ՄԱՏԹԷՈՍ 22
1 Յիսուս դարձեալ առակներով խօսեցաւ անոնց եւ ըսաւ.
Once more Jesus spoke to them in parables.
2 «Երկինքի թագաւորութիւնը կը նմանի թագաւորի մը՝ որ հարսանիք ըրաւ իր որդիին, ու ղրկեց իր ծառաները՝ կանչելու հարսանիքին հրաւիրեալները.
“The kingdom of heaven,” he said, “may be compared to a king who gave a banquet in honor of his son’s wedding.
3 սակայն անոնք չուզեցին գալ:
He sent his servants to call those who had been invited to the banquet, but they were unwilling to come.
4 Դարձեալ ուրիշ ծառաներ ղրկեց եւ ըսաւ. “Ըսէ՛ք հրաւիրեալներուն. «Ահա՛ պատրաստեցի իմ ճաշս. զուարակներս ու գէր անասուններս մորթուած են, եւ ամէն բան պատրաստ է. եկէ՛ք հարսանիքի»”:
A second time he sent some servants, with orders to say to those who had been invited ‘I have prepared my meal, my cattle and fat beasts are killed and everything is ready; come to the banquet.’
5 Բայց անոնք անհոգութիւն ընելով՝ գացին մէկը իր արտը, ու միւսը՝ իր առեւտուրին:
They, however, took no notice, but went off, one to their farm, another to their business;
6 Ուրիշներ՝ բռնեցին անոր ծառաները, նախատեցին եւ սպաննեցին:
while the rest, seizing his servants, ill-treated them and killed them.
7 Թագաւորն ալ՝ երբ լսեց՝ բարկացաւ. ղրկեց իր զօրքերը, կորսնցուց այդ մարդասպանները ու այրեց անոնց քաղաքը:
The king, in anger, sent his troops, put those murderers to death, and set their city on fire.
8 Այն ատեն ըսաւ իր ծառաներուն. “Հարսանիքը պատրաստ է, բայց հրաւիրեալները արժանի չէին:
Then he said to his servants ‘The banquet is prepared, but those who were invited were not worthy.
9 Ուրեմն գացէ՛ք դէպի ճամբաներուն գլուխները, եւ ո՛վ որ գտնէք՝ հրաւիրեցէ՛ք հարսանիքի”:
So go to the cross-roads, and invite everyone you find to the banquet.’
10 Այդ ծառաները դուրս ելան՝ դէպի ճամբաներուն գլուխները, եւ ո՛վ որ գտան՝ թէ՛ չար, թէ՛ բարի, բոլորն ալ հաւաքեցին. ու հարսնետունը լեցուեցաւ հրաւիրեալներով:
The servants went out into the roads and collected all the people whom they found, whether bad or good; and the bridal-hall was filled with guests.
11 Երբ թագաւորը մտաւ՝ տեսնելու հարսնեւորները, տեսաւ մարդ մը՝ որ հագած չէր հարսանիքի հագուստ:
But, when the king went in to see his guests, he noticed there a man who had not put on a wedding-robe.
12 Ըսաւ անոր. “Ընկե՛ր, ի՞նչպէս մտար հոս՝ առանց հարսանիքի հագուստի”: Ան ալ պապանձեցաւ:
So he said to him ‘My friend, how is it that you came in here without a wedding-robe?’ The man was speechless.
13 Այն ատեն թագաւորը ըսաւ սպասարկուներուն. “Կապեցէ՛ք ասոր ոտքերն ու ձեռքերը, եւ առէ՛ք ու նետեցէ՛ք զայն դուրսի խաւարը. հոն պիտի ըլլայ լաց եւ ակռաներու կրճտում”:
Then the king said to the attendants ‘Tie him hand and foot, and put him out into the darkness outside, where there will be weeping and grinding of teeth.’
14 Որովհետեւ կանչուածները շատ են, բայց ընտրուածները՝ քիչ»:
For many are called, but few chosen.”
