ՂՈԻԿԱՍ 23
1 Անոնց ամբողջ բազմութիւնը կանգնեցաւ, տարին զայն Պիղատոսի,
Then the whole group got up and took Jesus to Pilate, [the Roman governor].
2 եւ սկսան ամբաստանել զինք ու ըսել. «Ասիկա գտանք, որ կը խոտորեցնէր մեր ազգը, կ՚արգիլէր կայսրին հարկ տալ, եւ կ՚ըսէր իր մասին թէ ինք Քրիստոսն է՝ թագաւորը»:
They began to accuse Jesus, saying, “We [(exc)] have determined that this fellow has caused political trouble in our country. He has been [telling people that they should] not pay taxes to the Roman government [MTY]. Also, he says that he is the Messiah, a king!”
3 Պիղատոս հարցուց անոր. «Դո՞ւն ես Հրեաներուն թագաւորը»: Ան ալ պատասխանեց անոր. «Դո՛ւն կ՚ըսես»:
Pilate asked him, “Do you [(sg) claim that you are] the King of the Jews?” He replied, “[It is] as you have [just] now said.”
4 Ուստի Պիղատոս ըսաւ քահանայապետներուն եւ բազմութեան. «Ես ո՛չ մէկ յանցանք կը գտնեմ այս մարդուն վրայ»:
Pilate said to the chief priests and [the rest of] the crowd, “I do not conclude that this man is guilty of any crime.”
5 Բայց անոնք կը պնդէին ու կ՚ըսէին. «Կը գրգռէ ժողովուրդը, եւ կը սորվեցնէ ամբողջ Հրէաստանի մէջ՝ Գալիլեայէն սկսած մինչեւ այստեղ»:
But they kept insisting, “He is inciting the people [to riot]! He has been teaching his [ideas] throughout all of Judea [district]. He started [doing it] in Galilee [district] and now he is doing it here!”
6 Պիղատոս՝ լսելով Գալիլեայի մասին՝ հարցուց թէ այդ մարդը Գալիլեացի՛ է:
When Pilate heard that, he asked, “Is this man from Galilee [district]?”
7 Երբ գիտցաւ թէ Հերովդէսի իշխանութեան կը պատկանի՝ ղրկեց զայն Հերովդէսի, քանի որ ա՛ն ալ Երուսաղէմ էր այդ օրերը:
When they told him that Jesus was [from Galilee, which was the district] that Herod [Antipas] ruled, [he told them] to take Jesus to Herod [Antipas], because Herod was in Jerusalem at that time.
8 Երբ Հերովդէս տեսաւ Յիսուսը՝ չափազանց ուրախացաւ, որովհետեւ շատո՛նց կ՚ուզէր տեսնել զայն. քանի որ շատ բաներ լսած էր անոր մասին, ու կը յուսար տեսնել նշան մը՝ կատարուած անով:
[So they did]. When Herod saw Jesus, he was very happy. He [had heard about Jesus], and he had been hoping for a long time that he could see Jesus perform a miracle.
9 Շատ խօսքերով հարցաքննեց զայն, բայց ան ոչինչ պատասխանեց անոր:
So he asked Jesus many questions, but Jesus did not reply [to any of them].
10 Քահանայապետներն ու դպիրներն ալ կեցած էին, եւ սաստիկ կ՚ամբաստանէին զինք:
The chief priests and men who taught the [Jewish] laws stood near Jesus, accusing him very strongly.
11 Հերովդէս ալ՝ իր զօրականներուն հետ՝ անարգեց զայն, ու ծաղրելէն ետք՝ հագցուց անոր փառահեղ տարազ մը եւ ետ ղրկեց Պիղատոսի:
Then Herod and his soldiers (made fun of/ridiculed) [Jesus]. They put gorgeous clothes on him [to mock him as being a king]. Then Herod sent him back to Pilate.
