< Joan 6 >

1 Guero ioan cedin Iesus Galileaco itsassoaz berce aldera, Tiberiacora.
こうした事ののち,イエスはティベリアスの海とも呼ばれるガリラヤの海の向こう岸へ出発した。
2 Eta iarreiquiten çayón gendetze handia, ceren ikusten baitzituzten harc erién gainean eguiten cituen signoac.
大群衆が彼に従った。彼が病気の人に対して行なったしるしを見たからである。
3 Orduan igan cedin mendi batetara Iesus, eta han iar cedin bere discipuluequin.
イエスは山の中に上って行き,弟子たちと共にそこに座った。
4 Eta hurbil cen Bazco, Iuduen bestá.
ところで,ユダヤ人の過ぎ越しの祭りが近づいていた。
5 Bada beguiac altchatu cituenean Iesusec eta ikussi çuenean ecen gendetze handia ethorten cela harengana, diotsa Philipperi, Nondic erossiren dugu ogui, hauc ian deçatençat?
それで,イエスは目を上げて,大群衆が自分のもとに来ているのを見ると,フィリポに言った,「この人々に食べさせるために,どこでパンを買えるだろうか」 。
6 (Baina haur erraiten çuen haren enseyatzeagatic, ecen berac baçaquian, cer eguiteco çuen)
イエスは彼を試すためにこのことを言った。自分が行なおうとしていることを知っていたからである。
7 Ihardets cieçón Philippec, Ber-ehun dineroren oguiaz ezliqueye asco, den gutiena batbederac har leçan.
フィリポは答えた,「みんなが少しずつ受け取るとしても,二百デナリ分のパンでも彼らのためには十分ではないでしょう」。
8 Diotsa bere discipuluetaric batec, Andriu Simon Pierrisen anayeac.
弟子の一人で,シモン・ペトロの兄弟アンデレが言った,
9 Baduc hemen muthilcobat, dituenic borz ogui garagarrezcoric, eta bi arrain: baina hauc cer dirade hambaten arteco?
「ここに,大麦のパン五つと二匹の魚を持っている少年がいます。それでも,こんなに大勢の人の間ではいったい何になるでしょう」。
10 Eta erran ceçan Iesusec, Iar eraci eçaçue gendea. Eta cen belhar handi leku hartan. Iar citecen bada borz milla guiçonen contuaren inguruä.
イエスは言った,「人々を座らせなさい」 。ところで,その場所には草がたくさんあった。そこで人々は座った。数にして,およそ五千人であった。
11 Eta har citzan Iesusec oguiac: eta gratiac rendaturic parti cietzén discipuluey: eta discipuluéc iarriric ceudeney: halaber arrainetaric-ere nahi çuten becembat.
イエスはパンを取り,感謝をささげてから,弟子たちに配り,弟子たちが座っている者たちに配った。魚も同じようにして,人々が望むだけ配った。
12 Eta ressasiatu içan ciradenean erran ciecén bere discipuluey, Bil itzaçue soberatu diraden çathiac, deus gal eztadin.
人々が満ち足りると,弟子たちに言った,「何も無駄にならないように,残された切れ端を拾い集めなさい」 。
13 Bil citzaten bada, eta bethe citzaten hamabi sasqui çathiz, borz ogui garagarrezcoetaric, ian çuteney soberaturic.
そこで彼らは拾い集め,大麦のパン五つから出た切れ端で十二のかごを一杯にした。それは,食べた人々が残したものであった。
14 Gende hec bada ikussi çutenean Iesusec eguin çuen miraculua, erraiten çutén, Haur da eguiazqui mundura ethorteco cen Propheta hura.
そのため,イエスの行なったしるしを見たとき,人々は言った,「これこそ本当に,世に来ることになっている預言者だ」。
15 Iesusec bada eçaguturic ecen haren harrapatzera ethorteco ciradela hura regue eguin leçatençát, retira cedin berriz mendira ber-bera.
