ԳՈՐԾՔ ԱՌԱՔԵԼՈՑ 19
1 Մինչ Ապողոս Կորնթոսի մէջ էր, Պօղոս՝ վերի երկրամասերը շրջելէ ետք՝ հասաւ Եփեսոս, եւ գտնելով քանի մը աշակերտներ՝
Enquanto Apolo permanecia em Corinto, Paulo [saiu dos lugares na Frígia e na Galácia que ele estava visitando], e viajou pela província da [Ásia ]rumo a Éfeso. Lá encontrou algumas pessoas que [se afirmavam ]cristãos.
2 ըսաւ անոնց. «Երբ հաւատացիք, արդեօք ստացա՞ք Սուրբ Հոգին»: Անոնք պատասխանեցին իրեն. «Բայց մենք լսած իսկ չենք՝ թէ Սուրբ Հոգի մը կայ»:
Ele lhes perguntou: “Vocês receberam o Espírito Santo ao crerem [na mensagem de Deus?]” Os homens responderam: “Não, nós (excl) nem tínhamos ouvido que existia um Espírito Santo”.
3 Ան ալ ըսաւ անոնց. «Հապա ինչո՞վ մկրտուեցաք»: Անոնք պատասխանեցին. «Յովհաննէսի մկրտութեամբ»:
Então Paulo perguntou: “Então quando vocês foram batizados {quando [alguém ]batizou vocês}, o que significava/simbolizava esse ato?” As pessoas responderam: “Significava que nós (excl) acreditávamos no que João [o Batizador ]ensinava/dizia”.
4 Պօղոս ալ ըսաւ. «Յովհաննէս մկրտեց ապաշխարութեա՛ն մկրտութեամբ, ըսելով ժողովուրդին որ հաւատան անոր՝ որ պիտի գար իրմէ ետք, այսինքն՝ Քրիստոս Յիսուսի»:
Paulo disse: “João batizava as pessoas que rejeitavam seu comportamento pecaminoso. Ele [também ]mandava que as pessoas acreditassem naquele que viria [após ]ele, e esse indivíduo foi Jesus”.
5 Երբ ասիկա լսեցին՝ մկրտուեցան Տէր Յիսուսի անունով.
Portanto, quando aqueles homens ouviram isso, foram batizados {[Paulo/alguém] os batizou}, pois [afirmavam crer ][MTY] no Senhor Jesus.
6 ու երբ Պօղոս ձեռք դրաւ անոնց վրայ՝ Սուրբ Հոգին եկաւ անոնց վրայ, եւ լեզուներ կը խօսէին ու կը մարգարէանային:
Depois disso, Paulo impôs as mãos n[a cabeça de cada um ]deles, e o [poder ]do Espírito Santo veio [habitar cada um ]deles. Como também, o [Espírito Santo ]os capacitava a falar em diversas línguas [MTY] que [eles não tinham aprendido ]e eles proferiram mensagens [que o Espírito Santo ]lhes revelava.
7 Բոլորը գրեթէ տասներկու մարդ էին:
Havia uns doze homens [que Paulo/alguém batizou e que receberam o poder do Espírito Santo.]
8 Ապա ժողովարանը մտնելով՝ երեք ամիս համարձակութեամբ կը խօսէր Աստուծոյ թագաւորութեան մասին, եւ կը համոզէր:
Durante os próximos três meses, Paulo entrava [semanalmente, no ]dia [de descanso judaico, ]na casa de reuniões dos judeus [em Éfeso ]e lá falava com ousadia. Ele conseguia ensinar [os ouvintes, ]de uma forma convincente, como Deus desejava governar [MET] [a vida deles].
9 Բայց երբ ոմանք կը յամառէին ու չէին անսար՝ անիծելով այդ ճամբան բազմութեան առջեւ, հեռացաւ անոնցմէ, զատեց աշակերտները, եւ ամէն օր կը խօսէր Տիւրան անունով մէկու մը դպրանոցին մէջ:
[Uns poucos daqueles que estavam reunidos na casa de reuniões acreditaram na mensagem sobre Jesus. ]Mas algumas das pessoas não quiseram acreditar naquela mensagem, nem [continuar ]ouvindo-a mais. Na presença de muitas outras pessoas, elas disseram coisas malévolas sobre a maneira [como nós (incl) recebemos a vida eterna de que Paulo pregava. ]Por isso Paulo deixou aquele grupo e levou consigo os cristãos [para se reunirem em outro local. ]Todos os dias Paulo se dirigia a um salão de conferências [cujo dono era/no qual palestrava ]um homem chamado Tirano.
