< Joan 6 >

1 Guero ioan cedin Iesus Galileaco itsassoaz berce aldera, Tiberiacora.
Depois destas coisas, Jesus foi para o outro lado do mar da Galiléia, que também é chamado de Mar de Tiberíades.
2 Eta iarreiquiten çayón gendetze handia, ceren ikusten baitzituzten harc erién gainean eguiten cituen signoac.
Uma grande multidão o seguiu, porque viram seus sinais que ele fez sobre aqueles que estavam doentes.
3 Orduan igan cedin mendi batetara Iesus, eta han iar cedin bere discipuluequin.
Jesus subiu à montanha, e sentou-se ali com seus discípulos.
4 Eta hurbil cen Bazco, Iuduen bestá.
Agora a Páscoa, a festa dos judeus, estava próxima.
5 Bada beguiac altchatu cituenean Iesusec eta ikussi çuenean ecen gendetze handia ethorten cela harengana, diotsa Philipperi, Nondic erossiren dugu ogui, hauc ian deçatençat?
Jesus, portanto, levantando os olhos e vendo que uma grande multidão vinha até ele, disse a Filipe: “Onde vamos comprar pão, para que estes possam comer?
6 (Baina haur erraiten çuen haren enseyatzeagatic, ecen berac baçaquian, cer eguiteco çuen)
Ele disse isto para testá-lo, pois ele mesmo sabia o que iria fazer.
7 Ihardets cieçón Philippec, Ber-ehun dineroren oguiaz ezliqueye asco, den gutiena batbederac har leçan.
Philip respondeu-lhe: “Duzentos denários de pão não são suficientes para eles, para que cada um deles possa receber um pouco”.
8 Diotsa bere discipuluetaric batec, Andriu Simon Pierrisen anayeac.
Um de seus discípulos, André, irmão de Simão Pedro, disse-lhe:
9 Baduc hemen muthilcobat, dituenic borz ogui garagarrezcoric, eta bi arrain: baina hauc cer dirade hambaten arteco?
“Há aqui um menino que tem cinco pães de cevada e dois peixes, mas o que são estes entre tantos”?
10 Eta erran ceçan Iesusec, Iar eraci eçaçue gendea. Eta cen belhar handi leku hartan. Iar citecen bada borz milla guiçonen contuaren inguruä.
Jesus disse: “Mande o povo se sentar”. Agora havia muita grama naquele lugar. Então os homens se sentaram, em número de cerca de cinco mil.
11 Eta har citzan Iesusec oguiac: eta gratiac rendaturic parti cietzén discipuluey: eta discipuluéc iarriric ceudeney: halaber arrainetaric-ere nahi çuten becembat.
Jesus tomou os pães, e tendo dado graças, distribuiu aos discípulos, e os discípulos aos que estavam sentados, também dos peixes, tanto quanto eles desejavam.
12 Eta ressasiatu içan ciradenean erran ciecén bere discipuluey, Bil itzaçue soberatu diraden çathiac, deus gal eztadin.
Quando estavam cheios, ele disse a seus discípulos: “Recolham os pedaços que sobram, que nada se perca”.
13 Bil citzaten bada, eta bethe citzaten hamabi sasqui çathiz, borz ogui garagarrezcoetaric, ian çuteney soberaturic.
Então eles os reuniram, e encheram doze cestas com pedaços quebrados dos cinco pães de cevada, que foram deixados por aqueles que haviam comido.
14 Gende hec bada ikussi çutenean Iesusec eguin çuen miraculua, erraiten çutén, Haur da eguiazqui mundura ethorteco cen Propheta hura.
Quando as pessoas viram o sinal que Jesus fez, disseram: “Este é verdadeiramente o profeta que vem ao mundo”.
15 Iesusec bada eçaguturic ecen haren harrapatzera ethorteco ciradela hura regue eguin leçatençát, retira cedin berriz mendira ber-bera.
