ՄԱՐԿՈՍ 14
1 Երկու օր ետք՝ Զատիկ ու Բաղարջակերք էր. եւ քահանայապետներն ու դպիրները կը փնտռէին թէ ի՛նչպէս վարպետութեամբ բռնեն զայն եւ սպաննեն:
La Pâque et la fête des Pains sans levain devaient avoir lieu deux jours après. Les principaux sacrificateurs cherchaient le moyen d'arrêter Jésus par ruse, pour le mettre à mort;
2 Բայց կ՚ըսէին. «Ո՛չ տօնին ատենը, որպէսզի ժողովուրդին մէջ աղմուկ չըլլայ»:
car ils disaient: «Il ne faut pas que ce soit pendant la fête, de peur qu'il n'y ait du tumulte parmi le peuple.»
3 Երբ ինք Բեթանիա էր, սեղան նստած՝ բորոտ Սիմոնի տունը, կին մը եկաւ՝ որ ունէր ալապաստրէ շիշ մը, լեցուած մեծածախս նարդոսի օծանելիքով. կոտրեց այդ շիշը ու թափեց օծանելիքը անոր գլուխին վրայ:
Comme Jésus était à Béthanie, dans la maison de Simon le lépreux, et qu'il était à table, une femme entra avec un flacon d'albâtre contenant une essence de nard pur de grand prix. Elle ouvrit le flacon, et lui versa le parfum sur la tête.
4 Ոմանք ընդվզեցան իրենք իրենց մէջ եւ ըսին. «Ինչո՞ւ այդ օծանելիքը վատնուեցաւ.
Or il y avait là des gens qui en témoignaient entre eux leur mécontentement: «Pourquoi perdre ainsi ce parfum?
5 քանի որ ատիկա կրնար ծախուիլ երեք հարիւր դահեկանէն աւելի, ու տրուիլ աղքատներուն». եւ սաստիկ կը սրդողէին իրեն դէմ:
On aurait pu le vendre plus de trois cents deniers, et les donner aux pauvres; » et ils se fâchaient contre elle.
6 Բայց Յիսուս ըսաւ. «Թողուցէ՛ք զայն, ինչո՞ւ կ՚անհանգստացնէք զինք. ան լաւ գործ մը ըրաւ ինծի:
Mais Jésus dit: «Laissez-la; pourquoi lui faites-vous de la peine? Elle a fait une bonne action à mon égard.
7 Որովհետեւ ամէ՛ն ատեն ունիք աղքատները ձեզի հետ, ու ե՛րբ ուզէք՝ կրնաք բարիք ընել անոնց. բայց ամէն ատեն չունիք զիս:
Vous aurez toujours des pauvres avec vous, et, quand vous voudrez, vous pourrez leur faire du bien; mais vous ne m'aurez pas toujours.
8 Ան ըրաւ ի՛նչ որ կրնար. մարմինս նախապէս օծեց՝ իմ թաղումիս համար:
Elle a fait ce qu'elle a pu; elle a embaumé d'avance mon corps pour la sépulture.
9 Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Ամբողջ աշխարհի մէջ՝ ո՛ւր որ այս աւետարանը քարոզուի, անոր ըրածն ալ պիտի պատմուի՝ իր յիշատակին համար”»:
En vérité, je vous dis que partout où l'évangile sera prêché, dans le monde entier, ce qu'elle a fait sera aussi raconté en mémoire d'elle.»
10 Յուդա Իսկարիովտացին, տասներկուքէն մէկը, գնաց քահանայապետներուն՝ որ զայն մատնէ անոնց:
Judas l'iscariote, l'un des Douze, alla trouver les principaux sacrificateurs pour leur livrer Jésus.
11 Անոնք ալ լսելով՝ ուրախացան, եւ իրեն դրամ ալ խոստացան: Ուստի կը փնտռէր պատեհութիւն մը՝ որ մատնէր զայն:
Cette ouverture les remplit de joie, et ils promirent de lui donner de l'argent. Judas cherchait donc une occasion favorable pour le livrer.