10 Ասիկա տեւեց երկու տարի, այնպէս որ ամբողջ Ասիայի մէջ բնակող Հրեաներն ու Յոյները լսեցին Տէրոջ խօսքը:
Durante dois anos, Paulo continuava ensinando o público naquele prédio. Assim, a maioria [HYP] dos judeus e gentios/não judeus que morava [na província de ]Ásia ouviu a mensagem sobre o Senhor [Jesus.]
11 Աստուած արտասովոր հրաշքներ կը գործէր Պօղոսի ձեռքով.
Deus também deu a Paulo o poder [MTY] de fazer milagres surpreendentes.
12 մինչեւ իսկ անոր մարմինէն թաշկինակներ ու գոգնոցներ կը տարուէին հիւանդներուն, որոնք կ՚ազատէին իրենց ախտերէն ու չար ոգիները դուրս կ՚ելլէին:
[Se os doentes não conseguiam chegar até onde Paulo estava, eram levados e colocados sobre ]aqueles doentes [lenços ou aventais tocados por Paulo ]{[outros ]levavam [e colocavam sobre ]aqueles doentes lenços ou aventais que Paulo tinha tocado}. Como resultado disso, os doentes se curavam {ficavam sãos}, e se qualquer Espírito maligno perturbava alguma pessoa, esse Espírito saía [por causa da atividade de Paulo.]
13 Ուստի թափառաշրջիկ Հրեաներէն ոմանք, որոնք ոգիներ կը հանէին՝՝, փորձեցին Տէր Յիսուսի անունը կանչել չար ոգիներ ունեցողներուն վրայ՝ ըսելով. «Կ՚երդմնեցնենք ձեզ Յիսուսով՝ որ Պօղոս կը քարոզէ»:
Houve também alguns judeus que viajavam por aquela região [até onde se encontravam pessoas controladas por espíritos malignos e ]eles mandavam os espíritos malignos saírem [daquelas pessoas. ]Em determinada ocasião, [certos judeus ]tentaram expulsar os espíritos malignos de umas pessoas, dizendo: “Eu mando, pela autoridade [MTY] do Senhor Jesus, o mesmo que Paulo anuncia, que saiam dessa pessoa!”
14 Այս բանը ընողները՝ Սկեւա կոչուած հրեայ քահանայապետի մը եօթը որդիներն էին:
Houve sete homens que assim procediam. Eles eram filhos de um homem judeu chamado Ceva, [que se dizia ]sacerdote principal.
15 Չար ոգին պատասխանեց անոնց. «Կը ճանչնամ Յիսուսը ու գիտեմ Պօղոսը, բայց դուք ո՞վ էք»:
Mas [um dia, enquanto eles assim procediam, ]o Espírito maligno [se recusou a sair daquela pessoa. Pelo contrário, o Espírito ]disse a eles: “Conheço Jesus e sei que Ele [autorizou ]Paulo [a expulsar demônios]. Mas ninguém autorizou vocês/quem autorizou vocês [RHQ] a [procederem assim comigo]!?”
16 Եւ այդ մարդը՝ որուն մէջ էր չար ոգին, ցատկեց անոնց վրայ, տիրապետեց ու յաղթեց անոնց, այնպէս որ դուրս փախան այդ տունէն՝ մերկ եւ վիրաւոր:
[Depois de dizer isso, de repente ]o homem controlado pelo Espírito maligno pulou em cima dos sete judeus, [um após outro, ]e derrubou todos eles. O homem com o Espírito maligno surrou violentamente cada um desses homens. Rasgou e tirou a roupa deles, e eles ficaram feridos e sangrentos {e os feriu, os fazendo a sangrar}. Portanto, [cheios de medo, todos eles ]saíram correndo daquela casa.
