ՂՈԻԿԱՍ 22
1 Բաղարջակերքի տօնը՝ որ Զատիկ կը կոչուէր՝ մօտեցաւ,
It was now almost time to celebrate the festival of Unleavened Bread, which [began with] the Passover festival.
2 եւ քահանայապետներն ու դպիրները կը փնտռէին թէ ի՛նչպէս մեռցնեն զայն, քանի որ կը վախնային ժողովուրդէն:
The chief priests and the men who taught the [Jewish] laws were seeking a way to kill Jesus. [But they wanted to do it secretly], because they were afraid that if [they did not do] it secretly, the people [might riot].
3 Սատանան մտաւ Իսկարիովտացի մականուանեալ Յուդայի ներսը, որ տասներկուքէն մէկն էր,
Then [even though] Judas, who was called [the man from] Kerioth [village], was one of the twelve [disciples], Satan entered him.
4 եւ ան գնաց բանակցելու քահանայապետներուն ու մեծաւորներուն հետ՝ թէ ի՛նչպէս մատնէ զայն անոնց:
Judas went and conferred with the chief priests and the officers of the Temple guards. He discussed with them how he could enable them to seize [Jesus].
5 Անոնք ուրախացան եւ միաձայնեցան դրամ տալ անոր:
They were pleased [that he wanted to do that]. They offered to give him money [for doing it].
6 Ինք ալ խոստացաւ, ու կը փնտռէր պատեհութիւն մը զայն մատնելու անոնց՝ առանց բազմութեան:
So he agreed, [and they gave him the money]. Then he tried to find an opportunity to enable them to seize [Jesus] when there was no crowd around him.
7 Բաղարջակերքի օրը եկաւ, երբ պէտք էր մորթել զատիկը:
Then the day during the [first part of the week-long festival] of Unleavened Bread came, [the day] when [the] lambs [for the] Passover [celebration] had to be killed.
8 Ուստի ղրկեց Պետրոսն ու Յովհաննէսը՝ ըսելով. «Գացէ՛ք, պատրաստեցէ՛ք մեզի զատիկը՝ որպէսզի ուտենք»:
So Jesus said to Peter and John, “Go and prepare the meal for the Passover [celebration].”
9 Անոնք ալ ըսին անոր. «Ո՞ւր կ՚ուզես որ պատրաստենք»:
They replied to him, “Where do you [(sg)] want us to prepare it?”
10 Ըսաւ անոնց. «Ահա՛ երբ մտնէք քաղաքը, մարդ մը պիտի հանդիպի ձեզի՝ որ ուսին վրայ ունի ջուրի սափոր մը. հետեւեցէ՛ք անոր մինչեւ այն տունը՝ ուր ինք կը մտնէ,
He said to the [two of] them, “Listen carefully. When you [two] enter the city, a man who is carrying a [large] jar of water will meet you. Follow him. [When] he enters [a house],
11 եւ ըսէ՛ք տանտիրոջ. «Վարդապետը կ՚ըսէ քեզի. “Ո՞ւր է իջեւանը, ուր պիտի ուտեմ զատիկը աշակերտներուս հետ”:
tell the owner of the house, ‘[Our] teacher says [that we(exc) should] ask [you(sg) to please] show [us] the room that [he arranged with you] where he can eat the Passover [meal] with [us], his disciples [RHQ].’
12 Ան ալ պիտի ցուցնէ ձեզի կահաւորուած մեծ վերնայարկ մը. հո՛ն պատրաստեցէք»:
He will show you a large room that is on the upper [floor of the house]. It will be all set up [for a meal]. Prepare the meal for us there.”
13 Գացին, գտան ինչպէս ըսաւ իրենց, եւ պատրաստեցին զատիկը:
So [the two disciples] went [into the city]. They found everything to be just like [Jesus] had told them. So they prepared [the meal for] the Passover [celebration there].
14 Երբ ժամը հասաւ՝ սեղան նստաւ, ու տասներկու առաքեալները իրեն հետ:
When it was time [MTY] [to eat the Passover meal], Jesus [came and] sat down with the [twelve] apostles.
