< Joan 1 >

1 HATSEAN cen Hitza, eta Hitza cen Iaincoa baithan, eta Iainco cen Hitza.
Aquele que expressa —[MET] [o caráter de Deus/como é Deus]— tem existido sempre —desde o começo [MTY] [de tudo/antes que tudo começasse]. Ele existia sempre com Deus e possuía a natureza de Deus.
2 Hitz haur cen hatsean Iaincoa baithan.
Ele existia sempre com Deus antes de começar [MTY] a [criar qualquer coisa].
3 Gauça guciac Hitz harçaz eguin içan dirade: eta hura gabe deus ezta eguin, eguin denic.
Foi Ele por quem [Deus ]fez com que tudo existisse. Foi Ele que criou absolutamente tudo.
4 Hartan cen vicitzea, eta vicitzea cen guiçonén Arguia:
É Ele que fez com que tudo vivesse. Ele, que fez com que existíssemos nós, os seres humanos, [revelou-nos a verdade sobre Deus, como ]uma luz [MET] [revela o que existe na escuridão. ]
5 Eta Argui hunec ilhumbean arguitzen du: eta ilhumbeac hura eztu comprehenditu.
As pessoas não querem que Ele revele [que elas estão praticando o mal ][MET], [como é má ]a escuridão. Mas [bem como ]a escuridão não pode apagar a luz [MET], [as pessoas ruins nunca conseguem impedir que aquele que era como uma luz revele a verdade de Deus. ](OU, as pessoas malignas nunca conseguem entender [aquele que era como uma ]luz).
6 Içan da guiçon-bat Iaincoaz igorria, Ioannes deitzen cenic.
Um homem chamado João foi enviado por Deus {Deus mandou um homem chamado João}.
7 Haur ethor cedin testimoniage ekartera Arguiaz testifica leçançat, guciéc harçaz sinhets leçatençat.
Ele veio falar às pessoas [daquele que era como ][MET] uma luz. Ele veio mostrar que era verdade tudo que dizia [aquele que era como uma luz ][MET], para poder capacitar todos os seres humanos a crerem [naquele que era como uma luz. ]
8 Etzén hura Arguia, baina igorri cen Arguiaz testifica leçançát.
João mesmo não era [aquele que era como ]uma luz [MET]. Mas ele veio falar aos outros sobre [aquele que era como uma ]luz.
9 Haur cen Argui eguiazcoa, mundura ethorten den guiçon gucia arguitzen duena.
[Enquanto João fazia isso, ]aquele que era realmente [como ]uma luz estava [para ]vir ao mundo. Foi Ele que capacita todas as pessoas [a saberem de Deus, como ]uma luz [MET] [capacita as pessoas a saberem o que existe na escuridão.]
10 Munduan cen, eta mundua harçaz eguin içan da, eta munduac eztu hura eçagutu.
Embora aquele [que era como uma luz ]estivesse aqui na terra, e embora fosse Ele a quem [Deus ]fez criar tudo, [a maioria ]das pessoas nem se deu conta —que [era ]Ele/que Ele [tinha vindo de Deus]— (OU, não O aceitou).
11 Beretara ethorri içan da, eta beréc eztute hura, recebitu.
Mesmo que Ele tivesse vindo ao seu próprio mundo/àquilo que lhe pertencia [por Ele tê-lo criado, a maioria ]dos membros do seu próprio povo, [os judeus], O rejeitou (OU, não O aceitou).
12 Baina hura recebitu duten guciey, eman draue priuilegio Iaincoaren haour içateco, haren icenean sinhesten duteney:
Mas a [nós que O acolhemos, Deus nos autorizou a ter com Ele, ]Deus [MET], [o tipo de relacionamento que as ]crianças [têm com seu pai. ]Fomos pessoas que acreditávamos [que era verdade aquilo que Ele dizia ]acerca de si mesmo [MTY].
