< Mateo 21 >

1 Eta Ierusaleme aldera ciradenean, eta ethor citecenean Bethphagera, Oliuatzetaco mendi aldera, orduan Iesusec igor citzan bi discipulu,
Quando nós chegamos perto [da cidade de Jerusalém, nós chegamos próximo ao povoado de Betfagé, perto do monte das oliveiras. Jesus mandou dois dos seus discípulos na sua frente para um povoado perto]
2 Erraiten cerauela, Çoazte çuen aurkaco burgura, eta bertan eridenen duçue asto emebat estecatua, eta vmebat harequin: lachaturic ekar ietzadaçue.
dizendo a eles o seguinte: “Entrem no povoado na sua frente. Quando entrarem, vocês verão uma jumenta e seu jumentinho que estão amarrados. Desamarrem e tragam-nos para cá para mim.
3 Eta baldin nehorc deus badarraçue, erraçue ecen Iaunac behar dituela: ecen bertan igorriren ditu hec.
Se alguém disser qualquer coisa [a respeito de vocês fazerem isso], digam que o mestre de vocês precisa deles. Ele vai deixará que vocês os levem embora imediatamente”.
4 Bada haur gucia eguin içan da Prophetáz erran cena compli ledinçát, cioela,
Isto aconteceu para que o que foi escrito por um profeta {o que um profeta escreveu} fosse cumprido {acontecesse}. Esse profeta escreveu: ,
5 Erroçue Siongo alabari, Huná, eure reguea ethorten çain mansoric, eta asto emearen, eta vztarricoaren vme arraren gainean iarria.
“Diga às pessoas que moram [na cidade] de Jerusalém: [SYN] “Olhem, seu rei está chegando para vocês! Ele virá humildemente. Ele mostrará que é humilde andando montado em um jumentinho, filho de uma jumenta.’”
6 Discipuluac bada ioan citecen, eta eguin ceçaten Iesusec ordenatu cerauèn beçala.
Então os [dois] discípulos foram e fizeram o que Jesus lhes disse para fazer.
7 Eta ekar citzaten astoa eta vmea, eta eçar citzaten hayén gainean bere abillamenduac, eta iar eraci ceçaten hayén gainean.
Levaram a jumenta e seu jumentinho [para Jesus]. Colocaram suas capas neles/nos animais para formar algo para Ele se sentar. Então Jesus [montou no jumentinho] e sentou-se em cima das capas/roupas.
8 Eta gendetze handic heda citzaten bere abillamenduac bidean, eta bercéc adarrac piccatzen cituzten arboretaric, eta bidean hedatzen.
Então uma grande multidão colocou suas capas na estrada, e outras [pessoas] cortaram ramos de [palmeiras] e os espalharam no caminho. [Fizeram essas coisas para enfeitar a estrada para honrar Jesus.]
9 Eta aitzinean ioaiten eta iarreiquiten cen populua oihuz cegoen, cioela, Hosanna Dauid-en semeá: benedicatu dela Iaunaren icenean ethorten dena, Hosanna leku gorenetan aicená.
As multidões que andaram na frente dele e atrás dele gritaram: “Louvado seja o [Messias], o descendente do [Rei ]Davi! Que Deus abençoe este que vem como representante de Deus/com a autoridade de Deus [MTY]. Louvado seja Deus, que está no céu altíssimo!”
10 Eta sarthu cenean hura Ierusalemen, ciuitate gucia moui cedin, cioela, Nor da haur?
Enquanto Jesus entrou em Jerusalém, muitas pessoas de todas as partes [da cidade] ficaram agitadas e diziam: “Por que é que [estão honrando] este homem [assim]?”
11 Eta populuac erraiten çuen, Haur da Iesus Prophetá Galilean den Nazareteco.
A multidão [que já estava seguindo Jesus] disse: “Este é Jesus, o profeta de Nazaré na Galileia!”
