ՂՈԻԿԱՍ 8
1 Անկէ ետք, ինք կը քարոզէր՝ քաղաքէ քաղաք ու գիւղէ գիւղ շրջելով, եւ կ՚աւետէր Աստուծոյ թագաւորութիւնը: Տասներկուքը իրեն հետ էին,
Pouco depois disso, Jesus passou com seus doze [discípulos ]por várias cidades e aldeias. Enquanto andaram, ele estava dizendo às pessoas a boa mensagem sobre como Deus quer controlar/governar totalmente [as vidas delas].
2 նաեւ քանի մը կիներ՝ որոնք չար ոգիներէ ու հիւանդութիւններէ բուժուած էին.- Մարիամ՝ որ կը կոչուէր Մագդաղենացի եւ որմէ եօթը դեւ ելեր էր,
Algumas mulheres de quem ele tinha expulsado espíritos maus e quem ele tinha curado de doenças também [foram com ele]. Entre elas eram Maria, da [aldeia de ]Magdala, de quem [ele tinha expulsado ]sete demônios,
3 Յովհաննա, Հերովդէսի տան վերակացուին՝ Քուզայի կինը, Շուշան ու շատ ուրիշներ, որոնք կը սպասարկէին անոր իրենց ինչքով:
Joana, a mulher de Cuza, que era um dos oficiais do [Rei ]Herodes [Antipas], Susana e muitas outras. Elas estavam providenciando alguns dos seus próprios fundos [para ajudar Jesus e seus discípulos].
4 Երբ մեծ բազմութիւն հաւաքուեցաւ եւ ամէն քաղաքէ իրեն եկան, առակ մը ըսաւ անոնց.
Uma grande multidão de pessoas chegaram a Jesus de muitas cidades. Então ele contou a eles esta parábola:
5 «Սերմնացան մը գնաց իր հունտը ցանելու: Մինչ կը ցանէր, քանի մը հունտեր ինկան ճամբային եզերքը եւ կոխկռտուեցան, ու երկինքի թռչունները լափեցին զանոնք:
Um homem saíu para semear/plantar semente. Enquanto ele fez isso, uma parte da semente caiu no caminho. Aí [as pessoas ]andavam nela e os pássaros a comeram.
6 Ուրիշներ ինկան ժայռի վրայ, եւ հազիւ բուսած՝ չորցան, քանի բուսահող չկար:
Outra parte [da semente ]caiu em pedra [sobre a qual havia uma camada fina de solo]. Logo quando a semente cresceu, as plantas secaram porque não tinham água.
7 Ուրիշներ ալ ինկան փուշերու մէջ, ու փուշերը բուսնելով անոնց հետ՝ խեղդեցին զանոնք:
Uma parte da semente caiu em terra onde havia [raízes ]de espinheiros [enterradas na terra]. A semente cresceu, mas os espinhos também cresceram e sufocaram/abafaram as plantas.
8 Իսկ ուրիշներ ինկան լաւ հողի մէջ, ու բուսնելով՝ հարիւրապատիկ պտուղ տուին»: Երբ ըսաւ այս բաները՝ գոչեց. «Ա՛ն որ ականջ ունի լսելու՝ թող լսէ»:
Mas parte da semente caiu em solo bom e cresceu bem. Mais tarde cada semente produziu sem sementes/grãos. Então Jesus gritou para eles, Se quiserem entender, pensem [com cuidado ]em minhas palavras!
9 Իր աշակերտները հարցուցին իրեն. «Ի՞նչ է իմաստը այս առակին»:
[Mais tarde ]os discípulos de Jesus perguntaram a ele o significado da parábola [que ele acabara de contar].
10 Ան ալ ըսաւ. «Ձեզի՛ տրուած է հասկնալ Աստուծոյ թագաւորութեան խորհուրդները, բայց ուրիշներուն՝ առակներով կը խօսիմ. որպէսզի նայելով՝ չտեսնեն, ու լսելով՝ չհասկնան»:
Ele disse, “Deus está permitindo que vocês saibam a verdade de como ele quer governar [sobre ]as vidas [das pessoas]. Essas são coisas que ele não revelou antes. Mas estou dizendo [essas coisas ]aos outros somente por meio de parábolas. O resultado vai ser [assim como um profeta predisse muito tempo atrás: ] Eles verão [o que estou fazendo], mas não vão realmente entender [o que significa]. Eles ouvirão [o que digo], mas não vão entender.
