ՄԱՏԹԷՈՍ 12
1 Այդ ատեն Յիսուս՝ Շաբաթ օր մը՝ գնաց արտերու մէջէն. իր աշակերտները՝ անօթենալով՝ սկսան ցորենի հասկեր փրցնել եւ ուտել:
At that time Jesus, on the sabbath, walked in the tillage grounds: and his disciples were hungry, and began to pluck the ears and to eat.
2 Երբ Փարիսեցիները տեսան՝ ըսին անոր. «Ահա՛ քու աշակերտներդ կը գործեն, մինչդեռ արտօնուած չէ գործել Շաբաթ օրը»:
And when the Pharisees saw them, they said to him: See; thy disciples are doing that which it is not lawful to do on the sabbath.
3 Ան ալ ըսաւ անոնց. «Չէ՞ք կարդացեր Դաւիթի ըրածը, երբ ինք եւ իրեն հետ եղողները անօթեցան.
But he said to them, Have ye not read what David did when he was hungry, and they that were with him?
4 մտաւ Աստուծոյ տունը, ու կերաւ առաջադրութեան հացերը, որ ո՛չ իրեն արտօնուած էր ուտել, ո՛չ ալ իրեն հետ եղողներուն, բայց միայն քահանաներուն:
How he went to the house of God, and ate the bread of the Lord's table; which it was not lawful for him to eat, nor for them that were with him, but solely for the priests?
5 Կամ թէ Օրէնքին մէջ չէ՞ք կարդացեր թէ քահանաները կը սրբապղծեն Շաբաթը տաճարին մէջ՝ Շաբաթ օրերը, եւ անպարտ են:
Or have ye not read in the law, how that in the temple the priests profane the sabbath, and are without fault?
6 Բայց կը յայտարարեմ ձեզի թէ այստեղ տաճարէ՛ն աւելի մեծ մէկը կայ:
But I say to you, that a greater than the temple is here.
7 Եթէ գիտնայիք թէ ի՛նչ ըսել է. “Կարեկցութի՛ւն կ՚ուզեմ, ու ո՛չ թէ զոհ”, այն ատեն չէիք դատապարտեր անպարտները.
And if ye had known what that is, I desire mercy, and not sacrifice; ye would not have criminated them who are without fault.
8 որովհետեւ մարդու Որդին տէրն է Շաբաթին»:
For the Son of man, is lord of the sabbath.
9 Մեկնելով անկէ՝ եկաւ անոնց ժողովարանը:
And Jesus went from there, and came to their synagogue.
10 Հոն մարդ մը կար, որուն ձեռքը չորցած էր: Ամբաստանելու համար զինք՝ հարցուցին անոր. «Արտօնուա՞ծ է բուժել Շաբաթ օրը»:
And a man was there, whose hand was withered. And they questioned him and said, Is it lawful to heal on the sabbath? that they might defame him.
11 Ան ալ ըսաւ անոնց. «Ձեզմէ ո՞վ է այն մարդը, որ եթէ ոչխար մը ունենայ եւ ան փոսի մէջ իյնայ Շաբաթ օրը, չի բռներ ու վեր չի հաներ զայն:
And he said to them, What man among you is there, who, if he have a sheep, and it fall into a pit on the day of the sabbath, doth not lay hold of it and lift it out?
12 Հետեւաբար մարդը ո՜րչափ աւելի կ՚արժէ ոչխարէն: Ուրեմն արտօնուած է բարիք գործել Շաբաթ օրը»:
Now, how much better is a human being than a sheep! Wherefore it is lawful to do what is good, on the sabbath.
13 Այն ատեն ըսաւ այդ մարդուն. «Երկարէ՛ ձեռքդ»: Ան ալ երկարեց, եւ առողջացաւ միւսին պէս:
Then said he to the man, Stretch forth thy hand. And he stretched out his hand; and it was restored, and like the other.
14 Իսկ Փարիսեցիները դուրս ելլելով՝ խորհրդակցեցան անոր դէմ թէ ի՛նչպէս կորսնցնեն զայն:
And the Pharisees went out and held a consultation against him, that they might destroy him.
