ՄԱՏԹԷՈՍ 22
1 Յիսուս դարձեալ առակներով խօսեցաւ անոնց եւ ըսաւ.
Il reprit la parole, et continuant de raconter des paraboles, il leur dit:
2 «Երկինքի թագաւորութիւնը կը նմանի թագաւորի մը՝ որ հարսանիք ըրաւ իր որդիին, ու ղրկեց իր ծառաները՝ կանչելու հարսանիքին հրաւիրեալները.
«Voici une similitude du Royaume des cieux: un roi, qui célébrait les noces de son fils,
3 սակայն անոնք չուզեցին գալ:
envoya ses serviteurs prévenir les conviés de s'y rendre; mais ils ne voulurent pas venir.
4 Դարձեալ ուրիշ ծառաներ ղրկեց եւ ըսաւ. “Ըսէ՛ք հրաւիրեալներուն. «Ահա՛ պատրաստեցի իմ ճաշս. զուարակներս ու գէր անասուններս մորթուած են, եւ ամէն բան պատրաստ է. եկէ՛ք հարսանիքի»”:
D'autres serviteurs furent, une seconde fois, envoyés avec cet ordre: dites ceci aux conviés: voici mon festin préparé; mes boeufs et les animaux engraissés sont tués; tout est prêt; venez aux noces.»
5 Բայց անոնք անհոգութիւն ընելով՝ գացին մէկը իր արտը, ու միւսը՝ իր առեւտուրին:
«Mais les conviés n'en tinrent nul compte et ils s'en allèrent, celui-ci à sa campagne, celui-là à ses affaires.
6 Ուրիշներ՝ բռնեցին անոր ծառաները, նախատեցին եւ սպաննեցին:
Quant aux autres, ils s'emparèrent des serviteurs, les outragèrent et les tuèrent.
7 Թագաւորն ալ՝ երբ լսեց՝ բարկացաւ. ղրկեց իր զօրքերը, կորսնցուց այդ մարդասպանները ու այրեց անոնց քաղաքը:
Se mettant en colère, le roi envoya ses troupes exterminer ces meurtriers et incendier leur ville.
8 Այն ատեն ըսաւ իր ծառաներուն. “Հարսանիքը պատրաստ է, բայց հրաւիրեալները արժանի չէին:
Il dit ensuite à ses serviteurs: «Le festin de noces est prêt, mais ceux qui y avaient été invités n'en ont pas été dignes.
9 Ուրեմն գացէ՛ք դէպի ճամբաներուն գլուխները, եւ ո՛վ որ գտնէք՝ հրաւիրեցէ՛ք հարսանիքի”:
Parcourez donc les carrefours; et tous ceux que vous trouverez, appelez-les au festin de noces.»
10 Այդ ծառաները դուրս ելան՝ դէպի ճամբաներուն գլուխները, եւ ո՛վ որ գտան՝ թէ՛ չար, թէ՛ բարի, բոլորն ալ հաւաքեցին. ու հարսնետունը լեցուեցաւ հրաւիրեալներով:
Les serviteurs s'en allèrent alors par les rues, rassemblèrent tous ceux qu'ils rencontrèrent, bons et mauvais, de sorte que la salle fut remplie de convives.»
11 Երբ թագաւորը մտաւ՝ տեսնելու հարսնեւորները, տեսաւ մարդ մը՝ որ հագած չէր հարսանիքի հագուստ:
Étant entré pour voir ceux qui étaient à table, le roi vit là un homme qui n'avait point revêtu la robe nuptiale.
12 Ըսաւ անոր. “Ընկե՛ր, ի՞նչպէս մտար հոս՝ առանց հարսանիքի հագուստի”: Ան ալ պապանձեցաւ:
Mon ami, lui demanda-t-il, comment es-tu entré ici sans avoir de robe nuptiale? Il eut la bouche fermée.
13 Այն ատեն թագաւորը ըսաւ սպասարկուներուն. “Կապեցէ՛ք ասոր ոտքերն ու ձեռքերը, եւ առէ՛ք ու նետեցէ՛ք զայն դուրսի խաւարը. հոն պիտի ըլլայ լաց եւ ակռաներու կրճտում”:
Alors le roi dit aux gens de service: «Liez-le, pieds et mains, et jetez-le dehors, dans les ténèbres; là seront les pleurs et le grincement des dents.
14 Որովհետեւ կանչուածները շատ են, բայց ընտրուածները՝ քիչ»:
Beaucoup, en effet, sont appelés; peu sont élus.»