11 «Ուրեմն սա՛ է առակին իմաստը. հունտը՝ Աստուծոյ խօսքն է:
Então é este o significado da parábola: a semente [representa ]a mensagem de Deus.
12 Ճամբային եզերքը եղողները անոնք են՝ որ կը լսեն. յետոյ Չարախօսը կու գայ եւ կը վերցնէ անոնց սիրտէն խօսքը, որպէսզի չհաւատան ու չփրկուին:
[Algumas pessoas são como ]o caminho em que essa semente caiu. Elas têm ouvido a mensagem de Deus, mas aí vem o diabo e faz com que deixem de pensar nela. Como resultado elas não creem na mensagem e [Deus ]não vai salvá-las.
13 Ժայռի վրայինները անոնք են, որ երբ լսեն՝ ուրախութեամբ կ՚ընդունին խօսքը: Բայց արմատ չունին. ատեն մը կը հաւատան, եւ փորձութեան ժամանակ կը հեռանան:
[Certas pessoas são como o solo que tem ]pedra [embaixo]. Essas são pessoas que recebem a mensagem de Deus com alegria quando a ouvem. Mas [a mensagem ]não penetra/entra bem nas mentes delas. Então creem nela por pouco tempo, mas quando coisas difíceis acontecem a elas, não creem mais.
14 Փուշերու մէջ ինկածները անոնք են, որ լսելէ ետք՝ կ՚երթան, բայց կը խեղդուին այս կեանքին հոգերով, հարստութեամբ ու հաճոյքներով, եւ պտուղ չեն հասունցներ:
[Algumas pessoas são como ]o solo que tem [raízes de ]espinheiros [lá dentro]. São pessoas que aceitam [a mensagem ]de Deus, mas mais tarde elas se preocupam com várias coisas e procuram ficar ricos e gostam [das coisas que lhes dão ]muito prazer. Por isso nunca se tornam pessoas [espiritualmente ]maduras.
15 Իսկ լաւ հողի մէջ ցանուածները անոնք են, որ խօսքը լսելով՝ պարկեշտ ու բարի սիրտի մը մէջ կը պահեն զայն, եւ համբերութեամբ պտուղ կ՚արտադրեն»:
Mas [algumas pessoas são como ]o solo bom. Ouvem [a mensagem de Deus ]e a guardam. [Tornam-se ]pessoas boas e honestas, e persistem em fazer as coisas que agradam a [Deus].
16 «Ո՛չ մէկը՝ ճրագ մը վառելէ ետք՝ կը ծածկէ զայն անօթով մը, կամ կը դնէ մահիճի մը ներքեւ. հապա կը դնէ աշտանակի՛ մը վրայ, որպէսզի ներս մտնողները տեսնեն լոյսը:
Depois de alguém acender uma lâmpada, ele não a cobre com um cesto nem a coloca debaixo da cama. Pelo contrário, ele a coloca em um lugar alto, para que os que entram [na casa ]possam ver [as coisas na ]sua luz. [De modo semelhante, vocês devem dizer a verdade de Deus aos outros para que eles saibam o que posso fazer para eles].
17 Որովհետեւ չկայ գաղտնիք մը՝ որ բացայայտ պիտի չըլլայ, ո՛չ ալ պահուած բան մը՝ որ պիտի չգիտցուի ու երեւան չելլէ:
[Deus quer ]esclarecer toda a verdade dele que antes não ficou clara. Ele quer que [o povo dele diga aos outros abertamente] toda a verdade dele que ele não tinha revelado antes.
18 Ուրեմն զգուշացէ՛ք թէ ի՛նչպէս կը լսէք. որովհետեւ ո՛վ որ ունի՝ պիտի տրուի անոր, իսկ ո՛վ որ չունի՝ անկէ պիտի առնուի նոյնիսկ ինչ որ ինք կը կարծէ թէ ունի»:
Então ouçam com cuidado [o que eu digo a vocês], porque [Deus ]vai ajudar aqueles que aceitam [a minha verdade ]a [entenderem ]ainda mais. Mas [Deus ]vai fazer com que os que [não aceitam a minha verdade não entendam até mesmo o pouco ]que pensam ter [entendido].
