ՄԱՐԿՈՍ 12
1 Ապա սկսաւ առակներով խօսիլ անոնց հետ ու ըսել. «Մարդ մը այգի տնկեց, ցանկ քաշեց անոր շուրջը, հնձանի փոս փորեց, աշտարակ կառուցանեց, մշակներու յանձնեց զայն, եւ ճամբորդեց:
Jesus falou com eles através de comparações [para mostrar o que Deus ia fazer aos judeus que rejeitaram os antigos profetas e a ele mesmo], dizendo: - Certo homem plantou um vinhedo, construiu um muro de pedras em volta [para protegê-lo; ]fez um tanque de pedra para recolher o suco que ele ia esmagar das uvas, e construiu uma torre [para que alguém vigiasse o vinhedo]. Depois de alugar o vinhedo a alguns lavradores que deviam tomar conta [e dar a ele uma parte do fruto], ele viajou a um lugar [longe dali. ]
2 Ատենին ծառայ մը ղրկեց մշակներուն, որպէսզի մշակներէն ստանայ այգիին պտուղէն:
Quando chegou o tempo da colheita, ele mandou um servo aos homens que cuidavam do vinhedo, para receber deles uma parte do fruto.
3 Իսկ անոնք բռնեցին, ծեծեցին զայն ու պարապ ճամբեցին:
Mas [quando o servo chegou, ]eles o agarraram e bateram nele, não dando a ele [nenhum fruto do vinhedo]. Depois o mandaram embora.
4 Դարձեալ ուրիշ ծառայ մըն ալ ղրկեց անոնց. զայն ալ քարկոծելով՝ գլուխը վիրաւորեցին եւ անպատուուած ճամբեցին:
Mais tarde, [o dono do vinhedo ]mandou a eles outro servo, mas eles bateram na cabeça dele e o insultaram.
5 Դարձեալ ուրիշ մը ղրկեց, ու զայն սպաննեցին: Շատ ուրիշներ ալ ղրկեց, որոնցմէ ոմանք ծեծեցին եւ ոմանք սպաննեցին:
Mais tarde, ele mandou outro servo; este eles mataram. Maltrataram muitos outros servos que ele mandou; alguns eles bateram e outros mataram.
6 Տակաւին սիրելի որդի մը ունէր. վերջապէս զայն ալ ղրկեց անոնց՝ ըսելով. “Թերեւս պատկառին որդիէս”:
O dono do vinhedo tinha consigo mais uma pessoa: seu filho muito amado. Finalmente, ele mandou a eles o seu filho, pensando que iriam respeitá-lo.
7 Բայց այդ մշակները ըսին իրարու. “Ա՛յս է ժառանգորդը. եկէ՛ք սպաննենք զայն, ու ժառանգութիւնը մե՛րը պիտի ըլլայ”:
Mas os lavradores disseram uns aos outros, depois da chegada do filho: - Este é o futuro dono do vinhedo, [por ocasião da morte do pai]. Portanto, vamos matar o filho para tomarmos posse do vinhedo.
8 Բռնեցին զայն, սպաննեցին եւ այգիէն դուրս հանեցին:
Eles agarraram o filho, mataram, e jogaram o corpo dele para fora do vinhedo.
9 Ուրեմն այգիին տէրը ի՞նչ պիտի ընէ. պիտի գայ ու կորսնցնէ մշակները, եւ այգին պիտի տայ ուրիշներու:
Agora vou lhes dizer o que o dono do vinhedo vai fazer. Ele vai chegar e destruir esses maus lavradores; depois vai dar o vinhedo a outras pessoas.
10 Չէ՞ք կարդացեր սա՛ գրուածը. “Այն քարը՝ որ կառուցանողները մերժեցին, անիկա՛ եղաւ անկիւնաքարը.
Quero que vocês se lembrem deste versículo das Escrituras que já leram: “A pedra que os construtores rejeitaram chegou a ser a mais importante, [pois é a pedra fundamental da casa].