12 Eta sar cedin Iesus Iaincoaren templean, eta egotz citzan campora templean saltzen eta erosten ari ciraden guciac: eta cambiadorén mahainac itzul citzan, eta vsso colombác saltzen cituztenen cadirác.
Então Jesus entrou no [pátio do] Templo e jogou expulsou dali todos os homens que estavam comprando e vendendo coisas. Ele virou as mesas dos homens que cambiavam [as moedas romanas pelo] dinheiro [do imposto do templo] e as cadeiras dos homens que vendiam pombas [para (serem usadas como) ofertas].
13 Eta dioste, Scribatua da, Ene etchea, orationetaco etche deithuren da: baina çuec hura gaichtaguin lece eguin duçue.
Então ele lhes disse: “Está escrito {—– Jeremias/Um profeta— escreveu} [nas Escrituras o que Deus disse]: ‘Quero que meu templo seja chamado de um lugar onde as pessoas oram ‘. Mas vocês o transformaram em um lugar onde bandidos podem esconder-se!” [MET]
14 Orduan ethor citecen harengana itsuac eta mainguäc templean: eta senda citzan hec.
Depois disso, muitos cegos e coxos foram a Jesus no templo [para que Ele os curasse], e Ele os curou.
15 Baina ikussiric Sacrificadore principaléc eta Scribéc harc eguin cituen miraculuac, eta haourraco oihuz ceudela templean, eta erraiten çutela, Hosanna Dauid-en semeá: gaitzi cequién.
Quando os sumo sacerdotes e os homens que ensinavam as leis [judaicas] às pessoas viram as coisas maravilhosas que Jesus fazia e viram e ouviram as crianças gritando no templo: “Louvamos [o Messias], o descendente do [Rei] Davi,” ficaram indignados, [porque não criam que Jesus fosse o Messias].
16 Eta erran cieçoten, Badançuc hauc cer dioitén? Eta Iesusec erran ciecén, Bay: eztuçue egundano iracurri, Haourrén eta edosquiten dutenén ahotic complitu vkan duc laudorioa.
[Como resultado, pensando que Jesus devia rejeitar isso], perguntaram-lhe: “Como [é que o senhor tolera] [RHQ] o que estas crianças estão gritando?” Então Jesus respondeu-lhes: “Se vocês [recordassem o que está nas Escrituras sobre as crianças me louvarem, saberiam que Deus tem prazer nisso] [RHQ]. [O salmista ]escreveu, [falando para Deus]: ‘O senhor ensinou os infantes e outras crianças a louvarem o senhor perfeitamente.’”.
17 Eta hec vtziric, ilki cedin hiritic campora Bethaniarat: eta ostatu har ceçan han.
Então Jesus os deixou. Nós, [discípulos, ] fomos com Ele ao povoado de Betânia e dormimos ali.
18 Eta goicean hirirát itzultzen cela, gosse cedin.
Cedo [na manhã seguinte], quando estávamos voltando à cidade, Jesus ficou com fome.
19 Eta ikussiric ficotzebat bidearen gainean, ethor cedin hartara, eta etzeçan deus hartan eriden hostoric baicen: eta diotsa, Guehiago fructuric hireganic sor eztadila seculan. Eta eyhar cedin bertan ficotzea. (aiōn g165)
Ele viu a figueira perto da estrada. Então chegou perto dela para [pegar os figos e comê-los]. Mas quando chegou perto, viu que não havia figos [na figueira]. Só havia folhas. Mas [para ilustrar como Deus castigaria a nação de Israel], ele disse à figueira: “Que você nunca mais produza figos!” Como resultado, a figueira secou naquela mesma noite. (aiōn g165)
20 Eta hori ikussiric discipuluéc mirets ceçaten, cioitela, Nolatan bertan eyhartu içan da ficotzea?
[No dia seguinte] quando nós, discípulos, vimos [o que aconteceu com aquela árvore], ficamos admirados e dissemos [a Jesus]: “-É maravilhoso/como é [RHQ] que a figueira secou tão rápido!/?”
