Lukas 9
1 Guero deithuric elkarrequin bere hamabi discipuluac, eman ciecén bothere eta authoritate deabru gucién gainean, eta eritassunén sendatzeco.
耶稣叫齐了十二个门徒，给他们能力、权柄，制伏一切的鬼，医治各样的病，
2 Eta igor citzan hec Iaincoaren resumaren predicatzera, eta erién sendatzera.
又差遣他们去宣传 神国的道，医治病人，
3 Eta erran ciecén, Ezteçaçuela deus eraman bidecotzát, ez vheric, ez maletaric, ez oguiric, ez diruric, eta eztuçuela birá arropa.
对他们说：“行路的时候，不要带拐杖和口袋，不要带食物和银子，也不要带两件褂子。
4 Eta cein-ere etchetan sarthuren baitzarete, han çaudete, eta handic ilki albaitzindezte.
无论进哪一家，就住在那里，也从那里起行。
5 Eta norc-ere recebituren ezpaitzaituzte, ilkiric hiri hartaric, çuen oinetaco errhautsa-ere iharros eçaçue testimoniagetan hayén contra.
凡不接待你们的，你们离开那城的时候，要把脚上的尘土跺下去，见证他们的不是。”
6 Hec bada ilkiric ioaiten ciraden burguz burgu, euangelizatzen eta sendatzen çutela leku gucietan.
门徒就出去，走遍各乡宣传福音，到处治病。
7 Eta ençun citzan Herodes tetrarchac, harc eguiten cituen gauça guciac: eta dudatzen çuen, ceren batzuc erraiten baitzutén, ecen Ioannes hiletaric resuscitatu cela.
分封的王希律听见耶稣所做的一切事，就游移不定；因为有人说：“是约翰从死里复活”；
8 Eta batzuc Elias aguertu cela: eta bercéc, cembeit lehenagoco Prophetaric resuscitatu cela.
又有人说：“是以利亚显现”；还有人说：“是古时的一个先知又活了。”
9 Orduan dio Herodesec, Ioannesi nic buruä edequi draucat: nor da bada haur, ceinez nic baitançuzquit hunelaco gauçac? Eta hura ikussi nahiz çabilan.
希律说：“约翰我已经斩了，这却是什么人？我竟听见他这样的事呢？”就想要见他。
10 Eta itzuliric Apostoluéc conta cietzoten Iesusi, eguin cituzten gauça guciac. Orduan hec harturic retira cedin Iesus appart. Bethsaida deitzen den hirico leku desertu batetara.
使徒回来，将所做的事告诉耶稣，耶稣就带他们暗暗地离开那里，往一座城去；那城名叫伯赛大。
11 Eta gendetzeac hori iaquinic, iarreiqui çaizcan, eta recebitu cituenean, minçatzen çayen Iaincoaren resumáz: eta sendatu behar çutenac, sendatzen cituen.
但众人知道了，就跟着他去；耶稣便接待他们，对他们讲论 神国的道，医治那些需医的人。
12 Eta eguna has cedin beheratzen: eta hurbilduric hamabiéc erran cieçoten, Eyéc congit gendetzey, ioanic inguruco burguètara eta parropioetara, retira ditecen, eta eriden deçaten iateco, ecen hemen leku desertuan gaituc.
日头快要平西，十二个门徒来对他说：“请叫众人散开，他们好往四面乡村里去借宿找吃的，因为我们这里是野地。”
13 Baina erran ciecén, Eyeçue çuec iatera. Eta hec erran ceçaten, Eztitiagu borz ogui eta bi arrain baina guehiago: Baldin guc ioanic populu hunen guciaren eros ezpadeçagu iateco.
耶稣说：“你们给他们吃吧！”门徒说：“我们不过有五个饼，两条鱼，若不去为这许多人买食物就不够。”
14 Ecen baciraden borz milla guiçonetarano. Orduan dioste bere discipuluey, Iar eraci itzaçue mahaindaraz berroguey eta hamarná.
那时，人数约有五千。耶稣对门徒说：“叫他们一排一排地坐下，每排大约五十个人。”
15 Eta hala eguin ceçaten, eta iar citecen guciac.
门徒就如此行，叫众人都坐下。
16 Orduan harturic borz oguiac eta bi arrainac, cerurat beha cegoela benedica citzan hec: eta hauts citzan, eta eman cietzén discipuluey, populuaren aitzinean eçar litzatençát.
