ՄԱՏԹԷՈՍ 4
1 Այն ատեն Յիսուս անապատը տարուեցաւ Սուրբ Հոգիէն՝ Չարախօսէն փորձուելու համար:
Then Jesus was led by the Spirit {[God’s] Spirit led Jesus} into a desolate area to be tempted by the devil {in order that the devil would tempt him}.
2 Քառասուն ցերեկ ու քառասուն գիշեր ծոմ պահելէ ետք՝ անօթեցաւ:
After he did not eat food for 40 days, and 40 nights. he was hungry.
3 Եւ Փորձիչը մօտենալով անոր՝ ըսաւ. «Եթէ դուն Աստուծոյ Որդին ես, ըսէ՛ որ այս քարերը հաց ըլլան»:
[Satan], the tempter, came to him and said, “Because you [claim that you have a relationship with] God [as] a son [has with his father] [MET], [prove it] by commanding these stones to become bread [so that you can eat them]!”
4 Ան ալ պատասխանեց. «Գրուած է. “Միայն հացով չէ որ մարդը պիտի ապրի, հապա ամէն խօսքով՝ որ կ՚ելլէ Աստուծոյ բերանէն”»:
But Jesus said [to him], “[No! I will not change stones into bread, because] it is written [in the Scriptures] {in the Scriptures [Moses] wrote}, [‘Eating] food [SYN] [sustains] people [physically, but] it does not sustain them [spiritually] [SYN]. Instead, [paying attention to] everything that God has spoken [to them is what sustains people spiritually].’”
5 Այն ատեն Չարախօսը առաւ տա֊րաւ զայն սուրբ քաղաքը, կայնեցուց զայն տաճարին աշտարակին վրայ,
Then the devil took Jesus to [Jerusalem], the city that is dedicated to God. He set him on the highest part of the Temple,
6 եւ ըսաւ անոր. «Եթէ դուն Աստուծոյ Որդին ես, վա՛ր նետէ քեզ ասկէ. որովհետեւ գրուած է. “Իր հրեշտակներուն պիտի հրահանգէ քեզի համար, որ իրենց ձեռքերուն վրայ կրեն քեզ, որպէսզի քարի՛ մը չզարնես ոտքդ”»:
and said to him, “Because you [claim that you have a relationship with] God [as] a son [has with his father, prove it by] jumping down [to the ground. You will not be hurt], because it is written [in the Scriptures], [‘God] will command his angels to protect you. They will lift you up in their hands [when you are falling], in order that [you will not get hurt]. You will not [even] strike your foot on a stone.’”
7 Յիսուս ըսաւ անոր. «Դարձեալ գրուած է. “Մի՛ փորձեր Տէրը՝ քու Աստուածդ”»:
But Jesus said, “[No! I] will not [jump down, because] in another place [in the Scriptures] it is written {there are these words that [Moses] wrote}: ‘Do not [try to] test the Lord your God [to see if he will prevent something bad from happening to you when you do something foolish!]’”
8 Չարախօսը դարձեալ առաւ հանեց զայն չափազանց բարձր լեռ մը, ցոյց տուաւ անոր աշխարհի բոլոր թագաւորութիւններն ու անոնց փառքը,
Then the devil took him on [top of] a very high mountain. There he showed him all the nations in the world and the magnificent things in those nations.
9 եւ ըսաւ անոր. «Ասոնք բոլորը պիտի տամ քեզի, եթէ իյնաս՝ երկրպագես ինծի»:
And then he said to him, “I will [let you rule all these nations and] give you the magnificent things in them if you bow down and worship me.”
10 Այն ատեն Յիսուս ըսաւ անոր. «(Ետե՛ւս) գնա, Սատանա՛յ, որովհետեւ գրուած է. “Տէրո՛ջ՝ քու Աստուծոյդ երկրպագէ, ու միայն զի՛նք պաշտէ”»:
But Jesus said to him, “[No, I will not worship you], Satan, [so] go away! It is written in the Scriptures, ‘It is the Lord your God whom you [(pl)] must worship, and you [(pl)] must serve only him!’”
11 Այն ատեն Չարախօսը թողուց զայն, եւ հրեշտակները մօտեցան ու սպասարկեցին անոր:
Then the devil went away, and right away, angels came to Jesus and took care of him.
12 Երբ Յիսուս լսեց թէ Յովհաննէս մատնուեցաւ, մեկնեցաւ Գալիլեա:
[While] Jesus [was in Judea, John the Baptizer’s disciples] told him that John had been put in prison and kept there {that [Herod Antipas] had put John [the Baptizer] in prison [and kept him there]}. [So] Jesus returned to Galilee [District]. While he was in Galilee, he first went to Nazareth [town].
13 Ու ձգելով Նազարէթը՝ եկաւ բնակեցաւ Կափառնայում, ծովեզերեայ քաղաքը, Զաբուղոնի ու Նեփթաղիմի հողամասերուն մէջ,
Then he left Nazareth and went to Capernaum [city in order to live there. Capernaum is located beside Galilee Lake in the region which was formerly] the regions of [the tribes of] Zebulun and Naphtali.