19 Անոր մայրն ու եղբայրները եկան իրեն, բայց բազմութենէն չէին կրնար մօտենալ իրեն:
Certo dia a mãe e os irmãos [mais novos de Jesus ]foram vê-lo, mas não podiam chegar perto dele porque tinha um grupo bem grande de pessoas [ao redor dele naquela casa].
20 Անոր լուր տուին՝ ըսելով. «Քու մայրդ ու եղբայրներդ դուրսը կայնած են եւ կ՚ուզեն տեսնել քեզ»:
Alguém disse a ele, “Sua mãe e seus irmãos [mais novos ]estão [em pé ]lá fora, querendo ver o senhor.”
21 Ան ալ պատասխանեց անոնց. «Իմ մայրս ու եղբայրներս անո՛նք են, որ կը լսեն Աստուծոյ խօսքը եւ կը գործադրեն զայն»:
Ele disse, “Aqueles que ouvem a mensagem de Deus e a obedecem são [tão caros/preciosos para mim quanto ]minha mãe e meus irmãos [mais novos].”
22 Օր մը՝ ինք նաւ մտաւ իր աշակերտներուն հետ, եւ ըսաւ անոնց. «Ծովակին միւս եզերքը անցնինք»: Մեկնեցան.
Certo dia Jesus entrou num barco com seus discípulos. Ele disse a eles, “Vamos [passar para ]o outro lado do lago. Então eles começaram a ir.
23 բայց մինչ կը նաւարկէին՝ ինք քնացաւ: Հովի փոթորիկ մը իջաւ ծովակին վրայ. նաւը կը լեցուէր ջուրով, եւ իրենք վտանգի մէջ էին:
Enquanto iam, ele adormeceu. Uma tempestade com muito vento desceu sobre o lago. Logo o barco estava se enchendo de água e eles estavam em perigo.
24 Մօտեցան, արթնցուցին զինք ու ըսին. «Վարդապե՛տ, վարդապե՛տ, կը կորսուինք»: Ան ալ ոտքի ելաւ, սաստեց հովն ու ալիքները. եւ անոնք հանդարտեցան ու խաղաղութիւն եղաւ:
Eles o acordaram e disseram, “Mestre! Mestre! Nós (inc) vamos nos afogar!” Ele se levantou e mandou que o vento e as ondas [se acalmassem]. O vento parou e as ondas acabaram, e a água ficou calma.
25 Ըսաւ անոնց. «Ո՞ւր է ձեր հաւատքը»: Անոնք՝ վախով համակուած՝ զարմացան, եւ կ՚ըսէին իրարու. «Արդեօք ո՞վ է ասիկա, որ կը հրամայէ նոյնիսկ հովերուն ու ջուրին, եւ կը հնազանդին իրեն»:
Ele disse a eles, “[Estou triste ]que/por que é que vocês não confiaram [que ]eu [fosse ajudá-los].” Eles estavam com medo. Eles também estavam admirados. Disseram uns aos outros, “Que tipo de homem é este/este homem é maravilhoso! Ele [não só manda nas pessoas, mas ]quando ele manda no vento e na água, eles também o obedecem!”
26 Նաւարկելով իջան Գադարացիներուն երկիրը, որ Գալիլեայի դիմացն է:
Jesus e seus discípulos chegaram [na área perto da cidade de ]Gerasa, no outro lado do lago frente ao [distrito da ]Galileia.
27 Երբ ինք ցամաք ելաւ, քաղաքէն մարդ մը հանդիպեցաւ իրեն: Ան դեւեր ունէր ներսը՝ երկար ժամանակէ ի վեր. հանդերձ չէր հագներ, ո՛չ ալ տան մէջ կը բնակէր, հապա՝ գերեզմաններու մէջ:
Naquela área havia um homem daquela cidade em quem os demônios viviam/que os demônios controlavam. Por muito tempo ele não tinha usado roupas. Ele não morava em uma casa. Em vez disso ele morava nas cavernas usadas para enterrar pessoas.