21 Eta ihardesten çuela Iesusec erran ciecén, Eguiaz erraiten drauçuet, baldin fede baduçue, eta duda ezpadeçaçue, ez solament ficotzeari eguin içan çayona eguinen duçue, baina are baldin mendi huni badarroçue, Khen adi, eta iraitz adi itsassora eguinen da.
Jesus nos disse: “guardem Tenham em mente isto: Se vocês crerem [que Deus tem o poder para fazer o que pedirem a Ele] e se não duvidarem, vocês poderão fazer [o que eu fiz] à figueira. [Além disso], vão poder/poderão fazer [coisas maravilhosas, tais como] dizer ao monte que fica perto: ‘Seja arrancado e jogado {Arranque–-se e jogue–-se} no mar” e isso acontecerá!
22 Eta cerere galde eguinen baituçue orationean sinhesten duçuela, recebituren duçue.
E mais, quando pedirem algo [a Deus] ao orarem [a ele, se ]crerem [que Ele dará isso a vocês, Deus dará para vocês].
23 Eta ethorri cenean templera, Sacrificadore principalac eta populuco Ancianoac, hura iracasten ari cela, ethor citecen harengana, cioitela, Cer authoritatez gauça horiac eguiten dituc? eta norc hiri eman drauc authoritate hori?
Depois disso, Jesus entrou no pátio do templo. Enquanto estava ensinando [as pessoas], os chefes dos sacerdotes e os anciãos do Concílio dos judeus chegaram perto dele e perguntaram: “Com que autoridade o senhor está fazendo estas coisas? Quem o autorizou para fazer o que fez [aqui ontem]?” [DOU]
24 Ihardesten çuela Iesusec erran ciecén, Interrogaturen çaituztet nic-ere çuec gauça batez, cein badarradaçue nic-ere erranen drauçuet, cer authoritatez gauça hauc eguiten ditudan.
Jesus respondeu-lhes: “Eu também farei uma pergunta a vocês. Se me responderem, eu direi a vocês quem me autorizou para fazer estas coisas.
25 Ioannesen Baptismoa nondic cen? cerutic ala guiçonetaric? Eta hec baciharducaten berac baithan, cioitela, Baldin erran badeçagu, Cerutic: erranen draucu, Cergatic bada hura eztucue sinhetsi?
Foi Deus ou foram pessoas que deram a João, o Batizador, a autoridade de batizar as pessoas?” Os chefes dos sacerdotes e os anciãos discutiram entre si como deviam responder. Disseram uns aos outros: “Se dissermos: ‘Foi Deus quem o autorizou’, ele dirá para nós: ‘Então vocês deviam crer/por que vocês não creram– [RHQ] [na mensagem] dele./?’
26 Eta baldin badarragu, Guiçonetaric: beldur gara communaren: ecen guciéc daducate Ioannes Prophetatan.
Se dissermos: ‘Foram pessoas [que o autorizaram]’, temos medo que a multidão [reaja com violência], porque o povo todo crê que João, o Batizador, foi um profeta [que Deus mandou]”.
27 Eta ihardesten ceraucotela Iesusi, erran ceçaten, Etzeaquiagu. Erran ciecén harc-ere, Eztrauçuet nic-ere erraiten cer authoritatez gauça hauc eguiten ditudan.
Por isso esses homens responderam a Jesus: “Não sabemos [quem deu autoridade a João para batizar]”. Então Ele disse-lhes: “[Já que vocês não responderam o que eu perguntei], não vou dizer–-lhes quem me autorizou a fazer o que fiz [aqui ontem]”.
28 Baina cer irudi çaiçue, Guiçon batec cituen bi seme: eta hurbilduric lehenagana, erran ceçan, Semé habil, egun trabailla adi ene mahastian:
[Então Jesus disse aos chefes dos sacerdotes e anciãos]: “Digam–-me [RHQ] o que pensam [sobre o que eu direi a vocês]. Havia um homem que tinha dois filhos. Foi ao filho mais velho e disse: ‘Meu filho, vá trabalhar na minha plantação de uvas hoje!’
