ՂՈԻԿԱՍ 4
1 Յիսուս՝ Սուրբ Հոգիով լեցուած՝ վերադարձաւ Յորդանանէն, ու Հոգիէն տարուեցաւ անապատը,
Quando o Espírito Santo dominou Jesus totalmente, ele saiu do [vale do Rio ]Jordão.
2 ուր քառասուն օր փորձուեցաւ Չարախօսէն: Այդ օրերը ոչինչ կերաւ. եւ այդ օրերուն լրանալէն ետք՝ անօթեցաւ:
Durante quarenta dias o Espírito o guiava pela área seca. Durante esse tempo o Diabo estava tentando-o e Jesus não comia nada. Quando esse tempo chegou ao fim, ele estava com [muita ]fome.
3 Եւ Չարախօսը ըսաւ անոր. «Եթէ Աստուծոյ Որդին ես, ըսէ՛ այդ քարին՝ որ հաց ըլլայ»:
Então o Diabo disse a Jesus, “Já que [você ]diz que é o Filho de Deus/homem que também é Deus, diga a esta pedra para se tornar pão [para que você possa comê-lo!” ]
4 Յիսուս պատասխանեց անոր. «Գրուած է. “Միայն հացով չէ որ մարդը պիտի ապրի, հապա՝ Աստուծոյ ամէն խօսքով”»:
Jesus respondeu, “[Não, porque Moisés ]escreveu [nas Escrituras ]que só a comida [comum ]não é suficiente para sustentar as pessoas. [Elas também precisam de comida para seus espíritos].”
5 Չարախօսը՝ հանելով զայն բարձր լեռ մը՝ ցուցուց անոր երկրագունդին բոլոր թագաւորութիւնները վայրկեանի մը մէջ,
Aí o Diabo o levou para [um monte alto ]e lhe mostrou em um instante todas as [áreas no ]mundo onde os reis/chefes [governam].
6 ու Չարախօսը ըսաւ անոր. «Այս ամբողջ իշխանութիւնը եւ անոնց փառքը պիտի տամ քեզի. որովհետեւ ինծի յանձնուած է, ու որո՛ւն որ ուզեմ՝ կու տամ զայն:
Então ele disse a [Jesus], “Eu darei a você a autoridade [de governar ]sobre todas essas áreas e o farei famoso. [Posso fazer isso ]porque [Deus ]tem permitido que [eu controle essas áreas], e posso deixar que governe sobre elas quem eu quiser.
7 Ուրեմն եթէ դուն իմ առջեւս իյնալով երկրպագես, բոլորը քուկդ պիտի ըլլան»:
Portanto, se você me adorar, vou [deixar ]que você [governe ]sobre todas elas!”
8 Յիսուս պատասխանեց անոր. «Գրուած է. “Տէրո՛ջ՝ քու Աստուծո՛յդ երկրպագէ, եւ միայն զի՛նք պաշտէ”»:
Mas Jesus respondeu, “[Não, eu não vou adorar você, porque o salmista ]escreveu [nas Escrituras]: Vocês devem adorar o Senhor, seu Deus. Devem servir somente a ele!
9 Ապա տարաւ զայն Երուսաղէմ, կայնեցուց տաճարին աշտարակին վրայ, եւ ըսաւ անոր. «Եթէ դուն Աստուծոյ Որդին ես, վա՛ր նետէ քեզ ասկէ.
Então o Diabo levou [Jesus ]à [cidade de ]Jerusalém. Ele o colocou no ponto mais alto do templo e disse a ele, “Já que [você ]diz que é o filho de Deus/homem que também é Deus, atire-se daqui.
10 որովհետեւ գրուած է. “Իր հրեշտակներուն պիտի հրահանգէ քեզի համար՝ որ պահեն քեզ,
[Se fizer isso, não vai se machucar], porque [o salmista ]escreveu [nas escrituras], Deus vai mandar que os anjos dele protejam você.
11 եւ իրենց ձեռքերուն վրայ պիտի կրեն քեզ, որպէսզի քարի՛ մը չզարնես ոտքդ”»:
E [ele também escreveu, Quando você cair], eles vão segurar você nas mãos, para que uma pedra não fira/machuque o seu pé.
12 Յիսուս պատասխանեց անոր. «Ըսուած է. “Մի՛ փորձեր Տէրը՝ քու Աստուածդ”»:
Mas Jesus respondeu, “[Não, eu não vou fazer isso, porque Moisés ]escreveu [nas Escrituras, ] Ninguém deve tentar ver se o Senhor seu Deus [o resgatará depois dele fazer algo tolo/estúpido].