28 Տեսնելով Յիսուսը՝ աղաղակեց, ինկաւ անոր առջեւ եւ ըսաւ բարձրաձայն. «Դուն ի՞նչ գործ ունիս ինծի հետ, Յիսո՛ւս, Ամենաբա՛րձր Աստուծոյ Որդի. կ՚աղերսե՛մ քեզի, մի՛ տանջեր զիս»:
Muitas vezes [os demônios ]o atacavam. [As pessoas ]tentavam guardá-lo [para que ele não fizesse mal aos outros]. Prenderam suas mãos e seus pés com correntes, mas ele quebrava os correntes. Então os demônios iam mandá-lo para o deserto/lugar vazio. Quando Jesus saíu do barco e pisou na praia, esse homem o viu. Ele [correu para Jesus ]e se prostrou diante dele. Então Jesus mandou, “Você espírito mau, saia desse homem!” Mas [ele não saiu logo. Pelo contrário ele fez ]o homem gritar em voz bem alta, “Jesus, Filho do grande Deus no céu, já que nós não temos nada em comum, saia/por que é que o senhor está me perturbando! Peço ao senhor, não me torture [agora/ainda]!
29 (Որովհետեւ հրամայեց անմաքուր ոգիին՝ որ ելլէ այդ մարդէն. արդարեւ երկար ատեն էր որ գրաւած էր զայն, եւ ան կապուած կը պահուէր՝ շղթաներով ու ոտնակապերով, բայց կը կոտրտէր կապերը եւ դեւէն կը քշուէր անապատը: )
30 Յիսուս հարցուց անոր. «Ի՞նչ է անունդ»: Ան ալ ըսաւ. «Լեգէոն». որովհետեւ շատ դեւեր մտած էին անոր մէջ:
[Para expulsar o demônio mais facilmente], Jesus perguntou [ao demônio], “Como é o seu nome? Ele respondeu, “Meu nome é legião/multidão.” [Ele disse isso ]porque muitos demônios tinham entrado naquele homem.
[Os demônios ]continuaram a pedir a [Jesus ]que ele não os mandasse ir ao lugar onde Deus castiga demônios. (Abyssos g12)
32 Հոն խոզերու մեծ երամակ մը կար, որ լեռը կ՛արածէր: Աղաչեցին անոր՝ որ արտօնէ իրենց անոնց մէջ մտնել. եւ արտօնեց իրենց:
Havia uma grande manada de porcos buscando sua comida no lado do monte. Os demônios pediram a Jesus para deixar que eles entrassem nos porcos. Então ele os permitiu [fazer isso].
33 Ուստի դեւերը՝ դուրս ելլելով մարդէն՝ մտան խոզերուն մէջ. ու երամակը գահավէժ տեղէն ծովակը վազեց եւ խեղդուեցաւ:
Os demônios saíram do homem e entraram nos porcos. Então a manada [de porcos ]correu para baixo para o lago e se afogaram.
34 Խոզարածները տեսնելով պատահածը՝ փախան, ու պատմեցին քաղաքը եւ արտերը:
Quando os homens que cuidavam dos porcos viram o que aconteceu, eles correram. Contaram às pessoas dentro e fora da cidade o que tinha acontecido. Aí as pessoas saíram para ver o que tinha acontecido.
35 Մարդիկ դուրս ելան՝ պատահածը տեսնելու: Եկան Յիսուսի քով, ու գտան այն մարդը՝ որմէ դեւերը ելած էին, նստած Յիսուսի ոտքերուն քով, հագուած եւ սթափած. ու վախցան:
Quando chegaram aonde Jesus estava, viram que o homem de quem Jesus tinha [expulsado ]os demônios estava sentado aos pés de Jesus [ouvindo-o]. Ele usava roupas, e sua mente estava normal outra vez. Aí essas pessoas[, percebendo quanto poder Jesus tinha, ]ficaram com medo.
36 Անոնք որ տեսեր էին պատահածը, պատմեցին անոնց թէ ի՛նչ կերպով դիւահարը բուժուեցաւ:
As pessoas [ali ]que tinham visto o que aconteceu disseram [àqueles que acabaram de chegar ]como [Jesus ]tinha curado o homem que [antes ]estava com demônios.