14 որպէսզի իրագործուի Եսայի մարգարէին միջոցով ըսուած խօսքը.
[One reason that he went there] was so that [these words] that were written by the prophet Isaiah might be fulfilled {so that he might fulfill these words that the prophet Isaiah wrote}:
15 «Զաբուղոնի երկիրն ու Նեփթաղիմի երկիրը, ծովու ճամբայով Յորդանանի միւս կողմը, հեթանոսներու Գալիլեան.
“Zebulun region and Naphtali region [are on] the road [which is] near Galilee [Lake and] on the eastern side of the Jordan [River. They are] the regions in Galilee [District where many] non-Jews [are living].
16 խաւարի մէջ բնակող ժողովուրդը մեծ լոյս տեսաւ, եւ լոյս ծագեցաւ անոնց՝ որ կը բնակէին մահուան երկրին ու շուքին մէջ»:
[Although the people there will be like] people who sit in a dark place [MET], [they will suddenly perceive clearly a new teaching, as] people who have seen a big light shining on them [MET] perceive everything clearly. [The] people who are located in a dangerous [MET] region [will suddenly perceive clearly what God teaches], as people on whom a light shines perceive things clearly [MET, DOU].
17 Այդ ատենէն ետք Յիսուս սկսաւ քարոզել եւ ըսել. «Ապաշխարեցէ՛ք, որովհետեւ երկինքի թագաւորութիւնը մօտեցած է»:
From that time, [while] Jesus was [in Capernaum city, he began to preach this to people: “God [MTY/EUP] will very soon begin to rule, and he will judge you when he rules]. So you [(pl)] need to turn from your sinful ways [so that God will not punish you].”
18 Երբ Յիսուս կը քալէր Գալիլեայի ծովուն եզերքը, տեսաւ երկու եղբայրներ՝ Պետրոս կոչուած Սիմոնը, եւ անոր եղբայրը՝ Անդրէասը, որոնք ուռկան կը նետէին ծովը, որովհետեւ ձկնորս էին:
[One day] while Jesus was walking by Galilee Lake, he saw two men, Simon, who was [later] called Peter, and Andrew, his [younger] brother. They were casting their [fishing] net into the lake because they [earned money by] catching [and selling] fish.
19 Ըսաւ անոնց. «Եկէ՛ք իմ ետեւէս, ու մարդո՛ց որսորդ ընեմ ձեզ»:
He said to them, “[Just like you have been] gathering fish, come with me and I will teach you how to gather people [to become my disciples].” [MET]
20 Անոնք ալ իսկոյն թողուցին ուռկանները եւ հետեւեցան անոր:
They immediately left [the work that they were doing with] their [fishing] nets, and they went with him.
21 Անկէ յառաջ երթալով՝ տեսաւ ուրիշ երկու եղբայրներ, Զեբեդեան Յակոբոսն ու անոր եղբայրը՝ Յովհաննէսը, որոնք նաւուն մէջ կը կարկտնէին իրենց ուռկանները, իրենց հօր՝ Զեբեդէոսի հետ: Կանչեց զանոնք.
As [the three of them] walked on from there, Jesus saw two other men, James, and John, the [younger] brother of James. [They were] in their boat with Zebedee, their father, mending their [fishing] nets. Jesus told them that [they should leave their work and] go with him.
22 անոնք ալ իսկոյն թողուցին նաւն ու իրենց հայրը, եւ հետեւեցան անոր:
They immediately left their fishing boat and their father, and they went with Jesus.
23 Յիսուս ամբողջ Գալիլեան շրջելով՝ կը սորվեցնէր անոնց ժողովարաններուն մէջ, կը քարոզէր արքայութեան աւետարանը, եւ ժողովուրդին մէջ կը բուժէր ամէն տեսակ ախտ ու ամէն տեսակ վատառողջութիւն:
Jesus went [with those four men] throughout all of Galilee [District]. He was teaching [the people] in the buildings where we Jews worship God. He was preaching the good message that tells how to become members of the group of people whose lives God rules over. He was also healing all [the Galileans] who had diseases or who were sick.
24 Անոր համբաւը տարածուեցաւ ամբողջ Սուրիայի մէջ, եւ բերին անոր բոլոր հիւանդները՝ որ զանազան ախտերով ու տանջանքներով կը տուայտէին, նաեւ դիւահարներ, լուսնոտներ, եւ անդամալոյծներ, ու բուժեց զանոնք:
When people who lived in other parts of Syria [District] heard [PRS] what he was doing, they brought to him people who suffered from illnesses, people who suffered from many kinds of diseases, people who [suffered from] severe pains, people who were controlled by demons {whom demons controlled}, people who were epileptics, and people who were paralyzed. And Jesus healed them all.
25 Մեծ բազմութիւններ կը հետեւէին անոր՝ Գալիլեայէն, Դեկապոլիսէն, Երուսաղէմէն, Հրէաստանէն եւ Յորդանանի միւս կողմէն:
Then crowds started to go with him. [They were people from] Galilee [District], (from the Decapolis/from the Ten Towns [area]), from Jerusalem [city], from other [parts of] Judea [district], and from areas east of the Jordan [River].
