< Joan 12 >

1 Bada Iesus sey egun bazcoren aitzinetic ethor cedin Bethaniara, non baitzén Lazaro hil içan cena, cein resuscitatu baitzuen hiletaric.
Seis dias antes do [início ]do festival da Páscoa, Jesus chegou [conosco ]à [cidadezinha de ]Betânia. Foi ali onde morava Lázaro, o homem que [anteriormente ]Jesus tinha feito voltar a viver, após a morte dele.
2 Eguin cieçoten bada hari affaribat han, eta Marthac cerbitzua eguiten çuen: eta Lazaro cen harequin mahainean iarriric ceudenetaric bat.
Eles prepararam ali um jantar em homenagem a Jesus. Marta servia a comida, e [seu irmão ]Lázaro se encontrava entre os convidados que jantavam com ele.
3 Orduan Mariac harturic liberabat vnguentu aspic finez precio handitacoric, vncta citzan Iesusen oinac, eta ichuca citzan bere adatsaz: eta etchea bethe cedin vnguentuaren vrrinez.
Então Maria pegou um frasco de perfume de nardo, que era muito caro, e derramou o perfume nos pés de Jesus [para honrá-lo. ]Depois, ela enxugou os pés dele com os cabelos. A casa inteira se enchia do [delicioso ]aroma do perfume.
4 Orduan erran ceçan haren discipuluetaric batec, Iudas Iscariot Simonen semeac, hura tradituren çuenac.
Mas um dos discípulos de Jesus se opôs ao gesto dela. Foi Judas Iscariotes/[da cidadezinha ]de Cariote. Foi ele que, dias depois, possibilitou que os inimigos de Jesus o prendessem.
5 Ceren vnguentu haur ezta saldu içan hirurehun dinerotan, eta eman paubrey?
Ele disse, “Esse perfume devia ter sido/Por que esse perfume não foi [RHQ] vendido e [o dinheiro da venda ]doado {Deveríamos ter vendido/Por que não vendemos [RHQ] esse perfume e doamos [o valor dele]} aos pobres!? Poderíamos ter lucrado por ele o equivalente do ordenado de 300 dias”!
6 Eta haur erran ceçan, ez paubrez harc ansiaric çuenez: baina ceren ohoin baitzen, eta mulsá baitzuen, eta eçarten ciradenac harc ekarten baitzituen.
Ele falou assim, não porque se importasse com os pobres, mas porque era ladrão. Ele costumava guardar a bolsa [de dinheiro contribuído pelas pessoas para ajudar Jesus e nós seus discípulos, ]e tirava regularmente uma parte do dinheiro depositado nela {que [as pessoas]}depositavam nela.
7 Erran ceçan bada Iesusec, Vtzi eçac, ene sepultura eguneco hori beguiratu dic.
Então Jesus disse “Não a incomodem! Ela [comprou ]esse perfume para guardá-lo até o dia de me enterrarem [após minha morte].
8 Ecen paubreac bethiere vkanen dituçue çuequin: baina ni eznauçue bethiere vkanen.
Haverá sempre pobres entre vocês, [portanto vocês poderão ajudá-los quando quiserem. ]Mas eu não vou estar para sempre/por mais tempo com vocês, [portanto foi bom ela ter demonstrado agora mesmo o quanto me estimava”.]
9 Orduan eçagut ceçan Iuduetaric gendetze handic, ecen han cela: eta ethor citecen ez Iesusgatic solament, baina are Lazaro ikus leçatençat, cein harc hiletaric resuscitatu baitzuen.
Uma grande multidão de judeus ouviu dizer que Jesus estava ali [em Betânia. ]Muitos deles chegaram, não somente [para ver ]Jesus, mas também para ver Lázaro, o homem que Ele tinha ressuscitado após a morte dele.
