eçaguturic Iesusec hayen malitiá, dio, Cergatic tentatzen nauçue hypocritac?
Cognita autem Jesus nequitia eorum, ait: Quid me tentatis, hypocritæ?
19 Eracustaçue tributeco monedá. Eta hec presenta cieçoten dinerobat.
ostendite mihi numisma census. At illi obtulerunt ei denarium.
20 Eta erraiten draue, Norena da imagina haur eta scribua?
Et ait illis Jesus: Cujus est imago hæc, et superscriptio?
21 Diotsate, Cesarena. Orduan erraten draue, Renda ietzoçue beraz Cesaren diradenac, Cesari: eta Iaincoaren diradenac, Iaincoari.
Dicunt ei: Cæsaris. Tunc ait illis: Reddite ergo quæ sunt Cæsaris, Cæsari: et quæ sunt Dei, Deo.
22 Eta hori ençunic, mirets ceçaten: eta hura vtziric ioan citecen.
Et audientes mirati sunt, et relicto eo abierunt.
23 Egun hartan ethor citecen harengana Sadduceuac, resurrectioneric eztela dioitenac, eta interroga ceçaten,
In illo die accesserunt ad eum sadducæi, qui dicunt non esse resurrectionem: et interrogaverunt eum,
24 Cioitela, Magistruá, Moysesec erran dic, Baldin norbeit hil bada haourric vkan gabe, haren anayeac aliançagatic harturen du haren emaztea, eta leinu eguinen drauca bere anayeri.
dicentes: Magister, Moyses dixit: Si quis mortuus fuerit non habens filium, ut ducat frater ejus uxorem illius, et suscitet semen fratri suo.
25 Eta cituán gure artean çazpi anaye: eta lehena ezconduric hil ciedián: eta leinuric etzuenaren gainean, vtzi cieçoan bere emaztea bere anayeri.
Erant autem apud nos septem fratres: et primus, uxore ducta, defunctus est: et non habens semen, reliquit uxorem suam fratri suo.
26 Eta halaber bigarrenac eta hirurgarrenac, çazpigarrenerano.
Similiter secundus, et tertius usque ad septimum.
27 Eta gucién ondoan hil ciedián emaztea-ere.
Novissime autem omnium et mulier defuncta est.
28 Resurrectionean bada, çazpietaric ceinen emazte içanen da? ecen guciéc vkan dié hura.
In resurrectione ergo cujus erit de septem uxor? omnes enim habuerunt eam.
29 Eta ihardesten duela Iesusec dioste, Huts eguiten duçue Scripturác eta Iaincoaren verthutea iaquin gabez.
Respondens autem Jesus, ait illis: Erratis nescientes Scripturas, neque virtutem Dei.
30 Ecen resurrectionean eztu nehorc emazteric hartzen ez emaiten ezconçaz: baina dirade Iaincoaren Aingueruäc ceruän beçala.
In resurrectione enim neque nubent, neque nubentur: sed erunt sicut angeli Dei in cælo.
31 Eta hilén resurrectioneaz den becembatean, eztuçue iracurri cer Iaincoaz erran içan çaiçuen, dioela,
De resurrectione autem mortuorum non legistis quod dictum est a Deo dicente vobis:
32 Ni naiz Abrahamen Iaincoa, eta Isaac-en Iaincoa, eta Iacob-en Iaincoa? Iaincoa, ezta hilén Iaincoa, baina viciena.
Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob? Non est Deus mortuorum, sed viventium.
33 Eta hori ençunic gendetzeac spanta citecen haren doctrináz.
Et audientes turbæ, mirabantur in doctrina ejus.
34 Phariseuac bada, ençunic ecen Sadduceuac ichildu cituela, bil citecen elkargana.
Pharisæi autem audientes quod silentium imposuisset sadducæis, convenerunt in unum:
35 Eta interroga ceçan hetaric batec, Legueco doctorac, tentatzen çuela hura, eta cioela,
et interrogavit eum unus ex eis legis doctor, tentans eum:
36 Magistruá, cein da manamendu handia Leguean?
Magister, quod est mandatum magnum in lege?
37 Eta Iesusec erran cieçón, Onhetsiren duc eure Iainco Iauna eure bihotz guciaz, eta eure arima guciaz, eta eure pensamendu guciaz.
Ait illi Jesus: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et in tota anima tua, et in tota mente tua.
38 Haur duc manamendu lehena eta handia.
Hoc est maximum, et primum mandatum.
39 Eta bigarrenac hura irudi dic, Onhetsiren duc eure hurcoa eure buruä beçala.
Secundum autem simile est huic: Diliges proximum tuum, sicut teipsum.
40 Bi manamendu hautaric Legue gucia eta Prophetác dependitzen dituc.
In his duobus mandatis universa lex pendet, et prophetæ.
41 Eta bildu ciradenean Phariseuac, interroga citzan Iesusec,
Congregatis autem pharisæis, interrogavit eos Jesus,
42 Cioela, Cer irudi çaiçue Christez? noren seme da? Diotsate, Dauid-en.
dicens: Quid vobis videtur de Christo? cujus filius est? Dicunt ei: David.
43 Eta dioste, Nola beraz Dauid-ec Spirituz deitzen du hura Iaun? dioela,
Ait illis: Quomodo ergo David in spiritu vocat eum Dominum, dicens:
44 Erran drauca, Iaunac ene Iaunari, Iar adi ene escuinean, eçar ditzaquedano hire etsayac hire oinén scabella.
Dixit Dominus Domino meo: Sede a dextris meis, donec ponam inimicos tuos scabellum pedum tuorum?
45 Beraz baldin Dauid-ec deitzen badu hura Iaun, nola da haren seme?
Si ergo David vocat eum Dominum, quomodo filius ejus est?
46 Eta nehorc ecin ihardets cieçoyon hitzic: ez nehor etzequión ventura guehiagoric egun harçaz harat interrogatzera.
Et nemo poterat ei respondere verbum: neque ausus fuit quisquam ex illa die eum amplius interrogare.
