ՄԱՏԹԷՈՍ 15
1 Այն ատեն Յիսուսի եկան դպիրներ ու Փարիսեցիներ, որոնք Երուսաղէմէն էին, եւ ըսին.
Alors des Pharisiens et des Scribes qui arrivaient de Jérusalem s'approchèrent de Jésus et lui dirent:
2 «Ինչո՞ւ քու աշակերտներդ զանց կ՚ընեն նախնիքներուն աւանդութիւնը, քանի որ չեն լուար իրենց ձեռքերը՝ երբ հաց կ՚ուտեն»:
«Pourquoi tes disciples transgressent-ils la tradition des anciens? Ils ne pratiquent pas l'ablution des mains lorsqu’ils prennent leur repas.»
3 Ինք ալ պատասխանեց անոնց. «Հապա դո՛ւք ինչո՞ւ զանց կ՚ընէք Աստուծոյ պատուիրանը՝ ձեր աւանդութեան պատճառով:
Il leur répondit ainsi: «Et vous, pourquoi transgressez-vous, au profit de votre tradition, le commandement de Dieu?
4 Արդարեւ Աստուած պատուիրեց. “Պատուէ՛ հայրդ ու մայրդ.
En effet, Dieu a dit: «Honore ton père et ta mère» et: «qu'il soit puni de mort, celui qui maudira son père!»
5 եւ ո՛վ որ անիծէ իր հայրը կամ մայրը, մահո՛վ թող վախճանի”:
Mais vous, voici ce que vous enseignez: celui qui dira à son père ou à sa mère: «Je déclare offrande à Dieu ce dont tu voudrais être assisté par moi, » ne sera pas tenu d'honorer son père ou sa mère.
6 Բայց դուք կ՚ըսէք. “Ո՛վ որ իր հօր կամ մօր ըսէ թէ "ի՛նչ օգուտ որ պիտի ստանաս ինձմէ՝ Աստուծոյ տալիք ընծայ է", եւ իր հայրը կամ մայրը չպատուէ՝ ազատ է”: Ա՛յսպէս՝ անվաւեր դարձուցած էք Աստուծոյ պատուիրանը՝ ձեր աւանդութեան պատճառով:
Et c'est ainsi, qu'au profit de votre tradition, vous avez réduit à néant la parole de Dieu.
7 Կեղծաւորնե՛ր, Եսայի ճի՛շդ մարգարէացաւ ձեր մասին՝ ըսելով.
Hypocrites! C'est bien à vous que s'applique la prophétie d'Ésaïe:
8 “Այս ժողովուրդը միայն շրթունքո՛վ կը պատուէ զիս, բայց իրենց սիրտը հեռու է ինձմէ.
«C'est des lèvres que ce peuple m'honore! Quant à son coeur, il est fort loin de moi!
9 եւ պարապ տեղը կը պաշտեն զիս՝ մարդոց պատուէրները սորվեցնելով իբր վարդապետութիւն”»:
C'est en vain qu'ils me rendent un culte; Ils enseignent des doctrines qui ne sont que des ordonnances humaines! »
10 Եւ բազմութիւնը կանչելով իրեն՝ ըսաւ անոնց. «Լսեցէ՛ք ու հասկցէ՛ք.
Il appela à lui la multitude. «Écoutez et comprenez» leur dit-il;
11 ո՛չ թէ ինչ որ կը մտնէ բերանը՝ կը պղծէ մարդը, հապա ինչ որ կ՚ելլէ բերանէն՝ անիկա՛ կը պղծէ մարդը»:
Ce qui rend l'homme impur ce n'est pas ce qui entre dans la bouche; ce qui rend l'homme impur, c'est ce qui sort de la bouche.»
12 Այն ատեն իր աշակերտները մօտեցան եւ ըսին իրեն. «Գիտե՞ս թէ Փարիսեցիները գայթակղեցան, երբ լսեցին այդ խօսքը»:
Les disciples s'approchèrent alors et lui dirent: «Sais-tu que les Pharisiens, en entendant ces paroles, ont été scandalisés.»
13 Ան ալ պատասխանեց. «Ամէն տունկ՝ որ իմ երկնաւոր Հայրս չէ տնկած, պիտի խլուի:
Il leur répondit: «Toute plante que n'a point plantée mon Père céleste sera déracinée.
