Mateo 22
1 Orduan Iesus ihardesten çuela, berriz minça cequién comparationez, cioela.
耶稣又讲述了一个比喻：
2 Comparatu da ceruètaco resumá, bere semearen ezteyac eguin cituen regue batequin.
“天国好比一个王，为儿子摆设婚筵。
3 Eta igor citzan bere cerbitzariac ezteyetara gomitatuén deitzera: baina etziraden ethorri nahi içan.
他派仆人去请受邀之人来参加婚筵。但他们不肯来。
4 Berriz igor ceçan berce cerbitzariric, cioela, Erreçue gomitatuey, Huná, apprestatu dut neure barazcaria, ene cecenac eta haraquey guicenduac haraqueitatu dirade, eta gucia prest da: çatozte ezteyetara.
他再派另一些仆人去，对他们说：‘告诉那些受邀之人，我已经预备好了筵席，宰杀了公牛和肥畜，一切都预备妥当。来参加婚筵吧！’
5 Baina hec conturic eguin gabe ioan citecen: bata bere bordarat, eta bercea bere merkatalgoarát.
但那些人却不理会这番邀请，掉头走开，有的去耕田，有的去做买卖，
6 Eta bercéc hatzamanic haren cerbitzariac iniuria eta hil citzaten.
还有些人抓住王的仆人，凌辱他们，把他们杀了。
7 Eta regue ençunic hori asserré cedin: eta igorriric bere gendarmesac, deseguin citzan guicerhaile hec, eta hayen hiria erra ceçan.
王怒火中烧，派兵消灭那些凶手，焚毁他们的城。
8 Orduan dioste bere cerbitzariey, Ezteyac prest badirade, baina gomitatu ciradenac, eztirade digne içan.
然后对仆人说：‘婚筵已经预备好了，只是受邀之人不配来此。
9 Çoazte bada bide cantoinetara, eta eridenen dituçuen guciac dei itzaçue ezteyetara.
你们去大路口站着，邀请所有遇见之人来参加婚筵。’
10 Eta cerbitzari hec ilkiric bidetara, bil citzaten eriden cituzten guciac, hambat gaichtoac nola onac: eta bethe cedin ezteyén lekua, mahainean iarriric ceudenéz.
那些仆人走到街上，把所有遇见之人，无论好坏，都招聚而来，很快婚筵就满座了。
11 Eta sarthu cenean regue mahainean iarriric ceudenén ikustera, ikus ceçan han guiçombat eztey arropaz veztitua etzenic.
王进来与赴筵之人见面，发现一人没有穿着婚筵的礼服，
12 Orduan diotsa, Adisquideá, nola huna sarthu aiz eztey arropá eztuala? Eta ahoa boça cequión.
于是王就对他说：‘朋友，你没有婚筵礼服，怎能进入这里？’那人无话可说。
13 Orduan erran ciecén reguec cerbitzariey, Oinetan eta escuetan estecaturic, ken eçaçue, eta egotzaçue campoco ilhumbera: han içanen da nigar eta hortz garrascots.
于是王对侍从说：‘把他的手脚都绑起来，丢到黑暗中，在那里必有哀哭切齿。’
14 Ecen anhitz dirade deithuac, eta guti elegituac.
因为受邀人很多，但很少是他选择之人。”
15 Orduan appartaturic Phariseuéc conseillu har ceçaten nola hura hatzaman liroiten hitzean.
法利赛人离开了，聚在一起商量，怎样通过耶稣所说的话来陷害他。
16 Eta igorten dituzte harengana bere discipuluac Herodianoequin, dioitela, Magistruá, baceaquiagu eguiati aicela, eta Iaincoaren bidea eguiazqui iracasten duála, eta nehoren ansiaric eztuála: ecen ezago guiçonén apparentiara behá:
他们派了自己的门徒和希律党的门徒一同去问耶稣：“老师，我们知道你为人诚实，你所传授上帝之道皆为真理。你不允许任何人影响你，不在乎头衔或地位。
17 Erraguc bada, cer irudi çaic? bidezco da Cesari tributaren emaitea, ala ez?
那么请说说你的看法：纳税给凯撒，可不可以？”
18 Eta eçaguturic Iesusec hayen malitiá, dio, Cergatic tentatzen nauçue hypocritac?
耶稣看出他们的恶意，就说：“虚伪的人，为什么试探我？
19 Eracustaçue tributeco monedá. Eta hec presenta cieçoten dinerobat.
把纳税的钱币给我看看。”他们拿了一个银币递给耶稣。
20 Eta erraiten draue, Norena da imagina haur eta scribua?
耶稣问他们：“这上面是谁的头像，谁的名号？”
21 Diotsate, Cesarena. Orduan erraten draue, Renda ietzoçue beraz Cesaren diradenac, Cesari: eta Iaincoaren diradenac, Iaincoari.