耶稣拿着这五个饼，两条鱼，望着天祝福，擘开，递给门徒，摆在众人面前。
17 Ian ceçaten bada guciéc, eta ressasia citecen: eta goititu içan dirade soberatu içan çaizten çathietaric hamabi sasquitara.
他们就吃，并且都吃饱了；把剩下的零碎收拾起来，装满了十二篮子。
18 Eta guertha cedin, hura appart othoitz eguiten cegoela, discipuluac harequin baitziraden eta interroga baitzitzan hec, cioela, Ni nor naicela dioite gendec?
耶稣自己祷告的时候，门徒也同他在那里。耶稣问他们说：“众人说我是谁？”
19 Eta hec ihardesten çutela erran ceçaten, Ioannes Baptista: eta bercéc, Elias: eta bercéc, ecen cembeit Propheta lehenagocoetaric resuscitatu içan dela.
他们说：“有人说是施洗的约翰；有人说是以利亚；还有人说是古时的一个先知又活了。”
20 Eta erran ciecén, Eta çuec nor naicela ni dioçue? Ihardesten çuela Simon Pierrisec erran ceçan, Christ Iaincoarena.
耶稣说：“你们说我是谁？”彼得回答说：“是 神所立的基督。”
21 Orduan harc mehatchatzen cituelaric mana citzan nehori haur ezlerroten:
耶稣切切地嘱咐他们，不可将这事告诉人，
22 Cioela, Behar da guiçonaren Semeac anhitz suffri deçan, eta reproba dadin Ancianoéz eta Sacrificadore principaléz, eta Scribez, eta hil dadin, eta hereneco egunean resuscita dadin.
又说：“人子必须受许多的苦，被长老、祭司长，和文士弃绝，并且被杀，第三日复活。”
23 Guero erraiten cerauen guciey. Baldin nehor hor ene ondoan ethorri nahi bada, renuntia beça bere buruaz, eta har beça bere crutzea egun oroz, eta berrait niri.
耶稣又对众人说：“若有人要跟从我，就当舍己，天天背起他的十字架来跟从我。
24 Ecen norc-ere nahi vkanen baitu saluatu bere vicia: galduren du hura: baina norc-ere galduren baitu bere vicia ene causaz, saluaturen du hura.
因为，凡要救自己生命的，必丧掉生命；凡为我丧掉生命的，必救了生命。
25 Ecen cer probetchu du guiçonac baldin mundu gucia irabaz badeça, eta bere buruä destrui deçan, eta gal dadin?
人若赚得全世界，却丧了自己，赔上自己，有什么益处呢？
26 Ecen nor-ere ahalque içanen baita niçaz eta ene hitzéz, harçaz ahalque içanen da guiçonaren Semea, dathorrenean bere maiestatean, eta Aitarenean eta Aingueru sainduenean.
凡把我和我的道当作可耻的，人子在自己的荣耀里，并天父与圣天使的荣耀里降临的时候，也要把那人当作可耻的。
27 Eta erraiten drauçuet eguiaz, badirade hemen present diradenotaric batzu, herioa dastaturen eztutenic Iaincoaren resumá ikus deçaqueteno.
我实在告诉你们，站在这里的，有人在没尝死味以前，必看见 神的国。”
28 Eta guertha cedin, hitz hauçaz gueroztic quasi çortzi egunen buruän, har baitzitzan Pierris eta Ioannes eta Iacques, eta igan baitzedin mendi batetara othoitz eguitera.
说了这话以后约有八天，耶稣带着彼得、约翰、雅各上山去祷告。
29 Eta othoitz eguiten cegoela, haren beguitharteco formá mutha cedin, eta haren abillamendua churit eta chist-mista beçain arguit.
正祷告的时候，他的面貌就改变了，衣服洁白放光。
30 Eta huná, bi guiçon minço ciraden harequin, cein baitziraden Moyses eta Elias:
忽然有摩西、以利亚两个人同耶稣说话；
31 Hauc aguerturic gloriarequin, erraiten çutén, harc Ierusalemen complitzeco çuen fina.
他们在荣光里显现，谈论耶稣去世的事，就是他在耶路撒冷将要成的事。
32 Eta Pierris, eta harequin ciradenac, ciraden logalez cargatuac: eta iratzartu ciradenean, ikus ceçaten haren maiestatea, eta harequin ceuden bi guiçonac.