15 Երբ Յիսուս գիտցաւ՝ մեկնեցաւ անկէ: Մեծ բազմութիւններ հետեւեցան անոր, եւ բուժեց բոլորը.
But Jesus knew it; and he retired from there. And great multitudes followed him: and he cured them all.
16 բայց սաստիկ հրահանգեց անոնց՝ որ ո՛չ մէկուն յայտնեն զինք,
And he charged them not to make him known:
17 որպէսզի իրագործուի Եսայի մարգարէին միջոցով ըսուած խօսքը.
that what was spoken by the prophet Isaiah might be fulfilled, saying:
18 «Ահա՛ իմ ծառաս՝ որ ընտրեցի, եւ իմ սիրելիս՝ որուն հաճեցաւ իմ անձս. իմ Հոգիս պիտի դնեմ անոր վրայ, ու իրաւունքը պիտի հռչակէ հեթանոսներուն:
Behold my servant, in whom I have complacency; my beloved, in whom my soul delighteth. I will put my spirit upon him; and he shall proclaim judgment to the Gentiles.
19 Ո՛չ պիտի հակառակի, ո՛չ պիտի պոռայ, եւ ո՛չ մէկը պիտի լսէ անոր ձայնը հրապարակներուն մէջ:
He shall not contend, nor be clamorous, nor shall any one hear his voice in the market-place.
20 Պիտի չփշրէ ջախջախուած եղէգը ու պիտի չմարէ պլպլացող պատրոյգը, մինչեւ որ իրաւունքը հասցնէ յաղթութեան:
The crushed reed he will not break; and the flickering lamp he will not extinguish; until he bring judgment to be victorious.
21 Եւ հեթանոսները պիտի յուսան անոր անունին»:
And in his name shall the Gentiles trust.
22 Այն ատեն բերին իրեն կոյր ու համր դիւահար մը, եւ բուժեց զայն, այնպէս որ համրն ու կոյրը խօսեցաւ եւ տեսաւ:
Then they brought to him a demoniac that was dumb and blind; and he healed him, so that the dumb and blind man both talked and saw.
23 Ամբողջ բազմութիւնը զմայլեցաւ, ու կ՚ըսէր. «Արդեօք ասիկա՞ է Դաւիթի որդին»:
And all the multitude were amazed, and said: Is not this the son of David?
24 Բայց երբ Փարիսեցիները լսեցին՝ ըսին. «Ասիկա ուրիշ բանով դուրս չի հաներ դեւերը, բայց միայն դեւերուն Բէեղզեբուղ իշխանով»:
But when the Pharisees heard it, they said: This man doth not cast out demons, except by Beelzebub the prince of demons.
25 Յիսուս գիտնալով անոնց մտածումները՝ ըսաւ անոնց. «Ինքնիր դէմ բաժնուած որեւէ թագաւորութիւն՝ կ՚աւերի, եւ ինքնիր դէմ բաժնուած որեւէ քաղաք կամ տուն՝ չի կրնար կենալ:
And Jesus knew their thoughts, and said to them: Every kingdom that is divided against itself, will become desolate; and every house or city which is divided against itself, will not stand.
26 Եթէ Սատանա՛ն դուրս հանէ Սատանան, բաժնուած է ինքնիր դէմ. ուրեմն անոր թագաւորութիւնը ի՞նչպէս պիտի կենայ:
Now if Satan cast out Satan, he is divided against himself; how then doth his kingdom stand?
27 Ու եթէ ես Բէեղզեբուղո՛վ կը հանեմ դեւերը, ձեր որդիները ինչո՞վ կը հանեն. ուստի անո՛նք պիտի ըլլան ձեր դատաւորները:
And if I by Beelzebub cast out demons, by whom do your children cast them out? Wherefore they will be your judges.
28 Բայց եթէ ես Աստուծոյ Հոգիով կը հանեմ դեւերը, ուրեմն Աստուծոյ թագաւորութիւնը հասած է ձեր վրայ:
But if I by the Spirit of God cast out demons, the kingdom of God hath come near to you.