13 Երբ Չարախօսը լմնցուց ամբողջ փորձութիւնը, ատեն մը հեռացաւ անկէ:
Então, depois do Diabo terminar de tentá-lo de muitas maneiras, ele deixou [Jesus]. Ele queria procurar tentá-lo mais tarde em um momento propício.
14 Յիսուս Հոգիին զօրութեամբ վերադարձաւ Գալիլեա, եւ անոր համբաւը տարածուեցաւ այդ գաւառին ամբողջ շրջակայքը:
Enquanto o Espírito deu a ele poder, Jesus voltou ao [distrito da ]Galileia. [As pessoas ]por toda aquela região souberam do que ele [estava fazendo].
15 Ինք կը սորվեցնէր անոնց ժողովարաններուն մէջ, ու կը փառաւորուէր բոլորէն:
Ele ensinava as pessoas nas sinagogas/salas de reuniões deles. [Como resultado], todos o louvaram.
16 Երբ եկաւ Նազարէթ, ուր ինք մեծցած էր, իր սովորութեան համաձայն Շաբաթ օրը մտաւ ժողովարանը, ու կանգնեցաւ որ կարդայ:
Então [Jesus ]foi a Nazaré, [a cidade ]onde ele foi criado. No sábado ele foi à sinagoga, assim como sempre fazia. Ele levantou-se [para indicar que queria ]ler [a Escritura ]para eles.
17 Տուին անոր Եսայի մարգարէին գիրքը: Երբ բացաւ գիրքը, գտաւ այն տեղը՝ ուր գրուած էր.
[Alguém ]deu a ele um rolo que continha [as palavras ]que o profeta Isaías [tinha escrito]. Ele abriu o papel e achou o lugar que [queria ]ler. [Ele leu estas palavras].
18 «Տէրոջ Հոգին իմ վրաս է. որովհետեւ օծեց զիս աղքատներուն աւետարանելու, ղրկեց զիս կոտրած սիրտ ունեցողները բժշկելու,
O Espírito do Senhor/Deus está sobre mim. Ele me tem escolhido para declarar as boas notícias [de Deus ]aos pobres. Ele me tem mandado [para cá ]para proclamar que Deus vai livrar aqueles que [Satanás ]capturou, e ele vai [me ajudar a ]fazer com que os cegos vejam outra vez. Ele vai [me ajudar a ]livrar aqueles que [outros ]têm oprimido.
19 գերիներուն՝ ազատ արձակում եւ կոյրերուն տեսողութիւն յայտարարելու, հարստահարութիւն կրողները ազատ արձակելու, Տէրոջ բարեհաճութեան տարին յայտարարելու»:
Ele me mandou para declarar que agora nesta época Deus vai [mostrar] favor [às pessoas].
20 Յետոյ գոցեց գիրքը, տուաւ սպասաւորին, ու նստաւ: Բոլոր ժողովարանը եղողները իրենց աչքերը սեւեռած էին անոր վրայ:
Aí ele fechou o livro e deu ao assistente/ajudante, e sentou-se [para ensinar as pessoas]. Todos na sinagoga estavam olhando fixamente para ele.
21 Ուստի սկսաւ ըսել անոնց. «Այսօր այս գրուածը իրագործուեցաւ, ու ձեր ականջները լսեցին»:
Ele disse para eles, “Hoje ao [me ]ouvirem [falar, estou começando a ]cumprir esta passagem de escritura.”
22 Բոլորը կը վկայէին անոր մասին, կը զարմանային անոր բերանէն ելած շնորհալի խօսքերուն վրայ, եւ կ՚ըսէին. «Ասիկա Յովսէփի որդին չէ՞»:
[No início ]todos ali falaram bem dele, e se maravilharam das palavras bonitas/atraentes que ele falou. [Mas aí ]alguns deles disseram, “Ele é/não é ele [apenas ]o filho de José, [portanto é inútil para nós/por que nós (excl) devíamos ouvir o que ele diz]?”
23 Ինք ալ ըսաւ անոնց. «Իրաւ դուք ինծի պիտի ըսէք սա՛ առածը. “Բժի՛շկ, դուն քե՛զ բուժէ: Ո՜րչափ բաներ լսեցինք՝ որ Կափառնայումի մէջ կատարուեցան. հո՛ս ալ ըրէ՝ քո՛ւ բնագաւառիդ մէջ”»:
Ele disse a eles, “Certamente [alguns de ]vocês vão dizer a mim o provérbio que diz, Médico, cure-se a si mesmo. [O que vocês vão querer dizer com isso é], As pessoas nos disseram que você fez milagres na [cidade de ]Cafarnaum, [mas nós (excl) não sabemos se isso é verdade. Então ]faça milagres também aqui na sua própria cidade natal!