15 Եւ ըսաւ անոնց. «Չափազանց ցանկացի որ այս զատիկը ուտեմ ձեզի հետ՝ իմ չարչարուելէս առաջ.
He said to them, “I have greatly desired to eat this Passover [meal] with you before I suffer [and die].
16 որովհետեւ կը յայտարարեմ ձեզի. “Ա՛լ բնա՛ւ պիտի չուտեմ ասկէ, մինչեւ որ իրագործուի Աստուծոյ թագաւորութեան մէջ”»:
I want you to know that I will not eat [the Passover meal] again until all those whose lives God rules completely realize [what it represents].”
17 Ու բաժակը առաւ, շնորհակալ եղաւ եւ ըսաւ. «Առէ՛ք ասիկա ու բաժնեցէ՛ք ձեր մէջ:
Then he took a cup [of wine] and thanked [God for it]. Then he said, “Take this, and each of you drink some of it.
18 Արդարեւ կը յայտարարեմ ձեզի. “Բնա՛ւ որթատունկին բերքէն պիտի չխմեմ, մինչեւ որ գայ Աստուծոյ թագաւորութիւնը”»:
I want you to know that [from now on] I will not drink wine until God makes me king.”
19 Ապա հաց առաւ, շնորհակալ եղաւ, կտրեց ու տուաւ անոնց, եւ ըսաւ. «Ա՛յս է իմ մարմինս՝ որ կը տրուի ձեզի համար. ըրէ՛ք ասիկա՝ իմ յիշատակիս համար»:
Then he took some bread and thanked God for it. He broke it [into pieces] and gave it to them [to eat]. He said, “This [bread represents] my body, which [I] am about to sacrifice for you. Keep on [eating bread] this way [regularly] to remember what I [have done for you].”
20 Նոյնպէս ալ բաժակը առաւ ընթրիքէն ետք, եւ ըսաւ. «Այս բաժակը նո՛ր ուխտն է՝ իմ արիւնովս, որ կը թափուի ձեզի համար»:
Similarly, after [they had eaten] the meal, he took [another] cup [of wine]. He said, “[The wine in] [MTY] this cup [represents] my blood, which will soon flow [from my body when I die]. [With] this blood [I will sign] the new agreement [that God is making with] you.
21 «Բայց ահա՛ զիս մատնողին ձեռքը ինծի հետ՝ այս սեղանին վրայ է:
But [note that] the one [SYN] who will enable my enemies to seize me is eating right here with me!
22 Իրաւ է թէ մարդու Որդին կ՚երթայ՝ ինչպէս սահմանուած է. բայց վա՜յ այն մարդուն՝ որուն միջոցով կը մատնուի ան»:
[It is certain that I], the one who came from heaven, will die, because that is what [God] has planned. But there will be terrible punishment for the man who will (betray me/enable my enemies to seize me)!”
23 Անոնք ալ սկսան հարցնել իրարու թէ իրենցմէ ո՛վ էր՝ որ պիտի ընէր այդ բանը:
Then they began to ask one another, “Which of us would do such a thing?”
24 Վէճ մըն ալ եղաւ անոնց մէջ, թէ իրենցմէ ո՛վ պիտի համարուի մեծագոյնը:
[The apostles] began to argue among themselves, saying, “Which one of us [will be] the greatest [when Jesus becomes king]?”
25 Ան ալ ըսաւ անոնց. «Հեթանոսներուն թագաւորնե՛րը կը տիրեն իրենց, եւ անոնք որ կ՚իշխեն իրենց վրայ՝ բարերար կը կոչուին:
So Jesus said to them, “The kings of the non-Jews [enjoy] showing that they are powerful. [Yet] they give [themselves] the title, ‘ones who help the people.’
26 Բայց դուք այնպէս պէտք չէ ըլլաք. հապա ա՛ն որ ձեր մէջ մեծագոյնն է՝ կրտսերին պէս թող ըլլայ, ու հրամայողը՝ սպասարկուին պէս:
But you should not be like them! Instead, those who [want God to consider them] the greatest should [act as though they] were the youngest, [since the youngest are expected to serve the older ones]. Whoever is a leader should be one who serves [the others].