29 Կամ մէկը ի՞նչպէս կրնայ մտնել ուժեղ մարդու մը տունը եւ յափշտակել անոր կարասիները, եթէ նախ չկապէ այդ ուժեղ մարդը, եւ ա՛յն ատեն կողոպտէ անոր տունը:
Or how can one enter the house of a strong man, and plunder his goods, unless he first bind the strong man? and then he may plunder his house.
30 Ա՛ն որ ինծի հետ չէ՝ ինծի հակառակ է, եւ ա՛ն որ ինծի հետ չի ժողվեր՝ կը ցրուէ:
He that is not with me, is against me; and he that gathereth not with me actually scattereth.
31 Ուստի կը յայտարարեմ ձեզի. “Ամէն տեսակ մեղք ու հայհոյութիւն պիտի ներուի մարդոց, բայց Սուրբ Հոգիին դէմ եղած հայհոյութիւնը պիտի չներուի մարդոց”:
Therefore I say to you, that all sins and contumelies shall be forgiven to men; but the contumely which is against the Spirit, shall not be forgiven to men.
32 Ո՛վ որ խօսք մը ըսէ մարդու Որդիին դէմ՝ պիտի ներուի անոր, բայց ո՛վ որ խօսի Սուրբ Հոգիին դէմ՝ պիտի չներուի անոր, ո՛չ այս աշխարհին մէջ եւ ո՛չ գալիքին մէջ»: (aiōn g165)
And whoever shall speak a word against the Son of man, it will be forgiven him: but whoever shall speak against the Holy Spirit, it will not be forgiven him; not in this world, and not in the world to come. (aiōn g165)
33 «Կա՛մ լա՛ւ սեպեցէք ծառը, ու անոր պտուղը լաւ կ՚ըլլայ, կա՛մ վա՛տ սեպեցէք ծառը, եւ անոր պտուղը վատ կ՚ըլլայ. որովհետեւ ծառը կը ճանչցուի իր պտուղէն:
Either make the tree good, and its fruits good; or make the tree bad, and its fruits bad: for a tree is known by its fruits.
34 Իժերո՛ւ ծնունդներ, ի՞նչպէս կրնաք՝ չար ըլլալով՝ բարի բաներ խօսիլ. որովհետեւ բերանը կը խօսի սիրտին լիութենէն:
Offspring of vipers, how can ye who are evil, speak good things? For out of the fullnesses of the heart the mouth speaketh.
35 Բարի մարդը իր սիրտին բարի գանձէն կը հանէ բարի բաներ, իսկ չար մարդը իր սիրտին չար գանձէն կը հանէ չար բաներ:
A good man out of good treasures bringeth forth good things, and a bad man out of bad treasures bringeth forth bad things.
36 Բայց կը յայտարարեմ ձեզի. “Ամէն դատարկ խօսքի համար՝ որ մարդիկ կը խօսին, հաշիւ պիտի տան դատաստանին օրը”:
For I say to you, That for every idle word that men shall speak, they shall give account of it in the day of judgment.
37 Որովհետեւ քու խօսքերէ՛դ պիտի արդարանաս, եւ քու խօսքերէ՛դ պիտի դատապարտուիս»:
For by thy words thou shalt be justified; and by thy words thou shalt be condemned.
38 Այն ատեն դպիրներէն ու Փարիսեցիներէն ոմանք ըսին իրեն. «Վարդապե՛տ, նշա՛ն մը կ՚ուզենք տեսնել քեզմէ»:
Then answered some of the Scribes and of the Pharisees, and said to him: Teacher, we wish to see from thee a sign.
39 Իսկ ինք պատասխանեց անոնց. «Չար եւ շնացող սերունդը նշան կը խնդրէ: Ուրիշ նշան պիտի չտրուի անոր, բայց միայն Յովնան մարգարէին նշանը:
But he replied and said to them: A wicked and adulterous generation demandeth a sign: but a sign will not be given to it, unless it be the sign of Jonah the prophet.