15 Այն ատեն Փարիսեցիները գացին խորհրդակցելու, թէ ի՛նչպէս խօսքով ձգեն զայն ծուղակի մէջ:
Then the Pharisees went away and conferred together as to how they might lay a trap for Jesus in the course of conversation.
16 Ու ղրկեցին անոր իրենց աշակերտները՝ Հերովդէսեաններուն հետ, եւ ըսին. «Վարդապե՛տ, գիտենք թէ ճշմարտախօս ես ու ճշմարտութեամբ կը սորվեցնես Աստուծոյ ճամբան, եւ հոգ չես ըներ ոեւէ մէկուն համար, քանի որ երեսպաշտութիւն չես ըներ մարդոց:
They sent their disciples, with the Herodians, to say to him, “Teacher, we know that you are an honest person, and that you teach the way of God honestly, and are not afraid of anyone; for you pay no regard to a person’s position.
17 Ուստի ըսէ՛ մեզի, ի՞նչ է քու կարծիքդ. “Արտօնուա՞ծ է տուրք տալ կայսրին՝ թէ ոչ”»:
Tell us, then, what you think. Are we right in paying taxes to the Emperor, or not?”
18 Յիսուս՝ գիտնալով անոնց չարամտութիւնը՝ ըսաւ. «Ինչո՞ւ կը փորձէք զիս, կեղծաւորնե՛ր:
Perceiving their malice, Jesus answered, “Why are you testing me, you hypocrites?
19 Ցո՛յց տուէք ինծի տուրքին դրամը»: Անոնք դահեկան մը բերին իրեն:
Show me the coin with which the tax is paid.” And, when they had brought him a coin,
20 Ըսաւ անոնց. «Որո՞ւնն են այս պատկերն ու գրութիւնը»:
he asked, “Whose head and title are these?”
21 Ըսին անոր. «Կայսրի՛ն»: Այն ատեն ըսաւ անոնց. «Ուրեմն ինչ որ կայսրինն է՝ տուէ՛ք կայսրին, եւ ինչ որ Աստուծոյ է՝ Աստուծո՛յ»:
“The Emperor’s,” they answered, at which he said to them, “Then pay to the Emperor what belongs to the Emperor, and to God what belongs to God.”
22 Երբ լսեցին՝ զարմացան, ու թողուցին զայն եւ գացին:
They wondered at his answer, and left him alone and went away.
23 Նոյն օրը անոր քով եկան Սադուկեցիները, որոնք կ՚ըսեն թէ յարութիւն չկայ, ու հարցուցին անոր.
That same day some Sadducees came up to Jesus, maintaining that there is no resurrection. Their question was this, –
24 «Վարդապե՛տ, Մովսէս ըսաւ. “Եթէ մէկը մեռնի առանց զաւակի, անոր եղբայրը թող ամուսնանայ անոր կնոջ հետ, եւ զարմ հանէ իր եղբօր”:
“Teacher, Moses said – ‘should a man die without children, the man’s brother will become the husband of the widow, and raise a family for his brother.’
25 Ուրեմն եօթը եղբայրներ կային մեր քով: Առաջինը ամուսնացաւ ու վախճանեցաւ, եւ զարմ չունենալուն համար՝ իր կինը թողուց իր եղբօր:
Now we had living among us seven brothers; of whom the eldest married and died, and, as he had no family, left his wife for his brother.
26 Նմանապէս ալ երկրորդն ու երրորդը՝ մինչեւ եօթներորդը:
The same thing happened to the second and the third brothers, and indeed to all the seven.
27 Ամենէն ետք կինն ալ մեռաւ:
The woman herself died last of all.
28 Ուրեմն, յարութեան ատեն՝ այդ եօթնէն որո՞ւն կինը պիտի ըլլայ. որովհետեւ բոլորն ալ ունեցան զայն իբր կին»:
At the resurrection, then, whose wife will she be out of the seven, all of them having been married to her?”
29 Յիսուս պատասխանեց անոնց. «Դուք մոլորած էք. ո՛չ Գիրքերը գիտէք, ո՛չ ալ Աստուծոյ զօրութիւնը:
“Your mistake,” replied Jesus, “is due to your ignorance of the scriptures, and of the power of God.
