ՂՈԻԿԱՍ 22
1 Բաղարջակերքի տօնը՝ որ Զատիկ կը կոչուէր՝ մօտեցաւ,
La fête des pains sans levain, appelée la Pâque, était proche.
2 եւ քահանայապետներն ու դպիրները կը փնտռէին թէ ի՛նչպէս մեռցնեն զայն, քանի որ կը վախնային ժողովուրդէն:
Les principaux sacrificateurs et les scribes cherchaient comment ils pourraient se défaire de Jésus, car ils craignaient le peuple.
3 Սատանան մտաւ Իսկարիովտացի մականուանեալ Յուդայի ներսը, որ տասներկուքէն մէկն էր,
Or Satan entra dans Judas, surnommé Iscariot: cet homme, l'un des Douze,
4 եւ ան գնաց բանակցելու քահանայապետներուն ու մեծաւորներուն հետ՝ թէ ի՛նչպէս մատնէ զայն անոնց:
alla trouver les principaux sacrificateurs et les officiers des gardes du temple pour conférer avec eux sur la manière de leur livrer Jésus.
5 Անոնք ուրախացան եւ միաձայնեցան դրամ տալ անոր:
Ceux-ci en furent remplis de joie; ils convinrent de lui donner de l'argent;
6 Ինք ալ խոստացաւ, ու կը փնտռէր պատեհութիւն մը զայն մատնելու անոնց՝ առանց բազմութեան:
et Judas s'étant engagé, cherchait une occasion favorable pour le leur livrer, sans provoquer d'attroupement.
7 Բաղարջակերքի օրը եկաւ, երբ պէտք էր մորթել զատիկը:
Cependant le jour des pains sans levain, où l’on devait immoler la pâque, étant arrivé,
8 Ուստի ղրկեց Պետրոսն ու Յովհաննէսը՝ ըսելով. «Գացէ՛ք, պատրաստեցէ՛ք մեզի զատիկը՝ որպէսզի ուտենք»:
Jésus envoya Pierre et Jean, en disant: «Allez nous préparer la pâque, afin que nous la mangions.»
9 Անոնք ալ ըսին անոր. «Ո՞ւր կ՚ուզես որ պատրաստենք»:
Ils lui dirent: «où veux-tu que nous la préparions?»
10 Ըսաւ անոնց. «Ահա՛ երբ մտնէք քաղաքը, մարդ մը պիտի հանդիպի ձեզի՝ որ ուսին վրայ ունի ջուրի սափոր մը. հետեւեցէ՛ք անոր մինչեւ այն տունը՝ ուր ինք կը մտնէ,
Il leur répondit: «En entrant dans la ville, vous rencontrerez un homme qui porte une cruche d'eau; suivez-le dans la maison où il entrera,
11 եւ ըսէ՛ք տանտիրոջ. «Վարդապետը կ՚ըսէ քեզի. “Ո՞ւր է իջեւանը, ուր պիտի ուտեմ զատիկը աշակերտներուս հետ”:
et vous direz au maître de la maison: «Le maître te fait dire: où est la salle où je dois manger la pâque avec mes disciples?»
12 Ան ալ պիտի ցուցնէ ձեզի կահաւորուած մեծ վերնայարկ մը. հո՛ն պատրաստեցէք»:
Et cet homme vous montrera une grande salle haute, meublée: préparez-y tout ce qu'il faut.»
13 Գացին, գտան ինչպէս ըսաւ իրենց, եւ պատրաստեցին զատիկը:
Ils s'en allèrent, trouvèrent les choses comme il le leur avait dit; et ils préparèrent la pâque.
14 Երբ ժամը հասաւ՝ սեղան նստաւ, ու տասներկու առաքեալները իրեն հետ:
Quand l'heure fut venue, Jésus se mit à table, et les apôtres avec lui.
15 Եւ ըսաւ անոնց. «Չափազանց ցանկացի որ այս զատիկը ուտեմ ձեզի հետ՝ իմ չարչարուելէս առաջ.
Et il leur dit: «J'ai vivement désiré de manger cette pâque avec vous, avant de souffrir,
16 որովհետեւ կը յայտարարեմ ձեզի. “Ա՛լ բնա՛ւ պիտի չուտեմ ասկէ, մինչեւ որ իրագործուի Աստուծոյ թագաւորութեան մէջ”»:
car je vous dis que je n'y prendrai plus part, jusqu’à ce que le moment soit venu dans le royaume de Dieu.»