37 Գադարացիներուն շրջակայքը եղող ամբողջ բազմութիւնը կը թախանձէր անոր՝ որ երթայ իրենցմէ, որովհետեւ մեծ վախով համակուած էին: Ան ալ նաւ մտնելով վերադարձաւ:
Aí [essas pessoas e ]muitas outras da área da [cidade de ]Gerasa pediram que Jesus saísse da sua área. Eles temiam [o que Jesus faria mais a eles]. Então [Jesus e seus discípulos ]entraram no barco para irem de volta ao outro lado do lago.
38 Մարդը՝ որմէ դեւերը ելած էին, կ՚աղերսէր անոր որ ընկերանայ իրեն: Բայց Յիսուս արձակեց զայն եւ ըսաւ.
O homem de quem ele tinha [expulsado ]os demônios pediu a ele dizendo, [“Por favor, deixe-me ir com o senhor!” ]Mas [Jesus recusou. Pelo contrário ]ele lhe disse,
39 «Վերադարձի՛ր տունդ, ու պատմէ՛ ամէն ինչ որ Աստուած ըրաւ քեզի»: Ան ալ գնաց, եւ ամբողջ քաղաքին մէջ հրապարակեց ամէն ինչ որ Յիսուս ըրաւ իրեն:
“Vá para casa e diga às pessoas quanto Deus já fez para você!” Aí ele o mandou embora. Então ele foi e disse às pessoas na cidade quanto Jesus fez para ele.
40 Երբ Յիսուս վերադարձաւ, բազմութիւնը ընդունեց զինք, որովհետեւ բոլորը կը սպասէին իրեն:
Quando [Jesus e os discípulos ]voltaram [a Cafarnaum], um grupo grande de pessoas que estavam esperando por ele o recebeu.
41 Եւ ահա՛ Յայրոս անունով մարդ մը եկաւ, որ ժողովարանի պետ էր: Յիսուսի ոտքը իյնալով՝ կ՚աղաչէր անոր որ իր տունը մտնէ,
Um homem chamado Jairo, que era um dos líderes da sinagoga [ali], aproximou-se e prostrou-se aos pés de Jesus. Ele pediu a Jesus, “Por favor, venha à minha casa!”
42 որովհետեւ ունէր մէկ հատիկ աղջիկ մը, գրեթէ տասներկու տարեկան, որ մահամերձ էր: Երբ Յիսուս կ՚երթար, բազմութիւնը կը սեղմէր զինք:
Porque sua única filha, que tinha doze anos, estava morrendo. Enquanto Jesus ia com ele, muitas pessoas o apertavam/ficavam bem perto de Jesus.
43 Կին մը, որ արիւնահոսութիւն ունէր տասներկու տարիէ ի վեր, եւ իր ամբողջ ունեցածը ծախսած էր բժիշկներուն, բայց ո՛չ մէկէն կրցած էր բուժուիլ,
Aí uma mulher se aproximou. Fazia doze anos que ela estava sangrando [na vagina], mas ninguém podia curá-la.
44 ետեւէն մօտենալով՝ անոր հանդերձին քղանցքին դպաւ, եւ իր արիւնահոսութիւնը անմի՛ջապէս դադրեցաւ:
Ela chegou por trás de [Jesus ]e tocou nas suas roupas [para ser curada]. Logo ela deixou de sangrar.
45 Ու Յիսուս ըսաւ. «Ո՞վ էր ան՝ որ դպաւ ինծի»: Երբ բոլորը կ՚ուրանային, Պետրոս եւ իրեն հետ եղողները ըսին. «Վարդապե՛տ, բազմութիւնը քեզ կը սեղմէ ու կը ճնշէ, եւ կ՚ըսես. “Ո՞վ դպաւ ինծի”»:
Jesus disse, “Quem tocou em mim?” Quando todos disseram que não tinham tocado nele, Pedro disse, “Senhor, tem um grupo grande de pessoas perto do senhor e apertando-o, [então qualquer um deles podia ter tocado no senhor]!”
46 Յիսուս ըսաւ. «Մէ՛կը դպաւ ինծի, որովհետեւ գիտակցեցայ թէ զօրութիւն մը դուրս ելաւ ինձմէ»:
Mas Jesus disse, “[Não], alguém me tocou [de propósito]. Sei que meu poder tem curado alguém [que tocou em mim].”