13 Cein ezpaitirade iayo odoletaric, ez haraguiaren vorondatetic, ez guiçonaren vorondatetic: baina Iaincoaganic.
Nós nos tornamos [como ]filhos de Deus, não por pertencerem nossos antepassados a Deus, ou como consequência do desejo sexual, nem porque algum homem quisesse ter filhos parecidos com Ele. Pelo contrário, Deus fez com que {nos tornássemos} [como ]filhos dele.
14 Eta Hitza haragui eguin içan da, eta habitatu içan da gure artean, (eta contemplatu vkan dugu haren gloriá, gloriá diot Aitaganic engendratu bakoitzarena beçala) gratiaz eta eguiaz bethea
Aquele que expressa [MET] —[o caráter de Deus/como é Deus— ]se tornou um ser humano, e viveu [por algum tempo ]entre nós. Como resultado disso, vemos como Ele é maravilhoso. Não há outra pessoa maravilhosa, vinda de [Deus ]seu pai. Ele foi maravilhoso porque sempre —agiu bondosamente para conosco/de uma forma que não merecíamos— e sempre nos falava com verdade [acerca de Deus.]
15 Ioannesec testificatu vkan du harçaz, eta oihu eguin, cioela, Haur da ceinez erraiten-bainuen, Ene ondoan ethorten dena, ni baino aitzinecoago da: ecen ni baino lehen cen.
Certo dia, quando João falava dele às pessoas, [ele viu Jesus. ]Então ele gritou a eles, “Eu lhes disse [antes ]que viria mais tarde uma pessoa mais importante que eu, por ter existindo muito antes de mim. [É ]este [o homem de quem lhes falei”! ]
16 Eta haren abundantiatic guciéc recebitu v kan dugu, eta gratia gratiagatic.
Todos nós temos recebido grandes benefícios daquilo que Ele tem feito. Repetidas vezes Ele tem agido — bondosamente para conosco/de uma forma que não merecíamos.
17 Ecen Leguea Moysesez eman içan da, baina gratiá eta eguiá Iesus Christez eguin içan da.
Deus fez com que suas leis fossem proclamadas por Moisés {fez com que Moisés proclamasse as leis dele} [a nossos antepassados]. Mas aquilo que Jesus Cristo fez por nós [foi muito melhor. ]Deus fez com que Ele agisse —bondosamente para conosco/de uma forma que não merecíamos— e nos contasse [a verdade acerda de Deus. ]
18 Iaincoa nehorc eztu ikussi egundano, Aitaren bulharrean den seme bakoitzac berac declaratu draucu.
Ninguém nunca viu Deus. Mas o único filho dele, [Jesus], quem tem tido sempre um relacionamento muito íntimo com Deus, tem nos falado sobre Deus.
19 Eta haur da Ioannesen testimoniage, Iuduéc Ierusalemetic Sacrificadoreac eta Leuitác igorri cituztenecoa, hura interroga leçatençat, Hi nor aiz?
Os [líderes ]judaicos [SYN] na [cidade de ]Jerusalém mandaram alguns sacerdotes e —levitas/homens que trabalhavam no templo— [para lá ]para fazerem perguntas ao João. Eles disseram a ele, “O que você afirma sobre si mesmo?”
20 Eta aithor ceçan, eta etzeçan vka: eta aithor ceçan, cioela, Eznaiz ni Christ.
Por isso João lhes disse a verdade, e falou claramente [DOU]. Ele disse, “Não sou —o Messias/rei escolhido de Deus”!
21 Orduan interroga ceçaten, Cer beraz? Elias aiz hi? Eta erran ceçan, Eznaiz. Propheta aiz hi? Eta ihardets ceçan, Ez.
Então eles lhe perguntaram, “Então o que você afirma sobre si mesmo? Você é por acaso [o profeta ]Elias [que —alguém/um profeta— vaticinou que voltaria antes do Messias?]” Ele respondeu, “Não, não sou”. Então eles lhe perguntaram, “Você é o profeta [parecido com Moisés que —estamos esperando/Deus prometeu mandar?]” Ele respondeu, “Não”.