Jesus, portanto, percebendo que eles estavam prestes a vir e levá-lo à força para fazê-lo rei, retirou-se novamente para a montanha por si mesmo.
16 Eta arratsa ethor cedinean, iauts citecen haren discipuluac itsassora.
Quando chegou a noite, seus discípulos desceram ao mar.
17 Eta sarthuric vncira, ioaiten ciraden itsassoaz berce aldera Capernaum alderát: eta ia ilhuna cen, eta etzén Iesus hetara ethorri.
Eles entraram no barco e estavam indo sobre o mar até Cafarnaum. Agora estava escuro, e Jesus não tinha vindo até eles.
18 Eta itsassoa, haice handic erauntsiz altchatzen cen.
O mar foi atirado por um grande vento que soprava.
19 Bada hoguey eta borz, edo hoguey eta hamar stade beçala abiroina tiratu ondoan, ikusten dute Iesus itsas gainez dabilala, eta vnciari hurbiltzen çayola, eta ici citecen.
Quando eles tinham remado cerca de vinte e cinco ou trinta estádios, viram Jesus caminhando sobre o mar e se aproximando do barco; e ficaram com medo.
20 Eta harc erran ciecén, Ni naiz, etzaretela beldur.
Mas ele lhes disse: “Eu Sou Ele. Não tenham medo”.
21 Nahi vkan çutén bada hura vncira recebitu: eta bertan vncia arriba cedin ioaiten ciraden lekura.
Eles estavam, portanto, dispostos a recebê-lo dentro do barco. Imediatamente o barco estava na terra para onde eles estavam indo.
22 Biharamunean itsassoaren berce aldetic gueldituric cegoen gendetzeac ikussi duenean ecen berce vncitchoric etzela han bat baicen, ceinetara haren discipuluac sarthu içan baitziraden, eta etzela sarthu bere discipuluequin Iesus vncitchora, baina haren discipuluac berac ioan içan ciradela:
No dia seguinte, a multidão que estava do outro lado do mar viu que não havia outro barco ali, exceto aquele em que seus discípulos haviam embarcado, e que Jesus não havia entrado com seus discípulos no barco, mas que seus discípulos haviam ido embora sozinhos.
23 Eta Tiberiadetic berce vncitchoric ethorri cela leku haren aldera non oguia ian vkan baitzutén, gratiac rendaturic Iaunac.
No entanto, barcos de Tiberíades aproximaram-se do lugar onde comeram o pão depois que o Senhor lhes deu graças.
24 Ikus ceçanean bada gendetzeac ecen Iesus etzela han, ez haren discipuluac, sar citecen hec-ere vncietara, eta ethor citecen Capernaumera, Iesus bilhatzen çutela.
Quando a multidão viu que Jesus não estava lá, nem seus discípulos, eles mesmos entraram nos barcos e vieram para Cafarnaum, procurando Jesus.
25 Eta hura eridenic itsassoaren berce aldean, erran cieçoten, Magistruá, noiz huna ethorri aiz?
Quando o encontraram do outro lado do mar, perguntaram-lhe: “Rabino, quando você veio aqui?”.
26 Ihardets ciecén Iesusec, eta erran ceçan, Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, ene bilha çabiltzate, ez ceren miraculuac ikussi dituçuen, baina ceren ian baituçue oguietaric, eta ressasiatu içan baitzarete.
Jesus lhes respondeu: “Certamente eu lhes digo, vocês me procuram, não porque viram sinais, mas porque comeram dos pães e se encheram.
27 Trabailla çaitezte ez vianda galtzen denagatic, baina vicitze eternalecotzat irauten duenagatic, cein guiçonaren Semeac emanen baitrauçue: ecen Seme haur Iainco Aitac ciguilatu vkan du. (aiōnios g166)
Não trabalheis pela comida que perece, mas pela comida que resta à vida eterna, que o Filho do Homem vos dará”. Porque Deus, o Pai, o selou”. (aiōnios g166)
28 Erran cieçoten bada, Cer eguinen dugu eguin ditzagunçat Iaincoaren obrác?
Disseram-lhe portanto: “O que devemos fazer, para que possamos trabalhar as obras de Deus”?