それでイエスは,人々が来て,自分を王とするために力ずくで連れて行こうとしているのに気づき,ひとりで再び山へ退いた。
16 Eta arratsa ethor cedinean, iauts citecen haren discipuluac itsassora.
夕方になった時,弟子たちは海に下りて行った。
17 Eta sarthuric vncira, ioaiten ciraden itsassoaz berce aldera Capernaum alderát: eta ia ilhuna cen, eta etzén Iesus hetara ethorri.
そして彼らは舟に乗り込み,カペルナウムに向けて海を渡った。すでに暗くなっていたが,イエスは彼らのもとへ来ていなかった。
18 Eta itsassoa, haice handic erauntsiz altchatzen cen.
大風が吹いて,海は荒れていた。
19 Bada hoguey eta borz, edo hoguey eta hamar stade beçala abiroina tiratu ondoan, ikusten dute Iesus itsas gainez dabilala, eta vnciari hurbiltzen çayola, eta ici citecen.
それで,二十五ないし三十スタディアほどこいできたとき,彼らは海の上を歩いて舟に近づいて来るイエスを見た。それで彼らは恐れた。
20 Eta harc erran ciecén, Ni naiz, etzaretela beldur.
しかし彼は彼らに言った,「わたしはある。恐れてはいけない」 。
21 Nahi vkan çutén bada hura vncira recebitu: eta bertan vncia arriba cedin ioaiten ciraden lekura.
それで彼らは彼を舟の中に迎えようとした。すぐに舟は彼らが向かっていた土地に着いた。
22 Biharamunean itsassoaren berce aldetic gueldituric cegoen gendetzeac ikussi duenean ecen berce vncitchoric etzela han bat baicen, ceinetara haren discipuluac sarthu içan baitziraden, eta etzela sarthu bere discipuluequin Iesus vncitchora, baina haren discipuluac berac ioan içan ciradela:
次の日,湖の向こう岸に立っていた大群衆は,弟子たちが乗り込んだ一そうのほかにはそこに舟がなかったこと,またイエスが弟子たちと共に舟に乗ることなく,弟子たちだけで出発したことに気が付いた。
23 Eta Tiberiadetic berce vncitchoric ethorri cela leku haren aldera non oguia ian vkan baitzutén, gratiac rendaturic Iaunac.
しかしながら,主が感謝をささげてから彼らがパンを食べた場所の近くの岸に,ティベリアスから数そうの舟が来た。
24 Ikus ceçanean bada gendetzeac ecen Iesus etzela han, ez haren discipuluac, sar citecen hec-ere vncietara, eta ethor citecen Capernaumera, Iesus bilhatzen çutela.
それで群衆は,そこにイエスも弟子たちもいないことに気が付くと,舟に乗り込み,イエスを探してカペルナウムに来た。
25 Eta hura eridenic itsassoaren berce aldean, erran cieçoten, Magistruá, noiz huna ethorri aiz?
湖の向こう岸で彼を見つけると,彼らは尋ねた,「ラビ,いつここにおいでになったのですか」。
26 Ihardets ciecén Iesusec, eta erran ceçan, Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, ene bilha çabiltzate, ez ceren miraculuac ikussi dituçuen, baina ceren ian baituçue oguietaric, eta ressasiatu içan baitzarete.
イエスは彼らに答えた,「本当にはっきりとあなた方に告げる。あなた方がわたしを探しているのは,しるしを見たからではなく,パンを食べて満ち足りたからだ。
27 Trabailla çaitezte ez vianda galtzen denagatic, baina vicitze eternalecotzat irauten duenagatic, cein guiçonaren Semeac emanen baitrauçue: ecen Seme haur Iainco Aitac ciguilatu vkan du. (aiōnios g166)
滅びる食物のためではなく,永遠の命へと残る食物のために働きなさい。それは人の子があなた方に与えるものだ。神なる父が彼に証印を押されたからだ」 。 (aiōnios g166)
