< Lukas 14 >

1 Guertha cedin halaber hura ethorri cenean Phariseuetaco principal baten etchera Sabbathoan bere refectionearen hartzera, hec gogoa emaiten baitzeraucaten.
Certo dia de sábado, Jesus foi comer na casa de um fariseu importante. Os [homens que estudavam as leis judaicas e outros fariseus que estavam ali ]estavam observando-o [para ver se ele faria algo de que eles pudessem acusá-lo].
2 Eta huná, guiçon hydropicobat cen haren aitzinean.
Inesperadamente, apareceu um homem na frente de Jesus cujos braços e pernas estavam inchados.
3 Orduan ihardesten çuela Iesusec erran ciecén Legueco doctorey eta Phariseuey, cioela, Sori da Sabbathoan sendatzea?
Jesus disse a eles, “Permite-se ou não na nossa (inc) lei [judaica ]que se cure [alguém ]no dia de sábado?”
4 Eta hec ichilic egon citecen, Eta harc hura harturic senda ceçan, eta igor ceçan.
[Eles sabiam que a lei deles permitia isso, mas pensavam que curar era trabalho, que consideravam errado fazer no sábado (OU, mas não queriam admitir isso)]. Por isso eles não responderam. Então Jesus pôs as mãos no homem e o curou. Depois ele lhe disse para ir [para casa].
5 Eta ihardesten cerauela, erran ceçan, Ceinec çuetaric astoa edo idia putzura eror badaquió, eztu bertan hura idoquiren Sabbath egunean?
Então ele disse aos outros, “Se vocês tivessem um boi ou um filho que caísse no poço no dia de sábado, vocês logo [fariam o trabalho de ]tirá-lo, [ou você o deixaria ficar ali até o dia seguinte]?”
6 Eta ecin gauça hauén gainean ihardets ceçaqueoten.
Eles não podiam [discordar desse argumento, então ]não disseram nada.
7 Erraiten cerauen halaber gomitatu içan ciradeney comparationebat, gogoatzen çuela nola lehen iarlekuéz hautatzen ciraden, ciostela,
Jesus observou que as pessoas que o fariseu tinha convidado ao jantar optaram por [sentar nos ]lugares onde as [pessoas ]mais importantes [se sentam]. Aí ele deu a eles [este conselho]:
8 Norbeitec dei açanean ezteyetara, ezadila iar lehen lekuan, guertha eztadin, hi baino ohoratuagobat harc deithu duen:
Quando alguém convidar um de vocês a uma festa de casamento, não se sente em um lugar onde as pessoas importantes se sentam. Talvez [aquele que está dando a festa ]tem convidado um homem mais importante do que você.
9 Eta ethorriric hura eta hi deithu çaituztenac erran dieçán, Emóc huni lekua: eta orduan has ezadin ahalquerequin azquen lekuaren eduquiten.
[Quando aquele homem chegar, ]aquele que convidou vocês dois virá a você e dirá a você, Deixe esse homem tomar este lugar. Aí você vai ter que sentar em um lugar que é o menos desejável, e você vai sentir vergonha.
10 Baina gomitatu aicenean, habil, iar adi azquen lekuan: dathorrenean hi gomitatu auenac erran dieçançat, Adisquideá, igan adi gorago: orduan duquec ohore hirequin mahainean iarriric daudenén aitzinean.
Pelo contrário, quando [alguém ]convidar um de vocês [a uma festa], vá sentar-se no pior lugar. Então quando aquele que convidou a todos vier, ele vai dizer a você, Amigo, sente-se em um lugar melhor! Então todos os que estiverem jantando com você vão ver que ele está honrando você.
11 Ecen bere buruä goratzen duen gucia, beheraturen da: eta bere buruä beheratzen duena, goraturen da.
[Lembrem- se ]também [disso: Deus ]vai humilhar a cada pessoa que se exalta a si mesmo. E ele vai levantar cada um que se humilha.
12 Eta bera gomitatu çuenari-ere erraiten ceraucan, Eguiten duanean barazcaribat edo affaribat, eztitzala dei eure adisquideac, ez eure anayeac, ez eure ahaideac, ez auço abratsac, hec ere aldiz bere aldetic gomita ezeçatençát, eta ordaina renda eztaquián.
[Jesus ]também disse a[o fariseu ]que o tinha convidado ao jantar, “Quando o senhor convidar pessoas para o almoço ou para o jantar, não convide seus amigos nem sua família nem outros parentes nem seus vizinhos ricos. Pois eles mais tarde podem convidar [você para um jantar]. Desta forma eles vão repagar/devolver a você.