29 Ihardets ceçan Iesusec, eta erran ciecén, Haur da Iaincoaren obrá, sinhets deçaçuen harc igorri duena baithan.
Jesus lhes respondeu: “Esta é a obra de Deus, que vós credes naquele que Ele enviou”.
30 Orduan erran cieçoten, Cer signo bada hic eguiten duc, dacussagunçát eta hi sinhets eçagun? cer obra eguiten duc?
Disseram-lhe então: “O que você faz então por um sinal, para que possamos ver e acreditar em você? Que trabalho você faz?
31 Gure aitéc ian vkan dié manná desertuan: scribatua den beçala, Cerutico oguia eman draue iatera.
Nossos pais comeram o maná no deserto. Como está escrito: “Ele lhes deu pão do céu para comer”.
32 Erran ciecén bada Iesusec, Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, eztrauçue Moysesec eman cerutico oguia: baina ene Aitac emaiten drauçue cerutico ogui eguiazcoa.
Jesus, portanto, lhes disse: “Certamente, eu lhes digo, não foi Moisés quem lhes deu o pão do céu, mas meu Pai lhes dá o verdadeiro pão do céu”.
33 Ecen Iaincoaren oguia da cerutic iautsi dena, eta munduari vicitze draucana.
Pois o pão de Deus é o que desce do céu e dá vida ao mundo”.
34 Erran cieçoten bada, Iauna, eman ieçaguc bethiere ogui hori.
Disseram-lhe portanto: “Senhor, dá-nos sempre este pão”.
35 Eta erran ciecén Iesusec, Ni naiz vicitzeco oguia: enegana ethorten dena, ezta gosseturen: eta ni baithan sinhesten duena, ezta egarrituren iagoitic.
Jesus disse a eles: “Eu sou o pão da vida”. Quem vem a mim não terá fome, e quem acredita em mim nunca terá sede”.
36 Baina erran drauçuet, ecen ikussi-ere banuçuela, eta eztuçue sinhesten.
Mas eu lhes disse que vocês me viram, e ainda assim não acreditam.
37 Aitac emaiten drautan gucia, enegana ethorriren da, eta enegana ethorten dena, eztut campora iraitziren.
Todos aqueles que o Pai me dá virão até mim. Aquele que vem a mim, eu não vou de forma alguma expulsar.
38 Ecen cerutic iautsi içan naiz eguin deçadençát ez neure vorondatea, baina ni igorri naueuaren vorondatea.
Pois eu desci do céu, não para fazer minha própria vontade, mas a vontade d'Aquele que me enviou.
39 Eta haur da ni igorri nauenaren vorondatea, Aitarena, cerere eman baitraut, ezteçadan gal hartaric, baina resuscita deçadan hura azquen egunean.
Esta é a vontade de meu Pai que me enviou, que de tudo o que ele me deu eu não perca nada, mas que o ressuscite no último dia.
40 Halaber haur da ni igorri nauenaren vorondatea, Semea ikusten eta hura baithan sinhesten duen guciac, duen vicitze eternala, eta nic resuscitaturen dut hura azquen egunean. (aiōnios g166)
Esta é a vontade daquele que me enviou, que todo aquele que vê o Filho e acredita nele tenha a vida eterna; e eu o ressuscitarei no último dia”. (aiōnios g166)
41 Murmuratzen çutén bada Iuduéc harçaz, ceren erran baitzuen, Ni naiz cerutic iautsi naicen oguia.
Os judeus, portanto, murmuraram a seu respeito, porque ele disse: “Eu sou o pão que desceu do céu”.
