ՄԱՏԹԷՈՍ 19
1 Երբ Յիսուս աւարտեց այս խօսքերը, մեկնեցաւ Գալիլեայէն եւ գնաց Հրէաստանի հողամասը՝ Յորդանանի միւս կողմը:
After Jesus had said that, he [took us] and left Galilee [district] and went to the part of Judea [district that is located] on the [east] side of the Jordan [River].
2 Մեծ բազմութիւններ հետեւեցան անոր, ու հոն բուժեց զանոնք:
Large crowds followed him there, and he healed [the sick among] them.
3 Փարիսեցիները մօտեցան անոր եւ փորձեցին զայն՝ ըսելով. «Արտօնուա՞ծ է, որ մարդ մը արձակէ իր կինը՝ որեւէ պատճառի համար»:
[Some] Pharisees approached Jesus and said to him, “Does [our Jewish] law permit [a man] to divorce his wife for any reason whatever?” [They asked that] in order to be able to criticize Jesus, [whether he answered “Yes” or “No].”
4 Ան ալ պատասխանեց անոնց. «Չէ՞ք կարդացեր թէ ա՛ն՝ որ սկիզբէն ստեղծեց, արու եւ էգ ստեղծեց զանոնք, ու ըսաւ.
Jesus said [to them], “[Because] you have read [RHQ] [the Scriptures], [you should know] that at the time [God first] created [people], ‘he made [one] man, and he made [one] woman [to be that man’s wife].’
5 “Այս պատճառով մարդը պիտի թողու հայրն ու մայրը, եւ պիտի յարի իր կնոջ, ու երկուքը պիտի ըլլան մէ՛կ մարմին”:
That explains why [God said], ‘[When] a man [and woman marry], they should no longer live with their fathers and mothers. [Instead], the two of them shall live together, and they shall become [so closely united that they are like] one person [MET].’
6 Հետեւաբար ա՛լ երկու չեն, հապա՝ մէկ մարմին. ուրեմն մարդը թող չզատէ ինչ որ Աստուած իրարու միացուցած է»:
Consequently, [although they functioned as] two [separate people before], they now [become as if they were] one person [MET]. Since that is true, a man must not separate [from his wife] whom God has joined to him, [because it is God’s plan for them to remain together].”
7 Ըսին իրեն. «Հապա ինչո՞ւ Մովսէս պատուիրեց ամուսնալուծումի վկայագիր տալ եւ արձակել»:
The Pharisees then said to him, “If that is true, why did Moses command that [a man who wanted to divorce] his wife should give her a paper [stating his reason for] divorcing her, and then send her away?”
8 Ըսաւ անոնց. «Մովսէս ձեր սիրտին կարծրութեա՛ն համար արտօնեց ձեզի՝ որ արձակէք ձեր կիները. բայց սկիզբէն այնպէս չէր:
He said to them, “It was because [your ancestors] stubbornly [wanted their own way] that Moses allowed them to divorce their wives, [and you are no different from them]. But when God first [MTY] created a man and a woman, [he did not intend for them to separate].
9 Սակայն կը յայտարարեմ ձեզի. “Ո՛վ որ կ՚արձակէ իր կինը՝ առանց պոռնկութեան պատճառի, ու կ՚ամուսնանայ ուրիշի մը հետ՝ շնութիւն կ՚ընէ: Եւ ո՛վ որ արձակուածին հետ կ՚ամուսնանայ՝ շնութիւն կ՚ընէ”»:
I am telling you emphatically that [because God considers that a marriage lasts until either the husband or the wife dies, he considers that] any man who divorces his wife and marries another woman is committing adultery, unless [his first wife] has committed adultery.”
10 Իր աշակերտները ըսին իրեն. «Եթէ ա՛յդ է պարագան մարդուն եւ իր կնոջ միջեւ, օգտակար չէ ամուսնանալ»:
We disciples said to him, “If that is true, it is better for men never to marry!”
11 Բայց ինք ըսաւ անոնց. «Բոլորը չեն ընդունիր ասիկա, հապա անոնք՝ որոնց տրուած է:
Then he said to us, “Not every man is able to accept this teaching. Only the men whom [God] enables [to accept it are able to do so].