13 Baina eguiten duanean banquetbat, dei itzac paubreac, impotentac, mainguäc, itsuac:
Pelo contrário, quando você der uma festa, convide as pessoas pobres, os coxos, os aleijados ou as [pessoas ]cegas. Então [Deus ]vai abençoar você, [porque ]
14 Eta dohatsu içanen aiz: ceren ezpaitute nondic hiri ordaina renda: ecen hiri rendaturen çaic ordaina iustoén resurrectionean.
eles não vão poder devolver nada a você. Deus vai repagar/recompensar você naquele tempo quando ele fizer com que os justos vivam de novo.
15 Eta gauça hauc ençunic harequin mahainean iarriric ceudenetaric batec erran cieçón, Dohatsu duc Iaincoaren resumán ogui ianen duena.
Um daqueles que estava comendo com ele o ouviu dizer isso. Ele disse a Jesus, “Deus [realmente tem ]abençoado [a nós judeus ]que vamos comer [com o Messias ]quando ele começar a governar!
16 Eta harc erran cieçón, Guiçon batec eguin ceçan affari handibat, eta dei ceçan anhitz:
Mas [para mostrar que muitos dos judeus que Deus tinha convidado não iam aceitar o convite de Deus], Jesus respondeu a ele, “Uma vez certo homem estava para dar um grande banquete. Ele convidou muitas pessoas a comparecerem/irem.
17 Eta igor ceçan bere cerbitzaria affal ordutan, gomitatuey erraitera, Çatozte, ecen gauça guciac prest dirade.
Quando chegou o dia do banquete, ele mandou o seu servo para dizer àqueles que ele tinha convidado, Venham [agora porque tudo está pronto]!
18 Baina guciac has citecen consentimendu batez excusatzen. Lehenac erran cieçón, Possessionebat erossi diat, eta haren ikustera ilki behar diat: othoitz eguiten drauat, eduqui neçac excusatutan.
Mas [quando o servo fez isso], todos aqueles [que ele tinha convidado ]começaram a dizer as razões por que eles não podiam ir. O primeiro [homem a quem o servo foi ]disse, Eu acabo de comprar um campo. Preciso ir até lá para vê-lo. Faça o favor de [pedir ao seu chefe que ]ele me perdoe por não comparecer.
19 Eta berceac erran ceçan, Borz idi vztarri erossi citiat, eta banihoac hayén phorogatzera: othoitz eguiten drauat eduqui neçac excusatutan.
Outra pessoa disse, Eu acabo de comprar cinco pares de bois. Preciso ir examiná-los. Faça o favor de [pedir ao seu chefe que ]ele me perdoe por não ir.
20 Eta berceac erran ceçan, Emazte hartu diat, eta halacotz ecin niathorrec.
Outra pessoa disse, acabo de me casar. Por isso não posso ir.
21 Eta itzuliric cerbitzari harc conta cietzón gauça hauc bere nabussiari. Orduan asserreturic aitafamiliác erran cieçón bere cerbitzariari, Habil fitetz placetara, eta hirico carriquetara, eta paubreac eta impotentac, eta mainguäc eta itsuac huna barnera erekar itzac.
Então o servo voltou ao seu chefe e relatou a ele o que [cada um tinha dito]. O dono da casa estava zangado [porque as razões que eles deram por não irem eram ridículas]. Ele disse ao seu servo, Vá rápido às ruas e becos/passagens da cidade [e procure pessoas ]pobres e coxas e cegas e aleijadas[, e traga-as para minha casa]!
22 Eta erran ceçan cerbitzariac, Nabussiá, eguin içan duc, manatu duán beçala eta oraino baduc leku.
[Depois do servo ir fazer isso, ]ele [voltou e ]disse, Senhor, já fiz o que o senhor me mandou, mas ainda há [espaço para mais pessoas].
23 Orduan erran cieçón nabussiac cerbitzariari, Oha bidetara eta berroetara, eta bortchaitzac, sartzera bethe dadinçát ene etchea.
[Aí ]o chefe dele lhe disse, Então saia [da cidade]. Procure pessoas ao lado das estradas, e procure nas estradas estreitas com mato pelos lados [onde pode haver pessoas que não têm casas]. Insista muito com as pessoas nesses lugares para que venham à [minha casa]. Quero que ela esteja cheia [de pessoas]!”