15 Այն ատեն Փարիսեցիները գացին խորհրդակցելու, թէ ի՛նչպէս խօսքով ձգեն զայն ծուղակի մէջ:
Alors les Pharisiens, en s'en allant, se concertèrent pour le prendre au piège par ses propres paroles,
16 Ու ղրկեցին անոր իրենց աշակերտները՝ Հերովդէսեաններուն հետ, եւ ըսին. «Վարդապե՛տ, գիտենք թէ ճշմարտախօս ես ու ճշմարտութեամբ կը սորվեցնես Աստուծոյ ճամբան, եւ հոգ չես ըներ ոեւէ մէկուն համար, քանի որ երեսպաշտութիւն չես ըներ մարդոց:
et ils lui envoyèrent leurs disciples, accompagnés des Hérodiens, qui lui dirent: «Maître, nous savons que tu es véridique et que tu enseignes en toute vérité la voie de Dieu, sans avoir souci de qui que ce soit, sans regarder à la figure des uns ou des autres.
17 Ուստի ըսէ՛ մեզի, ի՞նչ է քու կարծիքդ. “Արտօնուա՞ծ է տուրք տալ կայսրին՝ թէ ոչ”»:
Dis-nous donc quel est ton avis: Est-il permis, oui ou non, de payer l'impôt à César?
18 Յիսուս՝ գիտնալով անոնց չարամտութիւնը՝ ըսաւ. «Ինչո՞ւ կը փորձէք զիս, կեղծաւորնե՛ր:
Mais Jésus, connaissant leur malice, répondit: «Pourquoi me mettez-vous à l'épreuve, hypocrites!
19 Ցո՛յց տուէք ինծի տուրքին դրամը»: Անոնք դահեկան մը բերին իրեն:
montrez-moi la monnaie de l'impôt.» Ils lui présentèrent un denier.
20 Ըսաւ անոնց. «Որո՞ւնն են այս պատկերն ու գրութիւնը»:
«De qui est cette image? demanda-t-il, de qui cette inscription?»
21 Ըսին անոր. «Կայսրի՛ն»: Այն ատեն ըսաւ անոնց. «Ուրեմն ինչ որ կայսրինն է՝ տուէ՛ք կայսրին, եւ ինչ որ Աստուծոյ է՝ Աստուծո՛յ»:
Ils répondirent: «de César». Alors il leur dit: «Rendez donc à César ce qui est à César et à Dieu ce qui est à Dieu.»
22 Երբ լսեցին՝ զարմացան, ու թողուցին զայն եւ գացին:
Cette réponse les surprit et ils le laissèrent, ils partirent.
23 Նոյն օրը անոր քով եկան Սադուկեցիները, որոնք կ՚ըսեն թէ յարութիւն չկայ, ու հարցուցին անոր.
Ce même jour, des Sadducéens, disant qu'il n'y a point de résurrection, vinrent lui poser une question.
24 «Վարդապե՛տ, Մովսէս ըսաւ. “Եթէ մէկը մեռնի առանց զաւակի, անոր եղբայրը թող ամուսնանայ անոր կնոջ հետ, եւ զարմ հանէ իր եղբօր”:
«Maître, dirent-ils, Moïse a dit: «Si quelqu'un meurt sans laisser d'enfants, que son frère épouse sa veuve et suscite à celui-ci une postérité.»
25 Ուրեմն եօթը եղբայրներ կային մեր քով: Առաջինը ամուսնացաւ ու վախճանեցաւ, եւ զարմ չունենալուն համար՝ իր կինը թողուց իր եղբօր:
Or, parmi nous, il y a eu sept frères. Le premier s'est marié et est mort sans avoir de postérité; il a laissé sa femme à son frère.
26 Նմանապէս ալ երկրորդն ու երրորդը՝ մինչեւ եօթներորդը:
Pareillement le second, puis le troisième, jusqu'au septième.
27 Ամենէն ետք կինն ալ մեռաւ:
Enfin, après eux tous, la femme est morte.
28 Ուրեմն, յարութեան ատեն՝ այդ եօթնէն որո՞ւն կինը պիտի ըլլայ. որովհետեւ բոլորն ալ ունեցան զայն իբր կին»:
Duquel des sept, ayant été la femme détours, sera-t-elle donc l'épouse à la résurrection?»
29 Յիսուս պատասխանեց անոնց. «Դուք մոլորած էք. ո՛չ Գիրքերը գիտէք, ո՛չ ալ Աստուծոյ զօրութիւնը:
Jésus leur répondit par ces paroles: «Vous êtes dans l'erreur, parce que vous ignorez et les Écritures et la puissance de Dieu.