12 Բաղարջակերքի առաջին օրը, երբ կը մորթէին զատիկը, անոր աշակերտները ըսին իրեն. «Ո՞ւր կ՚ուզես որ երթանք պատրաստենք, որպէսզի ուտես զատիկը»:
Le premier jour des Pains sans levain, où l’on immolait la pâque, les disciples de Jésus lui dirent: «où veux-tu que nous allions te préparer le repas de la Pâque?»
13 Իր աշակերտներէն երկուքը ղրկեց եւ ըսաւ անոնց. «Գացէ՛ք քաղաքը, ու ձեզի պիտի հանդիպի մարդ մը՝ որ ուսին վրայ կը տանի ջուրի սափոր մը. հետեւեցէ՛ք անոր,
Alors il envoya deux de ses disciples, et leur dit: «Allez à la ville; vous rencontrerez un homme portant une cruche d'eau, suivez-le.
14 եւ ո՛ւր որ մտնէ՝ տանտիրոջ ըսէ՛ք. “Վարդապետը կ՚ըսէ. "Ո՞ւր է իջեւանը, ուր պիտի ուտեմ զատիկը՝ աշակերտներուս հետ"”:
Et, en quelque lieu qu'il entre, dites au maître de la maison: «Le maître te fait dire: «Ou est la salle qui m'est réservée pour manger la pâque avec mes disciples?»
15 Ան ալ պիտի ցուցնէ ձեզի մեծ վերնայարկ մը՝ կահաւորուած ու պատրաստ. հո՛ն պատրաստեցէք մեզի»:
Et lui-même vous montrera une grande salle haute, meublée et toute prête.
16 Իր աշակերտները գացին, մտան քաղաքը, եւ ինչպէս իրենց ըսաւ՝ այնպէս գտան, ու պատրաստեցին զատիկը:
Préparez-nous-y la pâque.» Ses disciples partirent; ils vinrent à la ville, trouvèrent les choses comme il le leur avait dit, et ils préparèrent la pâque.
17 Երբ իրիկուն եղաւ՝ եկաւ տասներկուքին հետ:
Jésus vint le soir avec les Douze.
18 Երբ սեղան նստան եւ կ՚ուտէին, Յիսուս ըսաւ. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի թէ ձեզմէ մէկը՝ որ հիմա ինծի հետ կ՚ուտէ, պիտի մատնէ զիս»:
Pendant qu'ils étaient à table et qu'ils mangeaient, Jésus dit: «En vérité, je vous dis que l'un de vous me livrera, oui, celui qui mange avec moi!»
19 Անոնք սկսան տրտմիլ ու մէկ առ մէկ ըսել անոր. «Միթէ ե՞ս եմ», եւ ուրիշ մը. «Միթէ ե՞ս եմ»:
La tristesse les saisit, et ils se mirent à lui dire l'un après l'autre: «Est-ce moi? Est-ce moi?»
20 Ան ալ պատասխանեց անոնց. «Տասներկուքէն ա՛ն՝ որ ինծի հետ թաթխեց իր ձեռքը պնակին մէջ:
Il leur dit: «C'est l'un des Douze; oui, celui qui mange au même plat que moi!
21 Արդարեւ մարդու Որդին կ՚երթայ՝ ինչպէս գրուած է իրեն համար. բայց վա՜յ այն մարդուն, որուն միջոցով կը մատնուի մարդու Որդին: Այդ մարդուն լաւ պիտի ըլլար՝ որ ծնած չըլլար»:
Le Fils de l'homme s'en va selon ce qui est écrit de lui, mais malheur à l'homme par qui le Fils de l'homme est livré! Mieux vaudrait pour cet homme-là n'être point né.»
22 Երբ անոնք կ՚ուտէին՝ Յիսուս հաց առաւ, օրհնեց, կտրեց, տուաւ անոնց եւ ըսաւ. «Առէ՛ք, ա՛յս է իմ մարմինս»:
Pendant le repas, Jésus prit du pain, et, après avoir prononcé la bénédiction, il le rompit, et le leur donna en disant: «Prenez, ceci est mon corps.»
23 Նաեւ բաժակը առաւ, շնորհակալ եղաւ ու տուաւ անոնց. բոլորն ալ խմեցին անկէ:
Puis il prit une coupe, et, ayant rendu grâces, il la leur donna; et ils en burent tous.