28 Erran cieçoten bada, Cer eguinen dugu eguin ditzagunçat Iaincoaren obrác?
それで彼らは彼に言った,「神の業を行なうために,わたしたちは何をしなければなりませんか」。
29 Ihardets ceçan Iesusec, eta erran ciecén, Haur da Iaincoaren obrá, sinhets deçaçuen harc igorri duena baithan.
イエスは彼らに答えた,「その方が遣わされた者を信じること,これが神の業だ」 。
30 Orduan erran cieçoten, Cer signo bada hic eguiten duc, dacussagunçát eta hi sinhets eçagun? cer obra eguiten duc?
それで彼らは彼に言った,「わたしたちがそれを見てあなたを信じることができるよう,どんなしるしを行なわれるのですか。あなたはどんな業を行なってくださいますか。
31 Gure aitéc ian vkan dié manná desertuan: scribatua den beçala, Cerutico oguia eman draue iatera.
わたしたちの父祖たちは荒野でマンナを食べました。『天からパンを与えて彼らに食べさせた』と書いてあるとおりです」。
32 Erran ciecén bada Iesusec, Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, eztrauçue Moysesec eman cerutico oguia: baina ene Aitac emaiten drauçue cerutico ogui eguiazcoa.
それでイエスは彼らに言った,「本当にはっきりとあなた方に告げる。あなた方に天からのパンを与えたのはモーセではない。だが,わたしの父はあなた方に天からの真のパンを与えておられる。
33 Ecen Iaincoaren oguia da cerutic iautsi dena, eta munduari vicitze draucana.
神のパンは,天から下って来て世に命を与えるものだからだ」 。
34 Erran cieçoten bada, Iauna, eman ieçaguc bethiere ogui hori.
それで彼らは彼に言った,「主よ,このパンをいつもわたしたちにお与えください」。
35 Eta erran ciecén Iesusec, Ni naiz vicitzeco oguia: enegana ethorten dena, ezta gosseturen: eta ni baithan sinhesten duena, ezta egarrituren iagoitic.
イエスは彼らに言った,「わたしがその命のパンだ。わたしのところに来る者は決して飢えることがなく,わたしを信じる者は決して渇くことがない。
36 Baina erran drauçuet, ecen ikussi-ere banuçuela, eta eztuçue sinhesten.
だが,わたしはあなた方に告げた。あなた方はわたしを見たのに信じないと。
37 Aitac emaiten drautan gucia, enegana ethorriren da, eta enegana ethorten dena, eztut campora iraitziren.
父がわたしにお与えになる者はみな,わたしのところに来る。わたしのところに来た者を,わたしは決して追い払わない。
38 Ecen cerutic iautsi içan naiz eguin deçadençát ez neure vorondatea, baina ni igorri naueuaren vorondatea.
わたしが天から下って来たのは,自分の意志ではなく,わたしを遣わした方のご意志を行なうためだからだ。
39 Eta haur da ni igorri nauenaren vorondatea, Aitarena, cerere eman baitraut, ezteçadan gal hartaric, baina resuscita deçadan hura azquen egunean.
わたしを遣わしたわたしの父のご意志とは,その方がわたしに与えられたすべての者をわたしが一人も失わずに,終わりの日にその者を生き返らせることだ。
40 Halaber haur da ni igorri nauenaren vorondatea, Semea ikusten eta hura baithan sinhesten duen guciac, duen vicitze eternala, eta nic resuscitaturen dut hura azquen egunean. (aiōnios g166)
わたしを遣わした方のご意志とは,子を見て信じる者がみな永遠の命を持ち,わたしが終わりの日に彼らすべてを生き返らせることだ」 。 (aiōnios g166)
41 Murmuratzen çutén bada Iuduéc harçaz, ceren erran baitzuen, Ni naiz cerutic iautsi naicen oguia.
それでユダヤ人たちは,彼が「わたしが天から下って来たパンだ」 と言ったことで,彼に関してつぶやいた。
42 Eta erraiten çutén, Ezta haur Iesus, Iosephen semea, ceinen aita eta ama guc eçagutzen baititugu? Nola dio bada hunec, Cerutic iautsi naiz?