11 ասիկա Տէրոջմէ՛ն եղաւ, եւ սքանչելի է մեր աչքերուն”»:
Isto foi feito pelo Senhor, e é maravilhoso ver”.
12 Անոնք կը ջանային բռնել զայն, բայց բազմութենէն կը վախնային. որովհետեւ գիտցան թէ այդ առակը խօսեցաւ իրենց դէմ: Ուստի թողուցին զայն, եւ գացին:
Então os [líderes judaicos ]procuraram prender Jesus, pois se deram conta de que ele se referia a eles na comparação que tinha feito dos maus lavradores. Mas, [por ]terem medo das ações da multidão, eles deixaram Jesus e foram embora.
13 Փարիսեցիներէն ու Հերովդէսեաններէն ոմանք ղրկեցին անոր, որպէսզի խօսքով բռնեն զայն:
[Os líderes judaicos ]mandaram a Jesus alguns fariseus e outros que [seguiram ]o Rei Herodes, para obrigá-lo a dizer algo considerado errado, pelo qual poderia ficar preso.
14 Անոնք եկան եւ ըսին անոր. «Վարդապե՛տ, գիտենք թէ ճշմարտախօս ես, ու ո՛չ մէկուն համար հոգ կ՚ընես. քանի որ երեսպաշտութիւն չես ըներ մարդոց, հապա ճշմարտութեամբ կը սորվեցնես Աստուծոյ ճամբան: Արտօնուա՞ծ է կայսրին տուրք տալ. տա՞նք՝ թէ չտանք»:
Ao chegar, disseram a ele, -Mestre, sabemos que você fala a verdade e que não se importa com o que as pessoas dizem sobre você. Especificamente, não se deixa influenciar por uma pessoa só por ela ter autoridade, senão fala a verdade sobre aquilo que Deus quer que façamos. Agora, pois, [diga-nos honestamente, ]está certo pagarmos impostos aos governantes [do país de ]Roma? Ou não está certo? Devemos pagar os impostos ou não?
15 Յիսուս գիտնալով անոնց կեղծաւորութիւնը՝ ըսաւ անոնց. «Ինչո՞ւ զիս կը փորձէք: Բերէ՛ք ինծի դահեկան մը՝ որ տեսնեմ»:
Jesus bem sabia que eles [não queriam realmente saber o que deviam fazer, mas só queriam obrigá-lo a dizer algo considerado errado]. Por isso, ele disse a eles: - [Sei ]que vocês estão tentando me obrigar a dizer algo errado, [pelo qual podem me prender]. Tragam uma moeda para eu ver.
16 Անոնք ալ բերին: Ըսաւ անոնց. «Որո՞ւնն են այս պատկերն ու գրութիւնը»: Անոնք ըսին իրեն. «Կայսրի՛ն»:
Eles deram uma moeda a ele, e ele perguntou: - De quem são a cara e o nome [gravados nesta moeda]? Responderam: - São a cara e o nome de César, [o chefe do governo romano].
17 Յիսուս ալ պատասխանեց անոնց. «Ինչ որ կայսրինն է՝ կայսրի՛ն տուէք, եւ ինչ որ Աստուծոյ է՝ Աստուծո՛յ oտուէքp»: Ու զարմացան իր վրայ:
Jesus disse a eles: - Deem ao governo o que [ele pede], e deem a Deus o que [ele pede]. Eles ficaram admirados com o que ele disse, [pois não deu nenhuma oportunidade para eles o acusarem.]
18 Սադուկեցիներն ալ, որոնք կ՚ըսեն թէ յարութիւն չկայ, եկան անոր քով եւ հարցուցին իրեն.
