Lukas 1
1 CEREN anhitzec escu eçarri baitu narratione baten scribatzera complituqui gure artean certificatu içan diraden gaucéz,
quoniam quidem multi conati sunt ordinare narrationem quae in nobis conpletae sunt rerum
2 Eçagutzera eman draucuten beçala lehen hatsetic ikussi dituztenéc eta hitzaren ministre içan diradenéc.
sicut tradiderunt nobis qui ab initio ipsi viderunt et ministri fuerunt sermonis
3 Niri-ere on iruditu içan ciaitadac gucia hatsetic finerano diligentqui comprehendituric, hiri punctuz punctu heçaz scribatzera, o Theophile gucizco excellenteá:
visum est et mihi adsecuto a principio omnibus diligenter ex ordine tibi scribere optime Theophile
4 Hobequi eçagut deçánçat ikassi dituán gaucén eguiá.
ut cognoscas eorum verborum de quibus eruditus es veritatem
5 HERODES Iudeaco regueren egunetan cen Zacharias deitzen cen Sacrificadorebat, Abiaren araldetic: eta haren emaztea cen Aaronen alabetaric, eta haren icena Elisabeth.
fuit in diebus Herodis regis Iudaeae sacerdos quidam nomine Zaccharias de vice Abia et uxor illi de filiabus Aaron et nomen eius Elisabeth
6 Biac ciraden iusto Iaincoaren aitzinean, Iaunaren, manamendu eta ordenança gucietan reprochuric gabe çabiltzanac.
erant autem iusti ambo ante Deum incedentes in omnibus mandatis et iustificationibus Domini sine querella
7 Eta haourric etzutén, ceren Elisabeth steril baitzen, eta biac baitziraden adinez aitzinaratuac.
et non erat illis filius eo quod esset Elisabeth sterilis et ambo processissent in diebus suis
8 Guertha cedin bada, harc Iaincoaren aitzinean bere aldian sacrificadoregoa exercitzen çuenean,
factum est autem cum sacerdotio fungeretur in ordine vicis suae ante Deum
9 Sacrificadoregoaren officioco costumaren araura, çorthea eror baitzequión Iaunaren templean sarthuric encensamenduaren eguiteco.
secundum consuetudinem sacerdotii sorte exiit ut incensum poneret ingressus in templum Domini
10 Eta populu guciac campoan othoitz eguiten çuen encensamendua eguiten cen orduan.
et omnis multitudo erat populi orans foris hora incensi
11 Eta aguer cequión Iaunaren Aingueruä, cegoela encensamenduco aldarearen escuinean.
apparuit autem illi angelus Domini stans a dextris altaris incensi
12 Eta Zacharias trubla cedin hura ikussiric, eta icidurabat eror cedin haren gainera.
et Zaccharias turbatus est videns et timor inruit super eum
13 Orduan erran ciecón Aingueruäc, Eztuala beldurric Zacharias: ecen ençun içan duc hire othoitzá, eta Elisabeth eure emaztea erdiren çaic seme batez: eta hari icen emanen draucac Ioannes
ait autem ad illum angelus ne timeas Zaccharia quoniam exaudita est deprecatio tua et uxor tua Elisabeth pariet tibi filium et vocabis nomen eius Iohannem
14 Eta bozcario eta alegrança vkanen duc, eta anhitz haren sortzearen gainean alegueraturen dituc,
et erit gaudium tibi et exultatio et multi in nativitate eius gaudebunt
15 Ecen handi içanen duc Iaunaren aitzinean, eta mahatsarnoric ez berce arnoric eztic edanen: eta Spiritu sainduaz betheren datec bere amaren sabeleandanic.
erit enim magnus coram Domino et vinum et sicera non bibet et Spiritu Sancto replebitur adhuc ex utero matris suae
16 Eta anhitz Israeleco haourretaric conuertituren dic berén Iainco Iaunagana.
et multos filiorum Israhel convertet ad Dominum Deum ipsorum
17 Eta hura ioanen duc haren aitzinean Eliasen spiriturequin eta verthuterequin, conuerti ditzançat aitén bihotzac semetara eta desobedientac iustoén çuhurtassunera: Iaunari populu vngui instruitubat appain dieçonçat.
et ipse praecedet ante illum in spiritu et virtute Heliae ut convertat corda patrum in filios et incredibiles ad prudentiam iustorum parare Domino plebem perfectam
18 Orduan erran cieçon Zachariasec Aingueruäri, Nolatán hori eçaguturen dut? ecen ni nauc çahar, eta ene emaztea duc bere egunetan aitzinaratua.