30 Քանի որ յարութեան ատեն՝ ո՛չ կ՚ամուսնանան եւ ո՛չ ամուսնութեան կը տրուին, հապա երկինքի մէջ՝ Աստուծոյ հրեշտակներուն պէս են:
For at the resurrection there is no marrying or being married, but all who rise are as angels in heaven.
31 Բայց մեռելներուն յարութեան մասին չէ՞ք կարդացեր Աստուծմէ ձեզի ըսուած խօսքը.
As to the resurrection of the dead, have you not read these words of God –
32 “Ե՛ս եմ Աբրահամի Աստուածը, Իսահակի Աստուածը եւ Յակոբի Աստուածը”: Աստուած մեռելներուն Աստուածը չէ, հապա՝ ողջերուն»:
‘I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob’? He is not the God of dead people, but of living.”
33 Բազմութիւնը ասիկա լսելով՝ կ՚ապշէր անոր ուսուցումին վրայ:
The crowds, who had been listening to him, were greatly struck with his teaching.
34 Բայց Փարիսեցիները՝ երբ լսեցին թէ ան պապանձեցուց Սադուկեցիները, տեղ մը հաւաքուեցան,
When the Pharisees heard that Jesus had silenced the Sadducees, they collected together.
35 եւ անոնցմէ օրինական մը հարցուց՝ զայն փորձելով.
Then one of them, a Student of the Law, to test him, asked this question –
36 «Վարդապե՛տ, ո՞ր պատուիրանը մեծ է Օրէնքին մէջ»:
“Teacher, what is the greatest commandment in the Law?”
37 Յիսուս ըսաւ անոր. «“Սիրէ՛ Տէրը՝ քու Աստուածդ՝ ամբողջ սիրտովդ, ամբողջ անձովդ եւ ամբողջ միտքովդ”:
His answer was, “You must love the Lord your God with all your heart, and with all your soul, and with all your mind.
38 Ա՛յս է առաջին ու մեծ պատուիրանը:
This is the great first commandment.
39 Եւ երկրորդը՝ ասոր նման. “Սիրէ՛ ընկերդ քու անձիդ՝՝ պէս”:
The second, which is like it, is this – You must love your neighbor as you love yourself.
40 Այս երկու պատուիրաններէն կախուած են ամբողջ Օրէնքն ու Մարգարէները»:
On these two commandments hang all the Law and the prophets.”
41 Երբ Փարիսեցիները հաւաքուեցան, Յիսուս հարցուց անոնց.
Before the Pharisees separated, Jesus put this question to them –
42 «Քրիստոսի մասին ի՞նչ է ձեր կարծիքը. որո՞ւ որդին է»:
“What do you think about the Christ? Whose son is he?” “David’s,” they said.
43 Ըսին իրեն. «Դաւիթի՛»: Յիսուս ըսաւ անոնց. «Հապա ի՞նչպէս Դաւիթ Հոգիով զայն Տէր կը կոչէ ու կ՚ըսէ.
“How is it, then,” Jesus replied, “that David, speaking under inspiration, calls him ‘lord,’ in the passage –
44 “Տէրը ըսաւ իմ Տէրոջս. «Բազմէ՛ իմ աջ կողմս, մինչեւ որ քու թշնամիներդ պատուանդան դնեմ ոտքերուդ»”:
‘The Lord said to my Lord: Sit at my right hand, until I put your enemies beneath your feet’?
45 Ուրեմն եթէ Դաւիթ զայն Տէր կը կոչէ, ի՞նչպէս ան իր որդին կ՚ըլլայ»:
Since, then, David calls him ‘lord,’ how is he David’s son?”
46 Ո՛չ մէկը կրնար խօսքո՛վ մը պատասխանել անոր: Այդ օրէն ետք՝ ո՛չ մէկը կը յանդգնէր բան մը հարցնել անոր:
No one could say a word in answer; nor did anyone after that day venture to question him further.