42 Eta erraiten çutén, Ezta haur Iesus, Iosephen semea, ceinen aita eta ama guc eçagutzen baititugu? Nola dio bada hunec, Cerutic iautsi naiz?
Eles disseram: “Não é este Jesus, o filho de José, cujo pai e mãe nós conhecemos? Como então ele diz: “Eu desci do céu”?”
43 Ihardets ceçan bada Iesusec eta erran ciecén, Ezteçaçuela murmura çuen artean.
Therefore Jesus lhes respondeu: “Não murmurem entre vocês.
44 Nehor ecin dathor enegana, baldin ni igorri nauen Aitac tira ezpadeça: eta nic resuscitaturen dut hura azquen egunean.
Ninguém pode vir a mim a menos que o Pai que me enviou o atraia; e eu o levantarei no último dia”.
45 Scribatua da Prophetetan, Eta içanen dirade guciac Iaincoaz iracatsiac. Norc-ere beraz ençun baitu Aitaganic eta ikassi, hura ethorten da enegana.
Está escrito nos profetas: “Todos eles serão ensinados por Deus”. Portanto, todo aquele que ouve do Pai e aprendeu, vem a mim.
46 Ez Aita ikussi duenez nehorc, Iaincoaganic denac baicen: harc ikussi du Aita.
Não que alguém tenha visto o Pai, exceto aquele que é de Deus. Ele tem visto o Pai.
47 Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, ni baithan sinhesten duen guciac badu vicitze eternala. (aiōnios g166)
Certamente, eu lhes digo, aquele que acredita em mim tem a vida eterna. (aiōnios g166)
48 Ni naiz vicitzeco oguia.
Eu sou o pão da vida.
49 Çuen aitéc ian vkan duté manná desertuan, eta hil içan dirade.
Seus pais comeram o maná no deserto e morreram.
50 Haur da oguia cerutic iautsi dena, hunetaric ianen duena hil eztadinçát.
Este é o pão que desce do céu, para que qualquer um possa comer dele e não morrer.
51 Ni naiz ogui vicia cerutic iautsi naicena: nehorc ian badeça ogui hunetaric, vicico da eternalqui, eta nic emanen dudan oguia, ene haraguia da, nic munduaren vicitzeagatic emanen dudana. (aiōn g165)
Eu sou o pão vivo que desceu do céu. Se alguém comer deste pão, ele viverá para sempre. Sim, o pão que eu darei pela vida do mundo é a minha carne”. (aiōn g165)
52 Baciharducaten bada Iuduéc elkarren artean, erraiten çutela, Nolatan hunec guri bere haraguia eman ahal dieçaquegu iatera?
Os judeus, portanto, se defrontaram, dizendo: “Como este homem pode nos dar sua carne para comer”?
53 Orduan erran ciecén Iesusec, Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, baldin ian ezpadeçaçue guiçonaren Semearen haraguia, eta edan ezpadeçaçue haren odola, eztuçue vicitzeric çuec baithan.
Jesus, portanto, lhes disse: “Certamente vos digo que, se não comerdes a carne do Filho do Homem e não beberdes seu sangue, não tereis vida em vós mesmos”.
54 Iaten duenac ene haraguia, eta edaten ene odola, badu vicitze eternala: eta nic dut resuscitaturen hura azquen egunean. (aiōnios g166)
Aquele que come minha carne e bebe meu sangue tem a vida eterna, e eu o ressuscitarei no último dia. (aiōnios g166)
55 Ecen ene haraguia eguiazqui da vianda, eta ene odola eguiazqui da edari.
Pois minha carne é comida de fato, e meu sangue é bebida de fato.
56 Ene haraguia iaten duena, eta ene odola edaten, nitan egoiten da, eta ni hartan.
Aquele que come minha carne e bebe meu sangue vive em mim, e eu nele.
57 Nola ni igorri bainau Aita vici denac, eta ni vici bainaiz neure Aitaz: hala ni ianen nauena ere, vicico da hura-ere niçaz.