27 Քանի որ ո՞վ է մեծը, սեղան նստո՞ղը՝ թէ սպասարկուն: Միթէ սեղան նստողը չէ՞. սակայն ես ձեր մէջ սպասարկուի մը պէս եմ:
Keep in mind who is the most important one [RHQ]. It is certainly the one who [just sits] at the table, not [RHQ] those who serve [the meal]. But I, [your leader], have been [an example for you] by serving you [while I have been] among you.
28 Եւ դուք անոնք էք՝ որ միշտ ինծի հետ կը մնայիք փորձութիւններուս մէջ.
You are the ones who have stayed with me during all my troubles.
29 ես ալ թագաւորութիւն մը կը կտակեմ ձեզի, ինչպէս իմ Հայրս թագաւորութիւն մը կտակեց ինծի.
So now, just like my Father has appointed me to rule as a king, I am appointing you
30 որպէսզի դուք ուտէք ու խմէք իմ սեղանէս՝ իմ թագաւորութեանս մէջ, եւ բազմիք գահերու վրայ՝ դատելու Իսրայէլի տասներկու տոհմերը»:
so that you can sit and eat [and rule] [MET] with me when I become king. You will sit on thrones to judge the people of the twelve tribes of Israel.”
31 Տէրը ըսաւ. «Սիմո՛ն, Սիմո՛ն, ահա՛ Սատանան շատ ուզեց խարբալել ձեզ ցորենի պէս:
“Simon, Simon, listen! Satan has asked [God to let him test you, and God has permitted him to do it. Satan wants to cause you to suffer distress] (OR, [distress you]) [so that you will not believe/trust in me any more/longer. He wants to shake you, just like a man shakes wheat in a sieve to sift it] [MET].
32 Բայց ես աղերսեցի քեզի համար, որպէսզի հաւատքդ չպակսի. եւ դուն երբ դարձի գաս՝ եղբայրնե՛րդ ալ ամրացուր»:
But I have prayed for you, Simon, that you will not completely stop believing in me. So when you [(sg)] restore your relationship with me, help your fellow apostles [to trust in me more]!”
33 Իսկ ինք ըսաւ անոր. «Տէ՛ր, ես պատրաստ եմ քեզի հետ թէ՛ բանտ երթալու, թէ՛ մեռնելու»:
Peter said to him, “Lord, I am ready to go with you [(sg)] if they put you in prison, or even to die with you!”
34 Ան ալ ըսաւ. «Պետրո՛ս, կը յայտարարեմ քեզի. “Այսօր աքաղաղը պիտի չկանչէ, մինչեւ որ դուն երե՛ք անգամ ուրանաս՝ թէ զիս կը ճանչնաս”»:
Jesus replied, “Peter, I want you [(sg)] to know that tonight, before the rooster crows, you will say three times that you do not know me!”
35 Նաեւ ըսաւ անոնց. «Երբ ղրկեցի ձեզ առանց քսակի, պարկի ու կօշիկներու, որեւէ բան պակսեցա՞ւ ձեզի»:
Then [Jesus] asked all of them, “After I sent you out [to other villages, and you went] without taking any money or a [traveling] bag or [extra] sandals, you did not lack anything, did you?” They replied, “[That’s right], [we(exc) did] not [lack] anything.”
36 Անոնք ալ ըսին. «Ո՛չ մէկ բան»: Յետոյ ըսաւ. «Բայց հիմա՝ ա՛ն որ քսակ ունի՝ թող առնէ զայն, նմանապէս պարկը. եւ ա՛ն որ սուր չունի, թող ծախէ իր հանդերձը ու սուր մը գնէ իրեն:
Then, [to show them that now many people would oppose them], (OR, [to show them that they needed to be prepared to protect themselves], ) he said to them, “Now [things will be different. So] whoever among you has some money should take it with him. Likewise, he should take a carrying bag. Whoever does not have a sword should sell his coat and buy a sword.