29 Harc ihardesten çuela erran ceçan, Eztiat nahi: baina guero vrriquituric, ioan cedin.
O filho disse [ao pai]: ‘Não quero [ir trabalhar na plantação hoje]!’ Porém, mais tarde ele mudou de ideia e foi [trabalhar] na plantação de uvas.
30 Guero hurbilduric berceagana, erran cieçón halaber. Eta harc ihardesten çuela erran ceçan, Ni nihoac iauna, Eta etzedin ioan.
Então o homem foi ao filho mais jovem e disse a ele o que tinha dito ao filho mais velho. Esse filho disse: “Senhor, eu [trabalharei na plantação de uvas hoje].’ Mas ele não foi.
31 Bi hautaric ceinec eguin çuen bere aitaren vorondatea? Diotsate, Lehenac. Dioste Iesusec, Eguiaz erraiten drauçuet ecen publicanoac eta paillardác aitzincen çaizquiçuela Iaincoaren resumara.
Então qual dos dois filhos desse pai fez o que o pai queria?” Os homens responderam: “O irmão mais velho [fez o que o pai queria]”. Jesus explicou [para eles o significado da parábola, ] dizendo: “Guardem isto na mente: [outras pessoas, inclusive] os cobradores de impostos e as prostitutas [que vocês acham tão ruins], entrarão onde Deus governa sobre as pessoas, antes que vocês [líderes judaicos] entrem.
32 Ecen ethorri da Ioannes çuetara iustitiazco bideaz, eta eztuçue hura sinhetsi: baina publicanoéc eta paillardéc sinhetsi vkan dute: eta çuec hori ikussiric, etzarete emendatu guero, haren sinhestera.
Digo isto para vocês porque embora João, o Batizador, tenha explicado a vocês como viver de maneira justa, vocês não creram na mensagem dele. Mas os cobradores de impostos e as prostitutas creram na mensagem dele [e ficaram tristes por terem pecado.] Em contraste, quanto a vocês, mesmo que saibam isso, vocês não ficam tristeza tristes por pecarem e não creem na mensagem dele.
33 Berce comparationebat ençuçue. Cen aitafamiliabat, ceinec landa baitzeçan mahastibat, eta hura hessiz ingura baitzeçan, eta hartan hobibat eguin ceçan lacotzát, eta edifica ceçan dorrebat, eta aloca ciecén laborariey: eta camporat ioan cedin.
“Ouçam outra parábola [que eu lhes contarei]. Havia um proprietário/dono de terra que fez uma plantação de uvas. Ele construiu uma cerca ao redor dela, cavou um buraco no chão dentro da cerca e instalou um tanque de pedra para recolher o suco que iam tirariam das uvas. Ele também construiu uma torre [dentro daquela cerca onde alguém ficaria ] para guardar a plantação. Então ele arrendou a plantação a uns lavradores para cuidarem dela e devolverem a ele parte da fruta. Depois ele foi a outro país.
34 Bada fructuén sasoina hurbildu cenean, igor citzan bere cerbitzariac laborarietara, fructuén recebitzera.
Quando chegou a época da fruta estar madura, o dono mandou alguns dos seus servos a esses lavradores para que eles entregassem aos servos a sua parte da fruta que a plantação produziu.
35 Eta laborariéc harturic haren cerbitzariac, bata çaurt ceçaten, eta bercea hil, eta bercea lapida.
Mas os que arrendaram agarraram os servos. Bateram em um deles, mataram outro e [mataram] ainda outro, [atirando] pedras nele.