et dixit Zaccharias ad angelum unde hoc sciam ego enim sum senex et uxor mea processit in diebus suis
19 Eta ihardesten çuela Aingueruäc erran cieçon, Ni nauc Gabriel Iaincoaren aitzinean assistitzen naicena, eta igorri içan nauc hirequin minçatzera, eta berri on hauen hiri declaratzera.
et respondens angelus dixit ei ego sum Gabrihel qui adsto ante Deum et missus sum loqui ad te et haec tibi evangelizare
20 Eta horrá, mutu içanen aiz eta ecin minçaturen aiz, gauça hauc eguin ditecen egunerano: ceren ezpaitituc sinhetsi ene hitz bere demborán complituren diradenac.
et ecce eris tacens et non poteris loqui usque in diem quo haec fiant pro eo quod non credidisti verbis meis quae implebuntur in tempore suo
21 Eta populua cegoen Zachariasen beguira, eta miresten çuen nola harc hambat berancen çuen templean.
et erat plebs expectans Zacchariam et mirabantur quod tardaret ipse in templo
22 Eta ilki cenean ecin minça cequidien, eta eçagut ceçaten ecen cembeit visione ikussi çuela templean: ecen keinuz aditzera emaiten cerauen, eta mutu guelditu ican cen.
egressus autem non poterat loqui ad illos et cognoverunt quod visionem vidisset in templo et ipse erat innuens illis et permansit mutus
23 Eta guertha cedin, haren officioco egunac acabatu ciradenean, bere etcherát itzul baitzedin.
et factum est ut impleti sunt dies officii eius abiit in domum suam
24 Eta egun hayén ondoan haren emazte Elisabethec concebi ceçan: eta estal cedin borz hilebethez, cioela,
post hos autem dies concepit Elisabeth uxor eius et occultabat se mensibus quinque dicens
25 Segur, hunela eguin vkan draut Iaunac, visitatu nauen egunetan, ene laidoa guiçonén artetic ken leçançat.
quia sic mihi fecit Dominus in diebus quibus respexit auferre obprobrium meum inter homines
26 Eta seigarren hilebethean igor cedin Gabriel Aingueruä Iaincoaz Galileaco hiri Nazareth deitzen denera:
in mense autem sexto missus est angelus Gabrihel a Deo in civitatem Galilaeae cui nomen Nazareth
27 Dauid-en etchetico Ioseph deitzen cen guiçon-batequin fedatua cen virgina batgana: eta virginaren icena cen Maria.
ad virginem desponsatam viro cui nomen erat Ioseph de domo David et nomen virginis Maria
28 Eta Aingueruäc hura baithara sarthuric, erran ceçan, Salutatzen aut gratia eguin çainaná: Iauna dun hirequin, benedicatua hi emaztén artean.
et ingressus angelus ad eam dixit have gratia plena Dominus tecum benedicta tu in mulieribus
29 Eta hura, Ainguerua ikussiric trubla cedin haren erranaren gainean, eta pensatzen çuen ceric licén salutatione hura.
quae cum vidisset turbata est in sermone eius et cogitabat qualis esset ista salutatio
30 Orduan diotsa Aingueruäc, Mariá, eztunala beldurric, ecen eriden dun gratia Iaincoa baithan.
et ait angelus ei ne timeas Maria invenisti enim gratiam apud Deum
31 Eta horrá, concebituren dun eure sabelean, eta erdiren aiz seme batez eta deithuren dun haren icena Iesus.
ecce concipies in utero et paries filium et vocabis nomen eius Iesum
32 Hura içanen dun handi, eta eritziren ciayón Subiranoaren Semé: eta emanen diraucan Iainco Iaunac bere aita Dauid-en thronoa.
hic erit magnus et Filius Altissimi vocabitur et dabit illi Dominus Deus sedem David patris eius
33 Eta regnaturen din Iacob-en etchearen gainean eternalqui, eta haren resumaren finic eztun içanen. (aiōn g165)
et regnabit in domo Iacob in aeternum et regni eius non erit finis (aiōn g165)
34 Erran ciecón orduan Mariac Aingueruäri, Nola içanen da hori, guiçonic eçagutzen eztudanaz gueroz.
dixit autem Maria ad angelum quomodo fiet istud quoniam virum non cognosco
35 Eta ihardesten çuela Aingueruäc erran cieçón, Spiritu saindua hire gainera ethorriren dun eta Subiranoaren verthuteac itzal eguinen draun eta halacotz hitaric sorthuren den saindua, Iaincoaren Seme deithuren dun.