17 Ու բաժակը առաւ, շնորհակալ եղաւ եւ ըսաւ. «Առէ՛ք ասիկա ու բաժնեցէ՛ք ձեր մէջ:
Et, ayant pris une coupe, il rendit grâces, et dit: «Prenez cette coupe et la distribuez entre vous,
18 Արդարեւ կը յայտարարեմ ձեզի. “Բնա՛ւ որթատունկին բերքէն պիտի չխմեմ, մինչեւ որ գայ Աստուծոյ թագաւորութիւնը”»:
car je vous dis que je ne boirai pas du fruit de la vigne, jusqu’à ce que le royaume de Dieu soit venu.»
19 Ապա հաց առաւ, շնորհակալ եղաւ, կտրեց ու տուաւ անոնց, եւ ըսաւ. «Ա՛յս է իմ մարմինս՝ որ կը տրուի ձեզի համար. ըրէ՛ք ասիկա՝ իմ յիշատակիս համար»:
Puis il prit du pain, et, ayant rendu grâces, il le rompit, et le leur donna en disant: «Ceci est mon corps, qui va être donné pour vous: faites ceci en mémoire de moi.»
20 Նոյնպէս ալ բաժակը առաւ ընթրիքէն ետք, եւ ըսաւ. «Այս բաժակը նո՛ր ուխտն է՝ իմ արիւնովս, որ կը թափուի ձեզի համար»:
Après avoir soupé, il leur donna de même la coupe, en disant: «Cette coupe est la nouvelle alliance en mon sang, qui va être versé pour vous...
21 «Բայց ահա՛ զիս մատնողին ձեռքը ինծի հետ՝ այս սեղանին վրայ է:
Seulement voici, la main de celui qui me livre est avec moi à cette table!
22 Իրաւ է թէ մարդու Որդին կ՚երթայ՝ ինչպէս սահմանուած է. բայց վա՜յ այն մարդուն՝ որուն միջոցով կը մատնուի ան»:
Car le Fils de l'homme s'en va selon ce qui a été arrêté; mais malheur à l'homme par qui il est livré!»
23 Անոնք ալ սկսան հարցնել իրարու թէ իրենցմէ ո՛վ էր՝ որ պիտի ընէր այդ բանը:
Et les disciples se mirent à se demander les uns aux autres quel était bien celui d'entre eux qui devait commettre ce crime.
24 Վէճ մըն ալ եղաւ անոնց մէջ, թէ իրենցմէ ո՛վ պիտի համարուի մեծագոյնը:
Il s'éleva aussi une querelle entre eux, pour savoir lequel paraissait être le plus grand.
25 Ան ալ ըսաւ անոնց. «Հեթանոսներուն թագաւորնե՛րը կը տիրեն իրենց, եւ անոնք որ կ՚իշխեն իրենց վրայ՝ բարերար կը կոչուին:
Jésus leur dit: «Les rois des nations en sont Seigneurs, et les princes qui les gouvernent sont appelés Bienfaiteurs.
26 Բայց դուք այնպէս պէտք չէ ըլլաք. հապա ա՛ն որ ձեր մէջ մեծագոյնն է՝ կրտսերին պէս թող ըլլայ, ու հրամայողը՝ սպասարկուին պէս:
Qu'il n'en soit point ainsi entre vous; mais que le plus grand parmi vous soit comme le plus petit, et celui qui est à la tête comme celui qui sert.
27 Քանի որ ո՞վ է մեծը, սեղան նստո՞ղը՝ թէ սպասարկուն: Միթէ սեղան նստողը չէ՞. սակայն ես ձեր մէջ սպասարկուի մը պէս եմ:
Car quel est le plus grand, de celui qui est à table, ou de celui qui sert? N'est-ce pas celui qui est à table?... et moi, cependant, je suis au milieu de vous comme celui qui sert.
28 Եւ դուք անոնք էք՝ որ միշտ ինծի հետ կը մնայիք փորձութիւններուս մէջ.
Vous êtes demeurés avec moi dans mes épreuves,
29 ես ալ թագաւորութիւն մը կը կտակեմ ձեզի, ինչպէս իմ Հայրս թագաւորութիւն մը կտակեց ինծի.
c'est pourquoi je dispose du royaume en votre faveur, comme mon Père en a disposé en ma faveur,
30 որպէսզի դուք ուտէք ու խմէք իմ սեղանէս՝ իմ թագաւորութեանս մէջ, եւ բազմիք գահերու վրայ՝ դատելու Իսրայէլի տասներկու տոհմերը»:
afin que vous mangiez et buviez à ma table dans mon royaume, et que vous soyez assis sur des trônes, pour juger les douze tribus d'Israël.