10 Eta consulta ceçaten Sacrificadore principalec Lazaro-ere hil leçatençát.
Por isso os principais sacerdotes resolveram matar Lázaro [também, ]
11 Ecen Iuduetaric anhitz haren causaz ioaiten ciraden, eta sinhesten çuten Iesus baithan.
pois muitos dos judeus [os desertavam e ]se filiavam a Jesus, acreditando nele por causa do [que tinha acontecido a ]Lázaro/[fato de Jesus ter feito ]Lázaro [voltar a viver novamente.]
12 Biharamunean bestara ethorri içan cen gendetze handic, ençunic ecen Iesus ethorten cela Ierusalemera,
No dia seguinte a grande multidão de pessoas que tinham vindo [a Jerusalém ]para o festival ouviu dizer que Jesus estava se aproximando de Jerusalém.
13 Har citzaten palma adarrac, eta ilki cequizquion aitzinera, eta oihu eguiten çutén, Hosanna, Benedicatu dela Iaunaren icenean ethorten den Israeleco reguea.
Eles [cortaram ]ramos de algumas palmeiras e os carregavam para fora [da cidade para agitar no ar ao ]se encontrarem com Ele. Eles gritavam, “Viva/Louvado seja [Deus]! Que seja bendito {Que [Deus ]abençoe aquele } que vem com a autoridade de Deus [MTY]! Bendito seja {Que [Deus ]abençoe} o rei de Israel!
14 Eta eriden ceçan Iesusec asto-vme arbat, eta iar cedin haren gainean, scribatua den beçala,
Ao [chegar ]Jesus [perto de Jerusalém, ]conseguiu um jumentinho e montou nele, [entrando na cidade assim sentado]. Ao fazer isso, [ele cumpriu ]aquilo que tinha sido escrito {que [um profeta ]tinha escrito} [nas Escrituras, ]
15 Ezaicela beldur Siongo alabá: huná, hire Regue ethorten dun iarriric dagoela asto-vme ar-baten gainean.
Vocês habitantes de Jerusalém, Não tenham medo! Olhem! Seu rei está chegando! Ele vem montado num jumentinho!
16 Eta gauça hauc etzitzaten eçagut haren discipuluéc lehenetic: baina Iesus glorificatu içan cenean, orduan orhoit citecen ecen gauça hauc harçaz scribatuac ciradela, eta hari gauça hauc eguin cerautzatela.
Inicialmente, nós discípulos não entendemos essas coisas. Porém, após Jesus voltar ao céu, nós nos demos conta de que essas coisas tinham sido escritas {que [um profeta ]tinha escrito essas coisas} sobre Ele, e que, fazendo-lhe tais coisas, [eles tinham cumprido aquilo que o profeta tinha vaticinado.]
17 Eta testificatzen çuen harequin cen gendetzeac, ecen Lazaro deithu çuela monumentetic, eta hura resuscitatu çuela hiletaric.
A multidão que o acompanhava continuava relatando às demais pessoas como Ele tinha chamado Lázaro para sair do túmulo, e como Lázaro tinha voltado à vida após morrer.
18 Halacotz atzinera ethorri-ere içan çayón gendetzea, ecen ençun çuten, harc miraculu haur eguin çuela.
Por isso muitas pessoas, ao ouvir os relatórios desse milagre, foram ter com Ele.
19 Eta Phariseuéc erran ceçaten bere artean, Eztacussaçue ecen etzaretela deus probetchatzen? horrá, mundua haren ondoan ioan da.
Portanto os fariseus se diziam, “Obviamente não estamos tendo nenhum êxito na nossa tentativa de [impedi-lo! Parece que ][HYP] todos [MTY] estão se tornando discípulos dele”!
20 Eta baciraden Grec batzu igaiten ohi ciradenetaric adoratzera bestán:
Entre aqueles que subiram [a Jerusalém ]para adorar [a Deus ]durante o festival havia alguns gregos.
21 Hauc bada ethor citecen Philippegana cein baitzén Bethsaidaco Galilean, eta othoitz eguin cieçoten, cioitela, Iauna, nahi guendiquec Iesus ikussi.