24 Ecen erraiten drauçuet, guiçon deithu içan ciraden hetaric batec-ere eztuela ene affaritic dastaturen.
[Então Jesus disse], Digo isto para vocês: poucos dos [judeus], que [primeiro ]convidei, [para comer o banquete comigo quando eu me tornar rei, ]vão [estar ali ]para provar/gostar dele.”
25 Eta gendetze handiac ioaiten ciraden harequin: eta itzuliric erran ciecén.
Grupos grandes de pessoas estavam viajando com [Jesus]. Ele voltou-se e disse a eles,
26 Baldin nehor enegana ethorten bada eta gaitzesten ezpaditu bere aita eta amá, eta emaztea eta haourrac, eta anayeac eta arrebác, etare guehiago bere arima-ere, ecin date ene discipulu.
“Se alguém que vem a mim amar seu pai e sua mãe e sua esposa e seus filhos e seus irmãos e suas irmãs [mas do que me amar], ele não pode ser meu discípulo. Sim, ele precisa amar mais a mim do que ama sua própria vida!
27 Eta norc-ere ezpaitacarque bere crutzea, eta ene ondoan ethorten ezpaita, ecin date ene discipulu.
[Aqueles que estão prontos para executar presos os fazem ]carregar sua cruz [e depois os matam em cima dela. ]Aquele que não está disposto a [deixar que os outros o façam mal e o causem vergonha ]assim e que não está disposto a obedecer meus ensinamentos, não pode ser meu discípulo.
28 Ecen cein da çuetaric dorrebat edificatu nahi duenic, lehen iarriric gostuac contatzen eztituena, eya acabatzeco baduenez?
[Vou ilustrar]. Se um de vocês desejasse construir uma torre/casa grande, ele certamente se sentaria primeiro para calcular quanto custaria! Depois ele ia resolver se tinha ou não o dinheiro suficiente para terminá-la.
29 Fundamenta eçarri duqueen ondoan, eta ecin acabatu duqueenean, ikussiren duten guciac harçaz truffatzen has eztitecençát, dioitela,
[Se ele não fizesse isso], se construísse os alicerces mas não pudesse terminar [o resto da torre], todos os que vissem isso iriam zombar-se dele.
30 Guiçon hunec hassi du edificatzen eta ecin acabatu du.
Eles iam dizer, Este homem começou a construir [uma torre ]mas não pôde completá-la!
31 Edo cein da reguea berce regue baten contra batailla emaitera abiatzen dena, lehen iarriric consultatzen eztuen, eya hamar millarequin aitzinera ilki ahal daquidionez, hoguey millarequin haren contra ethorten denari?
Ou, se um rei resolvesse [mandar seu exército em guerra ]contra outro rei, certamente ele primeiro se sentaria [com seus conselheiros/aqueles que lhe davam conselho]. Eles iriam determinar se [o exército dele], que tinha somente dez mil soldados, seria capaz de derrotar o [outro exército], que tinha vinte mil soldados, e estava pronto para atacar o [exército ]dele.
32 Bercela hura oraino vrrun deno, embachadore igorriric baque esquez iarten da.
Se ele [resolvesse ]que não era capaz de [derrotar aquele exército], quando ainda estava bem longe, ele ia enviar mensageiros para perguntar [ao outro rei ]quais as coisas que ele precisava fazer para ter paz.
33 Hala beraz, norc-ere çuetaric bere on guciac ezpaititu renuntiatzen hura ecin date ene discipulu.
[Portanto], da mesma forma, se qualquer um de vocês não resolver primeiro que está [disposto a ] ceder tudo quanto tem, você não pode ser meu discípulo.
34 On da gatza: baina baldin gatza gueçat badadi, cerçaz gacituren da?
[Vocês são como ]sal, que é útil [para colocar na comida]. Mas certamente não é possível/será que é possível fazer com que ele ganhe de novo seu sabor se ele já perdeu seu sabor!
35 Ezta lurrecotzat, ez ongarricotzat deusgay: baina camporat egoizten da hura. Ençuteco beharriric duenac, ençun beca.
[Se isso acontece], ele não é bom nem para o solo nem para o estrume. [As pessoas ]jogam fora. [A mesma coisa vai acontecer a vocês se vocês se tornarem inúteis para Deus. ]Se quiserem entender bem o que acabo de dizer, considerem [com cuidado ]o que têm ouvido!

< Lukas 14 >