12 Այդ օրը Պիղատոս ու Հերովդէս բարեկամ եղան իրարու հետ. որովհետեւ նախապէս թշնամութիւն կար իրենց միջեւ:
Until that time Herod and Pilate had been very hostile to each other, but that very day they became friends.
13 Պիղատոս հաւաքեց քահանայապետները, պետերն ու ժողովուրդը,
Pilate then gathered together the chief priests and other [Jewish] leaders and the crowd [that was still there].
14 եւ ըսաւ անոնց. «Այս մարդը բերիք առջեւս՝ ժողովուրդը խոտորեցնողի մը պէս, բայց ես՝ ձեր առջեւ հարցաքննելով՝ ձեր ամբաստանութիւններէն ո՛չ մէկ յանցանք գտայ այս մարդուն վրայ,
He said to them, “You brought this man to me, saying that he had caused trouble among the people. But [I want you to know that] after having examined him while you were listening, I do not conclude that he is guilty of any of the things that you are accusing him about.
15 ո՛չ ալ Հերովդէս, որովհետեւ անոր ղրկեցի ձեզ. եւ ահա՛ մահուան արժանի ոչինչ ըրած է:
[Obviously] Herod did not [conclude that] either, because he sent him back to me [without punishing him]. [So it] is clear that this man has not done anything for which we [(inc)] should kill him.
16 Ուրեմն պատժեմ զայն, ու արձակեմ»:
So I will [have my soldiers] flog him and then release him.”
17 (Արդարեւ տօնին ատենը՝ հարկ էր որ մէկը արձակէր անոնց: )
18 Ամբողջ բազմութիւնը միասին աղաղակեց. «Վերցո՛ւր ասիկա, եւ Բարաբբա՛ն արձակէ մեզի»
But the whole crowd shouted, “Execute this man! Release Barrabas for us [(exc)]!”
19 (որ բանտը նետուած էր՝ քաղաքին մէջ եղած ապստամբութեան մը ու մարդասպանութեան համար):
Barrabas was a man who had tried to persuade people in the city to rebel [against the Roman government. While doing that], he had murdered [someone]. So he had been put {they had put him} in prison, [where he was waiting to be executed].
20 Իսկ Պիղատոս՝ ուզելով Յիսուսը արձակել՝ դարձեալ խօսեցաւ անոնց:
Because Pilate wanted to release Jesus, he tried to persuade the crowd again.
21 Բայց անոնք կը գոչէին. «Խաչէ՛, խաչէ՛ զայն»:
But they kept shouting, “[Command your soldiers to] kill him by nailing him to a cross!/Have him crucified!”
22 Ինք երրորդ անգամ ըսաւ անոնց. «Բայց ի՞նչ չարիք ըրած է. ես մահուան արժանի ո՛չ մէկ պատճառ գտայ անոր վրայ. ուրեմն պատժեմ զայն եւ արձակեմ»:
He [spoke to them] a third time and asked them, “Why? What crime has he committed? I have concluded that he has done nothing for which he deserves to die. So I will [have my soldiers] flog him and then release him.”
23 Իսկ անոնք կը պնդէին բարձրաձայն աղաղակներով ու կը պահանջէին որ խաչուի. եւ անոնց ու քահանայապետներուն ձայները յաղթեցին:
But they kept insisting. They shouted loudly that [Jesus] should be nailed {that [Pilate] should [have his soldiers] nail [Jesus]} to a cross. Finally, because they continued to shout [PRS] [so loudly],
24 Ուստի Պիղատոս վճռեց որ անոնց պահանջածը ըլլայ:
Pilate decided to do what the crowd requested.
25 Արձակեց անոնց՝ իրենց պահանջած մարդը, որ բանտը նետուած էր ապստամբութեան ու մարդասպանութեան համար, իսկ յանձնեց Յիսուսը անոնց կամքին:
The man who had been {whom they had} put in prison because he had rebelled [against the government] and who had murdered [someone], he released! That was the man whom the crowd had asked him [to release]. He handed Jesus over [to the soldiers], to do what [the crowd] wanted.