Eles foram ter com Filipe, que era da [cidadezinha de ]Betsaida na [província da ]Galileia. Desejavam que Ele fizesse algo para eles. Disseram, “Senhor, desejamos falar com Jesus”.
22 Ethorten da Philippe eta erraiten drauca Andriui, Andriuèc berriz eta Philippec erraiten draucate Iesusi.
Por isso Filipe foi avisar o André, e ambos foram avisar Jesus.
23 Eta Iesusec ihardets ciecén, cioela, Ethorri da ordua guiçonaren Semea glorificaturen baita.
Então, [para lhes mostrar que Ele deveria morrer para dar vida eterna aos não judeus, como aqueles gregos, ]Jesus lhes respondeu, “Chegou a hora de eu, que vim do céu, ser honrado {para [Deus ]me honrar, sendo eu aquele que veio do céu}. [Isso vai acontecer quando eu morrer. ]
24 Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, baldin ogui bihia lurrera eroriric hil ezpadadi, hura bera dago: baina baldin hil badadi fructu anhitz ekarten du.
Escutem bem o seguinte: [Minha vida é como uma semente ][MET]. Se [ninguém ]plantar um grão de cereal na terra, esse grão não vai se transformar; permanece uma só semente. Mas se ela mudar [dentro da terra, vai crescer e ]produzir muitas sementes.
25 Bere viciari on daritzanac galduren du hura: eta bere viciari gaitz daritzanac mundu hunetan, vicitze eternalecotzat beguiraturen du hura. (aiōnios g166)
Quem desejar fortemente continuar vivendo [aqui na terra ]vai com certeza morrer para sempre. Mas quem estiver disposto a morrer [HYP] por minha causa vai com certeza ganhar a vida eterna. (aiōnios g166)
26 Baldin ni cembeitec cerbitzatzen banau, niri iarreiqui bequit: eta non ni içanen bainaiz, han ene cerbitzaria-ere içanen da: eta baldin cembeitec ni cerbitza baneça, ohoraturen du hura ene Aitac.
Se [algum desses gregos, ou ]outra pessoa [qualquer, ]quiser me servir, deve tornar-se meu discípulo. Então, [após morrer, ]estará onde eu estou, [no céu. ]Meu Pai vai honrar todos aqueles que me servem.
27 Orain ene arimá trublatua da: eta cer erranen dut? Aitá, empara neçac oren hunetaric: baina halacotz ethorri nauc oren hunetara.
Agora sinto-me perturbado no meu interior. Não sei que/Que devo [RHQ] dizer!? Devo dizer, “Meu Pai, livre-me desta hora [em que vou sofrer e morrer!]?” Não, [não devo dizer isso, pois ]o motivo de eu vir [a este mundo/do céu ]foi que sofresse agora.
28 Aitá, glorifica eçac eure icena. Ethor cedin orduan vozbat cerutic, cioela, Eta glorificatu diat, eta berriz glorificaturen.
Meu Pai, mostre a sua grandeza”! Então [Deus ]falou [EUP] do céu, dizendo, “Já mostrei quão grande sou, e vou fazê-lo de novo”!
29 Eta gendetze han cenac, eta ençun çuenac, cioen, igorciribat eguin çuela. Bercéc cioiten, Aingueruä minçatu içan çayo.
A multidão que lá estava ouviu a voz. Alguns achavam que era trovão. Outros diziam que um anjo tinha falado a Ele.
30 Ihardets ceçan Iesusec eta erran, Ezta enegatic voz haur eguin içan, baina çuengatic.
Jesus lhes respondeu, “A voz que vocês ouviram [veio de Deus, mas ]não foi por minha causa. Pelo contrário, foi por causa de vocês.
