ՄԱՏԹԷՈՍ 18
1 Նոյն ժամուն աշակերտները եկան Յիսուսի քով ու ըսին. «Ո՞վ է մեծագոյնը երկինքի թագաւորութեան մէջ»:
About that time we disciples approached Jesus and said, “Who [among us will be] the most important when God [MTY/EUP] [makes you] king?”
2 Յիսուս ալ կանչեց իրեն մանուկ մը, կայնեցուց զայն անոնց մէջտեղ,
Jesus called a child to come, and he placed that child in our midst.
3 եւ ըսաւ. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Եթէ դարձի չգաք ու մանուկներու պէս չըլլաք, բնա՛ւ պիտի չմտնէք երկինքի թագաւորութիւնը”:
He said, “Think about this: If you [(pl)] do not change [the way you(pl) think] and become [as humble] as little children, you [(pl)] will surely not go to the place where God [MTY/EUP] rules.
4 Ուրեմն ո՛վ որ կը խոնարհեցնէ ինքզինք՝ այս փոքր մանուկին պէս, անիկա՛ է մեծագոյնը երկինքի թագաւորութեան մէջ.
The people who become as humble as this child [or any child] is, will be the most important people among those over whom God rules.
5 եւ ո՛վ որ կ՚ընդունի այսպիսի մանուկ մը՝ իմ անունովս, զի՛ս կ՚ընդունի»:
Also, when those who, [because they love] me, welcome [a] child like this one, [God considers] that they are welcoming me.”
6 «Ո՛վ որ գայթակղեցնէ մէկը այս պզտիկներէն՝ որոնք ինծի կը հաւատան, աւելի օգտակար պիտի ըլլար անոր՝ որ իշու ջաղացքի քար մը կախուէր իր վիզէն, ու ծովուն անդունդը ընկղմէր:
“If you cause someone who believes in me to sin, [even if it is someone who is socially unimportant like] this little child, [God will severely punish you]. If a heavy stone were fastened around your neck and you were thrown into the deep waters of the sea, [people would consider that you had been severely punished. But God will punish] you more severely [than that if you cause someone to sin]
7 Վա՜յ աշխարհի՝ գայթակղութիւններու պատճառով. որովհետեւ հարկ է որ գայթակղութիւնները գան, բայց վա՜յ այն մարդուն՝ որուն միջոցով գայթակղութիւնը կու գայ:
It will be terrible for those [MTY] who cause others to stop believing in me. [God will punish them eternally]. It is inevitable that there will be [those who] cause others to stop believing in me. But it will be horrible for everyone who does that.
8 Ուրեմն եթէ ձեռքդ կամ ոտքդ կը գայթակղեցնէ քեզ, կտրէ՛ զայն ու նետէ՛ քեզմէ. աւելի լաւ է քեզի՝ կա՛ղ կամ պակասաւո՛ր մտնել կեանքը, քան երկու ձեռք կամ երկու ոտք ունենալ եւ նետուիլ յաւիտենական կրակին մէջ: (aiōnios g166)
So, if you [are wanting to use] one of your hands or feet to sin, [stop using that hand or foot! Even if you have to] cut it off [to avoid sinning, do it] [MET]! It is good [that you not sin and] go where you will live [with God eternally, even though while you are still here on earth] you are maimed or lame and do not have a hand or a foot. But it is not good that you continue to have your two hands and two feet [and do] [MTY] [the sinful things you want to, and as a result], you are thrown into [hell], where there is eternal fire burning. (aiōnios g166, questioned)
9 Եթէ աչքդ կը գայթակղեցնէ քեզ, հանէ՛ զայն ու նետէ՛ քեզմէ. աւելի լաւ է քեզի՝ մէ՛կ աչքով մտնել կեանքը, քան երկու աչք ունենալ եւ նետուիլ գեհենի կրակին մէջ»: (Geenna g1067)
If what you see you [makes you want] to sin, [stop looking at those things! Even if you have to] gouge out one of your eyes and throw it away [to avoid sinning, do it] [HYP]! It is good [that you not sin and] go where you will live [with God eternally, even though while you are still here on earth] you have only one eye. But it is not good that you continue to have your two eyes [and do the sinful things you want to, and as a result], you are thrown {God throws you} into hell where there is eternal fire burning.” (Geenna g1067)
10 «Ուշադի՛ր եղէք որ չարհամարհէք այս պզտիկներէն մէկը. քանի որ կ՚ըսեմ ձեզի թէ երկինքի մէջ անոնց հրեշտակները ամէն ատեն կը տեսնեն երեսը իմ Հօրս՝ որ երկինքն է:
“Make an effort that you [(pl)] do not despise [even] one of these children. I tell you [(pl)] truly that [since] the angels [live] in heaven [in the presence of] my Father, [they will report to him if you mistreat the children].