Alguns saduceus, que negam que as pessoas possam tornar a viver após a morte, vieram a Jesus e, [pensando zombar-se da ideia de pessoas tornarem a viver], perguntaram,
19 «Վարդապե՛տ, Մովսէս գրեց մեզի. “Եթէ մէկուն եղբայրը մեռնի, ու կինը այրի ձգէ եւ զաւակ չթողու, անոր եղբայրը թող առնէ անոր կինը ու զարմ տայ իր եղբօր”:
–Mestre, Moisés escreveu para nós judeus que, se morrer sem filhos um homem casado, o irmão dele deve se casar com a viúva; se eles tiverem filhos, serão considerados os verdadeiros filhos do defunto, para não findar a linhagem dele.
20 Ուրեմն եօթը եղբայրներ կային. առաջինը կին առաւ եւ մեռաւ, ու զարմ չթողուց:
Ora, tinha sete irmãos. Embora o mais velho deles fosse casado, ele morreu sem deixar filhos.
21 Երկրորդը առաւ զայն եւ մեռաւ. ա՛ն ալ զարմ չթողուց. նոյնպէս ալ երրորդը:
O segundo irmão obedeceu a lei e se casou com a viúva do primeiro; ele também morreu sem deixar filhos. O terceiro irmão fez igual.
22 Եօթն ալ զայն առին ու զարմ չթողուցին. բոլորէն ետք՝ կինն ալ մեռաւ:
Todos sete irmãos se casaram, um por um, com aquela viúva, mas todos morreram sem deixar filhos. Depois a viúva também morreu.
23 Ուրեմն յարութեան ատեն, երբ յարութիւն առնեն, անոնցմէ որո՞ւն կինը պիտի ըլլայ. որովհետեւ եօթն ալ ունեցան զայն իբր կին»:
Portanto, se for verdade o que algumas pessoas dizem, que os defuntos tornam a viver, de quem aquela mulher vai ser esposa quando as pessoas ressuscitarem? [Vai ser impossível resolver esta questão ]porque ela já foi esposa de todos sete irmãos.
24 Յիսուս պատասխանեց անոնց. «Արդեօք դուք մոլորած չէ՞ք՝ քանի որ ո՛չ Գիրքերը գիտէք, ո՛չ ալ Աստուծոյ զօրութիւնը:
Jesus respondeu: - Vocês estão errados, pois não sabem o que está escrito nas Escrituras sobre este particular, e também não entendem o poder de Deus de reavivar as pessoas de tal maneira que se relacionem entre si de maneira diferente.
25 Արդարեւ երբ մեռելներէն յարութիւն առնեն, ո՛չ կ՚ամուսնանան եւ ո՛չ ամուսնութեան կը տրուին, հապա երկինքի հրեշտակներուն պէս կ՚ըլլան:
Quando as pessoas tornarem a viver, ao invés de homens e mulheres se casarem uns com os outros, vão ser como os anjos no céu, que não se casam.
26 Բայց մեռելներուն մասին՝ թէ յարութիւն կ՚առնեն, Մովսէսի գիրքին մէջ չէ՞ք կարդացեր, թէ ի՛նչպէս Աստուած մորենիին մէջէն խօսեցաւ անոր՝ ըսելով. “Ե՛ս եմ Աբրահամի Աստուածը, Իսահակի Աստուածը եւ Յակոբի Աստուածը”:
Mas quanto à ressurreição, na lei que Deus deu a Moisés, ele se referiu aos defuntos. Quando Moisés estava perto do arbusto que se queimava, Deus disse, “Sou o Deus que Abraão adorava, e o Deus que Isaque adorava, e o Deus que Jacó adorava [e continuo sendo].”
27 Ան մեռելներուն Աստուածը չէ, հապա՝ ողջերուն. ուրեմն դուք շատ մոլորած էք»:
Portanto, por não ser Deus alguém que os mortos adoram, ele é com certeza o Deus que os vivos adoram; [os espíritos de Abraão, Isaque e Jacó devem estar vivos ainda, mesmo estando eles mesmos mortos muito antes do nascimento de Moisés. Por isso sabemos que algum dia Deus vai dar a eles novos corpos para combinarem com seus espíritos. Portanto, sua negação da ressurreição dos defuntos está totalmente errada.]
