Luka 1
1 Hörmətli Teofil, çoxları aramızda baş vermiş hadisələrin tarixçəsini yazmağa cəhd göstərib.
Since many have undertaken to set in order a narrative concerning those matters which have been fulfilled among us,
2 Əvvəldən bəri Kəlamı öz gözləri ilə görənlər və Ona xidmət edənlər bu hadisələri bizə nəql etdiyi kimi
even as those who from the beginning were eyewitnesses and servants of the word delivered them to us,
3 mən də əvvəlcədən hər şeyi diqqətlə araşdırıb bunları sənə ardıcıllıqla yazmağı münasib bildim.
it seemed good to me also, having traced the course of all things accurately from the first, to write to you in order, most excellent Theophilus;
4 Belə ki sən öyrəndiyin şeylərin doğru olduğunu biləsən.
that you might know the certainty concerning the things in which you were instructed.
5 Yəhudeya padşahı Hirodun dövründə Aviya bölüyündən olan Zəkəriyyə adlı bir kahin var idi. Arvadı da Harun nəslindən idi, adı Elizavet idi.
There was in the days of Herod, the king of Judea, a certain priest named Zechariah, of the division of Abijah. He had a wife of the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
6 Onların hər ikisi Allahın gözündə saleh idi və Rəbbin qoyduğu əmr və qaydaların hamısına nöqsansız əməl edirdilər.
They were both righteous before God, walking blamelessly in all the commandments and ordinances of the Lord.
7 Amma Elizavet sonsuz olduğuna görə onların övladı yox idi. Hər ikisinin yaşı çox idi.
But they had no child, because Elizabeth was barren, and they both were well advanced in years.
8 Bir gün Zəkəriyyə öz bölüyünün növbəsində Allahın önündə kahinlik xidmətini icra edirdi.
Now it happened, while he was performing the priest's office before God in the order of his division,
9 Rəbbin məbədinə daxil olub buxur yandırmaq üçün kahinlik adətinə görə atılan püşk ona düşdü.
according to the custom of the priest's office, his lot was to enter into the temple of the Lord and burn incense.
10 Buxur yandırma zamanı bütün camaat məbəddən kənarda dua edirdi.
And the whole crowd of people were praying outside at the hour of incense.
11 Bu vaxt Rəbbin bir mələyi buxur qurbangahının sağında durub Zəkəriyyəyə göründü.
An angel of the Lord appeared to him, standing on the right side of the altar of incense.
12 Zəkəriyyə bunu görüb təlaşa düşdü və çox qorxdu.
Zechariah was troubled when he saw him, and fear fell upon him.
13 Mələk isə ona dedi: «Qorxma, Zəkəriyyə! Sənin duan eşidildi. Arvadın Elizavet sənə bir oğul doğacaq. Sən də onun adını Yəhya qoy.
But the angel said to him, "Do not be afraid, Zechariah, because your request has been heard, and your wife, Elizabeth, will bear you a son, and you are to name him John.
14 Sən sevinib şadlanacaqsan. Çox adam onun dünyaya gəlməsinə görə sevinəcək.
You will have joy and gladness; and many will rejoice at his birth.
15 Çünki o, Rəbbin gözündə böyük olacaq. O, şərab və başqa kefləndirici içki içməyəcək; hələ ana bətnində olarkən Müqəddəs Ruhla dolu olacaq.
For he will be great in the sight of the Lord, and he must never drink wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit, even from his mother's womb.
16 O, İsrail övladlarının çoxunu Allahı Rəbb tərəfə döndərəcək.
He will turn many of the children of Israel to the Lord, their God.
17 Ataların ürəklərini övladlarına, itaətsiz adamları salehlərin düşüncə tərzinə yönəltmək və Rəbbə hazırlanmış xalqı yetişdirmək üçün İlyasın ruhu və qüdrəti ilə Rəbbin önündə gedəcək».
He will go before him in the spirit and power of Elijah, 'to turn the hearts of the fathers to the children,' and the disobedient to the wisdom of the just; to make ready a people prepared for the Lord."
18 Zəkəriyyə mələyə dedi: «Mən bunu necə bilərəm? Axı mən çox yaşlıyam, elə arvadımın da yaşı ötüb».
Zechariah said to the angel, "How can I be sure of this? For I am an old man, and my wife is well advanced in years."