31 Orain da mundu hunen iugemendua: orain mundu hunetaco princea egotziren da campora.
Agora é hora de [Deus ]julgar [os habitantes do ][MTY] mundo. Agora é hora de ser destruído {de [eu/Deus destruir o poder de Satanás, ]aquele que governa este mundo}.
32 Eta nic, baldin goititua banaiz lurretic, guciac tiraturen ditut neuregana.
Mas quanto a mim, quando eu for levantado {quando [os homens ]me levantarem} da terra [em uma cruz, vou fazer com ]que todas as pessoas sejam atraídas a mim”.
33 (Eta haur erraiten çuen, aditzera emaiten çuela cer herioz hil behar çuen)
Ele falou assim para nos mostrar a maneira em que iria morrer.
34 Ihardets cieçón gendetzeac, Guc ençun diagu Leguetic, ecen Christ badagoela eternalqui: eta nola hic erraiten duc ecen behar dela goiti dadin guiçonaren Semea? nor da guiçonarenSeme hori? (aiōn g165)
[Alguém na ]multidão lhe respondeu, “Entendemos das Escrituras que o Messias vai viver para sempre. Portanto, por que o Senhor diz [RHQ] que aquele que veio do céu, [que é o Messias, ]vai ser levantado {que [os homens ]vão levantar aquele que veio do céu, [que é o Messias]} em uma cruz? De que tipo de homem que veio do céu o Senhor está falando? (OU, Não é esse o tipo de Messias que nós estamos aguardando!)” (aiōn g165)
35 Erran ciecén orduan Iesusec, Oraino dembora guti batetacotz Arguia çuequin da: ebil çaitezte Arguia duçueno, ilhumbeac ardiets etzaitzatençát: ecen ilhumbean dabilanac, eztaqui norat ioaiten den.
Então Jesus lhes disse, “[Minha mensagem é como ][MET] uma luz para vocês. Vou estar pouco tempo com vocês. [Vivam e comportem-se como devem enquanto ainda estou com vocês, antes de não terem mais oportunidade de ouvir minha mensagem, como ][MET] [alguém ao redor do qual escurece de repente, de maneira que ele não possa enxergar mais aonde vai. ]
36 Arguia duçueno sinhets eçaçue. Arguia baithan, Arguiaren seme çaretençat. Gauça hauc erran citzan Iesusec: guero ioanic gorde cedin hetaric.
Creiam em minha mensagem enquanto ainda têm a oportunidade de assim fazer, para que possam se tornar pessoas que possuem minha verdade [MET] dentro de si”!
37 Eta hambat miraculu eguin baçuen-ere hayén aitzinean, etzuten sinhesten hura baithan:
Embora Ele tivesse feito muitos milagres diante das pessoas, [a maioria ]delas recusou acreditar que Ele [fosse o Messias/de Deus. ]
38 Esaias prophetaren hitza compli ledinçát, cein erran vkan baitu, Iauna, norc sinhetsi vkan du gure hitza, eta Iaunaren bessoa nori reuelatu içan çayo?
Assim foi cumprido {Isso} cumpriu o que o profeta Isaías tinha escrito [há muito tempo antes]: Senhor, quase ninguém/quem [RHQ] acreditou nossa mensagem!? Eles recusaram aceitá-la, mesmo que seu poder [MTY] lhes foi demonstrado {O Senhor lhes mostrou seu poder}[MTY] [RHQ]!
39 Halacotz ecin sinhets ceçaqueten, ceren berriz erran baitu Esaiasec,
Essa foi a razão porque eles recusaram crer. Foi como escreveu Isaías, em outro trecho, [que Deus tinha dito: ]
40 Itsutu vkan ditu hayén beguiac, eta gogortu vkan du hayén bihotza: beguiz ikus ezteçatençat, eta bihotzez adi ez teçaten, eta conuerti ez titecen, eta senda ez titzadan.
Eles [recusaram entender, como pessoas que ][MET] cegaram seus próprios olhos, E se tornaram insensíveis. Como resultado, eles não perceberam [MET] [minha verdade.] Não a entenderam no seu interior. Não abandonaram [a vida pecaminosa, ] Portanto não posso ajudá-los.