彼得和他的同伴都打盹，既清醒了，就看见耶稣的荣光，并同他站着的那两个人。
33 Eta guertha cedin, hec partitu ciradenean harenganic: Pierrisec erran baitzieçón Iesusi, Magistruá, on duc gu hemen garen, eguin ditzagun bada hirur tabernacle, bat hire, eta bat Moysesen, eta bat Eliasen: Etzaquiala cer minço cen.
二人正要和耶稣分离的时候，彼得对耶稣说：“夫子，我们在这里真好！可以搭三座棚，一座为你，一座为摩西，一座为以利亚。”他却不知道所说的是什么。
34 Eta harc gauça hauc erraiten cituela, eguin cedin hodeybat, eta estal citzan hec: eta ici citecen hodeyean sartzen ciradenean.
说这话的时候，有一朵云彩来遮盖他们；他们进入云彩里就惧怕。
35 Orduan vozbat eguin cedin hodeyetic, cioela, Haur da ene Seme maitea, huni beha çaquizquiote.
有声音从云彩里出来，说：“这是我的儿子，我所拣选的，你们要听他。”
36 Eta voz hura eguiten cela, eriden cedin Iesus bera: eta hec ichilic egon citecen, eta egun hetan etzieçoten nehori deus erran ikussi cituzten gaucetaric.
声音住了，只见耶稣一人在那里。当那些日子，门徒不提所看见的事，一样也不告诉人。
37 Eta guertha cedin ondoco egunean, hec menditic iautsi ciradenean, gendetze handibat encontrura ilki baitzequion hari.
第二天，他们下了山，就有许多人迎见耶稣。
38 Eta huná, compainiaco guiçombat oihuz iar cedin, cioela, Magistruá, othoitz eguiten drauat beha-eçac ene semeaganát: ecen haur bera baicen eztiat.
其中有一人喊叫说：“夫子！求你看顾我的儿子，因为他是我的独生子。
39 Eta huná, spirituac hartzen dic, eta bertan heyagoraz iarten duc, eta çathicatzen dic haguna dariola, eta huneganic nequez partitzen duc, haur hausten duela.
他被鬼抓住就忽然喊叫；鬼又叫他抽风，口中流沫，并且重重地伤害他，难以离开他。
40 Eta othoitz eguin diraueat hire discipuluey, egotz leçaten hura campora: baina ecin eguin dié.
我求过你的门徒，把鬼赶出去，他们却是不能。”
41 Eta ihardesten duela Iesusec dio, O natione incredula eta gaichtoá, noizdrano finean çuequin içanen naiz eta supportaturen çaituztet? Ekarrac huna eure semea.
耶稣说：“嗳！这又不信又悖谬的世代啊，我在你们这里，忍耐你们要到几时呢？将你的儿子带到这里来吧！”
42 Eta oraino hurbiltzen cela hauts ceçan hura deabruac eta çathica: eta mehatcha ceçan Iesusec spiritu satsua, eta senda ceçan haourra, eta renda cieçón bere aitari.
正来的时候，鬼把他摔倒，叫他重重地抽风。耶稣就斥责那污鬼，把孩子治好了，交给他父亲。
43 Eta spanta citecen guciac Iaincoaren verthute gucizco handiaren gainean. Eta guciac miraculuz ceudela, eguiten cituen gauça gucién gainean, erran ciecén bere discipuluey,
众人都诧异 神的大能。 耶稣所做的一切事，众人正希奇的时候，耶稣对门徒说：
44 Eçar itzaçue çuec hitz hauc çuen beharrietan: ecen içanen da guiçonaren Semea liuraturen baita guiçonén escuetara.
“你们要把这些话存在耳中，因为人子将要被交在人手里。”
45 Baina hec hitz haur etzuten aditzen, eta hetaric estalia cen, hala non ezpaitzutén hura senditzen: eta beldur ciraden haren interrogatzera hitz huneçaz.