19 Mələk ona cavab verdi: «Mən Allahın önündə dayanan Cəbrayılam və səninlə danışıb bu müjdəni sənə çatdırmaq üçün göndərilmişəm.
The angel answered him, "I am Gabriel, who stands in the presence of God. I was sent to speak to you, and to bring you this good news.
20 Budur, vaxtında həyata keçəcək sözlərimə inanmadığına görə bu yerinə yetən günədək sən lal olub danışa bilməyəcəksən».
And look, you will be silent and not able to speak, until the day that these things will happen, because you did not believe my words, which will be fulfilled in their proper time."
21 Bu vaxt camaat Zəkəriyyəni gözləyirdi və onun məbəddə ləngiməsinə heyrət edirdi.
The people were waiting for Zechariah, and they were wondering why he was delayed in the temple.
22 O isə məbəddən çıxıb xalqla danışa bilmədi. Onlar da Zəkəriyyənin məbəddə görüntü gördüyünü başa düşdülər. Zəkəriyyə xalqa işarə edirdi və lal olaraq qaldı.
When he came out, he could not speak to them, and they perceived that he had seen a vision in the temple. He continued making signs to them, and remained mute.
23 Zəkəriyyə xidmət vaxtı qurtaranda evinə qayıtdı.
It happened, when the days of his service were fulfilled, he departed to his house.
24 Bu vaxtdan sonra arvadı Elizavet uşağa qaldı və beş ay evindən çıxmadı.
After these days Elizabeth, his wife, conceived, and she hid herself five months, saying,
25 O deyirdi: «Bunu mənim üçün Rəbb etdi. Bu vaxt O mənə nəzər salıb məni el arasında xəcalətdən qurtardı».
"Thus has the Lord done to me in the days in which he looked at me, to take away my disgrace among people."
26 Elizavetin hamiləliyinin altıncı ayında mələk Cəbrayıl Allah tərəfindən Qalileyadakı Nazaret adlanan şəhərə,
Now in the sixth month, the angel Gabriel was sent from God to a city of Galilee, named Nazareth,
27 Davudun nəslindən olan Yusif adlı bir kişiyə nişanlanan bakirə qızın yanına göndərildi. Həmin qızın adı Məryəm idi.
to a virgin pledged to be married to a man whose name was Joseph, of the house of David. The virgin's name was Mary.
28 Mələk onun yanına gəlib dedi: «Salam, ey lütfə nail olmuş qız! Rəbb səninlədir».
Having come in, the angel said to her, "Greetings, favored one. The Lord is with you."
29 Məryəm bu sözlərdən tam lərzəyə gəldi və ürəyində bu salamın nə demək olduğu barədə düşünməyə başladı.
But when she saw him, she was greatly troubled at the saying, and considered what kind of greeting this might be.
30 Mələk ona dedi: «Qorxma, Məryəm, çünki sən Allahın lütfünə nail oldun.
The angel said to her, "Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
31 Sən hamilə olub bir Oğul doğacaqsan. Onun adını İsa qoy.
And look, you will conceive in your womb, and bring forth a son, and will call his name 'Jesus.'
32 O, böyük olacaq və Haqq-Taalanın Oğlu adlanacaq. Rəbb Allah Ona atası Davudun taxtını verəcək.
He will be great, and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give him the throne of his father, David,
33 O, Yaqub nəslinin üzərində əbədi olaraq Padşah olacaq və Onun Padşahlığının sonu olmayacaq». (aiōn g165)
and he will reign over the house of Jacob forever. There will be no end to his Kingdom." (aiōn g165)
34 Məryəm mələyə dedi: «Bu necə olacaq? Mən heç kişi üzü görməmişəm».
Mary said to the angel, "How can this be, seeing I am a virgin?"
35 Mələk cavabında ona dedi: «Müqəddəs Ruh sənin üzərinə enəcək, Haqq-Taalanın qüdrəti üstünə kölgə salacaq. Buna görə də doğulacaq müqəddəs Övlad Allahın Oğlu adlanacaq.
The angel answered her, "The Holy Spirit will come on you, and the power of the Most High will overshadow you. Therefore also the holy one who is born will be called the Son of God.