14 Թողուցէ՛ք զանոնք. իրենք կոյր են, ու կոյրերու առաջնորդ: Եթէ կոյրը առաջնորդէ կոյրը, երկուքն ալ փոսը պիտի իյնան»:
Laissez-les; ce sont des conducteurs aveugles! Quand un aveugle conduit un aveugle, ils tombent tous deux dans une fosse».
15 Պետրոս ըսաւ անոր. «Բացատրէ՛ մեզի այս առակը»:
Pierre, reprenant, lui dit: «Explique-nous la parabole.»
16 Յիսուս ըսաւ. «Դո՞ւք ալ տակաւին անխելք էք.
- «Êtes-vous encore, vous aussi, sans intelligence?» leur répondit-il.
17 չէ՞ք հասկնար թէ ամէն ինչ որ կը մտնէ բերանը, կը պարունակուի փորին մէջ, ու կը ձգուի արտաքնոցը:
«Ne comprenez-vous pas que tout ce qui entre dans la bouche va au ventre et, de là, est rejeté en quelque lieu secret?
18 Իսկ ինչ որ բերանէն դուրս կ՚ելլէ՝ սիրտէ՛ն յառաջ կու գայ, եւ անիկա՛ կը պղծէ մարդը:
mais ce qui sort de la bouche vient du coeur, et voilà ce qui rend l'homme impur!
19 Որովհետեւ սիրտէ՛ն կ՚ելլեն չար մտածումներ, սպանութիւններ, շնութիւններ, պոռնկութիւններ, գողութիւններ, սուտ վկայութիւններ ու հայհոյութիւններ:
Pensées mauvaises, homicides, adultères, fornications, vols, faux témoignages, calomnies viennent en effet du coeur;
20 Ասո՛նք են որ կը պղծեն մարդը, բայց անլուայ ձեռքով հաց ուտելը՝ չի պղծեր մարդը»:
oui, voilà ce qui rend l'homme impur! Quant à manger sans avoir pratiqué l'ablution des mains, ce n'est point contracter une impureté.»
21 Յիսուս անկէ մեկնելով՝ գնաց Տիւրոսի ու Սիդոնի երկրամասերը:
Jésus partit de là et se retira du côté de Tyr et de Sidon.
22 Եւ ահա՛ քանանացի կին մը, այդ հողամասերէն ելած, կը պոռար անոր. «Ողորմէ՜ ինծի, Տէ՛ր, Դաւիթի՛ որդի, աղջիկս սաստիկ կը չարչարուի դեւէն»:
Une Chananéenne de ces contrées vint à lui en s'écriant: «Seigneur, Fils de David, aie pitié de moi, ma fille est cruellement tourmentée par un démon.»
23 Ինք ո՛չ մէկ խօսքով պատասխանեց անոր. իսկ իր աշակերտները մօտենալով՝ կը թախանձէին իրեն ու կ՚ըսէին. «Արձակէ՛ զայն, որովհետեւ կ՚աղաղակէ մեր ետեւէն»:
Il ne lui répondit pas un mot. Ses disciples intervinrent pour le prier de renvoyer cette femme; — «elle nous poursuit de ses cris», disaient-ils.
24 Ինք ալ պատասխանեց. «Ես ղրկուեցայ միայն Իսրայէլի տան կորսուած ոչխարներուն»:
Alors il prit la parole: «C'est seulement aux brebis perdues de la maison d'Israël que j'ai été envoyé.»
25 Բայց անիկա եկաւ, երկրպագեց անոր եւ ըսաւ. «Տէ՛ր, օգնէ՛ ինծի»:
Mais la femme vint se prosterner devant lui, disant: «Seigneur, viens à mon secours.»
26 Ան ալ պատասխանեց. «Լաւ չէ առնել զաւակներուն հացը ու նետել շուներուն»:
Alors il répondit: «Il n'est pas bon de prendre le pain des enfants et de le jeter aux chiens.»
27 Անիկա ալ ըսաւ. «Այո՛, Տէ՛ր. սակայն շուները կը կերակրուին իրենց տիրոջ սեղանէն ինկած փշրանքներով»:
Elle répliqua: «Si, Seigneur, car les chiens mangent quelques-unes des miettes qui tombent de la table de leurs maîtres.»