彼らは言った,「このイエスはヨセフの子であり,我々はその父と母を知っているではないか。それならどうして『わたしは天から下って来た』 と言うのだろう」。
43 Ihardets ceçan bada Iesusec eta erran ciecén, Ezteçaçuela murmura çuen artean.
それでイエスは彼らに答えた,「互いにつぶやくのはやめなさい。
44 Nehor ecin dathor enegana, baldin ni igorri nauen Aitac tira ezpadeça: eta nic resuscitaturen dut hura azquen egunean.
わたしを遣わした父が引き寄せてくださるのでなければ,だれもわたしのところに来ることはできない。そして,わたしは終わりの日にその人を生き返らせる。
45 Scribatua da Prophetetan, Eta içanen dirade guciac Iaincoaz iracatsiac. Norc-ere beraz ençun baitu Aitaganic eta ikassi, hura ethorten da enegana.
預言者たちの中に,『彼らはみな神によって教えられるだろう』と書いてある。それで,父から聞いて学んだ者はみなわたしのところへ来る。
46 Ez Aita ikussi duenez nehorc, Iaincoaganic denac baicen: harc ikussi du Aita.
神からの者のほかには,だれも父を見た者はいない。その者が父を見たのだ。
47 Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, ni baithan sinhesten duen guciac badu vicitze eternala. (aiōnios g166)
本当にはっきりとあなた方に告げる。わたしを信じる者は永遠の命を持っている。 (aiōnios g166)
48 Ni naiz vicitzeco oguia.
わたしは命のパンだ。
49 Çuen aitéc ian vkan duté manná desertuan, eta hil içan dirade.
あなた方の父祖たちは荒野でマンナを食べたが,死んでしまった。
50 Haur da oguia cerutic iautsi dena, hunetaric ianen duena hil eztadinçát.
これは,だれでもそれから食べてなお死なないようにするために,天から下って来るパンだ。
51 Ni naiz ogui vicia cerutic iautsi naicena: nehorc ian badeça ogui hunetaric, vicico da eternalqui, eta nic emanen dudan oguia, ene haraguia da, nic munduaren vicitzeagatic emanen dudana. (aiōn g165)
わたしは天から下って来た生きたパンだ。だれでもこのパンから食べる者は永遠に生きる。そう,世の命のためにわたしが与えるパンは,わたしの肉だ」 。 (aiōn g165)
52 Baciharducaten bada Iuduéc elkarren artean, erraiten çutela, Nolatan hunec guri bere haraguia eman ahal dieçaquegu iatera?
それでユダヤ人たちは互いに論じ合って言った,「この人はどうやって自分の肉を与えて我々に食べさせることができるのか」。
53 Orduan erran ciecén Iesusec, Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, baldin ian ezpadeçaçue guiçonaren Semearen haraguia, eta edan ezpadeçaçue haren odola, eztuçue vicitzeric çuec baithan.
それでイエスは彼らに言った,「本当にはっきりとあなた方に告げる。人の子の肉を食べ,その血を飲まないなら,あなた方は自分の内に命を持っていない。
54 Iaten duenac ene haraguia, eta edaten ene odola, badu vicitze eternala: eta nic dut resuscitaturen hura azquen egunean. (aiōnios g166)
わたしの肉を食べ,わたしの血を飲む者は永遠の命を持っている。そして,わたしはその者を終わりの日に生き返らせる。 (aiōnios g166)
55 Ecen ene haraguia eguiazqui da vianda, eta ene odola eguiazqui da edari.
わたしの肉は本当の食物であり,わたしの血は本当の飲み物だからだ。
56 Ene haraguia iaten duena, eta ene odola edaten, nitan egoiten da, eta ni hartan.
わたしの肉を食べ,わたしの血を飲む者はわたしの内にとどまっており,わたしも彼の内にとどまっている。
57 Nola ni igorri bainau Aita vici denac, eta ni vici bainaiz neure Aitaz: hala ni ianen nauena ere, vicico da hura-ere niçaz.