26 Երբ կը տանէին զայն, բռնեցին Սիմոն Կիւրենացի կոչուած մէկը՝ որ արտէն կու գար, եւ դրին խաչը անոր վրայ, որպէսզի կրէ Յիսուսի ետեւէն:
As the soldiers were taking [Jesus] away, they seized a man named Simon, [who was] from Cyrene [city in Africa]. He was returning [to Jerusalem] from out in the countryside. They [took from Jesus the cross that he had been carrying. Then] they put it on Simon’s shoulders, and [told him to] carry it behind Jesus.
27 Ժողովուրդը կը հետեւէր անոր՝ մեծ բազմութեամբ, նաեւ կիներ՝ որոնք կը հեծեծէին ու կ՚ողբային անոր վրայ:
A large crowd followed Jesus. The crowd included many women who were beating their breasts [to show how sad they were], and wailing for him.
28 Յիսուս դարձաւ անոնց եւ ըսաւ. «Երուսաղէմի՛ աղջիկներ, մի՛ լաք իմ վրաս, հապա լացէ՛ք դուք ձեր վրայ ու ձեր զաւակներուն վրայ:
But Jesus turned to them and said, “You women of Jerusalem, do not cry for me! Instead, cry because of [what is going to happen to] yourselves and your children!
29 Որովհետեւ ահա՛ կու գան օրերը՝ որոնց մէջ պիտի ըսեն. “Երանի՜ ամուլներուն եւ այն որովայններուն՝ որոնք չծնան, ու ծիծերուն՝ որոնք կաթ չտուին՝՝”:
I want you to know that there will soon be a time when people will say, ‘Women [SYN] who have never borne children or nursed babies are fortunate!’
30 Այն ատեն պիտի սկսին ըսել լեռներուն. “Ինկէ՛ք մեր վրայ”, ու բլուրներուն. “Ծածկեցէ՛ք մեզ”:
Then, [in order that they will not have to suffer greatly when their enemies destroy this city], people who are left in the city will say to the mountains, ‘Fall down on us!’ And people will say to the hills, ‘Cover us!’
31 Որովհետեւ եթէ ա՛յսպէս կ՚ընեն դալար փայտին, հապա ի՞նչ պիտի ընեն չորին»:
[I am innocent] [MET]. [I am like] a living tree [that people do not try to burn. But the people of Jerusalem deserve that their enemies punish them. They are like] dry wood that is ready to [burn]. So if they [nail me to the cross], ([their enemies] will certainly do much worse things to them!/what worse things will happen to them?) [RHQ]”
32 Երկու ուրիշներ ալ՝ չարագործներ՝ տարին անոր հետ, որպէսզի մեռցուին:
Two other men who were criminals were also being led away {[The soldiers] also led away two other men who were criminals}. They were going to be executed {[The soldiers] were going to execute them} [with Jesus].
33 Երբ հասան Գագաթ կոչուած տեղը, հոն խաչեցին զայն եւ այդ չարագործներն ալ, մէկը աջ կողմը ու միւսը ձախ կողմը:
When they came to the place which is called ‘The Skull’, they nailed [Jesus] to a cross [after removing his clothes]. They did the same thing to the two criminals. They crucified one at the right [side of Jesus] and one at his left [side].
34 Յիսուս ըսաւ. «Հա՛յր, ներէ՛ անոնց, որովհետեւ չեն գիտեր թէ ի՛նչ կ՚ընեն»: Յետոյ անոր հանդերձները բաժնելու ատեն՝ վիճակ ձգեցին:
Jesus prayed, “[My] Father, forgive them, because they do not realize [whom] they are doing [this to]!” Then [the soldiers] divided Jesus’ clothing by gambling with something like dice, [to decide which piece of clothing each one would get].