et respondens angelus dixit ei Spiritus Sanctus superveniet in te et virtus Altissimi obumbrabit tibi ideoque et quod nascetur sanctum vocabitur Filius Dei
36 Eta hará, Elisabeth hire lehen gussua, harc-ere concebitu din semebat bere çahartzean, eta hil haur din seigarrena steril deitzen cenac.
et ecce Elisabeth cognata tua et ipsa concepit filium in senecta sua et hic mensis est sextus illi quae vocatur sterilis
37 Ecen eztun deus impossibleric içanen Iaincoa baithan.
quia non erit inpossibile apud Deum omne verbum
38 Eta erran ceçan Mariac, Huná Iaunaren nescatoa: eguin bequit hire hitzaren araura. Eta parti cedin harenganic Aingueruä.
dixit autem Maria ecce ancilla Domini fiat mihi secundum verbum tuum et discessit ab illa angelus
39 Eta iaiquiric Maria egun hetan ioan cedin mendietara lehiatuqui Iudaco hiri batetara.
exsurgens autem Maria in diebus illis abiit in montana cum festinatione in civitatem Iuda
40 Eta sar cedin Zachariasen etchera, eta saluta ceçan Elisabeth.
et intravit in domum Zacchariae et salutavit Elisabeth
41 Eta guertha cedin, ençun ceçanean Elisabethec Mariaren salutationea, iauz baitzedin haourra haren sabelean, eta bethe cedin Spiritu sainduaz Elisabeth:
et factum est ut audivit salutationem Mariae Elisabeth exultavit infans in utero eius et repleta est Spiritu Sancto Elisabeth
42 Eta oihuz iar cedin voz handiz, eta erran ceçan, Benedicatua hi emaztén artean, ecen benedicatua dun hire sabeleco fructua.
et exclamavit voce magna et dixit benedicta tu inter mulieres et benedictus fructus ventris tui
43 Eta nondic haur niri, ethor dadin ene Iaunaren ama enegana?
et unde hoc mihi ut veniat mater Domini mei ad me
44 Ecen huná, hire salutationearen voza ene beharrietara heldu içan den beçain sarri, iauci içan dun bozcarioz haourra ene sabelean.
ecce enim ut facta est vox salutationis tuae in auribus meis exultavit in gaudio infans in utero meo
45 Eta dohatsu aiz sinhetsi baitun, ceren complituren baitirade Iaunaz erran çaizquinan gauçác
et beata quae credidit quoniam perficientur ea quae dicta sunt ei a Domino
46 Eta dio Mariac, Magnificatzen du ene arimác Iauna.
et ait Maria magnificat anima mea Dominum
47 Eta alegueratu da ene spiritua Iainco ene Saluadorea baithan.
et exultavit spiritus meus in Deo salutari meo
48 Ceren behatu vkan baitu bere nescatoaren beheratassunera: ecen huná, hemendic harat dohatsu erranen naute generatione guciéc.
quia respexit humilitatem ancillae suae ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes
49 Ecen gauça handiac eguin drauzquit botheretsu denac: eta haren icena saindu da:
quia fecit mihi magna qui potens est et sanctum nomen eius
50 Eta haren misericordia da generationetaric generationetara haren beldurra dutenetara.
et misericordia eius in progenies et progenies timentibus eum
51 Botheretsuqui eguin vkan du bere bessoaz: deseguin ditu superboac berén bihotzeco pensamenduan.
fecit potentiam in brachio suo dispersit superbos mente cordis sui
52 Egotzi ditu botheretsuac thronoetaric, eta goratu ditu chipiac.
deposuit potentes de sede et exaltavit humiles
53 Gosse ciradenac bethe ditu onez: eta abratsac igorri ditu hutsic
esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes
54 Sustengatu vkan du Israel bere haourra, bere misericordiáz orhoit içanez.
suscepit Israhel puerum suum memorari misericordiae
sicut locutus est ad patres nostros Abraham et semini eius in saecula (aiōn g165)
56 Eta egon cedin Maria harequin hirur hilebetheren inguruä: guero itzul cedin bere etcherát.
mansit autem Maria cum illa quasi mensibus tribus et reversa est in domum suam
57 Eta compli cedin Elisabethen ertzeco demborá: eta erdi cedin seme batez.
Elisabeth autem impletum est tempus pariendi et peperit filium
58 Eta ençun ceçaten haren auçoéc eta ahaidéc, nola frangoqui Iaunac bere misericordia declaratu çuen harengana, eta alegueratzen ciraden harequin.