47 Երբ կինը տեսաւ թէ ըրածը անկէ թաքուն չմնաց, դողալով եկաւ, անոր առջեւ ինկաւ, եւ ամբողջ ժողովուրդին առջեւ յայտարարեց անոր թէ ի՛նչ պատճառով դպեր էր անոր, եւ թէ ի՛նչպէս անմի՛ջապէս բժշկուեցաւ:
Quando a mulher percebeu que não podia impedir que Jesus/as pessoas soubessem que [ela estava curada], seu corpo começou a tremer. [Ela tinha medo de que, por quebrar/violar a lei que uma mulher com uma doença desse tipo não devia tocar em outros, Jesus talvez a repreendesse por fazer isso. ]Ela prostrou-se diante dele. Enquanto os outros ouviam, ela disse porque tinha tocado nele e como ela ficou curada imediatamente.
48 Յիսուս ըսաւ անոր. «Քաջալերուէ՛, աղջի՛կ, հաւատքդ բժշկեց քեզ. գնա՛ խաղաղութեամբ»:
[Jesus ]disse a ela, “Senhora, a senhora está curada porque creu [que eu podia fazer isso. ]Saia [daqui e que a ]paz [de Deus ]esteja dentro da senhora.”
49 Երբ ինք դեռ կը խօսէր, ժողովարանի պետին տունէն մէկը եկաւ եւ ըսաւ. «Աղջիկդ մեռաւ, ա՛լ մի՛ անհանգստացներ վարդապետը»:
Enquanto ele ainda estava falando, um homem da casa de Jairo chegou e disse a ele, “Sua filha já morreu. Então não perturbe mais o mestre!”
50 Բայց երբ Յիսուս լսեց ասիկա՝ ըսաւ անոր. «Մի՛ վախնար, միա՛յն հաւատա, ու պիտի ապրի»:
Mas quando Jesus ouviu isso, ele disse a Jairo, “Não pense que a situação seja desesperada. Somente creia [que eu possa ajudá-la. Se fizer isso], ela vai viver de novo.
51 Երբ տունը մտաւ, ո՛չ մէկուն թոյլ տուաւ որ մտնէ, բայց միայն՝ Պետրոսի, Յակոբոսի ու Յովհաննէսի, եւ աղջիկին հօր ու մօր:
Quando chegaram perto da casa, ele só permitiu que Tiago, João, Pedro, e a mãe e o pai da menina entrassem na casa com ele.
52 Բոլորն ալ կու լային եւ կը հեծեծէին անոր վրայ. բայց ինք ըսաւ. «Մի՛ լաք. ան մեռած չէ, հապա կը քնանայ»:
Todas as pessoas [na casa ]estavam chorando e batendo no peito [para mostrar que estavam tristes]. Mas [sabendo que ele ia fazer a moça viver de novo, assim como se acorda alguém que dorme], ele disse, “Deixem de chorar! Ela não está morta! Ela está apenas dormindo!”
53 Անոնք ալ զինք ծաղրեցին, քանի գիտէին թէ մեռաւ:
As pessoas [ali ]riram dele, porque sabiam que [a menina ]estava morta.
54 Իսկ ինք բոլորն ալ դուրս հանելով՝ բռնեց անոր ձեռքէն, ու գոչեց՝ ըսելով. «Աղջի՛կ, ոտքի՛ ելիր»:
Mas [Jesus ]pegou na mão dela e chamou para ela dizendo, “Menina, levante-se!”
55 Անոր հոգին վերադարձաւ, եւ ան անմի՛ջապէս կանգնեցաւ: Յիսուս հրամայեց՝ որ անոր ուտելիք տան:
Logo o Espírito dela voltou ao seu corpo de novo e ela se levantou. Jesus mandou que eles dessem a ela algo para comer.
56 Անոր ծնողները զմայլած մնացին, եւ ինք պատուիրեց անոնց՝ որ պատահածը ո՛չ մէկուն ըսեն:
Os pais dela estavam maravilhados, mas Jesus lhes disse para não dizerem nada a ninguém [ainda ]sobre o que tinha acontecido. Aí ele os levou e eles foram sós de barco a uma cidade chamada Betsaida.