11 Որովհետեւ մարդու Որդին եկաւ կորսուա՛ծը փրկելու:
12 Ի՞նչ է ձեր կարծիքը. եթէ մարդ մը ունենայ հարիւր ոչխար եւ անոնցմէ մէկը մոլորի, իննսունինը ոչխարները լեռները չի՞ թողուր ու՝՝ երթար՝ փնտռելու մոլորածը:
What do you [(pl)] think [you would do in the following situation]? If you had 100 sheep and one of them got lost, you would surely leave the 99 sheep [that are] on the hill and go and search for the lost one [RHQ], would you not?
13 Եթէ պատահի որ գտնէ զայն, ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի թէ աւելի՛ կ՚ուրախանայ անոր համար, քան իննսունիննին՝ որոնք մոլորած չէին:
If you found it, I affirm to you [(pl)] that you would rejoice very much. You would be happy that 99 sheep did not stray away, but you would rejoice even more [because you had found] the sheep that had strayed away.
14 Ա՛յսպէս՝ ձեր երկնաւոր Հայրը չի հաճիր որ այս պզտիկներէն մէ՛կը կորսուի»:
In the same way [that shepherds do not want one of] their [sheep to stray away], so [God], your Father in heaven, does not want [even] one of these children to go to hell.” (questioned)
15 «Եթէ եղբայրդ մեղանչէ քեզի դէմ, գնա՛ եւ ըսէ՛ իրեն իր յանցանքը՝ երբ դուն ու ան մինակ էք. եթէ մտիկ ընէ քեզի՝ շահեցա՛ր եղբայրդ:
“If a fellow believer sins [against you], go [to him], and when you two are alone, reprove him [for sinning against you]. If that person listens to you [and feels sorry that he has sinned against you], you will have restored [your friendship with] that person.
16 Բայց եթէ մտիկ չընէ քեզի, ա՛ռ քեզի հետ մէկ կամ երկու հոգի եւս, որպէսզի ամէն խօսք հաստատուի երկու կամ երեք վկաներու բերանով:
If that person will not listen to you [nor feel sorry that he has sinned against you], go get one or two other people [who will listen to what you both have to say]. Have them go with you so that [what is written] {[Moses wrote]} [in the Scriptures might happen: ] ‘[When one person accuses another in some matter], it should be confirmed by [at least] two or three people {[at least] two or three people should confirm it} [before that person can be declared] guilty {[before they declare that person guilty]}.’
17 Եթէ անոնց ալ մտիկ չընէ, ըսէ՛ եկեղեցիին. իսկ եթէ եկեղեցիին ալ մտիկ չընէ, թող ըլլայ քեզի հեթանոսի ու մաքսաւորի պէս:
If the one who has sinned against you will not listen to them [or does not feel sorry that he has sinned against you], tell that to the congregation [so that they can rebuke him]. If that person will not listen to the congregation [or feel sorry that he has sinned against you, exclude him from being a member of your congregation, just like] you [would exclude] pagans, tax collectors, [and others who do not believe in God and sin greatly].
18 Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Ի՛նչ որ կապէք երկրի վրայ՝ կապուած պիտի ըլլայ երկինքի մէջ, եւ ի՛նչ որ արձակէք երկրի վրայ՝ արձակուած պիտի ըլլայ երկինքի մէջ”:
Keep this in mind: Whatever you decide on earth [about punishing] or [not punishing a member of your congregation] is what has also been decided by [God] in heaven {what [God] in heaven has also decided}.
19 Դարձեալ կը յայտարարեմ ձեզի. “Եթէ ձեզմէ երկու հոգի համաձայնին երկրի վրայ՝ որեւէ բան խնդրելու, պիտի ըլլայ անոնց իմ Հօրմէս՝ որ երկինքն է”:
Also note this: If [at least] two of you [who live] here on earth agree together about something you ask [God] for [DOU], [God], my Father [who is] in heaven, will give you what you ask for.
20 Որովհետեւ ուր որ երկու կամ երեք հոգի հաւաքուած ըլլան իմ անունովս, ես հոն եմ՝ անոնց մէջ»:
[This is true], because wherever [at least] two or three of you assemble because you believe in me [MTY], I am [spiritually] present with you. I [will hear what you ask for and I will ask God to do it for you].”
21 Այն ատեն Պետրոս մօտեցաւ անոր եւ ըսաւ. «Տէ՛ր, եթէ եղբայրս մեղանչէ ինծի դէմ՝ քանի՞ անգամ ներեմ անոր. մինչեւ եօ՞թը անգամ»:
Then Peter approached [Jesus] and said to him, “How many times must I forgive a fellow believer who [keeps on] sinning against me? [If he keeps asking me to forgive him, must I forgive him] as many as seven times?”