22 Erran cieçoten bada, Nor aiz? respostu deyegunçát igorri gaituzteney: cer dioc eurorrez?
Portanto eles lhe perguntaram, “E quem você [diz que é, então? ]Diga-nos, para que possamos [voltar e ]explicar àqueles que nos mandaram. O que você afirma sobre si mesmo?”
23 Dio, Ni naiz desertuan oihuz dagoenaren voza, Plana eçaçue Iaunaren bidea, Esaias Prophetác erran çuen beçala.
João respondeu, “Sou aquele que o [profeta Isaías vaticinou, ]que iria proclamar esta mensagem em voz alta [aos transeuntes ]nesta região deserta: ‘Preparem-[se para receber ]o Senhor [quando Ele vier, ][MET] [como as pessoas preparam ]o caminho [para um importante oficial’”. ]
24 Eta igorri içan ciradenac Phariseu ciraden.
Alguns daqueles [que interrogavam ]ao João tinham sido mandados pelo [grupo religioso dos ]fariseus {que o grupo religioso [dos fariseus ]tinha mandado}.
25 Eta interroga ceçaten hura, eta erran cieçoten. Cergatic beraz batheyatzen ari aiz, baldin hi Christ ezpahaiz, ez Elias, ez Propheta?
Eles perguntaram ao João, “Já que [você diz ]que não é o Messias, nem [o profeta ]Elias, nem o profeta [parecido com Moisés, ]que autoridade você tem para batizar os [judeus, tratando-os como se fossem gentios?]”
26 Ihardets ciecén Ioannesec, cioela, Ni batheyatzen ari naiz vrez, baina çuen artean da bat çuec ecagutzen eztuçuenic:
João respondeu, “Estou apenas [batizando ]as pessoas nas águas [para prepará-las para acolher o Messias. ]Mas agora mesmo há aqui entre vocês alguém que vocês nem conhecem.
27 Hura da ene ondoan ethorten dena, cein ni baino aitzinecoago baita, ceinen çapataco hedearen lachatzeco ezpainaiz ni digne.
Ele [vai pregar a vocês ]após minha [saída. Ele é tão importante que ]eu nem mereço [servi-lo como um escravo ][MET] que solta as sandálias dele”.
28 Gauça hauc Bethabaran eguin içan ciraden Iordanaz berce aldean, non Ioannes batheyatzen ari baitzén.
Essas coisas aconteceram num [lugar chamada ]Betânia, na margem [oriental ]do Rio Jordão, onde João batizava as pessoas.
29 Biharamunean ikusten du Ioannesec Iesus harengana ethorten dela, eta dio, Huná Iaincoaren Bildotsa munduaren bekatuac kencen dituena.
No dia seguinte, João viu Jesus se aproximando. Ele disse ao povo, “Olhem! Aqui vem o [homem quem ]Deus [nomeou para ser um sacrifício ][MET], [como ]os cordeiros [que o povo de Israel sacrifica! Sacrificando-se a si mesmo, ]Ele vai capacitar todas [as pessoas do ]mundo a ficarem [livres da culpa de terem ]pecado.
30 Haur da ceinez erraiten bainuen, Ene ondoan ethorten da guiçon-bat, cein ni baino aitzinecoago baita, ecen ni baino lehen cen.
É Ele de quem eu disse antes, “Virá mais tarde uma pessoa mais importante que eu, por ter existido muito antes de mim”.
31 Eta nic eznuen hura eçagutzen: baina Israeli manifesta daquionçát, halacotz ethorri naiz ni vrez batheyatzera.
Eu mesmo nem reconheci [anteriormente ]que [era Ele o Messias. ]Mas [agora sei quem Ele é, ]e batizei as pessoas nas águas para que [vocês, o povo de ]Israel, pudessem {que [eu ]pudesse capacitar [vocês ]israelitas a} reconhecer quem Ele é”.