35 Ժողովուրդը կայնած՝ կը դիտէր. պետերն ալ անոնց հետ կը քամահրէին զայն ու կ՚ըսէին. «Ուրիշները փրկեց, ինքզի՛նքն ալ թող փրկէ, եթէ ի՛նք է Քրիստոսը՝ Աստուծոյ ընտրեալը»:
Many people stood nearby, watching. And the [Jewish] leaders (made fun of/ridiculed) [Jesus], saying, “He [said] [IRO] [that he] saved other people! If he is the Messiah, the one God has chosen, he should save himself!”
36 Զինուորներն ալ կը ծաղրէին զայն. կու գային առջեւը, քացախ կը մատուցանէին անոր,
The soldiers also ridiculed him because he [claimed to be a king]. They came up to him and offered him some sour wine.
37 ու կ՚ըսէին. «Եթէ դո՛ւն ես Հրեաներուն թագաւորը, փրկէ՛ դուն քեզ»:
They said to him, “If you [(sg)] are the King of the Jews, save yourself!”
38 Եւ գրութիւն մը գրուած էր անոր վրայ՝ յունարէն, լատիներէն ու եբրայերէն գիրերով. «Ա՛յս է Հրեաներուն թագաւորը»:
[They] also [fastened on the cross] a sign [that stated] why [they] were nailing him to the cross. [But all it said was], ‘This is the King of the Jews’.
39 Այդ կախուած չարագործներէն մէկը կը հայհոյէր անոր ու կ՚ըսէր. «Եթէ դո՛ւն ես Քրիստոսը, փրկէ՛ դուն քեզ, նաեւ մե՛զ»:
One of the criminals who was hanging [on a cross] began to insult Jesus, saying, “You [(sg) said that you] are the Messiah, so [you must be powerful]! So save yourself, and save us, too!”
40 Իսկ միւսը՝ յանդիմանելով զայն՝ ըսաւ. «Դուն չե՞ս վախնար Աստուծմէ, որովհետեւ նոյն դատապարտութեան մէջ ես:
But the other [criminal] rebuked him, saying, “(You [(sg)] should be afraid of God [punishing you]!/Are you not afraid of God [punishing you]?) [RHQ] They are punishing him [and us] similarly.
41 Մենք՝ իսկապէս արդարաբար, քանի որ ահա՛ կը ստանանք մեր ըրածներուն արժանաւոր հատուցումը. բայց ասիկա անտեղի ո՛չ մէկ բան ըրաւ»:
They have justly decided that we [(inc) two] must die. They are punishing us as we deserve [for the evil things that we did]. But this man has done nothing wrong!”
42 Եւ ըսաւ Յիսուսի. «Տէ՛ր, յիշէ՛ զիս՝ երբ գաս քու թագաւորութեամբդ»:
Then he said, “Jesus, [please] remember me [and take care of me] when you become king!”
43 Յիսուս ալ ըսաւ անոր. «Ճշմա՛րտապէս կը յայտարարեմ քեզի. “Դուն ա՛յսօր ինծի հետ պիտի ըլլաս դրախտին մէջ”»:
Jesus replied, “I want you [(sg)] to know that today you [(sg)] will be with me in the place where everyone is happy!” (OR, that today you will be with me in Paradise!)
44 Գրեթէ վեցերորդ ժամն՝՝ էր, երբ խաւար եղաւ ամբողջ երկրին վրայ՝ մինչեւ ժամը ինը. արեւը խաւարեցաւ,
[Then it] was about noontime. It became dark over the whole land, [and it stayed dark] until three o’clock in the afternoon.
45 ու տաճարին վարագոյրը պատռեցաւ մէջտեղէն:
There was no light from the sun. Then the [thick] curtain [that closed off the most holy place] in the Temple split into two pieces. [That signified that ordinary people could now go into the presence of God].