12 Որովհետեւ կան ներքինիներ, որոնք ա՛յդպէս ծնան՝ իրենց մօր որովայնէն. կան ներքինիներ, որոնք մարդոցմէ՛ ներքինի եղան. ու կան ներքինիներ, որոնք իրենք զիրենք ներքինի ըրին՝ երկինքի թագաւորութեան համար: Ո՛վ որ կրնայ ընդունիլ՝ թող ընդունի»:
There are men who [do not marry because they are not able to have sexual relations because they] have been sexually defective ever since they were born. There are other men [who do not marry because they are unable to have sexual relations] because they have been castrated {other men have made them that way}. There are other [men who decide not to marry] [MET] in order that they can serve God better [and spend more time telling people about how] God [MTY/EUP] wants to rule people’s lives. You who are able to understand [what I have said about marriage] should accept it [and obey it].”
13 Այն ատեն մանուկներ բերուեցան իրեն, որպէսզի ձեռք դնէ անոնց վրայ եւ աղօթէ. իսկ աշակերտները կը յանդիմանէին զանոնք:
Then [some] children were brought {[some people] brought their children} to Jesus in order that he might lay his hands on them and pray [for them]. But we disciples scolded the people [for bringing their children to Jesus because we thought that Jesus did not want to take the time to be with children].
14 Յիսուս ըսաւ. «Թո՛յլ տուէք մանուկներուն, ու մի՛ արգիլէք զանոնք՝ որ գան ինծի, որովհետեւ երկինքի թագաւորութիւնը այդպիսիներունն է»:
But [when Jesus saw us scolding them], he said to us, “Let the children come to me! Do not stop them! It is people who are [humble and trusting] like they are, who can experience God’s rule [in their lives].”
15 Եւ ձեռք դնելէ ետք անոնց վրայ՝ մեկնեցաւ անկէ:
Jesus then laid his hands on the children [and asked God to bless them]. Then he left there.
16 Մէկը մօտենալով՝ ըսաւ անոր. «Բարի՛ վարդապետ, ի՞նչ բարիք գործեմ՝ որ ունենամ յաւիտենական կեանքը»: (aiōnios g166)
[As Jesus was walking along, a young] man approached him and said [to him], “Teacher, what good [deeds] must I do in order to live [with God] eternally?” (aiōnios g166)
17 Ան ալ ըսաւ անոր. «Ինչո՞ւ բարի կը կոչես զիս. մէկէ՛ն զատ բարի չկայ, որ Աստուած է: Եթէ կ՚ուզես մտնել կեանքը՝ պահէ՛ պատուիրանները»:
Jesus said to him, “(Consider [what you are implying about who I am when] you ask me about what is good./Do you realize [what you are implying about who I am when] you ask me about that which is good?) [RHQ] Only one being is good and [really knows what is good. That being is God. But in order to answer your question] about [desiring to] live [with God eternally], I [will say to you], ‘Keep the commandments [that God gave Moses’].”
18 Ըսաւ անոր. «Որո՞նք»: Յիսուս պատասխանեց. «Սպանութիւն մի՛ ըներ, շնութիւն մի՛ ըներ, գողութիւն մի՛ ըներ, սուտ վկայութիւն մի՛ տար,
The man asked Jesus, “Which [commandments must I keep]?” Jesus answered [him], “Do not murder [anyone], do not commit adultery, do not steal things, do not testify falsely,
19 պատուէ՛ հայրդ ու մայրդ, եւ սիրէ՛ ընկերդ քու անձիդ՝՝ պէս»:
honor your father and your mother, and love people you come in contact with as [much as you love] yourself.”
20 Երիտասարդը ըսաւ անոր. «Պահած եմ այդ բոլորը՝ պատանութենէս ի վեր. տակաւին ի՞նչ կը պակսի ինծի»:
[Thinking that he might not be able to live with God eternally even though he had kept those commandments], the young man said to Jesus, “I have always obeyed all those commandments. What else must I do [in order to live with God eternally]?”