41 Gauça hauc erran citzan Esaiasec, haren gloriá ikussi çuenean, eta minçatu içan da harçaz.
Isaías escreveu isso porque [era como se ]ele percebesse [antecipadamente ]quão grande seria Jesus, e por isso vaticinasse tais coisas acerca dele.
42 Badaric-ere principaletaric-ere anhitzec hura baithan sinhets ceçaten: baina Phariseuacgatic etzuten aithortzen, synagogatic campora egotz litecen beldurrez.
Embora a maioria dos [líderes ]judaicos [SYN] não acreditasse que Jesus fosse [o Messias/de Deus, ]alguns deles passaram a crer nele. Mas não deixavam ninguém saber que acreditavam nele, pois [tinham medo ]de ser impedidos pelos fariseus de adorarem nas sinagogas[, se assim falassem. ]
43 Ecen maiteago vkan dute guiçonén gloriá, ecen ez Iaincoaren gloriá.
Eles desejavam mais ser elogiados pelas outras pessoas do que ser elogiados por Deus.
44 Orduan oihu eguin ceçan Iesusec, eta erran ceçan, Ni baithan sinhesten duenac, eztu sinhesten ni baithan, baina ni igorri nauena baithan.
Então Jesus gritou, “Aqueles que crerem em mim, não creem [somente ]em mim. Pelo contrário, [é como se ]também cressem naquele que me enviou.
45 Eta ni ikusten nauenac, ikusten du ni igorri nauena.
Quando me veem, e observam [o que estou fazendo, é como se ]estivessem vendo aquele que me enviou.
46 Ni Argui mundura ethorri naiz, ni baithan sinhesten duenic batre, ilhumbean eztagoençát
Vim ao mundo [para mostrar a verdade de Deus às pessoas, ]como uma luz [mostra às pessoas o que está ao redor delas. ]Vim para que as pessoas que creem em mim não permaneçam [ignorantes da verdade de Deus ][MET], [como aqueles que estão ]na escuridão [ignoram o que está ao redor deles.]
47 Eta baldin nehorc ençun baditza ene hitzac, eta ez sinhets, nic eztut condemnatzen hura: ecen eznaiz ethorri mundua condemna deçadançát, baina mundua salua deçadançat.
Quanto àqueles que ouvem minha mensagem mas não prestam atenção a ela, não sou eu [quem ]os julga. [A principal razão da minha ]vinda [ao mundo/do céu ]não foi eu julgar [os habitantes do ][MTY] mundo. Pelo contrário, vim salvá-los [de serem castigados por seus pecados. ]
48 Ni iraizten nauenac, eta ez recebitzen ene hitzac, badu norc hura condemna deçan: ni minçatu naicen hitzac condemnaturen du hura azquen egunean,
Aqueles que me rejeitarem e não aceitarem minha mensagem serão julgados. No dia do juízo, Deus vai dizer que eles devem ser castigados [por terem rejeitado ]a mensagem que eu lhes comuniquei.
49 Ecen ni neure burutic eznaiz minçatu: baina ni igorri nauen Aitac berac manamendu eman draut, cer erran deçaquedan eta cer minça naiten.
Pois eu não tenho dito nada com minha própria [autoridade. ]Pelo contrário, meu Pai, aquele que me enviou, me mandou o que dizer e como dizê-lo.
50 Eta badaquit ecen haren manamendua vicitze eternal dela: bada nic erraiten ditudan gauçác, nola Aitac eman baitrauzquit, hala erraiten ditut. (aiōnios g166)
Sei que [obedecer ]aquilo que Ele nos manda nos [conduz ]à vida eterna. Por isso, tudo aquilo que eu disser é somente aquilo que meu Pai me mandou dizer”. (aiōnios g166)

< Joan 12 >