46 Յիսուս բարձրաձայն գոչեց. «Հա՛յր, քո՛ւ ձեռքերուդ մէջ կ՚աւանդեմ իմ հոգիս»: Ու երբ ըսաւ ասիկա՝ հոգին տուաւ:
[As that happened], Jesus shouted loudly, “Father, I put my spirit into your care [MTY]!” When he said that, he [EUP] died.
47 Հարիւրապետը՝ տեսնելով պատահածը՝ փառաբանեց Աստուած եւ ըսաւ. «Ի՛րապէս այս մարդը արդար էր»:
When the officer [who supervised the soldiers who were executing Jesus] saw what happened, he praised God [for the way Jesus died], saying, “[I am] sure that this man had done nothing wrong!”
48 Այս տեսարանը դիտելու համար հաւաքուած ամբողջ բազմութիւնը՝ պատահածները տեսնելով՝ կը ծեծէր կուրծքը ու կը վերադառնար:
When the crowd of people who had gathered to see those events saw what happened, they returned [to their homes], beating their chests [to show that they were sorrowful].
49 Իր բոլոր ծանօթներն ալ հեռուն կայնած էին, նոյնպէս ալ կիները՝ որ ուղեկցեր էին իրեն Գալիլեայէն, եւ կը տեսնէին այս բաները:
All of Jesus’ friends, including the women who had come with him from Galilee [district], stood at a distance and saw everything that happened.
50 Մարդ մը կար՝ Յովսէփ անունով, որ խորհրդական էր, բարի եւ արդար մարդ մը,
There was a man named Joseph who [came there]. He was from the town of Arimathea in Judea. He was a good and a righteous man, and he was a member of the [Jewish] Council.
51 (ասիկա հաւանութիւն տուած չէր անոնց ծրագիրին ու արարքին, ) Հրեաներուն Արիմաթեա քաղաքէն. ի՛նք ալ կը սպասէր Աստուծոյ թագաւորութեան:
But he had not agreed with the other Council [members] when they decided [to kill Jesus] and when they [planned how to] do it. He was waiting expectantly for [the time when] God [would send] his king to begin to rule.
52 Ասիկա գնաց Պիղատոսի քով եւ խնդրեց Յիսուսի մարմինը:
He went to Pilate and asked [Pilate to permit him] to [take] Jesus’ body [and bury it. After Pilate allowed him to do that],
53 Ու խաչէն իջեցնելով զայն՝ փաթթեց կտաւով եւ դրաւ վիմափոր գերեզմանի մը մէջ, ուր բնա՛ւ մէկը դրուած չէր:
he [and some others] took [Jesus’ body] down [from the cross]. They wrapped it in a linen cloth. Then they put his body in a tomb that he had [hired others to] dig out of a rock [cliff]. No one had ever put a body in it before.
54 Այդ օրը Ուրբաթ էր, ու Շաբաթը պիտի սկսէր:
[They had to do it quickly because] that was [Friday], the day when [people] prepared [things for the Jewish day of rest]. (The Sabbath/The day of rest) was about to start [at sunset, so they had to finish burying Jesus’ body before sunset].
55 Այն կիները՝ որ անոր հետ եկեր էին Գալիլեայէն՝ հետեւեցան ու տեսան գերեզմանը, եւ թէ ի՛նչպէս հոն դրուեցաւ անոր մարմինը:
The women who had come with [Jesus] from Galilee [district] followed [Joseph and the men who were with him]. They saw the tomb, and they saw how the men laid [Jesus’] body [inside it, and saw the men roll a huge stone across the entrance].
56 Ու վերադառնալով՝ բոյրեր եւ օծանելիքներ պատրաստեցին, ու Շաբաթ օրը հանգչեցան՝ պատուիրանին համաձայն:
Then the women returned to the houses [where they were staying. That evening] they prepared spices and ointments to put [on Jesus’ body], but (on the Sabbath/on the Jewish rest day) they rested, according to what [Moses] had commanded.