生ける父がわたしを遣わされ,わたしが父によって生きているのと同じように,わたしを食物とする者はわたしによって生きる。
58 Haur da ogui cerutic iautsi içan dena: ez çuen aitéc manná ian duten beçala, eta hil içan dirade: ogui haur ianen duena vicico da eternalqui. (aiōn g165)
これは天から下って来たパンだ。これは,わたしたちの父祖たちが食べても死んだようなものではない。このパンを食べる者は永遠に生きる」 。 (aiōn g165)
59 Gauça hauc erran citzan synagogán iracasten ari cela Capernaumen.
カペルナウムで教えていた際,彼は会堂でこれらの事を言った。
60 Haren discipuluetaric bada anhitzec gauça hauc ençunic erran ceçaten, Gogor da hitz haur: norc ençun ahal deçaque?
それで大勢の弟子たちは,この事を聞いて,こう言った。「わけが分からない。だれがこれを聞いていられようか」。
61 Çaquialaric bada Iesusec bere baithan ecen haren discipuluec huneçaz murmuratze çutela, erran ciecén, Hunec scandalizatzen çaituzte?
しかしイエスは,弟子たちがこのことでつぶやいているのを自分の内で知っていて,彼らに言った,「このことがあなた方をつまずかせるのか。
62 Cer date bada baldin ikus badeçaçue guiçonaren Semea igaiten lehen cen lekura?
それなら,自分が以前いた所へ上って行く人の子を見たならどうだろう。
63 Spiritua da viuificatzen duena, haraguiac eztu deus probetchatzen: nic erraiten drauzquiçuedan hitzac spiritu dirade eta vicitze.
命を与えるものは霊だ。肉は少しも益にならない。わたしがあなた方に語った言葉は霊であり,命だ。
64 Baina badirade batzu çuetaric sinhesten eztutenic. Ecen baçaquian hatseandanic Iesusec cein ciraden sinhesten etzutenac, eta cein cen hura tradituren çuena.
だが,あなた方のうちのある者は信じていない」 。というのは,イエスは,信じていない者,また自分を売り渡す者を,はじめから知っていたからである。
65 Eta erraiten çuen, Halacotz erran drauçuet ecen nehor ecin dathorrela enegana, baldin ene Aitaz eman ezpaçayo.
彼は言った,「この理由のために,わたしはあなた方に,父が与えてくださったのでなければ,だれもわたしのところに来ることはできないと言ったのだ」 。
66 Orduandanic haren discipuluetaric anhitz guibelerat citecen: eta guehiagoric etzabiltzan harequin.
このために,大勢の弟子たちが戻って行き,もはや彼と共に歩かなかった。
67 Erran ciecén bada Iesusec hamabiey, Ala çuec-ere ioan nahi çarete?
それでイエスは十二人に言った,「あなた方も去って行こうと思っているわけではないだろう」 。
68 Ihardets cieçón bada Simon Pierrisec, Iauna, norengana ioanen gara? vicitze eternalezco hitzac dituc hic: (aiōnios g166)
シモン・ペトロが彼に答えた,「主よ,わたしたちはだれのところへ行きましょう。あなたは永遠の命の言葉を持っておられます。 (aiōnios g166)
69 Eta guc sinhetsi eta eçagutu diagu ecen, hi aicela Christ Iainco viciaren Semea.
わたしたちは,あなたがキリスト,生ける神の子だということを,信じ,知るようになりました」。
70 Ihardets ciecén Iesusec, Etzaituztet nic hamabi elegitu, eta çuetaric bat deabru baita?
イエスは彼らに答えた,「わたしがあなた方十二人を選んだのではないか。だが,あなた方のうちの一人は悪魔だ」 。
71 Eta haur erraiten çuen Iudas Iscariot Simonen semeaz: ecen haur cen hura traditu behar çuena, hamabietaric bat bacen-ere.
ところで,彼はシモン・イスカリオトの子ユダに関して話したのであった。十二人の一人でありながら,彼を売り渡そうとしていたからである。

< Joan 6 >