24 Եւ շարունակեց. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Ո՛չ մէկ մարգարէ ընդունելի է իր բնագաւառին մէջ”:
Depois ele disse, Certamente é verdade que [as pessoas ]não aceitam [a mensagem de ]um profeta que fala na sua cidade natal, [assim como vocês não aceitam a minha mensagem agora].
25 Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ ձեզի. “Շատ այրիներ կային Իսրայէլի մէջ՝ Եղիայի օրերը, երբ երկինք գոցուեցաւ երեք տարի ու վեց ամիս, եւ մեծ սով եղաւ ամբողջ երկրին մէջ.
Mas pensem nisso: Havia muitas viúvas em Israel na época em que [vivia o profeta ]Elias. [Naquele tempo], porque não tinha chuva durante três anos e seis meses, havia uma grande fome por todo o país.
26 բայց Եղիա անոնցմէ ո՛չ մէկուն ղրկուեցաւ, հապա միայն Սիդոնացիներուն Սարեփթա քաղաքը բնակող այրի կնոջ մը:
Mas Deus não mandou Elias para [ajudar ]nenhuma daquelas viúvas [judaicas. Deus o mandou ]à [vila de ]Sarepta perto da [cidade de ]Sidom, para [ajudar ]uma viúva [não judaica].
27 Նաեւ շատ բորոտներ կային Իսրայէլի մէջ՝ Եղիսէ մարգարէին ատենը, եւ անոնցմէ ո՛չ մէկը մաքրուեցաւ, հապա միայն՝ Նէեման Ասորին”»:
Também havia muitos leprosos em Israel na época quando [vivia ]o profeta Eliseu. Mas [Eliseu ]não curou nenhum deles. Ele só curou Naamã, um [não judeu ]da Síria.”
28 Ժողովարանին մէջ բոլորն ալ զայրոյթով լեցուեցան՝ երբ լսեցին այս խօսքերը.
Quando todos na sinagoga ouviram isso, ficaram muito zangados, [porque perceberam que ele estava sugerindo que, de maneira semelhante, ele iria ajudar os não judeus em vez dos judeus].
29 ուստի կանգնելով՝ դուրս հանեցին զայն քաղաքէն, եւ տարին զայն մինչեւ այն լերան ցցուած ծայրը՝ որուն վրայ իրենց քաղաքը կառուցանուած էր, որպէսզի բարձր տեղէն վար նետեն զայն:
Aí todos eles se levantaram e o jogaram da cidade. Eles o levaram para o cúmulo do monte fora de sua cidade para jogarem ele de lá e [matá-lo].
30 Բայց ինք՝ անոնց մէջէն անցնելով՝ գնաց:
Mas ele [só ]passou por meio do grupo e foi embora.
31 Ապա իջաւ Գալիլեայի Կափառնայում քաղաքը, ու Շաբաթ օրերը կը սորվեցնէր անոնց:
[Certo dia ]ele desceu [com seus discípulos ]a Cafarnaum, uma cidade no [distrito da ]Galileia. No sábado (OU, cada sábado) ele ensinou as pessoas [na sinagoga].
32 Կ՚ապշէին անոր ուսուցումին վրայ, որովհետեւ իշխանութեամբ էր անոր խօսքը:
Eles estavam sempre maravilhados com o que ele ensinava, pois [ele falava como falam as pessoas quando têm ]o direito de dizer aos outros o que fazerem.
33 Ժողովարանին մէջ մարդ մը կար՝ որ անմաքուր դեւի ոգի ունէր, եւ բարձրաձայն աղաղակեց.
Na sinagoga aquele dia/um daqueles sábados tinha um homem que era controlado por um Espírito maligno. Aquele homem gritou em voz bem alta,
34 «Թո՛ղ մեզ. դուն ի՞նչ ունիս մեզի հետ, Յիսո՛ւս Նազովրեցի. միթէ մեզ կորսնցնելո՞ւ եկար: Գիտեմ թէ ո՛վ ես՝ Աստուծոյ Սուրբը»:
“Oh! Jesus, da [cidade de ]Nazaré! [Já que ]nós (excl) não temos nada em comum, [não mexa com/por que devia mexer conosco, os maus espíritos, agora]! Não nos destrua/já veio para nos destruir agora. Eu sei quem você é. Você é o santo [que vem ]de Deus!”