36 Bax qohumun Elizavetin də yaşlı vaxtında bətninə oğlan uşağı düşüb. Onu sonsuz adlandırırdılar, amma o artıq altı aydır ki, hamilədir.
And look, Elizabeth, your relative, also has conceived a son in her old age; and this is the sixth month with her who was called barren.
37 Çünki Allah üçün mümkün olmayan şey yoxdur».
For with God nothing will be impossible."
38 Onda Məryəm dedi: «Mən Rəbbin quluyam, qoy mənə sənin dediyin kimi olsun». Mələk onu tərk edib getdi.
And Mary said, "See, the handmaid of the Lord; be it to me according to your word." The angel departed from her.
39 O vaxt Məryəm tələsik qalxıb Yəhudanın dağlıq bölgəsindəki bir şəhərə yollandı.
Mary arose in those days and went into the hill country with haste, into a city of Judah,
40 O, Zəkəriyyənin evinə girib Elizaveti salamladı.
and entered into the house of Zechariah and greeted Elizabeth.
41 Elizavet Məryəmin salamını eşidəndə bətnindəki körpə tərpəndi. Elizavet də Müqəddəs Ruhla dolub
It happened, when Elizabeth heard Mary's greeting, that the baby leaped in her womb, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
42 uca səslə çığırdı: «Sən qadınlar arasında xeyir-dualısan, sənin bətninin bəhrəsi də xeyir-dualıdır!
She called out with a loud voice, and said, "Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb.
43 Bu necə oldu ki, Rəbbimin anası yanıma gəlib?
Why am I so favored, that the mother of my Lord should come to me?
44 Bax sənin salamının səsi qulağıma çatanda bətnimdəki körpə sevinclə tərpəndi.
For look, when the voice of your greeting came into my ears, the baby leaped in my womb for joy.
45 Rəbbin ona dediyi sözlərin yerinə yetəcəyinə inanan qadın nə bəxtiyardır!»
Blessed is she who believed, for there will be a fulfillment of the things which have been spoken to her from the Lord."
46 Məryəm isə dedi:
Mary said, "My soul magnifies the Lord.
47 «Qəlbim Rəbbi ucaldır, Ruhum Xilaskarım Allaha görə şadlanır,
And my spirit rejoices in God my Savior,
48 Çünki O Öz qulunun yazıq halını gördü. Bundan sonra bütün nəsillər məni bəxtiyar sayacaq,
for he has looked at the humble state of his servant girl. For look, from now on all generations will call me blessed.
49 Çünki Qadir Olan mənim üçün böyük işlər etdi, Onun adı müqəddəsdir!
For he who is mighty has done great things for me, and holy is his name.
50 Onun mərhəməti də nəsildən-nəslə Ondan qorxanlara göstərilər.
His mercy is for generations of generations on those who fear him.
51 O, qolu ilə qüdrətli işlər gördü, Ürəklərində qürurla düşünənləri pərən-pərən saldı.
He has shown strength with his arm. He has scattered the proud in the imagination of their hearts.
52 Hökmdarları taxtlarından endirdi, Məzlumları yüksəltdi.
He has put down princes from their thrones. And has exalted the lowly.
53 Acları nemətlərlə doydurdu, Varlıları isə əliboş yola saldı.
He has filled the hungry with good things. He has sent the rich away empty.
54 Rəbb qulu İsrailin imdadına çatdı, Ata-babalarımıza vəd etdiyi kimi İbrahimə və onun nəslinə əbədilik Mərhəmət göstərməyi yada saldı». (aiōn g165)
He has given help to Israel, his servant, that he might remember mercy,
56 Məryəm Elizavetin yanında üç aya yaxın qalıb evinə qayıtdı.
Mary stayed with her about three months, and then returned to her house.
57 Elizavetin doğmaq vaxtı çatdı. O, bir oğlan doğdu.
Now the time that Elizabeth should give birth was fulfilled, and she brought forth a son.
58 Onun qohum-qonşuları Rəbbin ona böyük mərhəmət göstərdiyini eşidəndə onunla birgə sevindilər.
Her neighbors and her relatives heard that the Lord had magnified his mercy towards her, and they rejoiced with her.