24 Ըսաւ անոնց. «Ա՛յս է իմ արիւնս, նո՛ր ուխտին արիւնը, որ կը թափուի շատերո՜ւ համար:
Et il leur dit: «Ceci est mon sang, le sang de l'alliance, qui sera répandu pour beaucoup de gens.
25 Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Ասկէ ետք որթատունկին բերքէն բնա՛ւ պիտի չխմեմ մինչեւ այն օրը՝ երբ նո՛ր խմեմ զայն Աստուծոյ թագաւորութեան մէջ”»:
En vérité, je vous dis que je ne boirai plus du fruit de la vigne, jusqu'au jour où j'en boirai du nouveau dans le royaume de Dieu.»
26 Օրհներգելէ ետք՝ գացին Ձիթենիներու լեռը:
Puis ils chantèrent les cantiques, et s'en allèrent à la montagne des Oliviers.
27 Յիսուս ըսաւ անոնց. «Այս գիշեր բոլորդ ալ պիտի գայթակղիք իմ պատճառովս. որովհետեւ գրուած է. “Հովիւը պիտի զարնեմ, ու ոչխարները պիտի ցրուին”:
Jésus leur dit: «Je serai pour tous une occasion de chute, car il est écrit: «Je frapperai le berger, et les brebis seront dispersées.»
28 Բայց յարութիւն առնելէս ետք՝ ձեզմէ առաջ պիտի երթամ Գալիլեա»:
Mais, après que je serai ressuscité, je vous précéderai en Galilée.»
29 Պետրոս ըսաւ անոր. «Թէեւ բոլորն ալ գայթակղին, ես՝ բնա՛ւ՝՝»:
Pierre lui dit: «Quand tu serais pour tous une occasion de chute, tu ne le seras point pour moi.»
30 Յիսուս ըսաւ անոր. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ քեզի. “Դուն ա՛յսօր, այս գիշեր իսկ, դեռ աքաղաղը երկու անգամ չկանչած՝ երե՛ք անգամ պիտի ուրանաս զիս”»:
Jésus lui repartit: «En vérité, je te dis que toi, aujourd'hui, cette nuit même, avant que le coq ait chanté deux fois, tu m'auras renié trois fois.»
31 Պետրոս աւելի կը պնդէր ու կ՚ըսէր. «Նոյնիսկ եթէ պէտք ըլլայ որ քեզի հետ մեռնիմ, բնա՛ւ պիտի չուրանամ քեզ»: Նո՛յնպէս կ՚ըսէին բոլորն ալ:
Mais Pierre renchérissant, lui dit: «Quand je devrais mourir avec toi, non, je ne te renierai point.» Et tous protestèrent de même.
32 Եկան վայր մը՝ որուն անունը Գեթսեմանի էր, եւ ըսաւ իր աշակերտներուն. «Հո՛ս նստեցէք՝ մինչեւ որ ես աղօթեմ»:
Ils arrivèrent en un lieu nommé Gethsémané, et Jésus dit à ses disciples: «Asseyez-vous ici, jusqu’à ce que j'aie prié.»
33 Իրեն հետ առնելով Պետրոսը, Յակոբոսն ու Յովհաննէսը, սկսաւ սաստիկ այլայլիլ եւ շատ վշտանալ:
Il prit avec lui Pierre, Jacques et Jean, et commença à être rempli d'effroi et d'angoisse,
34 Հետեւաբար ըսաւ անոնց. «Իմ անձս չափազանց տրտում է՝ մեռնելու աստիճան. հո՛ս մնացէք եւ արթո՛ւն կեցէք»:
et il leur dit: «Mon âme est saisie d'une tristesse mortelle; restez ici et veillez.»
35 Քիչ մը առջեւ երթալով՝ ինկաւ գետին, իր երեսին վրայ, եւ աղօթեց, որ եթէ կարելի է՝ այդ ժամը անցնի իրմէ:
Puis, ayant fait quelques pas en avant, il se jeta à genoux sur la terre, et il priait que, s'il était possible, cette heure passât loin de lui;
36 Ան ըսաւ. «Աբբա՛, Հա՛յր, ամէն բան կարելի է քեզի. հեռացո՛ւր այս բաժակը ինձմէ: Բայց ո՛չ թէ ինչպէս ե՛ս կ՚ուզեմ, հապա՝ ինչպէս դո՛ւն կ՚ուզես»:
et il disait: «Abba, Père, toutes choses te sont possibles, éloigne de moi ce calice; toutefois que ta volonté soit faite, et non la mienne.»