17 Եփեսոս բնակող բոլոր Հրեաներն ու Յոյները գիտցան այս բանը. վախը համակեց զանոնք բոլորը՝՝, եւ Տէր Յիսուսի անունը կը մեծարուէր:
Todos os habitantes de Éfeso, tanto judeus como gentios/não judeus, ouviram aquilo que tinha acontecido. Por isso ficaram medrosos/assustados. O Senhor Jesus [MTY] foi honrado{Eles honraram o Senhor Jesus [MTY] [porque se deram conta de que Ele era sumamente/muito poderoso].}
18 Հաւատացեալներէն շատեր կու գային, կը խոստովանէին ու կը յայտարարէին իրենց արարքները:
[Naquela altura, ]enquanto outros cristãos escutavam, muitos cristãos confessaram suas antigas práticas malévolas.
19 Դիւթութիւն կիրարկողներէն շատեր՝ միասին կը բերէին իրենց գիրքերը, ու կ՚այրէին բոլորին առջեւ: Երբ հաշուեցին անոնց գինը, գտան թէ յիսուն հազար կտոր արծաթ կ՚արժէր:
Vários daqueles que praticavam [anteriormente ]a feitiçaria levaram à praça pública os pergaminhos [contendo instruções para magias ]e os queimaram lá. Quando foi somado o valor total daqueles pergaminhos, descobriu-se que o valor deles todos seria de 50.000 valiosas moedas de prata.
20 Այսպէս՝ Տէրոջ խօսքը մեծապէս կ՚աճէր ու կը զօրանար:
Como resultado, muitas mais pessoas ouviram [MTY] a mensagem sobre o Senhor [Jesus ]e essa mensagem [transformou ]poderosamente [a vida delas].
21 Երբ այս բաները կատարուեցան, Պօղոս հոգիին մէջ որոշեց Երուսաղէմ երթալ՝ Մակեդոնիայէն եւ Աքայիայէն անցնելով, ու կ՚ըսէր. «Հոն ըլլալէս ետք՝ պէտք է Հռոմն ալ տեսնեմ»:
Depois de acontecer tudo isso, Paulo resolveu ir a Jerusalém, mas também resolveu visitar [novamente os cristãos nas províncias ]de Macedônia e Acaia antes de continuar sua viagem. Paulo disse: “Depois de chegar a Jerusalém, devo ir também a Roma”.
22 Իրեն սպասարկողներէն երկուքը, Տիմոթէոսն ու Երաստոսը, ղրկեց Մակեդոնիա, եւ ինք ժամանակ մըն ալ Ասիա մնաց:
Ele mandou dois dos seus ajudantes à sua frente até a Macedônia. Eles [se chamavam ]Timóteo e Erasto. Mas Paulo mesmo ficou algum tempo mais [na cidade de Éfeso, ]na [província ]de Ásia.
23 Այդ ատեն մեծ խլրտում եղաւ՝ Տէրոջ ճամբային համար:
[Pouco depois], alguns dos habitantes de lá tentaram causar sérios [LIT] problemas para as pessoas que acreditavam na forma que [Deus revelou para nós (incl) recebermos a vida eterna. ]
24 Որովհետեւ Դեմետրիոս անունով արծաթագործ մը, որ կը շինէր Արտեմիսի փոքրիկ արծաթէ տաճարներ ու մեծ վաստակ կը բերէր արհեստաւորներուն,
Houve um homem chamado Demétrio que fabricava pequenas imagens de prata. [Elas eram imagens/modelos ]do templo de uma [deusa chamada ]Diana. Demétrio e os demais homens [que fabricavam essas pequenas imagens ]lucravam muito [LIT] dinheiro [da compra daquelas imagens pelo público].
25 համախմբեց զանոնք՝ նոյն արհեստին գործաւորներուն հետ, եւ ըսաւ. «Մարդի՛կ, դուք գիտէք թէ այս գործէ՛ն է մեր եկամուտը.
Demétrio convocou uma reunião dos seus artesãos e outros que fabricavam as pequenas imagens de prata, e lhes disse: “Homens, vocês sabem que nós (incl) ganhamos muito dinheiro nesta profissão.