37 Քանի որ կը յայտարարեմ ձեզի թէ պէտք է որ սա՛ գրուածն ալ կատարուի իմ վրաս. “Անօրէններու հետ սեպուեցաւ”. որովհետեւ աւարտելու վրայ են ինծի վերաբերող բաները»:
Because, I now tell you, [something must happen to me to fulfill these words that a prophet] wrote: ‘He was treated {They treated him} as [though he were] a criminal.’ Do not forget that everything that is {that they have} written about me [in the Scriptures] must be fulfilled.”
38 Անոնք ալ ըսին. «Տէ՛ր, ահա՛ հոս երկու սուր կայ»: Ան ալ ըսաւ անոնց. «Կը բաւէ»:
[One of] the disciples said, “Lord, look! We [(exc)] have two swords!” [Realizing that they did not understand the meaning of what he said], he replied to them, “That is enough [talk about swords]”!
39 Յետոյ դուրս ելլելով՝ իր սովորութեան համաձայն գնաց Ձիթենիներու լեռը. աշակերտներն ալ հետեւեցան իրեն:
As [Jesus] left [the city], he went, as he usually did, to Olive [Tree] Hill. His disciples went with him.
40 Երբ հասաւ այդ տեղը՝ ըսաւ անոնց. «Աղօթեցէ՛ք՝ որպէսզի փորձութեան մէջ չմտնէք»:
When he came to the place [where he often spent the night], he said to them, “Pray that [God will help you] whenever something tempts you.”
41 Ապա մեկուսացաւ անոնցմէ՝ քարընկէցի մը չափ, ու ծնրադրելով՝ կ՚աղօթէր
Then he went from them a distance of about 30 meters/yards. (OR, as far as someone can throw a stone.) He knelt and prayed,
42 եւ կ՚ըսէր. «Հա՛յր, եթէ փափաքիս՝ հեռացո՛ւր այս բաժակը ինձմէ. բայց ո՛չ թէ ի՛մ կամքս՝ հապա քո՛ւկդ թող ըլլայ»:
“[My] Father, if you are willing [to do it], force me [to have to undergo] these terrible things that [are about to happen to me] [MTY]. But do not do what I want. Instead, do what you want.”
43 Երկինքէն հրեշտակ մը երեւցաւ իրեն, ու կը զօրացնէր զինք: Ճգնաժամի մէջ ըլլալով՝ աւելի՛ ջերմեռանդութեամբ կ՚աղօթէր,
Then an angel from heaven appeared to Jesus and caused him to become stronger.
44 եւ իր քրտինքը՝ գետին ինկող արիւնի մեծ կաթիլներու պէս էր:
He was greatly distressed. So he prayed more earnestly. His sweat fell down on the ground as though it was large drops of blood.
45 Աղօթքէն կանգնելով՝ եկաւ աշակերտներուն քով, ու գտաւ զանոնք՝ տրտմութենէն քնացած:
When he got up from praying, he returned to his disciples. He found that they were sleeping. They were exhausted because they were very sorrowful.
46 Ըսաւ անոնց. «Ինչո՞ւ կը քնանաք. կանգնեցէ՛ք եւ աղօթեցէ՛ք, որպէսզի չմտնէք փորձութեան մէջ»:
He [woke them and] said to them, “(I am disappointed that you are sleeping!/Why are you sleeping?) [RHQ] Get up! Pray that [God will help you] whenever you are tempted {when something [like this] tempts you}!”
47 Երբ դեռ կը խօսէր, ահա՛ բազմութիւն մը եկաւ. Յուդա կոչուածն ալ՝ տասներկուքէն մէկը՝ կ՚երթար անոր առջեւէն, ու մօտեցաւ Յիսուսի՝ որպէսզի համբուրէ զայն:
While [Jesus] was still speaking, a crowd [came to him]. Judas, [even though he was] one of the twelve [disciples], was leading them. He came close to Jesus and kissed him [on the cheek as if to greet him, but was really a signal to those with him which one was Jesus].