37 Երբ եկաւ ու քնացած գտաւ զանոնք՝ ըսաւ Պետրոսի. «Սիմո՛ն, կը քնանա՞ս. չկրցա՞ր ժա՛մ մը արթուն մնալ:
Il vint vers ses disciples, et, les trouvant endormis, il dit à Pierre: «Simon, tu dors! Tu n'as pu veiller une heure.
38 Արթո՛ւն մնացէք եւ աղօթեցէ՛ք, որպէսզի չմտնէք փորձութեան մէջ. իրաւ է թէ հոգին յօժար է, բայց մարմինը՝ տկար»:
Veillez et priez, de peur que vous ne tombiez en tentation: l'esprit est plein d'ardeur, mais la chair est faible.»
39 Դարձեալ գնաց աղօթեց՝ նոյն խօսքը ըսելով:
Il s'éloigna de nouveau, et pria en répétant la même parole.
40 Ապա վերադարձաւ եւ դարձեալ քնացած գտաւ զանոնք. որովհետեւ անոնց աչքերը ծանրացած էին, ու չէին գիտեր ի՛նչ պատասխանել անոր:
Puis il revint et les trouva de nouveau endormis, car leurs yeux étaient appesantis, et ils ne savaient que lui répondre.
41 Երրորդ անգամ ալ եկաւ եւ ըսաւ անոնց. «Ասկէ ետք քնացէ՛ք ու հանգստացէ՛ք. բաւական է, ժամը հասաւ, ահա՛ մարդու Որդին պիտի մատնուի մեղաւորներուն ձեռքը:
Il vint pour la troisième fois vers eux, et leur dit: «C'est trop dormir et vous reposer; assez! L'heure est venue; le Fils de l'homme va être livré entre les mains des pécheurs.
42 Ոտքի՛ ելէք՝ երթա՛նք: Ահա՛ մօտեցաւ ա՛ն՝ որ պիտի մատնէ զիս»:
Levez-vous, allons! voici, celui qui me livre est proche.»
43 Մինչ ան դեռ կը խօսէր, իսկոյն Յուդա՝ տասներկուքէն մէկը՝ եկաւ, եւ իրեն հետ՝ քահանայապետներէն, դպիրներէն ու երէցներէն ղրկուած մեծ բազմութիւն մը, սուրերով եւ բիրերով:
Au même moment, comme il parlait encore, arriva Judas l'iscariote, qui était l'un des Douze, et avec lui une troupe armée d'épées et de bâtons, qui avait été envoyée par les principaux sacrificateurs, par les scribes et par les anciens.
44 Զայն մատնողը նշան մը տուեր էր անոնց՝ ըսելով. «Ո՛վ որ համբուրեմ՝ ա՛ն է, բռնեցէ՛ք զայն ու տարէ՛ք ապահովութեամբ»:
Le traître était convenu avec eux d'un signe; il leur avait dit: «Celui que je baiserai, c'est lui; saisissez-le et l'emmenez sûrement.»
45 Երբ ինք եկաւ՝ իսկոյն մօտեցաւ անոր եւ ըսաւ. «Ռաբբի՛, Ռաբբի՛», ու համբուրեց զայն:
Dès qu'il fut arrivé, il s'approcha de Jésus et lui dit: «Rabbi, Rabbi, » et il le baisa.
46 Եւ անոնք ձեռք բարձրացուցին անոր վրայ ու բռնեցին զայն:
Les autres mirent la main sur Jésus, et l'arrêtèrent.
47 Քովը կայնողներէն մէկը՝ քաշեց սուրը, զարկաւ քահանայապետին ծառային եւ խլեց անոր ականջը:
Un de ceux qui étaient présents, ayant tiré l'épée, frappa le serviteur du souverain sacrificateur et lui emporta l'oreille.
48 Յիսուս ըսաւ անոնց. «Իբր թէ աւազակի՞ դէմ եկաք՝ սուրերով ու բիրերով բռնելու զիս:
Jésus, prenant la parole, leur dit: «Vous êtes venus me prendre avec des épées et des bâtons, comme si vous poursuiviez un brigand.