28 Դպիրներէն մէկը մօտեցաւ, մտիկ ըրաւ անոնց՝ երբ կը վիճաբանէին, ու նշմարելով թէ լաւ պատասխանեց անոնց՝ հարցուց անոր. «Ո՞րն է բոլոր պատուիրաններուն առաջինը»:
Veio um professor [da lei que Deus tinha dado a Moisés]; ouvindo o debate, entendeu que Jesus tinha respondido muito bem a pergunta. Por isso, ele perguntou a Jesus: - Qual dos mandamentos é o mais importante?
29 Յիսուս պատասխանեց անոր. «Բոլոր պատուիրաններուն առաջինը սա՛ է. “Մտի՛կ ըրէ, ո՛վ Իսրայէլ. Տէրը՝ մեր Աստուածը՝ միա՛կ Տէրն է:
Jesus respondeu: - O mais importante dos mandamentos é: “Escute, povo de Israel! O Senhor, nosso Deus, é o único Senhor. Amem o Senhor, seu Deus.
30 Սիրէ՛ Տէրը՝ քու Աստուածդ՝ ամբողջ սիրտովդ, ամբողջ անձովդ, ամբողջ միտքովդ եւ ամբողջ զօրութեամբդ”: Ա՛յս է առաջին պատուիրանը:
[Mostrem seu amor ]em tudo que são, tudo que desejam e sentem, tudo que pensam e tudo que fazem.”
31 Ու երկրորդը՝ ասոր նման. “Սիրէ՛ ընկերդ քու անձիդ՝՝ պէս”: Ասոնցմէ մեծ ուրիշ պատուիրան չկայ»:
O segundo mais importante dos [mandamentos ]é: “Vocês devem amar seus semelhantes como amam a si mesmos.” Nenhum outro mandamento é mais importante que estes dois.
32 Դպիրը ըսաւ անոր. «Լա՛ւ, վարդապե՛տ, ճշմարտութեամբ ըսիր թէ Աստուած մէ՛կ է, եւ անկէ զատ ուրիշ մը չկայ.
O professor [da lei que Deus tinha dado a Moisés ]disse a Jesus: - Mestre, [você respondeu muito bem]. Disse a verdade, que ele é o único Deus e que não existe outro Deus;
33 նաեւ ամբողջ սիրտով, ամբողջ խելքով, ամբողջ անձով ու ամբողջ զօրութեամբ զայն սիրելը, եւ ընկերը իրեն պէս սիրելը՝ բոլոր ողջակէզներէն ու զոհերէն աւելի է»:
e disse corretamente que é mais importante amar a Deus do que ofertar animais ou queimar sacrifícios para agradar a ele. E que a gente deve mostrar o seu amor por ele em tudo o que é, e tudo o que pensa, e tudo o que faz. É isso que realmente agrada a Deus.
34 Յիսուս՝ տեսնելով որ ան խելամտութեամբ պատասխանեց, ըսաւ անոր. «Աստուծոյ թագաւորութենէն հեռու չես»: Եւ ա՛լ ուրիշ ո՛չ մէկը կը յանդգնէր բան մը հարցնել անոր:
Quando Jesus se deu conta de que o professor [da lei que Deus tinha dado a Moisés ]tinha respondido sabiamente, disse a ele: - Você está quase disposto a deixar Deus governar a sua vida. [Muitas pessoas tinham tentado pegar Jesus numa cilada, levando-o a dizer algo que elas achavam errado]. Agora não ficava mais ninguém que [pensava que ia conseguir pegá-lo dizendo algo errado, ]por isso eles não fizeram mais perguntas a ele.
35 Երբ Յիսուս կը սորվեցնէր տաճարին մէջ՝ ըսաւ. «Դպիրները ի՞նչպէս կ՚ըսեն թէ “Քրիստոս Դաւիթի որդին է”:
Em resposta a isso, enquanto estava ensinando [no pátio do templo], Jesus disse ao povo: - Os professores da lei que Deus tinha dado a Moisés [devem estar errados ao afirmarem que ]o Messias é [somente ]um descendente do [Rei ]Davi.