36 Berriz igor ceçan berce cerbitzariric lehenac baino guehiago, eta hæi halaber eguin ciecén.
Então o dono enviou ainda Formatted mais servos do que tinha mandado na primeira [vez]. Os lavradores trataram esses servos assim como trataram os outros servos
37 Azquenean igor ceçan hetara bere semea, erraiten çuela, Ondraturen dute ene semea.
Mais tarde, [sabendo disso], ele mandou seu filho aos lavradores [para que entregassem a ele a fruta da plantação]. Quando enviou o filho, ele disse [a si mesmo]: ‘Eles respeitarão o meu filho [e darão a ele uma parte da fruta].’
38 Baina laborariéc ikussiric semea erran ceçaten bere artean, Haur da primua, çatozte, hil deçagun haur, eta gatchetzan hunen heretageari.
Mas quando os lavradores viram [que] o filho dele [tinha entrou na plantação], disseram uns aos outros: “Esse é o homem que herdará [a plantação]! [Para que ele não a herde], vamos nos reunir, matá-lo e dividir a herança entre nós.’
39 Eta harturic hura iraitz ceçaten mahastitic campora, eta hil ceçaten.
Então eles o agarraram, jogaram-no para fora da plantação e mataram-no.
40 Dathorrenean bada mahasti iabeac cer eguinen drauè laborari hæy?
Portanto, quando o dono voltar [para sua plantação de uvas], o que ele fará com esses lavradores?”
41 Diotsate, Gaichto hec gaizqui deseguinen: eta bere sasoinean fructuac renda dietzoyoten berce laborariri bere mahastia alocaturen.
Os chefes dos sacerdotes e os anciãos responderam-lhe: “Ele destruirá por completo esses lavradores ruins! Depois ele arrendará sua plantação a outros lavradores. Eles darão a ele [a sua parte da] fruta quando ela ficar madura”.
42 Dioste Iesusec, Egundano eztuçue iracurri Scripturetan, Edificaçaléc arbuyatu duten harria cantoin buru eguin içan da: Haur Iaunaz eguin içan da, eta da gauça miragarria gure beguién aitzinean?
Jesus disse-lhes: “[Isso é a verdade, por isso pensem com cuidado sobre] quem estas Escrituras que vocês leem [RHQ] fazem referência: Os construtores rejeitaram certa pedra. Mas outros colocaram essa mesma pedra no seu lugar certo e ela tornou-se a pedra mais importante do edifício. [MET] O Senhor fez isso, e nos admiramos ao olharmos o que Ele fez.
43 Halacotz diotsuet ecen edequiren çaiçuela Iaincoaren resumá, eta emanen çayola, hartaco fructuac eguinen dituen populuari.
Portanto, [já que vocês me rejeitam], vou dizer-lhes isto: [Deus] fará com que vocês [judeus] não sejam mais o povo sobre quem Ele governa. Pelo contrário, Ele fará com que os não judeus sejam o povo sobre quem Ele governa, e eles farão o que Ele pede que façam.
44 Eta harri haren gainera eroriren dena, çathicaturen da: eta noren gainera eroriren baita, hura du chehaturen.
[Essa pedra angular representa a mim, o Messias, e as pessoas que me rejeitam são como pessoas que caem nesta pedra angular e sobre quem esta pedra cai]. Qualquer um que cair nesta pedra será quebrado em pedaços {Esta pedra quebrará em pedaços qualquer um que cair em cima dela}, e ela esmagará qualquer um sobre quem cair”.
45 Eta ençun citzatenean Sacrificadore principaléc, eta Phariseuéc haren comparationeac, eçagut ceçaten ecen heçaz minço cela.
Quando os chefes dos sacerdotes e [os anciãos que eram] fariseus ouviram esta parábola, ... Formatted entenderam que Ele os acusou [por não crerem que Ele era o Messias].
46 Eta hatzaman nahi çutelaric, populuaren beldur içan ciraden, ceren Propheta beçala hura baitzaducaten.
Como resultado, embora ... eles tentasse prendê-lo, [não fizeram isso] porque tinham medo do que as multidões [fariam se o prendessem], pois as multidões consideravam que Jesus era um profeta.

< Mateo 21 >