28 Այն ատեն Յիսուս պատասխանեց անոր. «Ո՛վ կին, մեծ է հաւատքդ. թող ըլլայ քեզի՝ ի՛նչ որ կ՚ուզես»: Եւ նոյն ժամուն անոր աղջիկը բժշկուեցաւ:
- «Ô femme! ta foi est grande! reprit alors Jésus, qu'il te soit fait comme tu veux.» Et à cette heure même sa fille fut guérie.
29 Յիսուս անկէ մեկնեցաւ. երբ Գալիլեայի ծովեզերքը հասաւ՝ լեռը ելլելով նստաւ:
Parti de là, Jésus longea la mer de Galilée. Puis il gravit la montagne et y demeura.
30 Ու մեծ բազմութիւններ եկան իրեն, որոնք ունէին իրենց հետ կաղեր, կոյրեր, համրեր, հաշմանդամներ եւ շատ ուրիշներ, ու ձգեցին զանոնք Յիսուսի ոտքը: Ան ալ բուժեց զանոնք.
Et des troupes nombreuses arrivèrent vers lui, ayant avec elles des paralytiques, des aveugles, des sourds-muets, des estropiés et beaucoup d'autres que l'on déposa à ses pieds. Il les guérit.
31 այնպէս որ բազմութիւնը զմայլեցաւ՝ տեսնելով որ համրերը կը խօսէին, հաշմանդամները կը բժշկուէին, կաղերը կը քալէին եւ կոյրերը կը տեսնէին. ու կը փառաբանէին Իսրայէլի Աստուածը:
De sorte que les multitudes étaient dans l'admiration de voir les sourds-muets parler, les estropiés se guérir, les paralytiques marcher, les aveugles voir. Et elles rendaient gloire au Dieu d'Israël.
32 Յիսուս՝ քովը կանչելով իր աշակերտները՝ ըսաւ. «Կը գթամ այդ բազմութեան վրայ, որովհետեւ արդէն երեք օրէ ի վեր քովս են, եւ ուտելիք ոչի՛նչ ունին: Չեմ ուզեր անօթի արձակել զանոնք, որպէսզի ճամբան չպարտասին»:
Jésus, cependant, appela ses disciples et leur dit: «J'ai compassion de cette multitude; voici déjà trois jours qu'ils ne me quittent pas, et ils n'ont pas de quoi manger. Je ne veux pas les renvoyer à jeun, de peur qu'ils ne défaillent sur la route.»
33 Աշակերտները ըսին անոր. «Մենք անապատին մէջ ուրկէ՞ պիտի ունենանք այնչափ հաց, որ կշտացնենք ա՛յսչափ մեծ բազմութիւն մը»:
Les disciples lui repartirent: «Où donc trouver, en ce lieu solitaire, un assez grand nombre de pains pour rassasier une foule pareille?
34 Յիսուս ըսաւ անոնց. «Քանի՞ նկանակ ունիք»: Անոնք ալ ըսին. «Եօթը, ու քանի մը մանր ձուկ»:
—«Combien de pains avez-vous?» leur dit Jésus. — «Sept, répondirent-ils, et quelques poissons.»
35 Հրամայեց բազմութեան՝ որ նստին գետինին վրայ:
Il donna ordre à la foule de s'asseoir par terre.
36 Առաւ եօթը նկանակներն ու ձուկերը, շնորհակալ եղաւ, կտրեց եւ տուաւ աշակերտներուն, աշակերտներն ալ՝ բազմութեան:
Puis il prit les sept pains et les poissons, et rendant grâces, les rompit et les donna aux disciples; et les disciples les donnèrent à la foule.
37 Բոլորը կերան ու կշտացան, եւ վերցնելով աւելցած բեկորները՝ եօթը զամբիւղ լեցուցին:
Tous mangèrent; tous furent rassasiés et des morceaux qui restèrent on emporta sept corbeilles pleines.
38 Անոնք որ կերան՝ չորս հազար այր մարդիկ էին, կիներէն ու մանուկներէն զատ:
Quatre mille hommes furent ainsi nourris, sans compter des femmes et des enfants.
39 Երբ արձակեց բազմութիւնը, նաւ մտաւ եւ գնաց Մագդաղայի հողամասը:
Quand il eut congédié les multitudes, il monta dans la barque et se rendit au pays de Magadan.