48 Յիսուս ըսաւ անոր. «Յուդա՛, համբուրելո՞վ կը մատնես մարդու Որդին»:
Jesus said to him, “Judas, (I am disappointed that it is by kissing me that you are enabling [my enemies] to seize [me], the one who came from heaven!/is it by kissing me [as though you loved me] that you are enabling [my enemies] to seize [me], the one who came from heaven?) [RHQ]”
49 Երբ անոր շուրջը եղողները տեսան ինչ որ պիտի ըլլար, ըսին անոր. «Տէ՛ր, զարնե՞նք սուրով»:
When the [disciples] who were around Jesus realized what was going to happen, they said, “Lord, shall we [(exc)] strike [them] with our swords?”
50 Եւ անոնցմէ մէկը զարկաւ քահանայապետին ծառային, ու խլեց անոր աջ ականջը:
One of his [drew his sword and] struck the servant of the high priest [to kill him, but only] cut off his right ear.
51 Յիսուս ըսաւ. «Թոյլատրեցէ՛ք մինչեւ այդ տեղը»: Եւ դպաւ անոր ականջին ու բժշկեց զայն:
But Jesus said, “Do not [do] any more of that!” He touched the [servant’s] ear and healed him.
52 Յիսուս ըսաւ իրեն եկած քահանայապետներուն, տաճարին մեծաւորներուն եւ երէցներուն. «Իբր թէ աւազակի՞ դէմ եկաք՝ սուրերով ու բիրերով:
Then Jesus said to the chief priests, the officers of the Temple guards, and the [Jewish] elders who had come to [seize] him, “(It is ridiculous that you have come [here] with swords and clubs to capture [MTY] me, as [if I were] a bandit!/Why have you come here with swords and clubs to capture [MTY] me, as if I were a bandit?) [RHQ] Day after day [I was with you] in the Temple [courtyard], [and] you did not seize me! But this is the time [MTY] when [God is allowing] you [to do what you want]. It is also the time [MTY] when God is allowing [Satan, who rules] [MTY] [in] the darkness, [to do what he wants].”
53 Ամէ՛ն օր ձեզի հետ էի՝ տաճարին մէջ, եւ ձեռք չերկարեցիք իմ վրաս. բայց ասիկա՛ է ձեր ժամն ու խաւարին իշխանութիւնը»:
54 Բռնելով զայն՝ տարին եւ մտցուցին քահանայապետին տունը. Պետրոս ալ կը հետեւէր անոր հեռուէն:
They seized [Jesus] and led him away. They brought him to the high priest’s house. Peter followed [them] at a distance.
55 Երբ կրակ վառեցին գաւիթին մէջտեղը ու նստան միասին, Պետրոս ալ նստաւ անոնց մէջ:
They kindled a fire in the middle of the courtyard and sat down together. Peter sat among them.
56 Աղախին մը տեսնելով զայն՝ որ նստած էր կրակին քով, ակնապիշ նայեցաւ անոր եւ ըսաւ. «Ասիկա՛ ալ անոր հետ էր»:
As the light [from the fire] shone [on his face, a] female servant saw him and looked intently at him. She said, “This man was also with [the man whom they have arrested]!”
57 Բայց Պետրոս ուրացաւ զայն՝ ըսելով. «Կի՛ն, չեմ ճանչնար զայն»:
But Peter denied it, saying, “Woman, I do not know him!”
58 Կարճ պահէ մը ետք՝ ուրի՛շ մը տեսաւ զինք եւ ըսաւ. «Դո՛ւն ալ անոնցմէ ես»: Պետրոս ըսաւ. «Մա՛րդ, ես անոնցմէ չեմ»:
A little later someone else saw Peter and said, “You [(sg)] also are one of those who [were with] the man [they arrested]!” But Peter said, “Man, I am not [one of them]!”