21 Յիսուս ըսաւ անոր. «Եթէ կ՚ուզես կատարեալ ըլլալ՝ գնա՛, ծախէ՛ ինչքդ եւ տո՛ւր աղքատներուն, ու գանձ պիտի ունենաս երկինքը. ապա հետեւէ՛ ինծի»:
Jesus said to him, “If you desire to be all that God intends you to be, go [home], sell everything that you have and give [the money] to poor people. [The result will be that] you will have [spiritual] riches in heaven. Then come and be my disciple!”
22 Երբ երիտասարդը լսեց այս խօսքը՝ տրտմած գնաց, որովհետեւ շատ ստացուածք ունէր:
When the young man heard those words, he went away feeling sad, because he was very rich [and did not want to give away everything he owned].
23 Յիսուս ըսաւ աշակերտներուն. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Հարուստը դժուարութեամբ պիտի մտնէ երկինքի թագաւորութիւնը”:
Then Jesus said to [us] disciples, “Keep this in mind: It is very difficult for rich people [to decide] to let God [MTY/EUP] rule their [lives].
24 Դարձեալ կը յայտարարեմ ձեզի. “Աւելի դիւրին է որ ո՛ւղտը անցնի ասեղին ծակէն, քան թէ հարուստը մտնէ Աստուծոյ թագաւորութիւնը”»:
Note this also: It is impossible for a camel to go through the eye of a needle. It is [almost] as difficult [HYP] for rich people [to decide] to let God rule their [lives].”
25 Երբ աշակերտները լսեցին, չափազանց ապշեցան եւ ըսին. «Ուրեմն ո՞վ կրնայ փրկուիլ»:
When [we] disciples heard this, we were astounded. [We thought that rich people were the ones whom God blesses the most. So we said to him], “(If that is so, it does not seem likely that anyone will be saved!/Who then will God will save?)” [RHQ]
26 Յիսուս նայելով անոնց՝ ըսաւ. «Ատիկա անկարելի է մարդոց քով, բայց ամէն բան կարելի է Աստուծոյ քով»:
[When Jesus heard us say that], he looked intently at us, and [then] he said to us, “[Yes], it is impossible for people [to save themselves]. But [God can save them, because] God is able to do [anything]!”
27 Այն ատեն Պետրոս ըսաւ անոր. «Ահա՛ մենք թողուցինք ամէն ինչ ու հետեւեցանք քեզի. ուրեմն ի՞նչ պիտի ըլլայ մեզի»:
Then Peter said to him, “You know that we [(exc)] have left everything behind and we have become your disciples. So what benefit will we get [for doing that]?”
28 Յիսուս ըսաւ անոնց. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Դուք՝ որ հետեւեցաք ինծի, միւս գալուստին՝՝, երբ մարդու Որդին բազմի իր փառքի գահին վրայ, դո՛ւք ալ պիտի բազմիք տասներկու գահերու վրայ՝ դատելու Իսրայէլի տասներկու տոհմերը”:
Jesus said to us, “Keep this in mind: [You will get many benefits]. When [God] makes [the] new [earth] and when [I], the one who came from heaven, sit on my magnificent throne, those of you who have accompanied me will each sit on a throne, and you will judge [the people of] the twelve tribes of Israel.
29 Ո՛վ որ թողուցած ըլլայ տուներ, եղբայրներ, քոյրեր, հայր, մայր, կին, զաւակներ, կամ արտեր՝ իմ անունիս համար, պիտի ստանայ հարիւրապատի՛կը եւ ժառանգէ յաւիտենական կեանքը: (aiōnios g166)
[God will reward] those who, because of being my [disciples], have left [behind] a house or plot of ground, [their] brothers, [their] sisters, their father, their mother, their children, [or any other family] [MTY] [members]. [God] will give them 100 times [as many benefits as they have given up]. And they will live [with God] eternally. (aiōnios g166)
30 Բայց շատ առաջիններ պիտի ըլլան յետին, ու յետիններ՝ առաջին»:
But many [people who consider themselves to] be important [now] will be unimportant [at that future time], and many [people who consider themselves to be] unimportant [now will be] important [at that future time].”