26 ու կը տեսնէք եւ կը լսէք թէ այս Պօղոսը ո՛չ միայն Եփեսոսի մէջ, այլ նաեւ գրեթէ ամբողջ Ասիայի մէջ մեծ բազմութիւն մը համոզեց ու մոլորեցուց, ըսելով թէ “ձեռքով շինուածները աստուածներ չեն”:
Sabem também que esse tal de Paulo já persuadiu muitos habitantes de Éfeso [a deixarem de comprar as imagens que fabricamos. Agora nem os habitantes ]das muitas outras cidades de nossas províncias [querem comprar o nosso produto. ]Aquele sujeito diz às pessoas que os deuses que fabricamos [e cultuamos ]não são realmente deuses [e que não devemos adorá-los. ]
27 Ուստի վտանգ կայ, որ ո՛չ միայն այս մեր կողմը անարգուի, այլ մեծ աստուածուհիին՝ Արտեմիսի տաճա՛րն ալ ոչինչ սեպուի, եւ խորտակուի մեծափառութիւնը անո՛ր՝ որ ամբողջ Ասիան ու երկրագունդը կը պաշտեն»:
[Se as pessoas continuarem ouvindo-o], daqui a pouco nosso comércio se arruinará. Assim como, essas pessoas já não pensarão/dirão {não se pensará mais/não se dirá mais} que devem vir até o templo de Diana [para cultuá-la. Os habitantes de ]toda a província de Ásia e, [de fato], do mundo inteiro [HYP] honram/adoram [nossa grande ]deusa [Diana. Daqui a pouco se negará ]{[as pessoas ]negarão}a grandeza da Diana!”
28 Երբ լսեցին ասիկա, զայրոյթով լեցուած կ՚աղաղակէին. «Մե՜ծ է Եփեսացիներուն Արտեմիսը»:
Todos os homens ali reunidos se zangaram [contra Paulo ]ao ouvirem as palavras de Demétrio. Então eles começaram a gritar: “É muito grande a deusa Diana de nós efésios! / A nossa deusa Diana é muito grande!”
29 Ամբողջ քաղաքը լեցուեցաւ խառնաշփոթութեամբ, ու յափշտակելով Գայիոս եւ Արիստարքոս Մակեդոնացիները՝ Պօղոսի ճամբորդակիցները՝ բոլորը միաբանութեամբ վազեցին թատրոնը:
Muitos dos outros habitantes da cidade ouviram a gritaria e se [uniram a multidão. Também se zangaram contra Paulo ]e começaram a gritar. [Várias ]dessas pessoas pegaram dois homens que viajavam com Paulo. Eles se chamavam Gaio e Aristarco [e eram macedônios. Então a multidão inteira foi correndo, arrastando consigo esses dois homens, ]até o estádio municipal.
30 Իսկ երբ Պօղոս ուզեց մտնել ամբոխին մէջ, աշակերտները չթոյլատրեցին իրեն:
Paulo quis entrar [no estádio e falar ]com o público, mas os demais cristãos não quiseram deixá-lo ir lá.
31 Ասիապետներէն ոմանք ալ, որ իր բարեկամներն էին, մարդ ղրկելով իրեն՝ կ՚աղաչէին որ չյանդգնի երթալ թատրոնը:
Outrossim, alguns oficiais do governo daquela província, amigos de Paulo, [ouviram sobre aquilo que estava acontecendo. ]Por isso eles mandaram alguém avisá-lo [urgentemente ]para não entrar no estádio.
32 Ուստի ոմանք բան մը կ՚աղաղակէին, ուրիշներ՝ ուրիշ բան, որովհետեւ համախմբումը շփոթած էր. շատեր ալ չէին գիտեր թէ ինչո՛ւ համախմբուած են:
A multidão [no estádio ]continuava gritando. Alguns indivíduos gritavam uma coisa, ao passo que outros gritavam algo diferente. Mas a maioria dos presentes nem entendia o motivo do comício.
33 Ապա բազմութեան մէջէն դուրս քաշեցին Աղեքսանդրոսը, որ Հրեաները յառաջ քշեցին. Աղեքսանդրոս ալ՝ ձեռքը շարժելով՝ կ՚ուզէր ջատագովել ինքզինք ամբոխին առջեւ:
Um dos [judeus ali se chamava Alexandre. Alguns ]dos judeus o empurraram para a frente do estádio, [para que ele se dirigisse à multidão]. Por isso Alexandre fez sinal com a mão à multidão, pedindo silêncio. Ele quis explicar que [os judeus ]não eram responsáveis [pelo motim. ]
34 Երբ գիտցան թէ ան Հրեայ է, բոլորը միաբերան՝ գրեթէ երկու ժամ աղաղակեցին. «Մե՜ծ է Եփեսացիներուն Արտեմիսը»:
Mas [muitos dos gentios/não judeus ]sabiam que Alexandre era judeu. [Eles sabiam também que os judeus não cultuavam a deusa Diana. Por isso os não judeus ali reunidos ]gritaram unidos [e ]sem interrupção durante umas duas horas: “Grande é [a deusa ]Diana, [a quem nós (incl) ]efésios [adoramos]”!