59 Գրեթէ ժամ մը ետք՝ ուրիշ մըն ալ կը պնդէր ու կ՚ըսէր. «Ճշմարտապէս ասիկա՛ ալ անոր հետ էր, որովհետեւ Գալիլեացի է»:
About an hour later someone else said emphatically [about Peter], “[The way] that this man [speaks shows that he] is from Galilee [district]. Certainly this man was also with the man whom [they arrested, who is from Galilee]!”
60 Բայց Պետրոս ըսաւ. «Մա՛րդ, չեմ գիտեր ի՛նչ կը խօսիս»: Անմի՛ջապէս, մինչ ինք դեռ կը խօսէր, աքաղաղը կանչեց:
But Peter said, “Man, I do not know what you [(sg)] are talking about!” Immediately, while he was still speaking, a rooster crowed.
61 Տէրը դարձաւ ու նայեցաւ Պետրոսի: Պետրոս ալ մտաբերեց Տէրոջ խօսքը, որ ըսեր էր իրեն. «Դեռ աքաղաղը չկանչած՝ երե՛ք անգամ պիտի ուրանաս զիս»:
The Lord [Jesus] turned around and looked right at Peter. Then Peter remembered what the Lord had said to him, “This night, before the rooster crows, you [(sg)] will deny three times [that you know] me.”
62 Պետրոս դուրս ելլելով՝ դառնապէս լացաւ:
And Peter went out [of the courtyard] and cried very sorrowfully.
63 Այն մարդիկը՝ որ բռնած էին Յիսուսը, կը ծաղրէին զայն ու կը ծեծէին.
The men who were guarding Jesus made fun of him and beat him.
64 Ծածկելով անոր աչքերը՝ կը զարնէին անոր երեսին եւ կը հարցնէին իրեն. «Մարգարէացի՛ր. ո՞վ է ա՛ն՝ որ զարկաւ քեզի»:
They put a blindfold on him and [beat him again. Then] they said to him, “[Because you(sg) say] [IRO] that you are a prophet, [prove it by] telling us who it was that struck you!”
65 Ուրիշ շատ բաներ ալ կ՚ըսէին անոր դէմ՝ հայհոյելով:
They said many other evil things about him, insulting him.
66 Երբ առտու եղաւ՝ ժողովուրդին երէցներու ժողովը, քահանայապետներն ու դպիրները հաւաքուեցան, տարին զայն իրենց ատեանին առջեւ եւ ըսին. «Եթէ Քրիստոսը դո՛ւն ես, ըսէ՛ մեզի»:
At dawn [the next morning], many of the [Jewish] leaders gathered together. The group included the chief priests and the men who taught the [Jewish] laws. They took Jesus to the Jewish Council. There the men of the Council said to him,
67 Ըսաւ անոնց. «Եթէ ըսեմ ալ ձեզի՝ պիտի չհաւատաք.
“If you [(sg)] are the Messiah, tell us!” But he replied, “If I tell you that, you will not believe me.
68 ու եթէ հարցնեմ ձեզի բան մը՝ պիտի չպատասխանէք ինծի, ո՛չ ալ պիտի արձակէք զիս:
If I ask you [what you think about the Messiah], you will not answer me.
69 Ասկէ ետք՝ մարդու Որդին պիտի բազմի Աստուծոյ զօրութեան աջ կողմը»:
But some day you will see [me], the one who came from heaven, sitting next to almighty God and ruling [MTY]!”
70 Բոլորը ըսին. «Ուրեմն դուն Աստուծոյ Որդի՞ն ես»: Ինք ալ ըսաւ անոնց. «Դո՛ւք կ՚ըսէք թէ ես եմ»:
Then they all said, “If that is so, are [you(sg) saying that] you are (the Son of God/the Man who is also God)?” He said to them, “[Yes], it is just like you say [MTY].”
71 Եւ անոնք ըսին. «Ա՛լ ի՞նչ պէտք ունինք վկայութեան, որովհետեւ մենք իսկ լսեցինք անոր բերանէն»:
Then they said [to each other], “(We [(inc)] certainly do not need anyone else to testify [against him]!/Why should we ask for any more people to testify [against him]?) [RHQ]” We ourselves have heard him say [MTY] [that he is equal with God]!