et audierunt vicini et cognati eius quia magnificavit Dominus misericordiam suam cum illa et congratulabantur ei
59 Eta guertha cedin, çortzigarreneco egunean ethor baitzitecen haourtchoaren circonciditzera, eta deitzen çuten hura bere aitaren icenaz, Zacharias.
et factum est in die octavo venerunt circumcidere puerum et vocabant eum nomine patris eius Zacchariam
60 Baina ihardesten çuela haren amac erran ceçan, Ez, baina deithuren da Ioannes.
et respondens mater eius dixit nequaquam sed vocabitur Iohannes
61 Eta erran cieçoten, Eztun nehor hire ahaidetan icen horrez deitzen denic.
et dixerunt ad illam quia nemo est in cognatione tua qui vocetur hoc nomine
62 Orduan keinu eguin cieçoten haren aitari, nola nahi luen hura dei ledin.
innuebant autem patri eius quem vellet vocari eum
63 Eta harc tableta batzuren escaturic scriba ceçan, cioela, Ioannes da horren icena. Eta mirets ceçaten guciéc.
et postulans pugillarem scripsit dicens Iohannes est nomen eius et mirati sunt universi
64 Eta irequi cedin bertan haren ahoa, eta haren mihia lacha cedin: eta minço cen laudatzen çuela Iaincoa.
apertum est autem ilico os eius et lingua eius et loquebatur benedicens Deum
65 Eta icidura ethor cedin aldiri hetaco gucién gainera, eta Iudaco herri mendiçu orotan publica citecen hitz hauc guciac.
et factus est timor super omnes vicinos eorum et super omnia montana Iudaeae divulgabantur omnia verba haec
66 Eta ençun cituzten guciéc, eçar citzaten bere bihotzean, erraiten çutela, Nor haourtcho haur içanen da? Eta Iaunaren escua cen harequin.
et posuerunt omnes qui audierant in corde suo dicentes quid putas puer iste erit etenim manus Domini erat cum illo
67 Orduan haren aita Zacharias bethe cedin Spiritu sainduaz: eta prophetiza ceçan, cioela,
et Zaccharias pater eius impletus est Spiritu Sancto et prophetavit dicens
68 Laudatu dela Israeleco Iainco Iauna, ceren visitatu eta redemitu baitu bere populua.
benedictus Deus Israhel quia visitavit et fecit redemptionem plebi suae
69 Eta alchatu baitraucu saluamendutaco adarra Dauid bere cerbitzariaren etchean.
et erexit cornu salutis nobis in domo David pueri sui
sicut locutus est per os sanctorum qui a saeculo sunt prophetarum eius (aiōn g165)
71 Salbu içanen guinela gure etsayetaric eta guri gaitz çarizcuten gucién escutic.
salutem ex inimicis nostris et de manu omnium qui oderunt nos
72 Gure aitey misericordia leguiençat, eta orhoit licén bere alliança sainduaz:
ad faciendam misericordiam cum patribus nostris et memorari testamenti sui sancti
73 Eta gure Aita Abrahami eguin ceraucan iuramenduaz:
iusiurandum quod iuravit ad Abraham patrem nostrum
74 Ecen emanen ceraucula, beldur gabe gure etsayén escuetaric deliuraturic, hura cerbitza guineçan,
daturum se nobis ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati serviamus illi
75 Saindutassunetan eta iustitiatan haren aitzinean, gure vicico egun gucietan.
in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris
76 Eta hi haourtchoá, Subiranoaren Propheta deithuren aiz: ecen ioanen aiz Iaunaren beguitharte aitzinean, haren bideac appain ditzançat,
et tu puer propheta Altissimi vocaberis praeibis enim ante faciem Domini parare vias eius
77 Eta eman dieçoançat saluamenduco eçagutzea haren populuari, hayén bekatuén barkamenduaz.
ad dandam scientiam salutis plebi eius in remissionem peccatorum eorum
78 Gure Iaincoaren affectione misericordiosoaz, ceinez visitatu vkan baiquaitu, Orientac garaitic:
per viscera misericordiae Dei nostri in quibus visitavit nos oriens ex alto
79 Argui daguiençat ilhumbean eta herioaren itzalean iarriric daudeney, gure oinen baquezco bidera chuchenceagatic.
inluminare his qui in tenebris et in umbra mortis sedent ad dirigendos pedes nostros in viam pacis
80 Eta haourtchoa handitzen eta spirituz fortificatzen cen: eta egon cedin desertuetan Israeli manifestatu behar içan çayón egunerano.
puer autem crescebat et confortabatur spiritu et erat in deserto usque in diem ostensionis suae ad Israhel