35 Սակայն ատենադպիրը՝ հանդարտեցնելով բազմութիւնը՝ ըսաւ. «Եփեսացի՛ մարդիկ, ո՞վ է այն մարդը որ չի գիտեր թէ Եփեսացիներուն քաղաքը՝ պահապանն է մեծ Արտեմիսի ու Դիոսէ ինկած կուռքին տաճարին:
Então, depois de ter acalmado a multidão, o secretário da prefeitura disse ao grupo: “Meus co-cidadãos/companheiros cidadãos, todos os habitantes do mundo sabem/é certo, não é, que todas as pessoas sabem [RHQ] que [nós (incl) efésios ]guardamos o templo [onde cultuamos a grande deusa ]Diana. Do mesmo modo, [todos sabem que nós (incl) cuidamos da sagrada ]imagem [de nossa deusa ]que caiu do céu!
36 Ուրեմն, նկատելով որ այս բաները անվիճելի են, դուք պէտք է հանդարտ կենաք եւ յանդգնութեամբ ոչի՛նչ ընէք:
Claro que todo o mundo sabe disso, e ninguém pode negar a verdade destas coisas. Portanto, vocês devem ficar calados agora. Não façam impensadamente nada que possa nos causar problemas/nada imprudente.
37 Քանի որ դուք հոս բերիք այդ մարդիկը, որոնք ո՛չ տաճար կողոպտողներ են, ո՛չ ալ ձեր աստուածուհիին հայհոյողներ:
Vocês [não deviam ]ter trazido [aqui ]esses [dois ]homens, [pois eles não fizeram nada de mal. ]Eles não roubaram objetos de nossos templos e não disseram coisas negativas contra nossa deusa.
38 Ուրեմն, եթէ Դեմետրիոս եւ իրեն հետ եղող արհեստաւորները բան մը ունին ոեւէ մէկուն դէմ, դատի օրեր կան ու փոխ-հիւպատոսներ. թող ամբաստանեն զիրար:
Portanto, se Demétrio e seus colegas artesãos quiserem acusar alguém [de algum delito, devem fazê-lo da maneira certa.] Existem tribunais [aos quais podem dirigir-se, se quiserem acusar alguém, ]e há juízes ali [nomeados pelo governo. ]Vocês podem acusar [qualquer pessoa ]à vontade [num desses tribunais. ]
39 Իսկ եթէ ձեր պահանջը ուրիշ բանի մը մասին է, թող բացատրուի օրինաւոր համախմբումի մէջ:
Mas se quiserem indagar sobre algum outro assunto, [devem pedir que ]seja resolvido {[que outros oficiais ]o resolvam} oportunamente quando aqueles oficiais se reunirem legalmente.
40 Որովհետեւ մենք ալ այսօրուան եղածին համար՝ իբր ապստամբ ամբաստանուելու վտանգին մէջ ենք, քանի որ պատճառ մը չկայ՝ որով կարենանք հաշիւ տալ այս խառնիճաղանճին համար»:
[Esta reunião nada tem de legal! ]Portanto, resolvam [este assunto de maneira legal ]porque, se [assim não fizermos (incl), ]temo que [o governador ]saberá deste barulho [que vocês fizeram ]e dirá {e se dirá} que nós (incl) tentávamos iniciar uma rebelião [contra o governo. ]Se ele me pedisse uma explicação dessa gritaria de vocês, eu nem poderia responder-lhe”.
41 Ու երբ այսպէս խօսեցաւ՝ արձակեց համախմբումը:
Foi isso que o secretário da prefeitura disse [à multidão]. Depois ele mandou que todos voltassem [para suas casas. E todos assim fizeram.]