49 Ամէ՛ն օր ձեր քով էի եւ տաճարին մէջ կը սորվեցնէի, ու չբռնեցիք զիս. բայց այս բոլոր բաները եղան՝ որպէսզի գրուածները իրագործուին»:
Tous les jours, j'étais assis au milieu de vous dans le temple, y enseignant, et vous ne m'avez pas arrêté; mais il faut que les Écritures s'accomplissent.»
50 Բոլոր աշակերտներն ալ թողուցին զայն եւ փախան:
Alors ses disciples l'abandonnèrent et s'enfuirent tous.
51 Երիտասարդ մը անոր կը հետեւէր՝ մերկ մարմինին վրայ կտաւ մը առած, սակայն երիտասարդները բռնեցին զայն:
Un jeune homme le suivait, n'ayant qu'un drap sur le corps. Les jeunes gens le saisirent,
52 Ան ալ ձգեց կտաւը, եւ մերկ փախաւ անոնցմէ:
mais lui, ayant lâché le drap, leur échappa tout nu.
53 Տարին Յիսուսը քահանայապետին, եւ անոր քով համախմբուեցան բոլոր քահանայապետները, երէցներն ու դպիրները:
Ils emmenèrent Jésus vers le souverain sacrificateur, chez qui tous les principaux sacrificateurs, les anciens et les scribes s'assemblèrent.
54 Պետրոս հեռուէն հետեւեցաւ անոր մինչեւ ներսը՝ քահանայապետին գաւիթը. նստաւ սպասաւորներուն հետ, ու կը տաքնար կրակին քով:
Pierre suivit Jésus de loin, jusque dans l'intérieur de la cour du souverain sacrificateur, et, s'étant assis avec les agents, il se chauffait vers le feu.
55 Քահանայապետները եւ ամբողջ ատեանը վկայութիւն կը փնտռէին Յիսուսի դէմ՝ որպէսզի մեռցնեն զայն, ու չէին գտներ.
Les principaux sacrificateurs et tout le sanhédrin cherchaient quelque déposition contre Jésus, pour le mettre à mort, et ils n'en trouvaient point;
56 որովհետեւ շատեր սուտ վկայութիւն կու տային անոր դէմ, բայց վկայութիւնները համանման չէին:
car plusieurs déposaient faussement contre lui, mais les dépositions ne s'accordaient pas.
57 Ոմանք ալ կանգնեցան եւ սուտ վկայութիւն տուին անոր դէմ՝ ըսելով.
Alors des gens se présentèrent qui portèrent contre lui un faux témoignage,
58 «Մենք լսեցինք ատկէ՝ որ կ՚ըսէր. “Ես պիտի քակեմ այդ ձեռակերտ տաճարը, եւ պիտի կառուցանեմ ուրիշ մը՝ անձեռակերտ՝ երեք օրուան մէջ”»:
disant: «Nous l'avons, nous-mêmes, entendu dire: «Je détruirai ce temple élevé par la main des hommes, et en trois jours j'en bâtirai un autre, qui ne sera pas fait de main d'homme; »
59 Բայց ա՛յդպէս ալ իրենց վկայութիւնը համանման չէր:
et même sur ce point, leurs témoignages ne concordaient pas.
60 Քահանայապետը՝ մէջտեղ կանգնելով՝ հարցուց Յիսուսի. «Ոչի՞նչ կը պատասխանես. ի՞նչ կը վկայեն ասոնք քեզի դէմ»:
Alors le souverain sacrificateur se leva, et, s'étant avancé au milieu de l'assemblée, il interrogea Jésus, disant: «Ne réponds-tu rien? Qu'est-ce que ces gens déposent contre toi?»
61 Բայց ան լուռ կը կենար ու ոչինչ կը պատասխանէր: Քահանայապետը դարձեալ հարցուց անոր. «Դո՞ւն ես Քրիստոսը, օրհնեա՜լ Աստուծոյ Որդին»:
Mais Jésus garda le silence, et ne répondit rien. Le souverain sacrificateur l'interrogea de nouveau, et lui dit: «Es-tu le Messie, le Fils du Dieu béni?»