40 Որովհետեւ ինչպէս Յովնան մնաց կէտ ձուկին փորին մէջ՝ երեք օր ու երեք գիշեր, այնպէս մարդու Որդին պիտի մնայ երկրի սիրտին մէջ՝ երեք օր եւ երեք գիշեր:
For as Jonah was in the belly of the fish three days and three nights; so will the Son of man be in the heart of the earth three days and three nights.
41 Նինուէի մարդիկը դատաստանին օրը պիտի կանգնին այս սերունդին դէմ ու պիտի դատապարտեն զայն, որովհետեւ զղջացին Յովնանի քարոզութեամբ. եւ ահա՛ Յովնանէ մեծ մէկը կայ հոս:
The people of Nineveh will stand up in the judgment against this generation, and will condemn it: for they repented at the preaching of Jonah; and lo, a greater than Jonah is here.
42 Հարաւի թագուհին դատաստանին օրը ոտքի պիտի ելլէ այս սերունդին դէմ ու զայն պիտի դատապարտէ, որովհետեւ ինք եկաւ երկրի ծայրերէն՝ Սողոմոնի իմաստութիւնը լսելու. եւ ահա՛ Սողոմոնէ մեծ մէկը կայ հոս»:
The queen of the south will stand up in the judgment against this generation, and will condemn it: for she came from the extremities of the earth to hear the wisdom of Solomon; and lo, a superior to Solomon is here.
43 «Երբ անմաքուր ոգին դուրս կ՚ելլէ մարդէ մը՝ կը շրջի անջուր տեղեր, հանգստութիւն կը փնտռէ, ու չի գտներ:
And when an unclean spirit goeth out of a man, it wandereth in places where is no water, and seeketh comfort and findeth it not.
44 Այն ատեն կ՚ըսէ. “Վերադառնամ իմ տունս՝ ուրկէ ելայ”: Կու գայ եւ կը գտնէ զայն՝ պարապ, աւլուած ու զարդարուած:
Then it saith: I will return to my house, from which I came out. And it cometh, and findeth it vacated, and swept clean, and set in order.
45 Այն ատեն կ՚երթայ, եւ կ՚առնէ իրեն հետ եօթը ուրիշ ոգիներ՝ իրմէ աւելի չար, ու մտնելով հոն կը բնակին. եւ այդ մարդուն վերջին վիճակը կ՚ըլլայ առաջինէն աւելի գէշ: Ա՛յսպէս պիտի ըլլայ այս չար սերունդին ալ»:
So it goeth and taketh with it seven other spirits, worse than itself, and they enter and dwell in it; and the end of that man is worse than his beginning. So will it be to this evil generation.
46 Մինչ ինք կը խօսէր բազմութեան, իր մայրն ու եղբայրները կայնած էին դուրսը, եւ կը ջանային խօսիլ իրեն հետ:
And while he was discoursing to the multitudes, his mother and his brothers came and stood with out, and sought to speak with him.
47 Մէկը ըսաւ իրեն. «Ահա՛ քու մայրդ ու եղբայրներդ կայնած են դուրսը, եւ կը ջանան խօսիլ քեզի հետ»:
And a person said to him: Lo, thy mother and thy brothers stand without, and seek to speak with thee.
48 Ինք ալ պատասխանեց իրեն ըսողին. «Ո՞վ է իմ մայրս, ու որո՞նք են իմ եղբայրներս»:
But he replied, and said to him that informed him: Who is my mother? and who are my brothers?
49 Եւ երկարելով իր ձեռքը դէպի իր աշակերտները՝ ըսաւ. «Ահա՛ մայրս ու եղբայրներս.
And he stretched forth his hand towards his disciples, and said: Behold my mother, and behold my brothers!
50 որովհետեւ ո՛վ որ կը գործադրէ իմ երկնաւոր Հօրս կամքը, անիկա՛ է իմ եղբայրս, քոյրս եւ մայրս»:
For every one that doeth the good pleasure of my Father who is in heaven, that person is my brother, and my sister, and my mother.