32 Orduan bada testifica ceçan Ioannesec, cioela, Ikussi dut Spiritua iausten dela vsso columba baten guissán cerutic eta egon -ere bacedin haren gainean.
João falou claramente sobre [aquilo que Deus lhe tinha mostrado acerca de Jesus. ]Ele disse, “Vi o Espírito de Deus que descia do céu em forma de pomba. O Espírito pousava sobre Ele.
33 Eta nic eznuen eçagutzen hura: baina vrez batheyatzera igorri nauenac, erran cerautan, Noren gainera ikussiren baituc Spiritua iausten, eta egoiten haren gainean, hura duc Spiritu sainduaz batheyatzen duena.
Eu mesmo não sabia [antes ]que era Ele [o Messias. ]Porém, [Deus], que me enviou a batizar as pessoas nas águas [por afirmarem que desejavam abandonar seus maus caminhos], me disse, “O homem sobre quem você vir descer e pousar meu Espírito é aquele que vai infundir-lhes o Espírito Santo [para realmente transformar suas vidas”.]
34 Eta nic dut ikussi, eta dut testificatu ecen haur dela Iaincoaren Semea.
Vi [o Espírito descer sobre Ele, ]e agora lhes digo que Ele é —o Filho de Deus/o homem que é também Deus”.
35 Biharamunean berriz bacegoen Ioannes, eta harenic bi discipulu:
No dia seguinte, João estava novamente no mesmo lugar com dois de nós/seus discípulos.
36 Eta ikussiric Iesus ebilten, erran ceçan, Hará Iaincoaren Bildotsa.
Ao ver Jesus passar, ele disse, “Olhem! Lá vai o homem que Deus [nomeou para ser um sacrifício, como ]os cordeiros [MET] [que os israelitas sacrificam”! ]
37 Eta ençun ceçaten hura bi discipuluéc minçatzen, eta iarreiqui içan çaizcan Iesusi.
Ao ouvirmos/ouvirem João dizer isso, nós/os dois discípulos fomos/foram ter com Jesus.
38 Eta itzuliric Iesusec, eta ikussiric hec çarreitzala, dioste hæy, Ceren bilha çabiltzate? Eta hec erran cieçoten, Rabbi (erran nahi baita hambat nola Magistrua) non egoiten aiz?
Jesus voltou e (n)os viu. Então Ele perguntou, “O que vocês desejam?” Nós/Eles respondemos/responderam, “Mestre, [diga-nos ]onde o Senhor está hospedado, [pois desejamos falar consigo”. ]
39 Dioste, Çatozte eta ikussaçue. Ethor citecen eta ikus ceçaten non egoiten cen: eta hura baithan egon citecen egun hartan: ecen hamar orenén inguruä cen.
Ele respondeu, “Venham [comigo], e verão [onde estou hospedado”! ]Por isso fomos/foram com Ele e vimos/viram onde Ele estava hospedado. Nós/Eles ficaram com Ele até às 16h00 (OU, desde as 16h00 até o dia seguinte).
40 Cen Andriu Simon Pierrisen anayea, Ioannes minçatzen ençun çuten bietaric eta hari iarreiqui çaizconetaric bata.
Um de nós/dos dois homens que ouvimos/ouviram o que João tinha dito, e acompanhamos/acompanharam Jesus, foi André, irmão [menor] de Simão Pedro.
41 Hunec eriden ceçan lehenic Simon bere anayea, eta erran cieçón, Eriden diagu Messias, (erran nahi baita hambat nola Christ.)
[Depois que André saiu de onde estava Jesus], foi ter imediatamente com seu irmão mais velho, Simão, dizendo-lhe, “Acabamos de encontrar o Messias”!