62 Յիսուս ըսաւ. «Ե՛ս եմ. եւ պիտի տեսնէք մարդու Որդին՝ բազմած Զօրութեան աջ կողմը, ու եկած երկինքի ամպերով»:
— «Je le suis, répondit Jésus; et vous verrez le Fils de l'homme siéger à la droite du Tout-Puissant, et venir sur les nuées du ciel.»
63 Քահանայապետը պատռեց իր հանդերձները եւ ըսաւ. «Ա՛լ ի՞նչ պէտք ունինք վկաներու:
Le souverain sacrificateur déchira ses tuniques, et dit: «Qu'avons-nous encore besoin de témoins?
64 Լսեցի՛ք ատոր հայհոյութիւնը. ի՞նչ կը թուի ձեզի»: Բոլորը դատապարտեցին զայն՝ թէ մահապարտ է:
Vous avez entendu le blasphème: que vous en semble?» Tous prononcèrent qu'il méritait la mort.
65 Ոմանք սկսան թքնել անոր վրայ, ծածկել անոր երեսը, կռփահարել զայն եւ ըսել անոր. «Մարգարէացի՛ր»: Իսկ սպասաւորները ապտակ կը զարնէին անոր:
Quelques-uns se mirent à cracher sur lui, et, lui ayant bandé les yeux, ils lui donnaient des coups de poing, et lui disaient: «Devine.» Et les agents le reçurent en le souffletant.
66 Պետրոս վարը՝ գաւիթն էր: Քահանայապետին աղախիններէն մէկը եկաւ,
Pendant que Pierre était en bas, dans la cour, il vint une des servantes du souverain sacrificateur,
67 ու տեսնելով Պետրոսը՝ որ կը տաքնար, նայեցաւ անոր եւ ըսաւ. «Դո՛ւն ալ Յիսուս Նազովրեցիին հետ էիր»:
qui, voyant Pierre se chauffer, dit en l'envisageant: «Toi aussi, tu étais avec le Nazaréen, ce Jésus.»
68 Բայց ան ուրացաւ՝ ըսելով. «Չեմ գիտեր, ու չեմ հասկնար թէ ի՛նչ կը խօսիս»: Երբ դուրս ելաւ՝ նախագաւիթը, աքաղաղը կանչեց:
Il le nia, disant: «Je ne sais pas, je ne comprends pas ce que tu veux dire; » là-dessus, il s'en alla, gagnant la cour extérieure, et un coq chanta.
69 Աղախինը դարձեալ տեսաւ զայն, եւ սկսաւ ըսել շուրջը կայնողներուն. «Ասիկա՛ ալ անոնցմէ է»:
La servante, le voyant qui s'en allait, se mit de nouveau à dire à ceux qui étaient là: «Voilà un de ces gens-là.»
70 Ան ալ դարձեալ ուրացաւ: Քիչ մը ատենէն ետք՝ դարձեալ շուրջը կայնողները ըսին Պետրոսի. «Ճշմա՛րտապէս դուն անոնցմէ՛ ես, որովհետեւ Գալիլեացի ես, եւ խօսուածքդ ալ կը նմանի»:
Pierre le nia une seconde fois. Un instant après, encore, ceux qui étaient là dirent à Pierre: «Certainement tu es des leurs, car tu es Galiléen.»
71 Բայց ան սկսաւ նզովել ու երդում ընել՝ ըսելով. «Չեմ ճանչնար այդ մարդը՝ որուն մասին կը խօսիք»:
Mais il se mit à faire des imprécations et à dire avec serment: «Je ne connais pas l'homme dont vous parlez.»
72 Իսկոյն երկրորդ անգամ աքաղաղը կանչեց: Պետրոս յիշեց այն խօսքը՝ որ Յիսուս ըսեր էր իրեն. «Դեռ աքաղաղը երկու անգամ չկանչած՝ դուն երե՛ք անգամ պիտի ուրանաս զիս». եւ սկսաւ լալ:
Alors, pour la seconde fois, un coq chanta, et Pierre se ressouvint de la parole que Jésus lui avait dite: «Avant que le coq ait chanté deux fois, tu m'auras renié trois fois; » à cette pensée, il pleura.