Como o Pai vivo me enviou, e eu vivo por causa do Pai, assim aquele que se alimenta de mim também viverá por causa de mim.
58 Haur da ogui cerutic iautsi içan dena: ez çuen aitéc manná ian duten beçala, eta hil içan dirade: ogui haur ianen duena vicico da eternalqui. (aiōn g165)
Este é o pão que desceu do céu - não como nossos pais comeram o maná e morreram. Aquele que comer este pão viverá para sempre”. (aiōn g165)
59 Gauça hauc erran citzan synagogán iracasten ari cela Capernaumen.
Ele disse estas coisas na sinagoga, como ele ensinou em Cafarnaum.
60 Haren discipuluetaric bada anhitzec gauça hauc ençunic erran ceçaten, Gogor da hitz haur: norc ençun ahal deçaque?
Portanto, muitos de seus discípulos, quando ouviram isto, disseram: “Este é um ditado difícil! Quem pode ouvi-lo?”
61 Çaquialaric bada Iesusec bere baithan ecen haren discipuluec huneçaz murmuratze çutela, erran ciecén, Hunec scandalizatzen çaituzte?
Mas Jesus, sabendo em si mesmo que seus discípulos murmuravam com isso, disse-lhes: “Será que isso vos faz tropeçar?
62 Cer date bada baldin ikus badeçaçue guiçonaren Semea igaiten lehen cen lekura?
Então e se vocês vissem o Filho do Homem ascendendo para onde ele estava antes?
63 Spiritua da viuificatzen duena, haraguiac eztu deus probetchatzen: nic erraiten drauzquiçuedan hitzac spiritu dirade eta vicitze.
É o espírito que dá vida. A carne não lucra nada. As palavras que vos digo são espírito, e são vida.
64 Baina badirade batzu çuetaric sinhesten eztutenic. Ecen baçaquian hatseandanic Iesusec cein ciraden sinhesten etzutenac, eta cein cen hura tradituren çuena.
Mas há alguns de vocês que não acreditam”. Pois Jesus sabia desde o início quem eram aqueles que não acreditavam, e quem era quem o trairia.
65 Eta erraiten çuen, Halacotz erran drauçuet ecen nehor ecin dathorrela enegana, baldin ene Aitaz eman ezpaçayo.
Ele disse: “Por isso vos disse que ninguém pode vir a mim, a menos que seja dado a ele por meu Pai”.
66 Orduandanic haren discipuluetaric anhitz guibelerat citecen: eta guehiagoric etzabiltzan harequin.
Nisso, muitos de seus discípulos voltaram e não andaram mais com ele.
67 Erran ciecén bada Iesusec hamabiey, Ala çuec-ere ioan nahi çarete?
Jesus disse, portanto, aos doze: “Você não quer ir embora também, quer?”.
68 Ihardets cieçón bada Simon Pierrisec, Iauna, norengana ioanen gara? vicitze eternalezco hitzac dituc hic: (aiōnios g166)
Simon Peter respondeu-lhe: “Senhor, a quem iríamos nós? Você tem as palavras da vida eterna. (aiōnios g166)
69 Eta guc sinhetsi eta eçagutu diagu ecen, hi aicela Christ Iainco viciaren Semea.
Nós viemos a acreditar e a saber que você é o Cristo, o Filho do Deus vivo”.
70 Ihardets ciecén Iesusec, Etzaituztet nic hamabi elegitu, eta çuetaric bat deabru baita?
Jesus lhes respondeu: “Eu não escolhi vocês, os doze, e um de vocês é um demônio?”
71 Eta haur erraiten çuen Iudas Iscariot Simonen semeaz: ecen haur cen hura traditu behar çuena, hamabietaric bat bacen-ere.
Agora ele falava de Judas, o filho de Simão Iscariotes, pois era ele quem o trairia, sendo um dos doze.

< Joan 6 >