42 Eta eraman ceçan hura Iesusgana. Eta Iesusec harenganat behaturic erran ceçan, Hi aiz Simon Ionaren semea: hi deithuren aiz Cephas (hambat erran nahi baita nola harria)
Então ele levou Simão para Jesus. Jesus olhou fixamente para ele. Então disse, “Você é Simão. Seu pai se chama João. Você receberá {[Eu ]vou lhe dar} o nome ‘Pedro’, [que significa ‘rocha/pedra firme’”.]
43 Biharamunean Iesus ioan nahi içan cen Galileara eta eriden ceçan Philippe, eta erran cieçon, Arreit niri.
No dia seguinte, Jesus resolveu deixar o [vale do Rio Jordão]. Dirigiu-se ao [distrito da ]Galileia e lá encontrou um homem chamado Filipe. Jesus lhe disse, “Venha comigo”!
44 Eta Philippe cen Bethsaidaco, Andriuen eta Pierrisen hirico.
Filipe e André e Pedro eram todos da [cidadezinha de ]Betsaida.
45 Erideiten du Philippec Nathanael, eta diotsa, Eriden diagu Iesus Nazarethecoa, Iosephen semea, ceinez scribatu baitu Moysesec Leguean eta Prophetéc.
Então Filipe foi ter com Natanael e lhe disse, “Encontramos aquele que foi [prometido ]por Moisés nas Escrituras, aquele [que Deus iria mandar! ]Os profetas também [vaticinaram que Ele viria. ]É Jesus, da [cidadezinha de ]Nazaré. O pai dele se chama José”.
46 Eta erran cieçón Nathanaelec, Nazarethetic deus onic ahal date? Diotsa Philippec, Athor eta ikussac.
Natanael respondeu, “Nazaré? —Nada de bom pode vir/Pode vir algo de bom— [RHQ] de [um lugar tão sem importância]!?” Respondeu Filipe, “Venha ver”!
47 Ikus ceçan Iesusec Nathanael harengana ethorten cela, eta erran ceçan harçaz, Huná eguiazco Israelitabat ceinetan enganioric ezpaita.
Quando Jesus viu Natanael, que se aproximava dele, comentou sobre ele, “Aqui se vê um exemplo de um bom israelita! Ele nunca engana as pessoas”!
48 Diotsa Nathanaelec, Nondic naçaguc? Ihardets ceçan Iesusec eta erran cieçón, Philippec dei ençan baino lehen, ficotze azpian incenean ikusten indudan.
Natanael lhe perguntou, “Como é que o Senhor sabe como [sou eu]?” Jesus respondeu, “Vi você antes de Filipe o chamar, quando você estava sentado, [meditando sozinho, ]debaixo da figueira”.
49 Ihardets ceçan Nathanaelec, eta erran cieçón, Magistruá, hi aiz Iaincoaren Semea: hi aiz Israeleco Reguea.
Então Natanael declarou, “Mestre, o Senhor [deve ser o ]—Filho de Deus/homem que é também Deus! O Senhor é o Rei de Israel que [aguardamos]”!
50 Ihardets ceçan Iesusec, eta erran cieçón, Ceren erran drauadan, Ikussi aut ficotze azpian, sinhesten duc? gauça hauc baino handiagoric ikussiren duc.
Jesus lhe respondeu, “Você/Será que você— [RHQ] acredita [isso sobre mim ]porque eu lhe disse que o tinha visto quando ainda estava debaixo da figueira, [mesmo que estivesse lá sozinho. ]Mas você vai ver-[me fazer ]coisas ainda mais surpreendentes que isso”!
51 Halaber erran cieçón, Eguiaz eguiaz erraiten drauçuet, Hemendic harat ikussiren duçue ceruä irequiric, eta Iaincoaren Aingueruac igaiten eta iausten diradela guiçonaren Semearen gainera.
Então Jesus disse a ele, “Escute o seguinte: [Bem como aquilo que seu antepassado Jacó viu há muito tempo numa visão, ]vocês vão ver abrir-se o céu, e verão os anjos de Deus subindo de mim e descendo sobre mim, aquele que veio do céu”.

< Joan 1 >