31 Տէրը ըսաւ. «Սիմո՛ն, Սիմո՛ն, ահա՛ Սատանան շատ ուզեց խարբալել ձեզ ցորենի պէս:
«Simon, Simon, Satan vous a réclamés, pour vous cribler comme on crible le froment;
32 Բայց ես աղերսեցի քեզի համար, որպէսզի հաւատքդ չպակսի. եւ դուն երբ դարձի գաս՝ եղբայրնե՛րդ ալ ամրացուր»:
mais j'ai prié pour toi, afin que ta foi ne défaille point; et toi, quand tu seras venu à résipiscence, affermis tes frères.»
33 Իսկ ինք ըսաւ անոր. «Տէ՛ր, ես պատրաստ եմ քեզի հետ թէ՛ բանտ երթալու, թէ՛ մեռնելու»:
— «Seigneur, lui dit Pierre, je suis prêt à aller avec toi, et en prison et à la mort.»
34 Ան ալ ըսաւ. «Պետրո՛ս, կը յայտարարեմ քեզի. “Այսօր աքաղաղը պիտի չկանչէ, մինչեւ որ դուն երե՛ք անգամ ուրանաս՝ թէ զիս կը ճանչնաս”»:
Jésus lui répondit: «Je te dis, Pierre, que le coq ne chantera pas aujourd'hui, que tu n'aies nié trois fois de me connaître.»
35 Նաեւ ըսաւ անոնց. «Երբ ղրկեցի ձեզ առանց քսակի, պարկի ու կօշիկներու, որեւէ բան պակսեցա՞ւ ձեզի»:
Ensuite il dit à ses disciples: «Lorsque je vous ai envoyés sans bourse, sans sac ni sandales, avez-vous manqué de quelque chose?» — «Non, de rien, » répondirent-ils.
36 Անոնք ալ ըսին. «Ո՛չ մէկ բան»: Յետոյ ըսաւ. «Բայց հիմա՝ ա՛ն որ քսակ ունի՝ թող առնէ զայն, նմանապէս պարկը. եւ ա՛ն որ սուր չունի, թող ծախէ իր հանդերձը ու սուր մը գնէ իրեն:
Il leur dit donc: «Eh bien! maintenant, que celui qui a une bourse la prenne, et un sac également; et que celui qui n'a point d'épée vende son manteau pour en acheter une;
37 Քանի որ կը յայտարարեմ ձեզի թէ պէտք է որ սա՛ գրուածն ալ կատարուի իմ վրաս. “Անօրէններու հետ սեպուեցաւ”. որովհետեւ աւարտելու վրայ են ինծի վերաբերող բաները»:
car je vous dis, que cette parole des Écritures «et il a été mis an nombre des criminels, » doit encore s'accomplir en ma personne: ce qui me concerne touche à sa fin.
38 Անոնք ալ ըսին. «Տէ՛ր, ահա՛ հոս երկու սուր կայ»: Ան ալ ըսաւ անոնց. «Կը բաւէ»:
Ils lui dirent: «Seigneur, il y a ici deux épées.» Il leur répondit: «Cela suffit.»
39 Յետոյ դուրս ելլելով՝ իր սովորութեան համաձայն գնաց Ձիթենիներու լեռը. աշակերտներն ալ հետեւեցան իրեն:
Puis il sortit, et s'achemina, selon sa coutume, vers la montagne des Oliviers. Ses disciples aussi l'accompagnèrent.
40 Երբ հասաւ այդ տեղը՝ ըսաւ անոնց. «Աղօթեցէ՛ք՝ որպէսզի փորձութեան մէջ չմտնէք»:
Quand il fut arrivé au lieu où il se rendait, il leur dit: «Priez, de peur que vous ne tombiez en tentation;
41 Ապա մեկուսացաւ անոնցմէ՝ քարընկէցի մը չափ, ու ծնրադրելով՝ կ՚աղօթէր
et il s'éloigna d'eux, à la distance d'environ un jet de pierre, et s'étant mis à genoux, il pria,
42 եւ կ՚ըսէր. «Հա՛յր, եթէ փափաքիս՝ հեռացո՛ւր այս բաժակը ինձմէ. բայց ո՛չ թէ ի՛մ կամքս՝ հապա քո՛ւկդ թող ըլլայ»:
disant: «Père, si tu voulais faire passer ce calice loin de moi! toutefois que ta volonté soit faite, et non la mienne.»