35 Յիսուս սաստեց զայն՝ ըսելով. «Պապանձէ՛ ու ելի՛ր ատկէ»: Դեւը գետին զարկաւ զայն՝ բոլորին մէջտեղ, ելաւ անկէ եւ չվնասեց անոր:
Jesus repreendeu [o Espírito maligno], dizendo, “Fique quieto! E saia [daquele homem]! O demônio fez com que o homem caísse no chão no meio do povo. Mas sem fazer mal ao homem, o demônio o deixou.
36 Բոլորը այլայլած՝ իրարու հետ խօսակցելով կ՚ըսէին. «Այս ի՜նչ խօսք է, որ իշխանութեամբ եւ զօրութեամբ կը հրամայէ անմաքուր ոգիներուն, ու կ՚ելլեն»:
Todas as pessoas ficaram maravilhadas. Disseram uns aos outros, “Seu ensino [tem grande poder/]que [tipo de ]ensino é este! Ele fala aos espíritos malignos como falam aqueles que têm o direito de dizer aos outros o que fazerem, e como resultado eles deixam as pessoas!
37 Եւ անոր համբաւը տարածուեցաւ շրջակայքին բոլորը տեղերը:
Então as pessoas contaram em [todas as vilas ]naquela região o que [Jesus tinha feito].
38 Ելլելով ժողովարանէն՝ մտաւ Սիմոնի տունը:
Jesus [e seus discípulos ]saíram da sinagoga e entraram na casa de Simão. A sogra de Simão estava doente e tinha febre alta. Então [outros da família de Simão/os discípulos ]pediram que ele a [curasse].
39 Սիմոնի զոքանչը կը տուայտէր սաստիկ տենդով, ու թախանձեցին իրեն՝ անոր համար:
Aí ele ajoelhou-se perto dela e repreendeu a febre. Logo ela ficou [curada]! Ela levantou-se e serviu [comida ]a eles.
40 Յիսուս կայնելով անոր քով՝ սաստեց տենդը, որ թողուց զայն: Ան ալ անմի՛ջապէս կանգնեցաւ, եւ անոնց կը սպասարկէր:
Quando o sol se punha [aquele dia, e a restrição/lei que diz que não se deve viajar no sábado terminou], muitos cujos [amigos ou parentes ]estavam doentes ou que tinham várias doenças, os levaram a Jesus. Ele pôs as mãos sobre eles e curou [todos ]eles.
41 Արեւին մայր մտած ատենը՝ բոլոր անոնք, որ զանազան ախտերով հիւանդներ ունէին, իրեն բերին զանոնք. ինք ալ անոնցմէ իւրաքանչիւրին վրայ ձեռք դնելով՝ բուժեց զանոնք:
Ele também estava [expulsando demônios ]de muitas pessoas. Quando os demônios deixaram aquelas pessoas eles gritaram a Jesus, “Você é o Filho de Deus/o homem que também é Deus!” Mas ele repreendeu aqueles demônios e não deixou que eles falassem [a respeito dele às pessoas], porque eles sabiam que ele era o Messias e [por várias razões ele ainda não queria que todos soubessem isso].
42 Շատերէն դեւե՛ր ալ դուրս կ՚ելլէին՝ աղաղակելով. «Դո՛ւն ես Քրիստոսը, Աստուծոյ Որդին»: Բայց ինք կը սաստէր ու չէր թոյլատրեր անոնց՝ որ խօսին, որովհետեւ գիտէին թէ ինք Քրիստոսն է:
[Bem cedo ]na manhã seguinte, [Jesus ]saiu daquela casa e foi a um lugar não habitado/vazio [para orar]. Muitas pessoas o procuraram, e quando o acharam eles lhe pediam encarecidamente que não os deixasse.
43 Երբ ցերեկ եղաւ, մեկնեցաւ ու գնաց ամայի տեղ մը. եւ բազմութիւնները կը փնտռէին զայն: Եկան անոր քով, ու կը բռնէին՝ որ չհեռանայ իրենցմէ:
Mas ele disse a eles, “Preciso dizer também [às pessoas ]em outras cidades a boa mensagem sobre como Deus quer governar as vidas deles, porque é isso que [Deus ]me mandou para fazer.”
44 Բայց ան ըսաւ իրենց. «Պէտք է որ ուրի՛շ քաղաքներու ալ աւետեմ Աստուծոյ թագաւորութիւնը, քանի որ ղրկուած եմ ա՛յս նպատակով»: Եւ կը քարոզէր Գալիլեայի ժողովարաններուն մէջ:
Então ele continuou a pregar nas sinagogas [em várias cidades ]da [província da ]Judeia.