59 Səkkizinci gün körpəni sünnət etməyə gəldilər. Ona atası Zəkəriyyənin adını qoymaq istədilər.
It happened on the eighth day, that they came to circumcise the child; and they would have called him Zechariah, after the name of the father.
60 Körpənin anası isə dedi: «Yox, onun adı Yəhya olacaq».
His mother answered, "Not so; but he will be called John."
61 Ona dedilər: «Axı qohumların arasında belə adı olan bir kəs yoxdur».
They said to her, "There is no one among your relatives who is called by this name."
62 Körpənin atasından körpəyə nə ad qoyulmasını işarə ilə soruşdular.
They made signs to his father, what he would have him called.
63 O, bir yazı lövhəciyi istəyib yazdı: «Onun adı Yəhyadır». Hamı heyrətə gəldi.
And he asked for a writing tablet, and wrote, "His name is John." And they were all amazed.
64 Həmin o anda Zəkəriyyənin dili açıldı. O, Allaha alqış etməyə başladı.
His mouth was opened immediately, and his tongue freed, and he spoke, blessing God.
65 Qonşuların hamısı qorxuya düşdü. Bütün bu hadisələr haqqında Yəhudeyanın dağlıq bölgəsinin hər yerində danışırdılar.
Fear came on all who lived around them, and all these sayings were talked about throughout all the hill country of Judea.
66 Bu barədə eşidən hər bir kəs fikrə gedib deyərdi: «Bu körpə böyüyüb nə olacaq?» Çünki Rəbbin əli onun üzərində idi.
All who heard them laid them up in their heart, saying, "What then will this child be?" The hand of the Lord was with him.
67 Körpənin atası Zəkəriyyə Müqəddəs Ruhla dolub belə peyğəmbərlik etdi:
His father, Zechariah, was filled with the Holy Spirit, and prophesied, saying,
68 «Alqış olsun İsrailin Allahı Rəbbə! Çünki Öz xalqına nəzər salıb onları satın aldı.
"Blessed be the Lord, the God of Israel, for he has visited and worked redemption for his people;
69 O, qulu Davudun nəslindən Bizə qüdrətli Xilaskar yetirdi.
and has raised up a horn of salvation for us in the house of his servant David
(as he spoke by the mouth of his holy prophets who have been from of old), (aiōn g165)
71 Düşmənlərimizdən və bizə nifrət edənlərin əlindən bizi xilas etdi.
salvation from our enemies, and from the hand of all who hate us;
72 Beləcə ata-babalarımıza mərhəmət göstərib Öz müqəddəs Əhdini xatırladı.
to show mercy towards our fathers, to remember his holy covenant,
73 Atamız İbrahimə and içdiyi kimi Bizə elə güc verdi ki,
the oath which he spoke to Abraham, our father,
74 Düşmənlərimizin əlindən qurtulub Həyatımız boyu qorxmadan Rəbbin önündə Müqəddəslik və salehliklə Ona ibadət edək.
to grant to us that we, being delivered out of the hand of our enemies, should serve him without fear,
In holiness and righteousness before him all our days.
76 Ey körpə, sən Haqq-Taalanın peyğəmbəri adlanacaqsan, Çünki Rəbbin önündə gedəcəksən, Onun yolunu hazırlayacaqsan.
And you, child, will be called a prophet of the Most High, for you will go before the Lord to make ready his ways,
77 Onun xalqına günahlarının bağışlanması ilə Xilas olunmaları barədə bildirəcəksən.
to give knowledge of salvation to his people by the forgiveness of their sins,
78 Axı Allahımızın ürəyi mərhəmətlidir, Onun bu mərhəmətinə görə Ucalarda bizim üçün Günəş doğacaq ki,
because of the tender mercy of our God, whereby the dawn from on high will visit us,
79 Zülmətdə və ölüm kölgəsində oturanların üzərinə nur saçsın, Ayaqlarımızı sülh yoluna yönəltsin».
to shine on those who sit in darkness and the shadow of death; to guide our feet into the way of peace."
80 Körpə isə böyüyüb ruhən qüvvətlənirdi və İsrail xalqına görünən günədək çöldə qaldı.
The child was growing, and becoming strong in spirit, and was in the desert until the day of his public appearance to Israel.