43 Երկինքէն հրեշտակ մը երեւցաւ իրեն, ու կը զօրացնէր զինք: Ճգնաժամի մէջ ըլլալով՝ աւելի՛ ջերմեռանդութեամբ կ՚աղօթէր,
Un ange venu du ciel, lui apparut pour le fortifier,
44 եւ իր քրտինքը՝ գետին ինկող արիւնի մեծ կաթիլներու պէս էր:
et, étant dans l'agonie, Jésus priait avec plus d'ardeur. Sa sueur était pareille à des caillots de sang, qui tombaient à terre.
45 Աղօթքէն կանգնելով՝ եկաւ աշակերտներուն քով, ու գտաւ զանոնք՝ տրտմութենէն քնացած:
Après avoir prié, il se leva, vint vers ses disciples, qu'il trouva endormis de tristesse,
46 Ըսաւ անոնց. «Ինչո՞ւ կը քնանաք. կանգնեցէ՛ք եւ աղօթեցէ՛ք, որպէսզի չմտնէք փորձութեան մէջ»:
et leur dit: «Pourquoi donnez-vous? Levez-vous, et priez, de peur que vous ne tombiez en tentation.»
47 Երբ դեռ կը խօսէր, ահա՛ բազմութիւն մը եկաւ. Յուդա կոչուածն ալ՝ տասներկուքէն մէկը՝ կ՚երթար անոր առջեւէն, ու մօտեցաւ Յիսուսի՝ որպէսզի համբուրէ զայն:
Il parlait encore, lorsqu'une troupe parut. Celui qu'on appelait Judas, l'un des Douze, marchait en tête; et il s'approcha de Jésus pour le baiser.
48 Յիսուս ըսաւ անոր. «Յուդա՛, համբուրելո՞վ կը մատնես մարդու Որդին»:
Jésus lui dit: «Judas, c'est par un baiser que tu livres le Fils de l'homme!»
49 Երբ անոր շուրջը եղողները տեսան ինչ որ պիտի ըլլար, ըսին անոր. «Տէ՛ր, զարնե՞նք սուրով»:
Ceux qui accompagnaient Jésus, voyant ce qui allait arriver, dirent: «Seigneur, si nous frappions de l'épée?»
50 Եւ անոնցմէ մէկը զարկաւ քահանայապետին ծառային, ու խլեց անոր աջ ականջը:
et l'un d'eux frappa le serviteur du souverain sacrificateur, et lui emporta l'oreille droite.
51 Յիսուս ըսաւ. «Թոյլատրեցէ՛ք մինչեւ այդ տեղը»: Եւ դպաւ անոր ականջին ու բժշկեց զայն:
Mais Jésus prenant la parole, dit: «Arrêtez! attendez!...» et, ayant touché l'oreille de cet homme, il le guérit.
52 Յիսուս ըսաւ իրեն եկած քահանայապետներուն, տաճարին մեծաւորներուն եւ երէցներուն. «Իբր թէ աւազակի՞ դէմ եկաք՝ սուրերով ու բիրերով:
Il dit aux principaux sacrificateurs, aux officiers des gardes du temple et aux anciens qui étaient venus pour le saisir: «Vous êtes venus avec des épées et des bâtons, comme si vous poursuiviez un brigand.
53 Ամէ՛ն օր ձեզի հետ էի՝ տաճարին մէջ, եւ ձեռք չերկարեցիք իմ վրաս. բայց ասիկա՛ է ձեր ժամն ու խաւարին իշխանութիւնը»:
J'étais pourtant tous les jours avec vous dans le temple, et vous ne m'avez pas arrêté; mais c'est ici votre heure et la puissance des ténèbres.»
54 Բռնելով զայն՝ տարին եւ մտցուցին քահանայապետին տունը. Պետրոս ալ կը հետեւէր անոր հեռուէն:
Alors ils se saisirent de lui, l’emmenèrent, et le conduisirent dans le palais du souverain sacrificateur. Pierre suivait de loin.
55 Երբ կրակ վառեցին գաւիթին մէջտեղը ու նստան միասին, Պետրոս ալ նստաւ անոնց մէջ:
Les soldats allumèrent du feu au milieu de la cour, et s'assirent. Pierre prit place parmi eux.
56 Աղախին մը տեսնելով զայն՝ որ նստած էր կրակին քով, ակնապիշ նայեցաւ անոր եւ ըսաւ. «Ասիկա՛ ալ անոր հետ էր»:
Une servante l'apercevant assis près du feu, le regarda fixement, et dit: «Celui-ci était aussi avec lui; »
57 Բայց Պետրոս ուրացաւ զայն՝ ըսելով. «Կի՛ն, չեմ ճանչնար զայն»:
mais Pierre renia Jésus, en disant: «Femme, je ne le connais pas.»
