ՄԱՏԹԷՈՍ 15
1 Այն ատեն Յիսուսի եկան դպիրներ ու Փարիսեցիներ, որոնք Երուսաղէմէն էին, եւ ըսին.
Then some Pharisees and teachers of the Law came to Jesus, and said,
2 «Ինչո՞ւ քու աշակերտներդ զանց կ՚ընեն նախնիքներուն աւանդութիւնը, քանի որ չեն լուար իրենց ձեռքերը՝ երբ հաց կ՚ուտեն»:
“How is it that your disciples break the traditions of our ancestors? For they do not wash their hands when they eat food.”
3 Ինք ալ պատասխանեց անոնց. «Հապա դո՛ւք ինչո՞ւ զանց կ՚ընէք Աստուծոյ պատուիրանը՝ ձեր աւանդութեան պատճառով:
His reply was, “How is it that you on your side break God’s commandments out of respect for your own traditions?
4 Արդարեւ Աստուած պատուիրեց. “Պատուէ՛ հայրդ ու մայրդ.
For God said – ‘Honor your father and mother,’ and ‘Anyone who abuses his father or mother shall suffer death,’
5 եւ ո՛վ որ անիծէ իր հայրը կամ մայրը, մահո՛վ թող վախճանի”:
but you say ‘Whenever anyone says to his father or mother “Whatever of mine might have been of service to you is set apart for God,”
6 Բայց դուք կ՚ըսէք. “Ո՛վ որ իր հօր կամ մօր ըսէ թէ "ի՛նչ օգուտ որ պիտի ստանաս ինձմէ՝ Աստուծոյ տալիք ընծայ է", եւ իր հայրը կամ մայրը չպատուէ՝ ազատ է”: Ա՛յսպէս՝ անվաւեր դարձուցած էք Աստուծոյ պատուիրանը՝ ձեր աւանդութեան պատճառով:
he is in no way bound to honor his father.’ In this way you have nullified the words of God for the sake of your traditions.
7 Կեղծաւորնե՛ր, Եսայի ճի՛շդ մարգարէացաւ ձեր մասին՝ ըսելով.
Hypocrites! It was well said by Isaiah when he prophesied about you –
8 “Այս ժողովուրդը միայն շրթունքո՛վ կը պատուէ զիս, բայց իրենց սիրտը հեռու է ինձմէ.
‘This is a people that honor me with their lips, While their hearts are far removed from me;
9 եւ պարապ տեղը կը պաշտեն զիս՝ մարդոց պատուէրները սորվեցնելով իբր վարդապետութիւն”»:
but vainly do they worship me, For they teach but human precepts.’”
10 Եւ բազմութիւնը կանչելով իրեն՝ ըսաւ անոնց. «Լսեցէ՛ք ու հասկցէ՛ք.
Then Jesus called the people to him, and said, “Listen, and mark my words.
11 ո՛չ թէ ինչ որ կը մտնէ բերանը՝ կը պղծէ մարդը, հապա ինչ որ կ՚ելլէ բերանէն՝ անիկա՛ կը պղծէ մարդը»:
It is not what enters a person’s mouth that defiles them, but what comes out from their mouth – that does defile them!”
12 Այն ատեն իր աշակերտները մօտեցան եւ ըսին իրեն. «Գիտե՞ս թէ Փարիսեցիները գայթակղեցան, երբ լսեցին այդ խօսքը»:
His disciples came up to him, and said, “Do you know that the Pharisees were shocked on hearing what you said?”
13 Ան ալ պատասխանեց. «Ամէն տունկ՝ որ իմ երկնաւոր Հայրս չէ տնկած, պիտի խլուի:
“Every plant,” Jesus replied, “that my heavenly Father has not planted will be rooted up.
14 Թողուցէ՛ք զանոնք. իրենք կոյր են, ու կոյրերու առաջնորդ: Եթէ կոյրը առաջնորդէ կոյրը, երկուքն ալ փոսը պիտի իյնան»:
Leave them be; they are but blind guides; and, if one blind person guides another, both of them will fall into a ditch.”
15 Պետրոս ըսաւ անոր. «Բացատրէ՛ մեզի այս առակը»:
Peter spoke up, “Explain this saying to us.”
16 Յիսուս ըսաւ. «Դո՞ւք ալ տակաւին անխելք էք.
“What, do even you understand nothing yet?” Jesus exclaimed.
17 չէ՞ք հասկնար թէ ամէն ինչ որ կը մտնէ բերանը, կը պարունակուի փորին մէջ, ու կը ձգուի արտաքնոցը:
“Don’t you see that whatever goes into the mouth passes into the stomach, and is afterward expelled?
18 Իսկ ինչ որ բերանէն դուրս կ՚ելլէ՝ սիրտէ՛ն յառաջ կու գայ, եւ անիկա՛ կը պղծէ մարդը:
But the things that come out of the mouth proceed from the heart, and it is these that defile a person;
19 Որովհետեւ սիրտէ՛ն կ՚ելլեն չար մտածումներ, սպանութիւններ, շնութիւններ, պոռնկութիւններ, գողութիւններ, սուտ վկայութիւններ ու հայհոյութիւններ:
for out of the heart proceed evil thoughts – murder, adultery, sexual immorality, theft, perjury, slander.
20 Ասո՛նք են որ կը պղծեն մարդը, բայց անլուայ ձեռքով հաց ուտելը՝ չի պղծեր մարդը»:
These are the things that defile a person; but eating with unwashed hands does not defile a person.”
21 Յիսուս անկէ մեկնելով՝ գնաց Տիւրոսի ու Սիդոնի երկրամասերը:
On going away from that place, Jesus went to the country around Tyre and Sidon.