他们不明白这话，意思乃是隐藏的，叫他们不能明白，他们也不敢问这话的意思。
46 Guero sar citecen elkarrequin dispután, eya hetaric cein cen handiena.
门徒中间起了议论，谁将为大。
47 Eta Iesusec hayén bihotzeco pensamendua ikussi çuenean, haourtchobat harturic eçar ceçan bere aldean:
耶稣看出他们心中的议论，就领一个小孩子来，叫他站在自己旁边，
48 Eta erran ciecén, Norc-ere recebituren baitu haourtcho haur ene icenean, ni recebitzen nau: eta norc-ere ni recebituren bainau, ni igorri nauena recebitzen du: ecen nor baita chipiena çuen gucion artean, hura içanen da handi.
对他们说：“凡为我名接待这小孩子的，就是接待我；凡接待我的，就是接待那差我来的。你们中间最小的，他便为大。”
49 Eta ihardesten çuela Ioannesec erran ceçan, Magistruá, ikussi diagu norbeit hire icenean deabruac campora egoizten cituenic: eta debetatu diagu hura, ceren ezpaitarreic gurequin hiri.
约翰说：“夫子，我们看见一个人奉你的名赶鬼，我们就禁止他，因为他不与我们一同跟从你。”
50 Orduan erran cieçón Iesusec, Ezteçaçuela debeta, ecen gure contra eztena gure alde da.
耶稣说：“不要禁止他；因为不敌挡你们的，就是帮助你们的。”
51 Eta guertha cedin, haren goiti altchatzeco egunac complitzen ciradenean, orduan chuchent baitzeçan bere beguithartea gogo eguinic Ierusalemera ioaitera.
耶稣被接上升的日子将到，他就定意向耶路撒冷去，
52 Eta igor citzan mandatariac bere aitzinean, eta ioanic sar citecen Samaritanoén burgu batetan, ostatu appain lieçotençát:
便打发使者在他前头走。他们到了撒马利亚的一个村庄，要为他预备。
53 Baina etzeçaten recebi, ceren haren beguithartea baitzén Ierusalemerat ioiten cenarena.
那里的人不接待他，因他面向耶路撒冷去。
54 Eta hori ikussiric haren discipulu Iacquesec eta Ioannesec erran ceçaten, Iauna, nahi duc derragun sua iauts dadin cerutic, eta deseguin ditzan, Eliasec-ere eguin çuen beçala?
他的门徒雅各、约翰看见了，就说：“主啊，你要我们吩咐火从天上降下来烧灭他们，像以利亚所做的吗？”
55 Baina itzuliric Iesusec mehatcha citzan hec, cioela, Eztaquiçue cer spiritutaco çareten.
耶稣转身责备两个门徒，说：“你们的心如何，你们并不知道。
56 Ecen guiçonaren Semea ezta ethorri guiçonén vicién galtzera, baina saluatzera. Eta ioan citecen berce burgu batetara.
人子来不是要灭人的性命，是要救人的性命。”说着就往别的村庄去了。
57 Guero guertha cedin, hec bideaz ioaiten ciradela, erran baitzieçón norbeitec, Iauna, iarreiquiren natzaic norat-ere ioanen baitaiz.
他们走路的时候，有一人对耶稣说：“你无论往哪里去，我要跟从你。”
58 Eta Iesusec erran cieçon. Aceriéc çulhoac citié, eta ceruco choriéc ohatzeac: baina guiçonaren Semeac eztic non bere buruä paussa deçan.
耶稣说：“狐狸有洞，天空的飞鸟有窝，只是人子没有枕头的地方。”
59 Baina erran cieçón berce bati, Arreit niri. Eta harc erran ceçan, Iauna, permetti ieçadac behin ioan nadin neure aitaren ohorztera.
又对一个人说：“跟从我来！”那人说：“主，容我先回去埋葬我的父亲。”
60 Eta erran cieçón Iesusec, Vtzitzac, hilac bere hilén ohorztera: baina hi habil eta denuntia eçac Iaincoaren resumá.
耶稣说：“任凭死人埋葬他们的死人，你只管去传扬 神国的道。”
61 Orduan erran ceçan berce batec-ere, Iauna, Iarreiquiren natzaic hiri: baina permetti ieçadac behin etchecoetaric congit har deçadan.
又有一人说：“主，我要跟从你，但容我先去辞别我家里的人。”
62 Eta erran cieçón Iesusec, Eztuc nehor bere escua goldean eçarten eta guibelerat behatzen duenic propio denic Iaincoaren resumacotzat.
耶稣说：“手扶着犁向后看的，不配进 神的国。”