他们回答：“这是凯撒。” 他就对他们说：“凯撒的就应当归于凯撒，上帝的就应当归于上帝。”
22 Eta hori ençunic, mirets ceçaten: eta hura vtziric ioan citecen.
这话让他们分外震惊，于是就离开他走了。
23 Egun hartan ethor citecen harengana Sadduceuac, resurrectioneric eztela dioitenac, eta interroga ceçaten,
撒都该人从来不相信复活。那天晚些时候，他们前来问耶稣：
24 Cioitela, Magistruá, Moysesec erran dic, Baldin norbeit hil bada haourric vkan gabe, haren anayeac aliançagatic harturen du haren emaztea, eta leinu eguinen drauca bere anayeri.
“老师，摩西说如果一个已婚男人死了，没有儿女，他的弟弟就应该娶他的妻子，为哥哥留后。
25 Eta cituán gure artean çazpi anaye: eta lehena ezconduric hil ciedián: eta leinuric etzuenaren gainean, vtzi cieçoan bere emaztea bere anayeri.
以前我们这里有兄弟七人，老大结了婚，没有孩子就死了，留下妻子给他的弟弟。嫁给老二后，老二死了，嫁给老三，老三死了，
26 Eta halaber bigarrenac eta hirurgarrenac, çazpigarrenerano.
直到最后同样的事情又发生在老七身上。
27 Eta gucién ondoan hil ciedián emaztea-ere.
最后那女人也死了。
28 Resurrectionean bada, çazpietaric ceinen emazte içanen da? ecen guciéc vkan dié hura.
那么复活的时候，她会是这七兄弟中哪人的妻子呢？因为他们都娶过她。”
29 Eta ihardesten duela Iesusec dioste, Huts eguiten duçue Scripturác eta Iaincoaren verthutea iaquin gabez.
耶稣回答：“你们错在不明白圣经，也不知道上帝的能力。
30 Ecen resurrectionean eztu nehorc emazteric hartzen ez emaiten ezconçaz: baina dirade Iaincoaren Aingueruäc ceruän beçala.
复活之后，人们不娶也不嫁，就像天堂的天使一样。
31 Eta hilén resurrectioneaz den becembatean, eztuçue iracurri cer Iaincoaz erran içan çaiçuen, dioela,
关于逝者复活之事，难道你们没读过上帝所说：
32 Ni naiz Abrahamen Iaincoa, eta Isaac-en Iaincoa, eta Iacob-en Iaincoa? Iaincoa, ezta hilén Iaincoa, baina viciena.
‘我是亚伯拉罕的上帝，以撒的上帝，雅各的上帝’，上帝并非死人之上帝，而是活人之上帝。”
33 Eta hori ençunic gendetzeac spanta citecen haren doctrináz.
民众听了他所说的，对其教义感到很惊异。
34 Phariseuac bada, ençunic ecen Sadduceuac ichildu cituela, bil citecen elkargana.
听说耶稣让撒都该人无言以对，一群法利赛人便跑来提出更多问题。
35 Eta interroga ceçan hetaric batec, Legueco doctorac, tentatzen çuela hura, eta cioela,
其中有一个研究法律的专家，试探耶稣说：
36 Magistruá, cein da manamendu handia Leguean?
“老师，律法中哪一条诫命最重要？”
37 Eta Iesusec erran cieçón, Onhetsiren duc eure Iainco Iauna eure bihotz guciaz, eta eure arima guciaz, eta eure pensamendu guciaz.
耶稣回答：“‘你要全心、全性、全意爱你的主，你的上帝。’
38 Haur duc manamendu lehena eta handia.
这是最重要的受要诫命。
39 Eta bigarrenac hura irudi dic, Onhetsiren duc eure hurcoa eure buruä beçala.
第二条与它相似，那就是：‘要爱人如己。’
40 Bi manamendu hautaric Legue gucia eta Prophetác dependitzen dituc.
全部律法和先知之书，均以这两条诫命为根据。”
41 Eta bildu ciradenean Phariseuac, interroga citzan Iesusec,
法利赛人聚在一起之时，耶稣问他们：
42 Cioela, Cer irudi çaiçue Christez? noren seme da? Diotsate, Dauid-en.
“你们对基督的看法如何？他是谁的子孙？”他们回答：“大卫的子孙。”
43 Eta dioste, Nola beraz Dauid-ec Spirituz deitzen du hura Iaun? dioela,
耶稣又问：“但受到感召后的大卫为何称他为主？他说
44 Erran drauca, Iaunac ene Iaunari, Iar adi ene escuinean, eçar ditzaquedano hire etsayac hire oinén scabella.
‘主对我主说：你坐在我的右边，待我击败你所有敌人。’
45 Beraz baldin Dauid-ec deitzen badu hura Iaun, nola da haren seme?
大卫既然称他为主，他怎么又是大卫的子孙呢？”
46 Eta nehorc ecin ihardets cieçoyon hitzic: ez nehor etzequión ventura guehiagoric egun harçaz harat interrogatzera.
无人能够回答。此后再也没有人敢向他提问。