36 Արդարեւ ի՛նք՝ Դաւիթ՝ Սուրբ Հոգիով կ՚ըսէ. “Տէրը ըսաւ իմ Տէրոջս. «Բազմէ՛ իմ աջ կողմս, մինչեւ որ քու թշնամիներդ պատուանդան դնեմ ոտքերուդ»”:
Davi mesmo declarou, pelo Espírito Santo que lhe revelou a verdade: - Deus disse a meu Senhor, “Sente-se do meu lado direito onde sentam as pessoa quem quero honrar, até que chegue o tempo em que eu ponha os seus inimigos debaixo dos seus pés”.
37 Ուրեմն ի՛նք՝ Դաւիթ՝ Տէր կը կոչէ զայն. ի՞նչպէս ան կ՚ըլլայ իր որդին»: Բազմութենէն շատեր հաճոյքով մտիկ կ՚ընէին անոր:
Portanto, já que Davi mesmo chama o Messias de “meu Senhor”, o Messias não pode ser apenas um descendente dele. Deve ser também o Senhor dele. Muitas pessoas escutavam com prazer o que Jesus dizia.
38 Իր ուսուցումին մէջ կ՚ըսէր անոնց. «Զգուշացէ՛ք դպիրներէն, որոնք կ՚ուզեն երկայն հանդերձներով շրջիլ, կը փնտռեն բարեւները՝ հրապարակներուն վրայ,
Enquanto ele ensinava o povo, Jesus disse: - Cuidado com os professores da lei que Deus tinha dado a Moisés. Eles gostam de vestir roupas compridas e andar em público [para mostrar que são bem formados e agradam a Deus]; e eles gostam de ser cumprimentados [com respeito ]pelas pessoas nas praças públicas.
39 առաջին աթոռները՝ ժողովարաններու մէջ, եւ առաջին բազմոցները՝ ընթրիքներու մէջ.
No [dia de sábado, ]eles gostam de ocupar os melhores lugares nas sinagogas. Nos banquetes, gostam de se sentar nos lugares de maior honra.
40 որոնք կը լափեն այրիներուն տուները, ու իբր պատրուակ՝ աղօթքը կ՚երկարեն: Ասոնք աւելի՛ խստութեամբ պիտի դատուին՝՝»:
Eles tiram pela fraude as casas e propriedades das viúvas, e fingem de bonzinhos, fazendo longas orações públicas. São pessoas que Deus vai castigar severamente.
41 Յիսուս գանձանակին դիմաց նստած՝ կը նայէր թէ բազմութիւնը գանձանակին մէջ ի՛նչպէս դրամ կը ձգէ: Շատ հարուստներ՝ շատ բան ձգեցին:
Enquanto Jesus estava sentado [no pátio do templo], frente às caixas onde as pessoas depositavam dinheiro ofertado a Deus, ele observava a multidão que colocava dinheiro na caixa. Muitos ricos depositavam grandes quantias,
42 Աղքատ այրի մըն ալ եկաւ ու երկու լումայ ձգեց, որ նաքարակիտ մը կ՚ընէ:
mas chegou uma pobre viúva que colocou duas moedinhas de pouco valor.
43 Իր աշակերտները կանչելով իրեն՝ ըսաւ անոնց. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի թէ այս աղքատ այրին՝ գանձանակը դրամ ձգողներուն բոլորէն աւելի ձգեց.
Ele chamou os discípulos e disse a eles: - Digo de verdade [que Deus estima mais ]o dinheiro oferecido por esta pobre viúva que todas as ofertas das [demais pessoas];
44 որովհետեւ բոլորը իրենց առատութենէն ձգեցին, բայց ան՝ իր կարօտութենէն՝ ձգեց իր ամբողջ ունեցածը, իր ամբողջ ապրուստը»:
os ricos deram somente uma parte daquilo que possuem, mas ela, sendo tão pobre, deu todo o dinheiro que tinha para viver.