30 Քանի որ յարութեան ատեն՝ ո՛չ կ՚ամուսնանան եւ ո՛չ ամուսնութեան կը տրուին, հապա երկինքի մէջ՝ Աստուծոյ հրեշտակներուն պէս են:
Les ressuscités, en effet, ne se marient pas et ne donnent pas en mariage, mais ils sont dans le ciel comme des anges.
31 Բայց մեռելներուն յարութեան մասին չէ՞ք կարդացեր Աստուծմէ ձեզի ըսուած խօսքը.
Et quant à la résurrection des morts, n'avez-vous pas lu cette parole que Dieu vous a dite:
32 “Ե՛ս եմ Աբրահամի Աստուածը, Իսահակի Աստուածը եւ Յակոբի Աստուածը”: Աստուած մեռելներուն Աստուածը չէ, հապա՝ ողջերուն»:
Je suis le Dieu d'Abraham, le Dieu d' Isaac, le Dieu de Jacob.» Or ce n'est point de morts, c'est de vivants qu'il est Dieu.»
33 Բազմութիւնը ասիկա լսելով՝ կ՚ապշէր անոր ուսուցումին վրայ:
Les multitudes qui entendaient étaient extrêmement frappées de son enseignement.
34 Բայց Փարիսեցիները՝ երբ լսեցին թէ ան պապանձեցուց Սադուկեցիները, տեղ մը հաւաքուեցան,
Apprenant qu'il avait fermé la bouche aux Sadducéens, les Pharisiens se réunirent;
35 եւ անոնցմէ օրինական մը հարցուց՝ զայն փորձելով.
et l'un d'eux, un légiste, lui demanda pour le mettre à l'épreuve:
36 «Վարդապե՛տ, ո՞ր պատուիրանը մեծ է Օրէնքին մէջ»:
«Maître, quel est, dans la Loi, le plus grand commandement?»
37 Յիսուս ըսաւ անոր. «“Սիրէ՛ Տէրը՝ քու Աստուածդ՝ ամբողջ սիրտովդ, ամբողջ անձովդ եւ ամբողջ միտքովդ”:
Jésus lui dit: «Tu aimeras le Seigneur ton Dieu, de tout ton coeur, de toute ton âme, de toute ta pensée.»
38 Ա՛յս է առաջին ու մեծ պատուիրանը:
C'est le grand et le premier commandement.
39 Եւ երկրորդը՝ ասոր նման. “Սիրէ՛ ընկերդ քու անձիդ՝՝ պէս”:
Il y en a un second qui lui est semblable: «Tu aimeras ton prochain comme toi même.»
40 Այս երկու պատուիրաններէն կախուած են ամբողջ Օրէնքն ու Մարգարէները»:
De ces deux commandements dépendent «la Loi» tout entière, ainsi que «les Prophètes ».
41 Երբ Փարիսեցիները հաւաքուեցան, Յիսուս հարցուց անոնց.
Les Pharisiens se trouvant rassemblés, Jésus leur posa cette question:
42 «Քրիստոսի մասին ի՞նչ է ձեր կարծիքը. որո՞ւ որդին է»:
«Quelle est votre opinion sur le Christ? de qui est-il fils?» Ils lui dirent: «de David.»
43 Ըսին իրեն. «Դաւիթի՛»: Յիսուս ըսաւ անոնց. «Հապա ի՞նչպէս Դաւիթ Հոգիով զայն Տէր կը կոչէ ու կ՚ըսէ.
Comment donc, reprit-il, David inspiré l'appelle-t-il «Seigneur» quand il dit:
44 “Տէրը ըսաւ իմ Տէրոջս. «Բազմէ՛ իմ աջ կողմս, մինչեւ որ քու թշնամիներդ պատուանդան դնեմ ոտքերուդ»”:
«Le Seigneur a dit à mon Seigneur, Siège à ma droite Jusqu'à ce que j'aie mis tes ennemis sous tes pieds?»
45 Ուրեմն եթէ Դաւիթ զայն Տէր կը կոչէ, ի՞նչպէս ան իր որդին կ՚ըլլայ»:
Si David l'appelle «Seigneur» comment donc est-il son fils?» —
46 Ո՛չ մէկը կրնար խօսքո՛վ մը պատասխանել անոր: Այդ օրէն ետք՝ ո՛չ մէկը կը յանդգնէր բան մը հարցնել անոր:
Nul ne put lui répondre un mot et, depuis ce jour-là, personne n'osa plus le questionner.