22 Յիսուս ըսաւ անոր. «Քեզի չեմ ըսեր՝ “մինչեւ եօթն անգամ”, հապա՝ “մինչեւ եօթանասուն անգամ եօթը”:
Jesus said to him, “I tell you [that the number of] times [you must forgive someone is] not just up to seven, but [you must] ([forgive him] 77 times/never stop forgiving him).
23 Ուստի երկինքի թագաւորութիւնը կը նմանի թագաւորի մը, որ ուզեց հաշիւ առնել իր ծառաներէն:
[In order to illustrate] why [you should do this], I [will tell you a story in which] God [MTY/EUP], [who cares for] the people whose lives he rules over, is compared {I compare God, [who cares for] the people whose lives he rules over} to a king [and his officials]. That king told [some of his servants that he wanted] his officials to pay what they owed him.
24 Երբ սկսաւ հաշիւ առնել, տասը հազար տաղանդի պարտապան մը բերուեցաւ իրեն:
[So those officials were brought to the king to] settle [their accounts with him]. [One of the officials who were brought] owed the king several million dollars.
25 Բայց ան վճարելու կարողութիւն չունենալով՝ անոր տէրը հրամայեց, որ ան ծախուի, նաեւ անոր կինն ու զաւակները եւ անոր ամբողջ ունեցածը, ու պարտքը վճարուի:
But because he did not have [enough money] to pay [what he owed], the king demanded that he, his wife, his children and all he possessed be sold [to someone else, and that the king] be repaid [with] {receive} [the money that was paid for them].
26 Իսկ ծառան իյնալով՝ երկրպագեց անոր եւ ըսաւ. “Տէ՛ր, համբերատա՛ր եղիր ինծի հանդէպ, ու ամէ՛նը պիտի վճարեմ քեզի”:
Then that official, [knowing that he did not have the money to pay that huge debt], fell on his knees [in front of the king] and begged him saying, ‘Be patient with me, and I will pay you all of it, [eventually].’
27 Ծառային տէրը՝ գթալով՝ արձակեց զայն, եւ ներեց անոր պարտքը:
The king, [knowing that the official could never pay all that huge debt], felt sorry for him. So he canceled his debt and released him.
28 Նոյն ծառան գնաց, գտաւ իր ծառայակիցներէն մէկը՝ որ հարիւր դահեկան կը պարտէր իրեն, ու բռնելով զայն՝ կը խեղդէր եւ կ՚ըսէր. “Վճարէ՛ ինծի ունեցած պարտքդ”:
Then this official went to another one of the king’s officials who owed him a bit less than a year’s wages. He grabbed him [by the throat], started choking him, and said to him, ‘Pay back what you owe [me]!’
29 Ուստի իր ծառայակիցը ինկաւ անոր ոտքը, կ՚աղաչէր անոր ու կ՚ըսէր. “Համբերատա՛ր եղիր ինծի, եւ պիտի վճարեմ քեզի”:
That official fell on his knees and begged him saying, ‘Be patient with me, and I will pay you all of it, [eventually].’
30 Բայց ինք չէր ուզեր. հապա գնաց ու բանտը նետել տուաւ զայն՝ մինչեւ որ վճարէր պարտքը:
But this official kept refusing [to cancel that small debt that the man owed him]. Instead, he [caused that official to be] put in prison [and to stay there] until he could pay back all the money that he owed him.
31 Երբ իր ծառայակիցները տեսան ինչ որ պատահեցաւ՝ շատ տրտմեցան, ու եկան եւ պատմեցին իրենց տիրոջ ամբողջ պատահածը:
When the other officials [of the king] learned that this had happened, they felt very distressed. So they went to the king and reported in detail what had happened.
32 Այն ատեն անոր տէրը կանչեց զայն ու ըսաւ. “Չա՛ր ծառայ, այդ ամբողջ պարտքը ներեցի քեզի՝ քանի որ աղաչեցիր ինծի.
Then the king summoned the official [who had owed him several million dollars]. He said to him, ‘You wicked servant! I canceled that huge debt [that you owed me] because you begged me [to do so]
33 ուրեմն պէտք չէ՞ր որ դո՛ւն ալ ողորմէիր ծառայակիցիդ, ինչպէս ես ողորմեցայ քեզի”:
You should have been merciful [and canceled your fellow official’s debt], just like I was merciful to you [and canceled your debt] [RHQ]!’
34 Եւ անոր տէրը բարկանալով՝ յանձնեց զայն տանջողներուն, մինչեւ որ վճարէր ամբողջ պարտքը:
The king was very angry. He handed this official over to some jailers who would torture him severely until he paid all of the debt that he owed.”
35 Իմ երկնաւոր Հայրս ալ նո՛յնպէս պիտի ընէ ձեզի, եթէ ձեզմէ իւրաքանչիւրը իր եղբօր սրտանց չներէ իր յանցանքները»:
[Then Jesus continued by saying], “That is what my Father in heaven will do to you if you do not [feel merciful and] sincerely forgive a fellow believer [who sins against you].”