58 Կարճ պահէ մը ետք՝ ուրի՛շ մը տեսաւ զինք եւ ըսաւ. «Դո՛ւն ալ անոնցմէ ես»: Պետրոս ըսաւ. «Մա՛րդ, ես անոնցմէ չեմ»:
Un instant après, une autre personne le voyant, dit: «Toi aussi, tu es un de ces gens-là.» Pierre dit: «Non, je n'en suis point.»
59 Գրեթէ ժամ մը ետք՝ ուրիշ մըն ալ կը պնդէր ու կ՚ըսէր. «Ճշմարտապէս ասիկա՛ ալ անոր հետ էր, որովհետեւ Գալիլեացի է»:
Il s'était à peine écoulé une heure, qu'une autre personne insista, disant: «Certainement cet homme était aussi avec lui, car il est Galiléen.»
60 Բայց Պետրոս ըսաւ. «Մա՛րդ, չեմ գիտեր ի՛նչ կը խօսիս»: Անմի՛ջապէս, մինչ ինք դեռ կը խօսէր, աքաղաղը կանչեց:
Pierre répondit: «Je ne sais ce que tu veux dire.» Au même instant, comme il parlait encore, un coq chanta:
61 Տէրը դարձաւ ու նայեցաւ Պետրոսի: Պետրոս ալ մտաբերեց Տէրոջ խօսքը, որ ըսեր էր իրեն. «Դեռ աքաղաղը չկանչած՝ երե՛ք անգամ պիտի ուրանաս զիս»:
le Seigneur s'étant retourné, regarda Pierre.- Alors Pierre se souvint de la parole que le Seigneur lui avait dite, «avant que le coq chante aujourd'hui, tu me renieras trois fois; »
62 Պետրոս դուրս ելլելով՝ դառնապէս լացաւ:
et, étant sorti du palais, il pleura amèrement.
63 Այն մարդիկը՝ որ բռնած էին Յիսուսը, կը ծաղրէին զայն ու կը ծեծէին.
Ceux qui tenaient Jésus, le bafouaient, et le frappaient:
64 Ծածկելով անոր աչքերը՝ կը զարնէին անոր երեսին եւ կը հարցնէին իրեն. «Մարգարէացի՛ր. ո՞վ է ա՛ն՝ որ զարկաւ քեզի»:
ils lui avaient bandé les yeux et lui demandaient: «Devine qui t'a frappé.»
65 Ուրիշ շատ բաներ ալ կ՚ըսէին անոր դէմ՝ հայհոյելով:
Et ils lui disaient beaucoup d'autres injures.
66 Երբ առտու եղաւ՝ ժողովուրդին երէցներու ժողովը, քահանայապետներն ու դպիրները հաւաքուեցան, տարին զայն իրենց ատեանին առջեւ եւ ըսին. «Եթէ Քրիստոսը դո՛ւն ես, ըսէ՛ մեզի»:
Dès qu'il fit jour, le corps des anciens du peuple s'assembla avec les principaux sacrificateurs et les scribes, et ayant fait introduire Jésus dans leur Sanhédrin,
67 Ըսաւ անոնց. «Եթէ ըսեմ ալ ձեզի՝ պիտի չհաւատաք.
ils lui dirent: «Si tu es le Messie, dis-le nous.» — «Si je vous le dis, leur répondit-il, vous ne le croirez pas.
68 ու եթէ հարցնեմ ձեզի բան մը՝ պիտի չպատասխանէք ինծի, ո՛չ ալ պիտի արձակէք զիս:
et si je vous interroge, vous ne répondrez pas;
69 Ասկէ ետք՝ մարդու Որդին պիտի բազմի Աստուծոյ զօրութեան աջ կողմը»:
mais désormais le Fils de l’homme sera assis à la droite du Dieu tout-puissant.»
70 Բոլորը ըսին. «Ուրեմն դուն Աստուծոյ Որդի՞ն ես»: Ինք ալ ըսաւ անոնց. «Դո՛ւք կ՚ըսէք թէ ես եմ»:
Ils s'écrièrent tous: «Tu es donc le Fils de Dieu?» Il leur répondit: «Vous le dites, je le suis.»
71 Եւ անոնք ըսին. «Ա՛լ ի՞նչ պէտք ունինք վկայութեան, որովհետեւ մենք իսկ լսեցինք անոր բերանէն»:
Alors ils dirent: «Qu’avons-nous encore besoin de témoignage? nous l'avons entendu nous-mêmes de sa bouche.»