22 Եւ ահա՛ քանանացի կին մը, այդ հողամասերէն ելած, կը պոռար անոր. «Ողորմէ՜ ինծի, Տէ՛ր, Դաւիթի՛ որդի, աղջիկս սաստիկ կը չարչարուի դեւէն»:
There, a Canaanite woman of that district came out and began calling to Jesus, “Take pity on me, Master, Son of David; my daughter is grievously possessed by a demon.”
23 Ինք ո՛չ մէկ խօսքով պատասխանեց անոր. իսկ իր աշակերտները մօտենալով՝ կը թախանձէին իրեն ու կ՚ըսէին. «Արձակէ՛ զայն, որովհետեւ կ՚աղաղակէ մեր ետեւէն»:
But Jesus did not answer her a word; and his disciples came up and begged him to send her away. “She keeps calling out after us,” they said.
24 Ինք ալ պատասխանեց. «Ես ղրկուեցայ միայն Իսրայէլի տան կորսուած ոչխարներուն»:
“I was not sent,” replied Jesus, “to anyone except the lost sheep of Israel.”
25 Բայց անիկա եկաւ, երկրպագեց անոր եւ ըսաւ. «Տէ՛ր, օգնէ՛ ինծի»:
But the woman came, and, bowing to the ground before him, said, “Master, help me.”
26 Ան ալ պատասխանեց. «Լաւ չէ առնել զաւակներուն հացը ու նետել շուներուն»:
“It is not fair,” replied Jesus, “to take the children’s food and throw it to dogs.”
27 Անիկա ալ ըսաւ. «Այո՛, Տէ՛ր. սակայն շուները կը կերակրուին իրենց տիրոջ սեղանէն ինկած փշրանքներով»:
“Yes, Master,” she said, “for even dogs do feed on the scraps that fall from their owners’ table.”
28 Այն ատեն Յիսուս պատասխանեց անոր. «Ո՛վ կին, մեծ է հաւատքդ. թող ըլլայ քեզի՝ ի՛նչ որ կ՚ուզես»: Եւ նոյն ժամուն անոր աղջիկը բժշկուեցաւ:
“Your faith is great,” was his reply to the woman, “it will be as you wish!” And her daughter was cured that very hour.
29 Յիսուս անկէ մեկնեցաւ. երբ Գալիլեայի ծովեզերքը հասաւ՝ լեռը ելլելով նստաւ:
On leaving that place, Jesus went to the shore of the Sea of Galilee; and then went up the hill, and sat down.
30 Ու մեծ բազմութիւններ եկան իրեն, որոնք ունէին իրենց հետ կաղեր, կոյրեր, համրեր, հաշմանդամներ եւ շատ ուրիշներ, ու ձգեցին զանոնք Յիսուսի ոտքը: Ան ալ բուժեց զանոնք.
Great crowds of people came to him, bringing with them those who were lame, crippled, blind, or dumb, and many others. They put them down at his feet, and he cured them;
31 այնպէս որ բազմութիւնը զմայլեցաւ՝ տեսնելով որ համրերը կը խօսէին, հաշմանդամները կը բժշկուէին, կաղերը կը քալէին եւ կոյրերը կը տեսնէին. ու կը փառաբանէին Իսրայէլի Աստուածը:
and the crowds were astonished, when they saw the dumb talking, the cripples made sound, the lame walking about, and the blind with their sight restored; and they praised the God of Israel.
32 Յիսուս՝ քովը կանչելով իր աշակերտները՝ ըսաւ. «Կը գթամ այդ բազմութեան վրայ, որովհետեւ արդէն երեք օրէ ի վեր քովս են, եւ ուտելիք ոչի՛նչ ունին: Չեմ ուզեր անօթի արձակել զանոնք, որպէսզի ճամբան չպարտասին»:
Afterward Jesus called his disciples to him, and said, “My heart is moved at the sight of all these people, for they have already been with me three days and they have nothing to eat; and I am unwilling to send them away hungry; they might faint on the way home.”
33 Աշակերտները ըսին անոր. «Մենք անապատին մէջ ուրկէ՞ պիտի ունենանք այնչափ հաց, որ կշտացնենք ա՛յսչափ մեծ բազմութիւն մը»:
“Where can we,” his disciples asked, “in a lonely place find enough bread for such a crowd as this?”
34 Յիսուս ըսաւ անոնց. «Քանի՞ նկանակ ունիք»: Անոնք ալ ըսին. «Եօթը, ու քանի մը մանր ձուկ»:
“How many loaves have you?” said Jesus. “Seven,” they answered, “and a few small fish.”
35 Հրամայեց բազմութեան՝ որ նստին գետինին վրայ:
Telling the crowd to sit down on the ground,
36 Առաւ եօթը նկանակներն ու ձուկերը, շնորհակալ եղաւ, կտրեց եւ տուաւ աշակերտներուն, աշակերտներն ալ՝ բազմութեան:
Jesus took the seven loaves and the fish, and, after saying the thanksgiving, broke them, and gave them to the disciples; and the disciples gave them to the crowds.
37 Բոլորը կերան ու կշտացան, եւ վերցնելով աւելցած բեկորները՝ եօթը զամբիւղ լեցուցին:
Everyone had sufficient to eat, and they picked up seven baskets full of the broken pieces left.
38 Անոնք որ կերան՝ չորս հազար այր մարդիկ էին, կիներէն ու մանուկներէն զատ:
The men who ate were four thousand in number without counting women and children.
39 Երբ արձակեց բազմութիւնը, նաւ մտաւ եւ գնաց Մագդաղայի հողամասը:
Then, after dismissing the crowds, Jesus got into the boat, and went to the region of Magadan.
